Ka Nupepa Kuokoa, Volume VII, Number 48, 28 November 1868 — Kumumanao. [ARTICLE]

Kumumanao.

Htaha la na kumu e mau ai na A'H/a| h'vokou! n

f ko kakou nan;\ nni\ m;i na nupepa, a ,nP ā iko kakou lohe nna mai hoi, ua kukuiu iaS mn kela u me keia wahi o Hawnii nei na| kula kuokoa, a na na makna mea keiki ea ukn aku ike kumu kuln. Ika hoomaopopol |lea ana, me he mea la ua nui a lehulehu W:, *i ile oia ano kula mai Hawaii o Keawe n Kau;ii o Mnno o keia mea la he " Kul«> Kuokoa." Aka hoi, ua ninau ia mi\ ko kakou Kumumanao nei, na kumu e mau ai ia mau kula kuokoa. A heahn ia mau kumu ? 1. Oka malama pono ia o ka uku o n«| kuinu nana eao ana i ua kula In. B No ka me.\, niu iloko o na kuia kuoko;i,s| aole he kuleana o ke aupuni iloko oia mnug kula, e hiki ai la hoi i ke Aupuui ke kokua» aku i na kumu ; o na makua wale no kag mea kuleana iloko o ia mau kuia, ka poeS hoi e manao ana e hookomo i ka lakou maui keiki i ua kula la, ka poe hoi e manao ana e| akamai ka lakou mau keiki. Aka, pehea ta| e akamai ai ka lakou mnu keiki, ke ole e| malama pono m ka uku o ke kumu nana e| ao ana i ua kula la ? « Ke hoole aku nei au me ka olelo ana, ao!eg e akamai ana kau keiki, aole no hoi e moul ana ua kula kuokoa la, a e iilo ana m kulaH kuokoa i mea ole, a poho wnle ka luhi o na| makua mea keiki, ke ole e maluma ponol oukou i ka uku o ka oukou kumu kuia. I ka nana ana, ine he mea lu, o k« kumu no ia e mau ai na kuia kuokoa mai Hawaii a Kauai. 0 ka uku pono aku o na makua i ka lakou mau kumu me ka hana apiki ole iho. Pela no hoi, i ko kakou nana ana i na ka> hunapule i keia manawa, aole no e mau ann kaliikou hana, ke mahma pono oie ia ko ia> kou uku makahiki. Aneane pela no keia. fna e uku pono ole ia ke kumu oia hale kuia, aole o'u kanalua i ka olelo ana, ao!e e raau nna ia kula. Akn hoi, ina e uku pono ia ke kumu oia hale kula, alaila, hookahi wale no a'u huaoleio e puana'e; e mau ana ia kula kuokoa. 2. O ka makaaia mau o na hauinana i ka hele mau ana i ke kula. He kakaikahi paha o na haumana e makaaia raau ana i ka hele i ke kula; a he hapa uuku wule no paha oia poe, ka poe hoi e manao nui ana i ka ike, a rae ke akamai io maoli. Me he inea ia, oka poe wōie no i manao nui i ka iuhi o ko lakou enau makua, a me ka poe e manao nui ana i ke anu, a me ka iuhi, ka wela o ka la, oia wale no ka poe 1 hoomanawanui i ka hele mau ana i ke ku* ia, ahe hana maikai no ia. ?|o ka mea, ina kakou e makaala mau ole i ka heie mau ana i ke kuia i kela ia i keia la. alaila.e liio jana ka kakou mau kula kuoka i mea ole. A ?owai hoi ka haumana a ke kumu eao aku ai, ke ole na haumana? Ke hoole nei au, aohe ana kuU ilaila, oi* ai< aohe »na haumaoa. Aka, i mea e mau ai na kula kuokoa, eia ka pono, e makaala |tnao aka na haumnna i ka he'e mau an« i >Ve kula. Aole hoi me ka olelo iho, u aole e keie aoa i ke kuia, no ka raea he hiiiia lima e ke kumu. a he tvela no hoi i ka |)a, a me ke anu i ka ua. a he mulowa no ke« •

kabt no kekahi i k* nko ia kula." E kuu hewi e, &\w kau» e ©*elo e peli. * ponn w oe e k'io h.?a hiumana e hromaTM<ranyi i lr* hih'. p m*kua o fe*u<i, n»> ka raea, o m maku* o k'iun ka īke i k» !uhi. i ka huh ana s k* mft f kaa «ka ai ka uku o kt kamu Noiaila. he pooo ia kaua e hoomau ka heie ana i ke ku!», i mea e miu a> ko tau* roau kui* kuokoa toa ko bu* whi A«puni uuku net. a » mea hoi e pomaikai *» ko kaua Lahu\ Noūila. e »1» ena hon haumana o'o. e komo ae Uoho ona kuia kuokoa. ka p»* opiopio o kuu Lahui, mai k« h k'ni a kn it i humukahi, a ka pio n* o'n a ka i Lehua ; e makaala kakou, mai he-»-papu. eu4t knnaiua. '• ftnui na maka a hnak»i.i. kuu e kj iuh' 3 () ke ao pooo nku oke kumu iut haomaaa. O ka hapa uuk'i wt»l* iioo na kumu . hana peU, o ke *v» pono aku o na kunu i r.* haumana. NeHaila, okeaopo »o ana aku o ke kuinu i ksna poe haumana, he kum» u e mau ai na kuia kuokoa. No ka mea, au\ lioko o ni kuia hi o k« aupuni i!oko o ko:.i kau e nauo nei, ua ike au a ua hoomanpopo hoi. aoie he no pono o keknhi o na kuinu \ ka lakou mou haumana. Aole nae »u f oielo ami ina keia K'umumanao. ui iu»;e loa ko bkou no nna i nn hnumanu* ua ao no, ak«, koe nie ko iakou ao pono ana aku. Nr ki me», ua manao nui ka hapn uuku paln, n i o!e ia o ka hnpa nui p«ha i ka uku o k;\ la, aok» lakou i manao nui i ka ike o n-\ k«» - ki aka poe mea keiki. Nolnihi, u.i mamo au, ma he ku!a kuokoa kann, nlaila he kumu kupono nona e hoohemo aku ai \au\ ma kona noho kumu nna. NolaiU nu i m.inj<» ni, oke ao pono ana aku o nn kumu i n:\ haumana, oia ka mea e inau ai na kuia kun koa. Aoie no hoi e mau ana ka hana a i;\ kauakn, ke ole oi« e ao i ka pono, a m:i ho pono kanu hana, nlaila, e pipili auanei na hana mnikai iaia, a o kona pomaikai no ;a. 4. E hoolako na makun i buke na ka !»• kou mau keiki. 0 ka hoolako ona o na makua i buke m ka lakou mau keiki, he hana \ e kokua ann ; ka kumu hnna. Peln no hoi ko kakou nann ana i ki poe mnhini, nole e innu kana hnnn, ke <\e «h«> e hoolnko mun i nn inen panhnnn e pono ni k.ina nnu hana mnhini. Me he mea la, pe!a ro kein, nole e no ia ka haumana he!e nku no me ka buke ole ma kona lima ; ;io!o no hni e holo ana ka hann a ke kumu kulu, ke o!e e hool iko kn mnk'ua i buke na kaon keiki. % * Nnlnila, ke minao nei au, ina o kn maku \ e hoolnko ole nna i hukena kuna keiki, nlnil*i kohu pono keia huaolelo ke hoopili nku inia, " he makua n mupo ia." Nolnila, in oukou e na ninkua mea keiki e manao ttna e kuk.ilu i innu kula kuokoa ; e pono ia oukou e hapai like me ka loknhi oi kn manao, mni kanalua a hoi hope ka mnnao, e koa ka manao. No ka mea, ke ike nei oukou iloko o keia kau, ke ami nei naj knla la oke Aupuni, No ke aha keia ? Xo ka hooponopono pono ole in. Ina pela ka hna »\na o ka nmnao o na inukua mea keiki mai Ba\vaii a Kauni, atai| ; J ua laua kuiimanno p naauao ana na keiki .i knkou ma keia hepe nku, a e ili una ka ho;\.' ponoia maluna eu e ka makua. ! No!aila, o keia mau knmu eha i hni ia n» la malunn, i kuu manao ann, o na kunui ihr» la no ia e mau ui na kula kuokoa. U ka'u nae kein, nole ou i ike ika oukou. Aloha. D. Ai.awa. (C7* Maluna o ke kiapa D. C. M>uray i hoi aku nei i Kapnlakiko i ka Poaha iho nei. ua kau aku maluua ona o Rev. T. G. Kaki na, kahu mua iho nei o ka Ekalesia o Wailuku, me kana wahine pu hoi, No ka nn-J wnliwali o Uana svanine ke kumu o keia imi 1 ann i kahi e oluolu ai o kona ola. j (£7* Un kaliikoia na puka nui o ka pa o Knwaiahao, o loko o ka luakini, & me kJ noho o ka mea i make, me ke kaniknu eleele, he honilena no ke kumnkena ana no k« me;i i mn'/e, a i hele nmu ma!oko o kela luakini, akahi paha auanei a nele un hele.