Ka Nupepa Kuokoa, Volume VII, Number 39, 26 September 1868 — O ke kahua mamua, mahope kukulu. [ARTICLE]

O ke kahua mamua, mahope kukulu.

{Kt*a* kel* paU Bs«k| Ua akaka }ea rai kela helu aku nei, o ke; kahua ka mea mua ma na niea kukulu ; a ! t>a akaka no hoi he mea maikai ka mare. j ke hookahuaia ka msikai o ka mare malu-' na o ka pono a me ka lako pono o ka nohoana. | I kekabi wa koke ibo nei. ua t ninau aku au i kekahi maa knnaka opiopio ! o keia kulanakauhale (Honolulu) no ka po-| no e mare laua i mau wahine. Olelo mai: laun p< nei : •• Aole pono e mare, aia a ma- j kaukau mua e ike an* ua lako pono a hiki ke inaiama i ka w»hine me ka hemahpm* I ole." He olelo naauao loa ka keia mau k.inaka opiopio. Oia muoli no ke ano o ku ; mare wuhine ana. Pela no ka noho onao| ka poe uaauuo o na aina e, aole lakou lalau j e i ka wahine mamua o ko lakou ike iho ei noho hemahema ana. He mea nui loa ka | wnhine, a ua oleloia : "Ina lona ka wahi-l ne, almla, o ka loaa no ia o ka tnokunhi."j Ina pela, alaila, aolu e pono nna ka mokuahi | ke ole e makaukau mua i na ipuhao, na ki,j na enegini a me na mea e pono ai k* moku-J ahi. Eisi no nae ke kapili mokuuhi wahine i kanaka inai nei no kekahi poe, aole n >e i; lako inua i ne puka-u<*hi, na nanahu a me na ki e wili ai i ka mahu. I hoopuakiki! aku ka hana e holo i ka nioaua loa, e hai ihouna ka huila, a o ka hnpakue iho la no! ia, a pokakaa iiele ana, a pau ka pono; a ma na papa pnha auanei e au inai ni e moku hele ai i ka moana. ; Ea! he wa hou keiu. Ua loli lio kakou noho ana inai ke ano ae o kn wa kahikomai 0 Hawaii nei, a pela no e loli ai na mea a j pau. 0 kekahi hewa nui keia inn Hawuii; nei, o ka mare nna o na kanaka ine ka noonoo mua ole i ke ano e maikai ai ka mare ana. Anuanu ka noho ana o ka hale nohaha, a maikai ole hoi ka noho ana o ka mare hemahema. E olelo inai paha auanei ka poe pane: "O ka wahine e ae mai ana e mare i ka wa hemahema a ilihuneoia manli k» w*hin« i makemake io i ke kane." Ke ae aku nei au, aka, i mare inai no ia wahine ine ka i manao i makua malama pono oe nona a me! ka iini hoi o kona puuwai e oi aku ana kou pono mahope aku. 0 i kali wale nae keia a ioihi ioa, haaiele mai la ia oe, i ua kane noonoo mua ole nei mamua o ka ialau ana 1 ka berita mare. He iehulehu loa o ka poe opio naauao i aoia maloko o na kuia kiekie ! i mare wahine me ka hemahema, a i ka ikeaku, ua 1 ike me ke kanaka paaua nnaupo loa, me be mau kanaka ia i hoonaauao ole ia. i maikai no ka noho ana m»re ana naauao ī ka luko pono, a maeuiae kanoho ana, aka, o ka tnare e ana me ka loaa mua oie o ke kahua, aohe WLhi lihi hanohano iki, he ano pokeo wale ka noho ana. Ke minamina nei a ke īnihi nel kekahi poe i ka hewa o ko lukou mare e ana i ka wahine me ka ioaa ole o ke kahua e kukulu ai ka maikai o ia mare ana, a o ka nui o na wahine a ia poe, ua haalele mai i na kane, a ke noho u*anu mai nei me kekahi poe e aku. O kekahi poe kane hoi, ua haaleie wale aku i na wahin? me na keiki, a nawai la e malama ana ia lakou ? Ua hoi hou no ka malama i na makua a me na piiikana o ua poe la i haaieie ia. Aiaa ka hewa nui o ia mare e ana ! Pela io no! no ka mea, aohe i kukuiu inua ia ke kahua a kapili e ia mai kaupoku iho. U-hoi o ka ihu ia ! He paulehia maoii no ko kekahi poe opiopio e mare mai nei, me ka manao ua loaa kahi oihana, a o ka wikiwiki iho ia no ia e inare. Eia ka apiki loa, o ka hoi no o ka pooo i ka makua no na pono o ka haie e noho ai, ka ai ana, a aohe kuokoa iki o ka noho ana. Ua n>are kekahi poe no ka manno kuhihewa i maikai ka inoa, aole e lawe waleia kahi oihana. He kahaha nui ko'u! Kai no e noho hoomanawanui no ka oihana me ka hoomakaukau no ka mnre ana aku, aiaila, e loaa auanei ke kahua. Pono ia mare ana i na e inau loa iho ana in oihana ia oe, aka i lawe wale ia ae, alaila. e hoka auanei e hoaa wale ai. Noiaila. mai hoopilimenai wale mahope o oa haku hana o loaa ka pilikia mahope aku. Eia no kekahi poe haoie ke noho oihana mai nei, aoie nae t inare wahine, no ka mea. o ke kahua ka lakou la mamua e kukulu ai. Ma ia rula ka pono e hahai ai, i maikai ai ka nohoana i ka wa inare. He mea mau keia i kanaka Hawaii, ina no e loaa wahi hana, o km roare iho la no io, aohe ka he hookuonoono inua a lako pono alaila mare. Miki e no e mare, & mau no ka noho ana peiapela a me ka iiihune. Lilo ia oe a ltto i ka wahine, a pela wale no a elemakule. Pipili mau ka peiapela ī keia Lahui Hawaii; aohe hoi e nana oe he au hou keia. Ua manao kuhihewa ioa kekahi poe, he pooo ole ka noho hookahi iloko o ka oihana, a e pono ka mare i maikai i paa ka oihana. E<i! e hoopau i« manao. Aole e ka noho tnare ole ana ka n»ea e hoopiui.i ai niai ka oihana inai, aka, o ke ino o ka hina ow ka uiea e kaiehuia ai. Eia ke noho loi<

bi oei keh%bi maa rae® mi ini oib«n« me ki j imk olē, 4o|( nif boopaoM. E na ksnaka oi o Hawaii nt\ e h«iia g; > (na!iu mai, alīa ookoo e polale e i ka _ eka poe i heie i Kaponahou. Kehehana t : me Lahaioaluna, o fifo ko oakoa noho ant ; naaoao i ooho ana peiapela mao. E lawe | oakoa i ka naaoao a kao ilona, i maa ai kj|j | hanohano oia naaaao Aole ookoo e Hk» I ou ke ano naaoao haole i sa e popoahoio e ! man» e, no ka raea, m oe e mare at, alaila, nohe oo wiihona. Lilo paha aoanei ia oe a | lilo i kahi «rahine t hanao ke keiki, peia mao ! no oe e apaiaaiamaukoo noho ana pelapela.; i Kipaia niai ko olaa wahi e na huaiauaa, e . : kakau mai ana no na wahi paipu ma ka p*> ; | ia, a e lewalewa mai aoa no na wahi huli-j ; iau ma ka puka komo maiuna ae, a e kie>; ' paepa mai aoa na wabi weiu lole roa kabi| i moe; eku mai oo na puaa ma kekahi aoao • o ka hale. a ukeie ako ukeie mai, aohe ko- | hu pono iki o k.i noho ana oka naauao. £ | hoomaoao i keia e ka poe noiao, mai hoohei wa ī ka mare, aka, oke " kahoa mamoa, a | mahope kukuiu." j E iiio keia ena opio i haawina nii oukou ) e naiu ai a mai noho a kapa be ino. Hia-a.