Ka Nupepa Kuokoa, Volume VIII, Number 1, 2 January 1869 — Page 3
| This text was transcribed by: | Carey Johnston |
| This work is dedicated to: | Awaiaulu |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
he mea no ia e @ au ia ai a e hoopilikia ia ai ke @ Makaainana, a e hoinoia ai @ ka mea maikai o keia A@a ma na @ kalepa @ aina e, e kalepa mau nei me Kou Aupuni.
Ma ka nana ana no hoi i ka luku a me ka make poino ma Kou Aupuni, na keia mai @lau no i ka M. H. 1853 i hoomanao mau ia nolaila, @ ka Aha, o ka ha@ a me ka @ ana a ka Papa Ola i olelo @ Kanawai, a ua kue @ ili maluna a lakou, @ malama ana i ke ola a me ka @ Kou mau Makaaina@ aloha mau ia Oe ka Moi.
Nolaila o ke aha i oleloia maluna, ua @ ka poe i kakau inoa ia inala@ Komite, ka poe e noi haahaa @ Oe ka @ M@ e noi haahaa aku ia Oe ka @ Oe ma Kou lokomaikai, e hoopau @ oihana aku, na lala e @ Ohana Papa Ola. A o makaainana, e like me ka mea @ mai ia lakou, ke noi haahaa nei @ ia lakou.
@
{Robert G. Davis,
{J. O. Carter,
@ {C. J. Lyons,
{J. W. Keawehunahala
{A. M. Kahalewai.
No ka o lima ana
@ mau ia ma na aina @ o kela a me keia kanaka @ mai a hiki i ka wa kanaka @ paha, mailoko mai o na palahehe @, i pakele ai lakou mai na @ lele mai e kano ana i ka make.
He @ makaniki loihi ka hoomaa@aaia @ a @auao, a ua ikeia nae, @ ka nui o na kanaka mailoko mai o @, e like me ka “Ulali@” a me ka @ puu hebera ma keia hana ana, a ua @ kokua no ke ola kino mai ia mau @.
M@paha, ua o ia kekahi poe o kakou i @ kamamalii, a ua kanaka makua i keia @ nolaila he pono no e o hou ia. I kekahi @ ka poe i kohu na o a maikai maoli, ua @ e lakou i na mai o keia ano e like me @ o ka manawa o ke ola ana o ke kanaka, he inoino ole nae ke koko; aka i ke@ manawa, no ha makahiki pokole wale @ ka maikai o ia o mua ana.
Nolaila ke kono nei makou i na mea a pau i o ol@a, a i o mua ia paha no ka wa lo@ e hele e o i kahi o Abale haole Farani. @ i hookaawaleia e ka Papa Ola, naua e o na mea a pau. Mai kuihe a kanalua @ manao, no ka mea, aohe mea e lilo aku ai kou kumu, aka he imi ana nou i ka malama ana i kou ola iho, a o na kanaka a pau e noho ana ma na mokupuni e ne, e ala mai lakou, a kahea mai i ka Papa Ola, e hoouna aku I mea nana e o lima ia lakou iho ma ke@ a ma keia apana.
NU HOU KULOKO.
Oahu.
HOOMAKA HOU NA KULA AUPUNI.-Ma keia Poakahi ae, la 4 o Ianuari, i kulike ai me ka olelo hoolaha a ka Lunakula o keia Apana, nolaila maia la, e hoomaka hou ai na kula a pau o keia Apana.
-
Ua hala aku ke Kamalei Haku Pauahi e hooluolu iho iaia malalo o na lau niu o ka ulu niu o Waikiki, i ka Poalua iho nei. E hala ana he mau la iaia ma kela wahi, a huli hoi mai no i ke kaona nei.
_
Ia makou i hoi ai e pai i ko kakou pepa o keia la, aole makou i lohe i ka holo pono a me ka ole o ka palapala hoopii a ke Komite i kohoia e na makaainana, ma ka halawai o ka Poaono i hala ma Kawalahao, no ke kapae ana ne i ka poe o ka Papa Ola.
-
HANA HOU IA ALANUI LILIHA-Ia makou i holoholo lio aku ai ma kela alanui maluna ae, i ke ahiahi Poakolu iho nei, ua ike iho makou, e hana hou ia ana kela alanui, Ua palauia ka manienie mawaena o ke alanui, a ua kulapaia ae na e-ka, a e uhiia ana i ka lepo, kokoe e hiki mai i ke Alanui Moi kahi i pau e hanaia la.
Ma ke ku ana mai a ka Mokuahi Idaho, aole o Kapena Conner kona alii moku, he Kapena hou keia. Ua kau aku ke Kapena mua maluna a kekahi Mokuahi o ia Laina, a ua holo aku, aka e hoi hou mai aua no nae in e holoholo hou maluna o ka Idaho mawaena o kakou nei.
Ua hoi hope mai ke kuna Haleakala i Honolulu nei, mai Kohala mai, me na pea i pau i ka nahaehae a weluwelu i ka ka mea o ka hoonou pukiki mai o ka makani. Pakele hoi oia mai ili i ke awa eli, aka, i Kapena no nae i ka ike.
Ua hoole mai ke Au Okoa, aole ekolu Kahunapule Bihopa ma ka huakai hoolewa i hala aku la. Ina pela, nawai i hookomo i na mea elua i koe ma kahi o na Kahunapule Bihopa? Na laua no ka paha i komo wale ae. Mai loaa ole keia ino, ina i uumiia iho, @ kua-i ae la oe ikea wale ia. He mahaoi paha kela @?
_
LA MAKANI ME KA LEPO Ma ka Poalua iho nei, ua pa lauwili mai ka makani o ua kulanakauhale nei, me ka ahai pu mai i na kuehu ana a ka lepo maluna iho o na poo a na @ maka o ka poe e holoholo ana ma ka lakou mau hana. Ua hoopiha pu mai hoi i na Keena Oihana i ku kokoke aku ma na alanui, i na huna lepo. Mai ke iho oukou i keia wahi ma-na, no ka mea, he oiaio no keia lepo, a he poe ikemaka kekahi poe kuaaina no keia lepo.
HEBEDOMA HAIPULE-Ma ka la apopo e hoomaka ana ma na Ekalesia Euaneko a pau o Hawaii nei, ka halawai ana, e like me ka hoolohe ana i ke kauoha a ka Ahahui Misionari Euaneko nui o ke ao nei, a hookaawaleia ka hebedoma mua o Ianuari, i pule hoomanao i ke Akua. Ua hookaawaleia na Kumunana o kela a me keia la, a malaila e hahai ai kela a me keia ekalesia.
Ma ke kakahiaka Poalua iho nei, ua ku mai ma ka nuku o Mamala, kekahi moku kalepa nui, me na ohua he lehulehu mai Sidane mai, ke kulanakauhale nui o Nu Holani. Ma kona holo ana mai Honolulu aku nei a i Kapalakiko, ua oluolu oia e lawe aku i na eke leta mai keia awa aku. Ma kekahi la ae i ku mai ai, kona holo hou ana aku no ke awa hope i oleioia aku la. I kipa mai oia i mau wahi mea ai hou no ke ala moana.
Ma ka po Poaha o ka pule aku nei i hala, ua mahuka malu mai na luina o ka mokuahi “Idaho” ma uka nei, me ka hele ana e hookahinu ia lakou iho maloko o ke anaina nui-ma ka Halepule Pope o Roma. Akamai ka hoomalu ana a ka Papa Ola ia lakou. i ekolu wale no wahi makai e ku aku ai nana. I ka lele ana mai o na luina, lilo na wahi makai i kekahi, puhalahio hui kekahi, pela wale no a pau loa aku la i ka nalowalo i na po la a mahope loaa, hoopa ia iloko o ka Helewai, eia nae, kuhinu mea aku la lakou.
LA HANAU O EMMA KALELEKOKALANI.-I keia la elua o Ianuari, oia no ka la hanau o ko kakou Moiwahine kanemake, Emma Kaleleonalani. Ua hanauia oia ma ka la 2 o Ianuari, makahiki 1836; a i ka hikii ana i keia la, ua loaa iaia na makahiki oluolu o kona ola ana, he 32, me ka la@a o ka manao e loaa hou ana ia ia he mau makahiki hou i koe. E malama ana kona mau ohua ma ka uka iuiu o Nuuanu, he ahaaina hoomanao no kona la kuakoko nui, a i puke mai ai i keia ao e noho ola. Ano i lohe mai ai makou, aohe ahaaina.
HALE PAU AHI.-Ma ke ahiahi o ka la 24 o Dekemaba, pau iho la kekahi hale ma Hakipuu i ke ahi. No Ahia ma ua hale la. Ua hele na mea nona ka hale ma kahi e, a he wahi keiki wale no ka mea i koe ma ka hale, a na ua wahi keiki nei no ke ahi i pau ai ka hale i ke ahi, no ka loaa ana o ke ahikoe. He mau hoahanau no ka ekalesia Hoole Pope o Waikane na mea nona ka hale i hoopoinoia, aka, i ka Poalima ae, ua hoouna mai la kahi Ekalesia uuku o Kahana i ka lakou mau wahi kokua aloha no na mea i hooilihuneia e ke ahi. Ua koe no ka Baibala aole i pau i ke ahi, a o na waiwai e ae, ua motio aku ke ahi.
MUIMUIA.-Ua ike makou i ke Sabati aku nei i hala, ua ohi hou ia a hoomahuahua hou ia ka nui o na lala o ka Papa Himeni o Kawaiahao, ma ka ohi ana mai i kekahi poe aoo o ka papa himeni o ke anaina o lalo. Ua Ohuohu a muimuia maoli ua papa himeni la i ka makou ike aku. Ua ike aku no hoi makou in Moo mawaena o ia poe. He mea no ia na kakou e manao iho ai, aole i ka poe opiopio wale keia mea he puukani, aka, aia no i ka poe elemakule a luahine kekahi. E manaloia na elemakule a me na luahine o ia ano e ke anaina maikai
KA AHA MELE O KAUMAKAPILI.-Mai poina kakou i ka hele ae e komo ma ka Ioakini o Kaumakapili i keia po, e hoolohe i na mele ana a ia Papa Himeni mailoko mai o na leo a lakou i hoomaamaa mua ai, a hookauluaia no ka make ana o ko kakou Makua Alii. I keia po, i ka hora 7, e weheia kona mau ipuka a me ke kuai ana aku i ka lehulehu o na palapala komo. E hoomaka ana ka hana, he hapaha koe, hiki ae i ka hora ewulu. Ua hooemiia na palapala komo no na noho ma na noao i hapalua, a e loaa ma ke Keena Kuokoa a me ka Hale Kuai o Kakela me Kuke ma ia mau palapala. E loaa pu no hoi na palapala dala maloko o ia mau wahi.
AHAAINA MA MONA.-Ma ka Poalima aku nei i hula, ua haawi ae na hoahanau a me na kamaaina o ke awawa o Manoa, he ahaaina lulu dala e like me ka hoolaha ana a keia nupepa. Ua pau aku na kanaka, na hoahanau o Honolulu nei, a me na kamalii kula a pau o Davida Malo ma ua ahaaina la. Ma ka bora i hookaawaleia ai no ka halawai haipule, me ke mele ana i na himeni, ua hooko ia no pela. Pau ia mau hana, o ka hoomaka, no ia o ka hoekupu ana; mai na kainaaina, apana, malihini a me na kamalii. I ka pau ana o keia hana lulu dala, ua haawiia ka ai ina opu a pau i pololi, oiai ua aui ka la. Ua ai na malihini a maona, aka, no kanaka Hawaii iho no kekahi, o ka hunahuna i ke pa puna ke lawe ia mai. He mea mau no ia mawaena o ka noho ana Hawaii, eia nae he ai makamaka ole ia. E kapae aku ia rula me ka hoowahawaha aku ia hana hilahila, i ole ai e kii hou aku a malama mai. I ka helu ana i na mo@i e keokeo ana iluna o ke pakaukau ma ia manawa hookahi, ua hiki aku kona huina i ku elima haneri me umi kumamalima dala me kanaono kuinamalima keneta ($315.65). Nui maoli keia puu dala i ohiia i ka wa pokole. O keia puu dala, ua hookaawale ia no ka uku ana i na aie o ia luakini, i hoomaemmee hou ia iho nei ia waho. Ua ike maka makou, ma ke awakea o ka Poalima, Dek.25, ua ahaaina hou ma ia awawa, no ka hoolawa ana i na wahi hunahuna aie i koe. Malaila ke Kiaaina a me kana Lede, na'lii moku o luna o Ossipee, kekahi mau haole kamaaina a me na kanaka he lehulehu kahi i paina ai. He kanawalu paha a keu na @ i loaa mu ia la.
ALEMAKA HAOLE NO @18@9-Aia ma Hale Kuai Buke o H. M. Wini, ua Alemanaka i paiia ma ka pepa manoanoa palahalaha. Ua hookomoia malaila na pouli ana o na la a me ka mahina, na Luna Aupuni o kela a me keia Oihana, ke Alo Ahi , na Luna e na Aupuni a me kela mea keia mea ano nui.
LA HAPE NUIA MA HONOLULU @-Inehinei, ua wehe mai ke alaula o ka makahiki hou 1869. Ma ke aumoe aku, ua hele ae kela a me keia e olioli no ka makahiki hou. e kipa ana hoi ma kela a ma keia hale me ke aloha makahiki hou ana aku. Ua hooliloia keia la, e ko kakou mau Poo Aupuni i la kulaia no ka hoomanao i ka puni ana o ka makahiki. Ua pani paaia na Hale Oihaoa a pau o ka lehulehu a me ke Aupuni.
Ma ke awakea, malalo o ke keena waiho wale o Kawaiahao, ua wehe akeaia ae na pakaukau lewa a na keiki Kula Kuokoa o Kawaihao a me Maumakapili. E hoomanao ana kela a me keia keiki iaia ihol. aia oia iloko o ka heluna o kia makahiki hou. Ua kai huakai mai keia kula mai Kauimaka pili mai a hiki Kawaihao.
Ma Kalihi waena, ua malama ae na Kula Himeni o Mauna Kiekie a me Kalihi, maloko o ka luakini, he ahaaina olioli makahiki hou. Ua konoia na makamaka a pau o na lala o ia mau Papa Himeni e hele pu aku e ai.
Ma Kamoiliiha, maloko o ka luakini, ua malamaia, he ahaainua nui na na kamaaina oia Kalana, e like me ka lakou hana mau ana i na makahiki he lehulehu i hala, ua oluolu i keia poe kamaaina, ke kono ana aku i ke Kamalei Haku Wewehi, e hele ae e luana pu ma ka lakou mau papa aina, a e paina pu hoi me lakou.
Ua malama ae no kekahi poe e ae i mau wahi paina liili ma ko lakou mau wahi pupupu hale iho, e hookaa ana ia lakou iho me ka olioli nu ka makahiki hou.
Hawaii.
HE KANIKAU ALII.-Ua lohe mai makou, aia ke noho la ma na paia kuaaina o Hamakua kekahi kanaka Hawaii, ua hou ia kona ihu, a ua apoia me ke apo hao, n ke paa lu ia hao a hiki i keia la. O ke kumu o ka hou ia ana o kona ihu, wahi a ko makou lohe mai, he hoailona no kona aloha i ka Hiwahiwa Lani Kamehameha III., i hala e aku i ka make. No ka mea, i kona lohe ana ua make kela Alii aloha kanaka, no laila, ua hou koke oia i kona ihu, a o kona kumakena ia. He hana nanuao anei keia?
PUALI INUWAI MA HILO.-Ua lohe mai makou, ke hoomakaukau nui nei na haumana Kula Sabati o Hilo, i ka hoolalelale ana ia lakou iho no ka Puali Inuwai a na keiki, e malamaia ana ma ka la mua o ka makahiki 1869. Ua hoomaanaaia na mele no ia la, a ke haku la na haioleleo, a o kekahi mea hou a makou i lohe mai ai, o ka hoike ana o na keiki Puhi Ohe a Hilo ia lakou iho ma ia la, oiai, he mau malama iho nei o ko lakou hoomaamaa ana. I ka pau ana o ka lakou mau hana olioli maloko o ka luakini, e kai huakai aku ai lakou malolo o ke alakaiana a ka poe puhi ohe a hiki ma ka lanai nui ahaaina i kukuluia no ia hana, mauka o ke alanui mai ka uapo aku o Wailuku.
LA 28 O NOVEMABA MA WAIPIO.- Ua pa. lapala mai kekahi makamaka ponoi o makou o ka aina pali o Waipo, e olelo ana, ma ka la maluna ae, he la nui ia no lakou. Maluna aku o ka eono haneri kanaka ka nui o ka poe i akoakoa ae maloko o ka luakini e hoolohe i na haiolelo a me na mele. I ka pau ana o ka hana maloko o ka luakini, ua haule aku lakou maloko o kekahi lanai ahaaina nui noa na paknukaui hoomakaukauia no na mea ai momona, mailoko ae o na io pipi, na puaa a me kela a me keia ono a ko ka Hawaii mau la ahaaina. Ua pau pono na mea a pau me ka holo lea. Aole okaikai, aole no hoi paonioni; ua noho like lakou me ka maluhia a hoi aku kela a me keia i kona wahi.
-
ILI NA MOKU MARILDA A HEMO HOU.-Ua kakau leta mai o D. Manuia a me J. A. Kamakini o ke kai hawanawana o Kawaihae, e hai ana, ma ka po o ka la 15 o Dekemaba, i ke kuna Marilda a hoi mai ana mai Honoipu mai e ku i Kawaihae, aia hoi, pauhia loa iho la na mea a pau o luna o ka moku, pau pu me ke kanaka ku hoe, nolaila holo pololei ka moku, a ili ana iluna o ke akoakoa. I ala na kanaka o luna o ka moku i ka nakeke ana o ke kila iluna o ke akoa koa. Puoho hoi na kanaka o uka i ke kani ana a ka bele e kahea ana, he poino. Ua pau nui mai na kanaka o Kawaihae e kokua ia po, a ao ae Poakolu. Ia po iho, hemo maikai mai ana ke kuna mai kona wahi i hoopaahaoia ai. Mai puhi uauokaoka keia kuna o kakou ina o na la ino o ua awa la, no ka mea, malaila no kekehi mau moku Hawaii make ai.
HAULE I KA LIO A NAKE LOA.-I ka la 15 i hala, kau ae la kekahi kanaka o Kawaihae uka, maluna o kona lio me kana wahine pu. I ko laua hele ana ma ke alanui aia hoi he lio e ku ana ma ke alanui ua hikiiia i ke kaula, o ka hihia ae la no ia o ka lio o ua kanaka nei, a puiwa ae la ka lio a lele ae la i o ianei, a hihia ae la ke kaula i ka lima, kauo ia aku la ua kanaka nei, a ku kona poo i ka pohaku, noha ae la ke poo a hakihaki kona kino, liilii na iwi, a make loa aku la oia iloko a ka mainoino nui. O ka inoa o keia kanaka, o Kamohioi. Ke kauoha aku nei makou i na mea nona na lio e hikiikii ana ma na ala loa, mai hikii hou me keia, o loaa auanei ka pilikia i oi aku mamua o keia.
Maui.
Ua pau i ke ahi kekahi hale o Wailoanui Koolau Maui i ka la 7 iho nei. Ua hala ka inoa hale i Wailuku ma ka la @ iho. O ke kumu i pau ai keia hale i ke ahi. na kekahi kaikamahine uuku i koe ia ahi@ a lapalapa ana i ka hale. E makaaia i na keiki liilii o nui mai auanei ka pilikia i ko keia ao. Auhea no he lohe mai o na poo Hawaii.
NO WAILUKU.- Ua kukulu iho la na keiki ku i ka wa o kela wahi i Ahahui Paio ma ka inoa Ahahui Pai@ku i ka wa o Wailuku.
-Ua kukulu ae @ o Mr. Bele makua i Halawai Hoonaauao Lahui ma na mea e pili ana i keia noho ana honua.
-Ua hoala ae hoi na keiki o ke kula Kahunapule o Wailuku, i Ahahui Hoonani i ke Akua no Kona malama ana mai i ka maluhia maluna o na malihini a me na kamaaina o ua malu. He ku awa la. E haawi ana keia Ahuhui i ahaaina ma ka ia mua o ka makahiki hou.
-
Na Luna o ke Kuakoa o ka M. II. 1869.
-
NO HONOLULU
Hu, P. Kaaiahua,
W. A. Kiha, Kahele,
A. Kalauli, Keoahu,
David Malo, Kahalehili,
S. K. Kamoana, Elia Lino.
Nailipelapela, Kahoouaauao,
Kapakaula, W. N. Pualewa,
Kamokuiki, Mikalemi,
Moku Keau,
Manu,
Rev.S.N. Holokahiki, Wailupe,
J. H. Kanepuu, - Palolo,
Ioane Ii, - - - - Ewa,
NA PALI KOOLAU.
Rev. A. Kaoliko, - Waianae,
S. N. Emesona. -}
U. S. Emesona, -} Waialua,
Rev. J. N. Paikuli }
Rev. O. @. Kulika, }
___________ - - Waimea,
J. Kaluhi, Esq., - Kahuku,
rev. H. Kauaihilo, Hauula
Punihele - - - Kaluanui,
Lota Kaailaau, - - - Makao,
Kaaimanu - - - Punaluu,
Rev. E. Kekoa, - Kahama,
Awaa, - - - Kaaawa,
Rev. P. W. Kaawa, }
Aikue, - - - } Waikane,
Rev. J. Manuela, - Kaneohe,
J. W. Kauhane, - Kailua,
Rev. S. Waiwaiole, Waimanalo,
KAUAI,
J. S. Low, - - - Hanalei,
Rev. a. Pali, - - "
E. Krull, - - - Koolau,
_________ - - Anahola,
Rev. J. Waiamau,- Wailua,
William Rice, - - Lihue,
S. Kamahalo Esq., - Kuhiau,
Rev.J.W.Smith M.D. Koloa,
__________ - - Hanapepe,
Rev. A. Kaukau, - Waimea,
MOLOKAI
R. Newton Esq. - Kaluaaha,
Sam. Paulo, - - Waialua,
Rev. S. W. Neuku, Halawa,
Kawaelealanui, - Pelekunu,
Kahauliko, - - - Waikolu,
Kupihea, - - - Kalaupapa,
R. W. Myers, - - Kaunakakai,
MAUI.
Rev. J. H. Moku, - Lahaina,
Rev. M. Kuaea, - Lahainaluna,
W. Kahookaumaha, Kaanapali,
J. Kikiakoi, - - - Ukumehame,
J. Halstead Esq., - Kalepolepo,
J. Kamakele, - - Waikapu,
W. P. Kahale, Esq., Wailuku,
S. Kahelemaana, - " "
S.T. Alexander, - Waihee,
Geo. Brooks, - - Haiku,
P. Nui, Esq., - - Haiku uka,
Rev. J. P. Green, - Makawao,
Crowningburgh, - " "
Rev. S. Kamakahiki, Koolau, P.O.
Paakuku, - - - Nahiku,
Asa Hopu, Esq., - Hana,
Rev. D. Puhi, - - Kipahulu,
____________- - - Kowali,
Ahulii, - - - - Kaupo,
Rev. H. Manase, - Honuaula,
____________ - - - Ulupalakua,
M. Kealakaa, - - Lanai,
HAWAII.
Rev. E. Bond, - - Kohala,
Rev. S. C. Luhiau, Kaipuhaa,
D. Manuia, - - - Kawaihae,
J. W. Keoni, - - Kawaihae-uka,
Rev. L. Lyons - - Waimea,
G. W. D. Halemanu, Waipio, Hamakua,
Rev. S. Kamelamela, Maunahoano, "
P. Kaaekuahiwi, - Kawela, "
D. Waiau, - - - Eleio "
G. Ahia, - - - Paauhau "
HILO.
Rev. J. Hanaloa, - Laupahoehoe, Hilo,
Rev. T. Pohano, - Hakalau, "
G. s. Keeneway, - Kaupakuea, "
Rev. Pahio Haui, - Onomea, "
S.L.Austin Esq., - "
Kumalae, - - - Haaheo "
J. P. Iwa, - - - Alae, "
Rev. T. Coan, - - - Punahoa, "
W. L. Bond, " "
E. Pihi Hoaai, - - " "
C. H. Wetmore, - " "
PUNA.
Naia, - - - - Ola@, Puna,
Palau, - - - - Keanu, "
J. Hanu, - - - - Puula, "
Rev. D. Makuakane, Opihikao,
Kahuluna, - - - Ko@e, "
Barenapa, - - - Kalapana"
Timokeo, - - - "
P. Paakaula, - - - Kaimu, "
L. Kaina, - - - Kilauea,"
KAU.
Rev. J. Kauhane, - Kaeiwa, Kau.
W. T. Martin, Esq., Waiohinu, "
NA KONA.
Rev. S. W. Papaula, Kepalilua, Kona H.
D. Nahinu, - - Kealia, "
Rev. J. D. Paris, - Napoopoo."
Makaike - Kaawaloa
Holoaa, - - - - Napoopoo, "
Rev. D. S. Kupahu, Helani, Kona A.
Rev. G. W. Pilipo Holualoa, "
@
He mau Kumumanao no ka he@-
MA MUA IANUARI 1869
He mea mau no kekahi mau @ hala. mawaena o ka Poe H@ Euanlio ma ka honua nei, @ wale ana i ka @ma @ o @ a me keia makahiki i @ nolaila. ua kahea mai nei ka Ahahui Euanelio o Europa i na Karistiano a pau ma ka honua nei. e malamaia me ka haipu'e ka @ mua o keia makahiki ae. Eia iho malalo nei na kumumanao no kela a me keia la wae ia no Hawaii nei. E hoomaka ana ma ke Sabati mua o Ianuari 3, 1869.
SABATI. IAN 3-E n@i na ka Uhane Hemolele a no ke Aupuni o ke Akua ma keia Pae aina.
POAKAHI, Ian. 4-Na Oihana Misionari Kuwaho.
POALUA. Ian 5-Na Oihana Hoonaauao ma ka honua nei.
POAKOLU, Ian 6=Na Poo Aupuni a pau ma ka honua nei.
POAHA. Ian. 7-E noi hoolokahi ia na Karistiano a pau ma na hana a ka Haku.
POALIMA, Ian.8-He la hookeai, me ka hoohaahaaa imua o ke Akua no ka hewa.
POAONO, Ian 9-E nui i hohoolileia na oihana Pai Palapala a pau o ka honua nei i mea kokua i ka pono.
SABATI, Ian. 10-E noi, i ninini nui ia mai ka Uhane Hemolele ma na wahi a pau o ke no nei.
-
Ma ke Kauoha
I na mea Lawe EkeLeka.
Eia ke Kauoha ia oukou a pau, ma na mokupuni a pau o Hawaii nei. E hoolohe pono mai oukou, a e hookopololei; i ole ai oukou e hoahewaia a pilikia.
No kuu lohe ana, ua hoole kekahi mau Lawe Leka, a ole lawe i na palapala a kanaka e haawi mai ai ia lakou ma kapa alanui i ka manawa a lakou e lawe ana i na Eke Leka, nolaila ke kauohaia aku nei oukou, mai haalele i na leka a kanaka, ina i kapilia na pooleka kupono. Aole kumu e haalele ai. O ka oukou oihana no ia, o ka lawe ana i na leka a pau a kanaka, i pau i na pooleka. E lawe i na leka a haawi aku ma ka lima o ka Luna Leka mua au e hiki aku ai, a nana e holoi ke pooleka, a ina nole ia, na ka lawe Leka e holoi ma ke kaha ana.
Eia hoi kekahi:-E hooikaika oukou i hiki pono aku ai na Leka a me na nupepa ma na lima o kanaka. E malama pono a e lulu akahele aku i na Leka a me na nupepa ma na hale o kanaka ma kapa o ke alanui aupuni. Mai haalele, a mai kiola ino i keia mau waiwai nui o kanaka.
He oihana nui keia a oukou. Ua uku maikai ia oukou e ke Aupuni, nolaila e makaala oukou.
PAPA KUHIKUHI NO KA UKU O NA LAWE LETA O HAWAII NO KA M. H. 1@68-1869.
Mui Hilo a Kau, - $8 00 no ka pule.
" " " Kawaihae, - 8 00 "
" Kau" Kona, - 6 00 "
" Kona" Kawaihae, - 6 00 "
" Kawaihae a Kohala, 2 50 "
Arthur P. Brickwood
Luna Leta Nui
EIA NO LUNA O KA BUKE KEKI PAIONIA.
No Kauai. V. Kanuka, a me ka poe ana e koho ai.
No Honolulu, Oahu, A. Halulu.
" " " J. Kawainui.
" " Kapuni Z. Poli.
No Maui. S. C. Aneru, n me na Luna ana e koho ai.
No Hilo, Hawaii, T. Coana,
" Kohala, - - - E. Bona,
" Waimea, - - - L. Laiana,
" Kona . - - - - J. D. Parisa.
MARE.
Dek 13, ma Honolulu, mareia e H H Pareka, o Kapulenui k, me Kekipi w. No Honolulu laua.
Dek 19, ma Honolulu maeia e H H Pareka, o Lolo k, me Kahili w No Waikiki laua.
Dek 19, ma Honolulu mareia e H H Pareka, o Kalama k, me Kaanaaua w. No Honolulu laua.
Dek 26, ma Honolulu mareia H H Pareka, o Kekahana k. no Lahama mamua, me Kamaka @ Honolulu nei
Dek 30, ma Honolulu mareia e H H Pareka, o Naau k, me Kala w. No Pauoa laua.
Dek 31, ma Honolulu mareia e H H Pareka, o Kipi k, no Hilo Hawaii mamua me Kahookiekie w. no Honolulu.
Ian 1, ma Honolulu mareia e H H Pareka, o Kaihumua k. me Kamahoahoa w. No Kalihi laua.
$500.00 !!
E HOAIEIA AKU I KA POE E
Makemake mai ana e @ DALA. E ninau ia J. O. CARTER ma ia Halekuai Buke oW@ 37@
HALEKUAI LOLE HOU !!
UA OLUOLU O AKE (A. S. Cleghorn) e kai aku i ka @ i ka @ a pau, na wehe ae nei oia he Hale kuai Lole Jou me ke kihi o Alanui @ a me @, ma M @. Ma ka hale e luna ai ua keia hou maikai a nani hoi o kela a me keia ano. 370- @
OLELO HOOLAHA !
KE HOIKE AKU NEI K EIA I NA KANAKA a pau.Ua koko@ e @ kukahi Buke hou i kapaia.
" KE KEIKI PAIONIA,
...O R...
THE PIONEER BOY.
I wa@hiia a i kakauia ma ka Olelo Hawaii e
SAMUEL C. ANDREWS, Lahainaluna."
(@ PAA @)
O kela Buke, he moolelo pokole no ke kanaka kaulana o @ LINEKONA, mai kona wa kamal@ a hiki i kona make ana i ka pu-panapana: I mea @ na na keiki opio a me na kanaka ilawali a paa loa.
@ ke pai ana ma na la @ o Ianuary @. A i paa i ka wahi, e haawiia aku i ka poe wale no i @ ka inoa ma ka pepa.ae kuai i keia
buke. Penei ke kuaiana:
POOKAHI BUKE...$1.50 UMI BUKE...$12.50.
Hookahi Buke $1.00 ke hookaa koke i loko o ka @ o ka Lana, i ka wa i kakenia ai @. Hoo@ ke @ he aku @, e loaa ai ke dala e @ ai ka poe hoo@ ke pau pai.
ELua haneri me kana@ aoao a keia Buke
@ maloko
Aole e @ ia hai, i ka poe wale no @ ia palapala kuai
Aole e @ ma kekahi Nupepa
E paa ananei i ka h@ a me ka wahi maikai
A @ lawe aku ka @ i aka mea i kakau ma ka pepa @
@ Makai @
LOIO! LO@
LEO. WOLFE
@
@
E@
@ AINA KULA @
O@
HOONANI HALE.
I@
S. MEGNIN
MEA KUAI LOLE MAIKAI
A ME
NA ANO LOLE HOOHIEA KA MANO
Na K@
C. N. SPENCER
@ papa HOI
NA KOMISINA KALEPA.
E LOA @ M @
nui loa a k@
ILI KAO@
U@ MAKA@KAU A@ E K@ K @ KINAU, HOK@ ISABELLA
Honolulu @ 10, 186@
OLELO HOOLAHA.
KE KAUOHA AKU NEI @ KA POE I @ i kou @ mau @. Nolaila ua @ ma ke @ Honolulu @
OLELO HOOLAHA.
No ka make @ o J. H. Marshall @ hooponopono @ nolaila, ua hoo@ ka mea @
Nawiliwili, Kauai, Nov 30 @
OLELO HOOLAHA
NO KA MEA, UA HOONOHO @ CHAS H. @. Aole loa helu ke ae ole oia a ka @ ole.
H.K. KAPAK@
Honolulu Iulai 9, @
KUAIMANUAHI
MA KE KUMU @
E KU AI MANUAHI ANA A EMI LOA ua lalo iho na lole a pau @ Maunakea @ ai @ na lole
Honolulu, Dec @
HALE PAI KII!
@ K@ HALE PU KII@
MONIKAHAAE,
Manawa o ka HALE KUAI @ a me ka HALE KUAI @ S. Savidge ma ke Alanui @HALE@
OLELO HOOLAHA.
E IKE AUANEI NA KANAKA A PAU
o kela ano keia @ hanai holoholoana ia, @ Kau @ : ua kapu loa ka @ ana @ maluna o @ hanai holoholona @ paha. A o ka @ wai. O maua @
Hamakua, @
HALE MU!
---
HALE KUAI MEA AI!
HE OLUOLU LOA KE KUAI ANA O NA mea ai ma keia hale, @ a pau.
RAIKI no Waimea, Kauai mai,
PALAOA maikai loa
KAMANO ia ula no K@ mai,
BIPI uahi no Kale@ mai.
KOPA keokeo-KOPA ulaula.
AILA Honua IALA Kohola.
KOPE-PAAKAI.
Ai no na l@
Na mea ono he nui wale o keia ano keia ana
PIA NO HAWAII MAI.
PIA AI-
A he nui loa no ua mea ai ma Laie ae
Nolaila @ ea na makemake @ e ike
NA LAAU LAPAAU
A DR. JAY@
LAAU KUNU,
LAAU HOOPAU NAIO ME NA
LAAU HOOPAA HI,
LAAU HOOMAEMAE@
LAAU HAMO-P@
HU'ALE@
AIA MA KAU@
KELE@ KE.
KA