Ka Nupepa Kuokoa, Volume VII, Number 45, 7 November 1868 — Kumumanao. Heaha la na hana o holo ai na Kula Kuokoa ma Hawaii nei? [ARTICLE]

Kumumanao.

Heaha la na hana o holo ai na Kula Kuokoa ma Hawaii nei?

O nn Kula Kuokoa i ninauia ma keia uinau. he pono no wau ke kamakamailio iki mniaila, a hoakaka no hoi i ke kahua o keia m&u kula i ninau ia niai, a me na hma e holo ai keia mau Kula Kuokoa; o na Kula Kuokoa, oia no na kufa a ko kakou Papa Hoonaauao i waiho wale aku ai, aole i ma-, lama ia eia Papa, a ua lawe mai na loakua ■ mea keiki e kukulu kaokoa e like me ko ia-1 kou makemake iho; i pono, ike a noiau no : ka iakou mau keiki iho, d ua iawe ji a mai no hoi ka poe minamina a makaee iuhui uo ka poe keiki i waiho wale ia ma kekahi mau wahi e ko kakou Papa Hoonaauao o ke Aupuni. A ua lawe mai lakou a ua kukulu kuokoa iho ma ka mana hoouaauao kaokoa, aole e huipu ine ka Papa Hoonaauao o ke Aupuni, a ua hookumuia hoi me ke knhua Kristiano, oia hoi keia, «'He aloha lahui, he aloha oina, he aloha uaauao, he aloha, ma» knee pono no ka hanauna hou i haaieleia," nolailn, ua kapaia mai ia mau kuia o na kula kuokoa ma ko kakou ninau. Heaha la na hana e ho!o ai na kula truokoa ina Hawaii nei ? 1. O na inakua mea keiki no i waiho WHleia ka lakou mau keiki e ka Papa Hoonaauao o ke Aupuni Kristia« no o Kamaialawiilu; he pono no lakou ke kukulu me ko lakou mana iho no, he mana kuokoa, he mana hoopili ole inaialo o hai, oia no hoi keia, me ko lakou waiwai kuokoa no e kukulu ni i na kuia kuokoa. 1 mana ike n me ka naauao, e pomaikai nui ai ka iakou mau hanauna iiou ma keia mua e pii nku nei; i holo ai keia inau kula ma ka mana ikaika o na niakua, me ko lakou hapai like ana, a me ka lokahi pu ana o ka poe huki oloha lahui o Hawaii opio, e ku oe e Hawaii iiuna, e hapai i kou lahui opio me ka mana o ka oiaio. Eia hoi; he pono no i na makua mea keiki i kukulu i na kula kuokoa, a na lakou no e koho ke kumukula o ka lakou mau keiki ponoi e like me ko laLou makemake iho, he kumu ike u me ka noeau, he kumu ano pono a me ka pololei o ka noho ana, he kurnu nmkau i ke Akua e haalele pu ana i ka hana liewa, he kumu hoi e luwu puana ke kuikahi o kona munao me ko na makua mea keiki ma ka hapai like ana i keia hana nui, oia hoi paha kahi hoeueu puuwai ehuki iike ai e holo ai keia hana a kakou ma ke kukulu ana i na kula kuokou. Eiu no hoi; he pono no i na makua mea keiki na lakou i kukulu keia mau kula kuokoa ke uku pono aku, a uku muu aku i na kumukula kuokoa a lakou i koho ai, a hoonoho aku ai e ao i ka lakou muu keiki,e uku pono aku i ka uku la a rne ka uku hebedoma, a uku malama a ine ka uku makahiki no hoi, e like me ko lakou kumakamailio ana mainua n pono a holo maikai, i aha ai? Ikaika ui ke kumukula i ke no aku a hoihoi hoi, me ka piena o kona puuwai a me na lala hooulu nuonoo o kona poo i ka hoonuauao ana i na Ueiki iiilii o ka hanauna hou. Eia hoi; o oukou no hoi e na mnkuu mea keiki ka iuna paipni mau o ka oukou mau keiki e hoouna pinepine nku ui iloko o na kula kuokoa a oukou i kukulu ai, e inaka«ila mau na mokua i ka hoouna inau oua i na keiki a lakou, i ole lakou e poho i na keiki i ka lnlau wale, a i holo pono ai ke ao ana a ke kumu i na keiki a oukou e na makua o na kula kuoko>*. Oia paha kekahi rula hoala Lunnikehnla e hoihoi ai keia hana o na kuU kuokoa o knkou mo Hawaii nei. Eia paha; e hoolako pono oe e ka makun i kau mau keiki i ua buke hoonaauao a ke kuinukula kuokoa e nuhau mai ui ia oe e ka makua, mai lohi oe * ka makua i ka hoomnkaukau ana i na buke ike, a me .na mea e naauao ai kau keiki, o olelo auanei oe no ke kumukula ka holo ole o ka ike a me ka noinu o ke no ana. Oia iho U nonakiiono. hi o ka hoonaauao ana, o na buke ikee holo ai nei mea he naauao ma na kuU kuokoa o kakou i ninau ia mal, Eia hoi; he pono no boi ia oukou e tia mawua mea keiki i kukulu iho nei i na kula kuokoa, i hoaleieia hoi e ka Papa Hoonaauao o ke Aupuni, ua pono no oukou e na makua mea keiki iloko o na kuU kuokoa ke hoopii ikaika, a hoopii wiwo ole iioko o ka Hale Ahaolelo Kau kanawai o ke Aupun; Hawaii nei, ke hiki aku ī ka makahiki Kuu Ahaolelo o keia Aupuni Hawaii. hoopii oukou e hookuu ia mai na iUU elua o ka auhau kuU, i mea kokua i ka ike o ka oukou inau keiki īloko o na kula kuokoa a oukou i kukulu iho ai, mamua o ka li!o ana o ka oukou mau daU elua iloko o na kula aupuni, i ku like ole ai ko oukou makemake me kekahi o na kumukuia i hoonohoia eia Papa Hoonaiuao, a pela wale aku paba auanei. Oia kekahi ume hapai kaumaha maluaa o oukou na inakua i ke kukulu aoa i na kula kuokoa. (2.) Eia ka lua; o na hoahanau kekahi o na kihapai kuloko o ko kakou mau ekaleeia nei, h«» hana hiki no kein i na ekslesi« o keU kihapai keia kihapai ke kukulu i na kula

kuokoa o kakou i waiho waU ia e ke aupuni ma kekihi maa wahi. 0 kekahi hana nui keia a ekaleaia o Hawaīi n«i e noonoo nui ai i ka bajMt aaa i na kuU kuokoa. I ka hiki pono ana paha a hiki c!e paba. ins p»?«a. aiaili, e hui ka mana ikaik» o na luak-ia n rae ka mana iksika o na ekaU??* o na kihapn kuleko o kakou, alaiU. e hoio no. ina e bui like keia maa ikaika elaa e hipai i keii hana, e hoio aku no me ka maikai a rae ka lanakiU. PeU ke alii naaoao o So omona, Kek. 4:9, oa oi aku ka maikai o na men elua mamua o ka mea hookahi, pauka 10. No ka mea, ina e haule kekahi, e hoa!a kekahi i kona hoa, aka. auwe ka mea hookahi ; i kona haule aoa, r,o ka mua, aole mea i:ana īa e hoala mai. Pauku 12. loa e hana eha ia mai kekahi, e hiki no i na mea elua ke ianakila maluna oia mea, a o ke kaula kaakolu ao!s ii e moku. Pela ka ikaika o na A makua a me ka eka*tsia ke huipu Uua i ke kuku'.u ana i na kuU kuokoa, e bolo no kela hana me ka lokahi ana o keia inau ikaika elua. no ka mea, ua o!e!o k»i mea haku Hale!u 133:1—Aia hoi, naui ka maikai a me ka oluolu o ka noho lokahi pu anit o na hoahauau. Ua hke ia me ka poni maikai ma ke poo, Ka mea i kahe i Uioma ka umiumi, I Mu ka umiumi hoi o Aalona, A hiki loa i 5 Ulo i na kihi o koua mea aahu, Ua like ia | me ka hau o Heremona, ka mea i haule mai [maluna o na mauna o Ziona. PeU no hoi ! paha e holo ai keia mau kula kuokoa, Ue ! hapai like ia e keia mau ikaika elua, oia hoi ! na makua mea keiki i!oko o na kula kuokoa ia me ka ela!esia pu no hoi. j (3.) Eia ke kolu; O na kumu o na kula kuokoa i kohoia e na makua a me ku ekulesia e kokua pu ana i keia hana, he pono i ke kuinukula ke alakai i na haumana o kana kula me ka hoihoi, me ka hoohauoli, a me ka hoonakui i na haumana. I aha ni hui lakou ? I hoihoi ai hoi lakou me ka lele- | le nakui o ka puuwai o na haumana, e like ! me ke kulann o ke kuinukula, pela no na I haumana oia kula ka eleu a me ka hoihoi o j ka hana ana. | Eia no hoi kekahi; mai hilinai nui 4»:e j kumukuli i ka wnti o kona hale kula, o lilo \a i mea nana e maknaU inau ai ilaila, e ake e pau ka manawa, a pau ae la ke kula ana, a lilo hoi kona hooiknika ana ma ka mnna o ka wati, aole ia he kumu e ike ui na haumana oia kula, a mau kula no hoi. A pehea la e hana oi na kuinu o na kula kuokoa o kakou ? Penei no paha, e ao aku I ke kumukula e like me kona makaukau, e j koino ka ike iloko o ka haumana, a mau | haumnna no hoi, e like ine kona makemake • maoli e loaa ka ike i ka hanauna hou; e ao i no hoi ke kumukula me ka manao nui he ] kulnna kaulana kona no ka ike o kana poe ; haumana ma kana kula, he mea hoihoi nui : hoi ia no na inakua mea keiki a me ka poe | nana i kukuiu kein mau kula kuokoa, a pe-, ] la no hoi paha oe e ke kuiuukuU a me kau | poe haumaua. ( Eia no ; o oe hoi e ke kumukula, mai hoo-: | hala oe a hoopanee i kou hele ana i ka hale kula i ka manawa nu e kauoha mau ai i kau poe haumana e hele mai lakou ; e ma-! kaala oe e ke kumukula ma ia hana, 1 aha ! ai? I makanla mai ai na hnumaua i ka ! manawa mau i kauoha ia e oe e hele mni, e | like me kou makaaU nna e ke kumukuln, | peU no na haumana e miki mau mai ni. I lna hoopanee oe a panee mau kou manawa : hele, alaila, e ma wale no oe e ke kumukula ' imuu o lukou, e ma wale kau inau kauoha ī imua o lakou a me kau mnu hana, a e holo j ole no hoi paha nunnei kau hoonnauao nnn : ia lakou, noluila, e innknnU nui oe e ke ku- ; j mukula malaila. | Eia no hoi kekahi kumu ti holo ai; a e j hooikaika ni, n e hoihoi nui loa ai ka naau ; o ke kumukula kuokoa a mau kumukula no | hoi i ke ao ana i na keiki liilii o na kula j kuokoa, e uku kaulelein na kumukula kuoj koa i elima d;ila, a i ole i.i i umi dala paha ; i ka puni ana o ka makahiki, oia hoi ka hoi- • ke mnkahiki ana. A ike ia ka ike o kela : ! kuU kuokoa keia kula kuokoa, a me ka noiI au maoii a mikololehua n me kaaulii i ko- 1 I lomana, nlaiU, e uku kaulele ia lakou i kela ' j mau uku maluna i hai in ne U. E ka poe | nnna i kukulu i keia mau kula kuokoa, pela I paha e pii ino ai ka iknika o na kumukula i j ke ao ana i na keiki, nlnila, e pii pu no hoi pa- ! ■ ha ka ike o na keiki o ka ehukni o lalo lilo i ! {haalele ia e ko kakou Papi Hoonanuao. { (4.) Eia kekahi hana e holo ai keia mau ' | kajn kuokoa; e hoike mau ia keia mau kula j I kuokoa iloko o ka makahiki hooknhi, i elua ! ! hoike noa, a i ekolu hoi iloko o ka makahi-! | ki hookahi, e like me ka manao o ka Papa ■ | Nana o keia mau kula kuokoa o kakou, a ! jme ka poe nana i kukulu pu U mau kula, o! < ka hoike mau ann o keia mau kula, he luna j i paipai hoeueu ikaika ia no ke kumukula e | palaka ole ai la ma kana oihana. I lilo ka ' . boike pinepine aea i wahi kui kepa no na ! ; kumukoU kuokoa e hou aku ana ia lakou, i! • oU e molowa a hiamoe i ke ao ana, i maka-1 |aia oia ine ke k»ai aoa. E nana i na kuia • ; aupuni o keia wa, aole hoike pinepine ia,« . paiaka no na kumukula aupuni, a emi mai! : no ko lakou ikaika, a emi pu mai no ka ike 0 na haumana, aole pela i ka wa o Limaika- | ika, hoike pinepine ia no, aole paUka na ku-i ; mu, hoihoi no lakou. hoihoi pu no na makua ; ia wa, a peU no na haumana, a ke Una nei I kuu manao, oia paha kekahi kumu e holo ai I ■ ko kak«u mau koU kuokoa. | | (5.) Kumu alima; eia kekahi kumu e j holo ai keia mau kuU kuokoa o kakoa ma | Hawaii nei; o ku Papa Hnwaii 0 0, oa pono | no iaia ke kokua i kekahi o keia mau kula i ■ holo ai keia hana noi. He opu ahonui no | kona i ke kokua aoa i na hana kuwaho a me 1 na ba«»a kuloko, o kela hana kuloko no keia S o ke kukulu ann i na kula kwokua o kakou,

e hke ms kekahi h*na kelokoanae kokoa r«fī, a ine kekahi mau kaU no hoi aia Papa Ha%nti e mil&ma ne!, e kokoa mai arva la Papa, alaila. e bc«o no ke:a mau kuU kuokoa o kakan tna Hnwau uei. i\lea koe ; ons kua;ukuU kookw a paa a me maku* mea keiki nana i kukuiu i kew ni;rj kuU kuekoa a piu ; o oa ekalesid a pau i huipu e kukuiu i mau kuia kuokoa. o na haipule a pau e makemake ana e ; iau!ah« ioa ka miīaenalama o ka haoauna hou lii'ii. o na kanaka naauao o keia lahui i - minamiaa i ka hanauna hou ioa o kakou. He pono ooleia poe a pau i kukuiu i keia : uiiu kuU kuokoa o kakou, e puie nui i ke ; Akua e kokua mai kona l'nane Hemolele ii k'eia mau kula kuokoa o kakou, i pooo ai a' holo keia inau kula. kv kokua i»iai oia i ke« ia hanu. [>c!d ka mea haku Halelu 127:1,2.' Ina aole o lehova e kukulu i ka haie, Ho<n-; kaika makehewa ka poe n*:ia e kukuiu. Ina ! noie o iehora e innlama i ke kui«nakauhale, < Makehewa ka makstala ana o ka poe maU* | ma. Peia no pahu e holo ai keta mau kuia { kuokou o kakou ma Hawuii oei. J. N, P.