Ka Nupepa Kuokoa, Volume VII, Number 38, 19 Kepakemapa 1868 — O ke kahua mamua. mahope kukulu. [ARTICLE]

O ke kahua mamua. mahope kukulu.

He mea nui ke kumu a me ka hope; kn \ hoomaka ona ame kn lioopnu ann. Aohe! ' hi»na i nuie ika hookumn ann, aole hoi i| neie ika hopena. Ua ike maopopo ia ma j :na hnna i hanu ia ena knnaku. Ke nana j nku i na kanoka panhana, e ike ia no, aohe

a lakou mau hona i hana ai i nele i ka hoo- i kumu ana, olaila hana iho. n hoopau ae. { ina inanno ke kannka e hoomoa i ka ui ma ka imu, uoie o ka moa e kanu inea e hana mua ai, aka, he inau rnea e no. Aole e j moa ona kana ai ke nele i ka wnhie, aole no hoi e moa ke nele i ke ahi a me ka imu. Nolaila. aole oia e hookomo e ana i ka ai iloko o ka imu, aka, o ke übi a me ka wahie kana e hookomo mua ai, a mahope aku hookomo ku ai. Pela no hoi ke kanaka lawaia, aole o ka hei mai o ka ia ka mua, aka, 0 ka hoomakaukiu muanna i mea e heimai ai ka ia. oka upena kana eka inua a lawa, a makaukau hoi i ua mea e ae, alaila, hele aku iloko o ke kai, a hoohei aku i na ia. He mea akaka loa, aia a makaukau mua , i)0 ka loaa ana mui, alaila loaa ; a he inea 1 mau no ia. j E haliu aku me ka noonoo pono ana i ka hana a ka poe kamana, aole o ke kapiii e ka lakou mea inua e hana ai, aka, o ka hoolako e no i na mea paahana. A lako i na mea hana, nluila, e pono auanei ka hana ana, ua lako i na pahioio, na koi me na hamare, na I kui me na rula; a pela aku. A mnkaukau ke knmana i na meu e pono ai kana hnna, alaila, hoomaka oia e iwonoo no ke kapili | una ika hale. oka hnle nnei kana e kaI pili mua ai ? Aoie, mninua oke kapili ana | i kn hale, o kc kahia kana inen mua e imi loimeka noonoo nui. Oke kahua kana

I men e nnn mua ni, e hooponopono ai ; a ku- | por.o ke kahuu, alaiin, hoomoe na kua iaio, : a hoomaka ke kapili ana i ka haie; no'aila, jo ke kahua iiiamua, a mahope kukulu ae. | O ka hoomakn una i ke kahua, oia no ka ; hoomaka iuin e kukuiu i ka liale. He oiaio ! no hoi, he mea inau keui, o ka hoomnkaukau nna i ke kahua no ke kukuiu haie ann. Aohe aupuni ma ka houua nei i neie i nei mea he kahua no ke kukulu hale ana, mai J ka poe nauuao o na aina puni oie, a ka na- : aupo o Fatuhiva. | Ke kukulu in ka haie, aole maluna iho o| : ke kuupaku e kapiii mua a\ aka, mal&le ae ' ma ke kahua, pii īluna. Aole no paha he j kamana, i hoomaka 1 ke kapili ana i hale, o I ke kaupaku mua a kau iluna, aohe nae he j mau pou nana e koo ae. Nolaila, hookahi 1 mea nui i ke kukolu hale ana, o na pou; ke ole na pou, aole e ku ana ka hale. oiai aohe : inea nana e koo ae. He hana maua maoli j ! no paha ke kaupaku kau ae i ka levva, mej | na pou ole iwna e koo. | ' Eiua a'u uiau mea nui e hoopili ae i keia ! kukulu manao, e piii ana no ke kahua, O ka , ; mun —No ka imi iiaauao. 0 ka iua—No kū j t mareana. | i l\o ia imi *uumūo. —Ke nana aku i ke ke-1 ! iki e ieni ana i ka naauao, a<sle o ka naauaol ; ka mea mua e loaa iaia ; ina pela, aohe imil ■ ana, ua loaa tnua no. 0 kana mea mua noj | e hana ai, o ka hooko mahope o na oielo a j ke kumu, ma na mea e aoia mai ana iaia ; | iaole hoi o ia wale, aka, o ka hoomakaukau ; ! nna i na buke a lako, alaila, kupono ka imi | !ana i na mea hoonaauao o loko o na haleao.' j Ekolu mau kumu nui e loaa ai nei mfea he j inaauao:—l. O ke kumuao. 2. O oa buke.« ! 3. O ka noonoo. Elua mau kumu mawaho : ae o ke kino, a hookahi iloko o ke kino, oia: i ka noonoo. O ka inea mua oae a ke keiki' j e imi ai, o na hua a inahope aku na niea; - pohihihi o ka naauao, oohila, o na hua A | ka hookumu ana o ka naauao. Aohe hau-: »| mana ī hookumu mai i ka imi naaoao ana j , | mai na buke kiekie mai, a hele ilalo i ka j4, i «ole loa. aole «o hoi au i ike. O ka mea

ro*g, rrm ka .4 «ku ph i : os--3, a ot «Wka. o kn *■! li» 1 iiihj3 o k-* srai naao^». L"a c< « ho». •* O «ca rr»sk"?.'» a Jeh<?va, 0-3 ka rrioir .-» ki naamo ;" be ea» io, he (roiz nh? fc-j ki niaaao. Ini o ka rD3k-3«j» aaa > .Akai ke komo aui ioa e ioa* »i ka rn»oio. »laib. o ka po« »o oo > it njf.3 'i kr o psv-% k» t*a b» o-; kahui ii ka naaaiu ninlaoa ooa hiw A % , aka ho?. ua koom ae ka niaaao e ka makaa ; •na i ke Akn» nut ns% ka Unt. a oa ta pau maiau Akna i hoomau i ke kau ao« n ka ;

Q«auao iluua No:aiia. oi akaka. oke ka> hu» mimua, a enahope kukulu ae. Ao ka mare om.—O ko kakou manao hope keia e piii »na na ke iahum. Aka, ika naoa maoii ana aku a me ka hoomaopopo aoa īho. me he hale la ne» mea he mare wahioe ana a kane ana hoi. £ kamailio iki au no ke kane, oo kooa mare wahioe Ke nana aku i nei snea he mare anu ma Hawaii nei, mawaeoa o na kanaka ua iike ioa ka iakoa mare aoa, me na kamana i kukulu i na hale maluna oke one, n pa mai ka »oakani t kahe mai hoi ka wai, a hioio iho la ua hale nei. Aole oo i nele U i m ire ana i ke kahua ; he hoomaka ana no k"n«. * h« hopeoa no hoi. Aohe ano e o ka mare ana me ke kukulu hale ana. Ke manao k? kanaka ui e mare, aole o ka mare mun, aka, o ka hoomakau* kau mua rio ka mare aaa. i mare ia la i aha ai ? 1 mea paha e maikai ai ka noho ami ? Peia paha. Ae paha, i kukuluia no la hoi ka haie i mea e maikai ai ka noho ana, ioaa kahi e m- e ai. a paie ia ke anu me ka weia. Peia io no hoi paha ka mare aoa, i oiuoiu nutikai ai no hoi ka noho »na, a paie ia ka hana haukae waie ana me ke. kahi paha. Ae. ike kukuiu ana ika hale, oiuoiu maikai anei ka noho ana i na he haie nahaha? Aoie paha ea ?

Manuia o k<> inare ann, hooknhi mea niua a na mea n«are e imi ai o ka Palnpaia Ma-

re, a loaa 'w, alaila, hoomaka ka mare ana, nolaiia, o ka Paiapula Mare ke kahua a me

ka hoomaka o ka m»'re ana. E ninan hou ne au : I mare ia i ahfi ai ? I niaikai ai ka noho an;i. Ae, he oiaio 110, i mare ia ka wahine i maikai ka noho ana. Ke mnnao nei au, ua kuhihewa wale no patia kekahi poe e mare mai nei, no ka olelo ia, "e mare i maikai ka noho ana." 0 ka muikai heu la ka luliou i manao ai ? () ka noho pu ana Hiei.aole hoi e like me mamua ke kolo inalu ma o a maanei. e hoomakaulii ai oka loaa aku ? Ea! he kuhihewa ia ; aole o ka noho pu anu, a pau l%a hookolo ana e auwana ai. Aia \<fl muikai i oleloia

no ka inare ana, o ka maikni knpono o ke ola, ka lawa kupono i na mea e pono ai ke kino, a pela aku. Oia no hoi ka mea i oleloia, "no ka maikai o ka noho mare ana." Ca mare keknhi poe ma ke kuhihewale no i ka hoopaipai ia e kekahi poe, *• E, e rnare ae olua, i maikai ka noho ana, he kane a he wahine.'" Na ia kuhihewa paha la i mare ai kekahi poe, aohe nae a maikai iki ka nohu ana ; keu aku ke īno mamua o ka \va e noho hookahi ana.

Ua pono io no ka mare nna i maikai ka noho ana, aka, maluna o ke kahua hea e kukulu ai ia maikai oka mare ana ? Hookahi wale no kahna, o ka lano a me ke kuonoono. Maluua o ka pouo au e ke kane, e kukuluia ai ka maikai o ka mare ana. no ka mea, uole kahua e ae, oia hookahi wale no. Nolaila, o ka mea mua a ke kanaka e imt ai no ka hoomakaukau ana no ka mare me ka wahine, o ka imi mua i ke kuonoono, a luko pono, a hemahema ole, alaila mare aku, i kukuluia ai ka maikai o ko laua noho ma* re nna maluna o na lepo a ke kane i hoomakaukau ai.

Penei ke nno o ka hoomakaukau ana i ka mare e lilo ai i noea maikai : E imi mua i ke kahua t oia hoi ke kuonoono ; a loaa ia, alaila, nnna aku me ke akahele, me ka imi uoelo ana i wahine mare. A loaa ka wahine kupono, i haumia ole me kekahi kanaka manma, i noho holookoa mai ke poo a ka hiu. (he inea hilahila ka oielo ia i kn ai palamaunu) ahiiia, k»i i palapala mare, a loaa, alaila, hele u mnre oka pau no ia. E noke ia wahine i ka ni i ko loaa—a moe i ka moena, e imi apa wale no 1 wahi kee nou—a aole e loaa, ua hana ia e oe a lako.

Wamua iho nei, ike iho la au he poe mare o ka puka ana mni no ka mai na Kulanui mai, a mare nu» no, he mau keikikane a he mau kaikamnhine. Ninau aku la nae au, Heaha ka hana ana kane ? Olelo ia mai nna, " Aohe hana, e hoi ana kekahi i ke Kula Kahunapule i Wailuku. a o kekahi, e loaa ana paha kana hana." Ea, maeele maoli no hoi au i ko'u ike nna i ko'u ma hoa o ka Hi hookahi, i ke kapili nna i ka hale, aole nae i loaa mua ke kahua. Ea ! pili nakekeke ke kapili ana o ka hnle la e ke hon, nohe i l.iko pooo i na mea hana.

Ea. imun o na kanaka ui o keia kau, ka'u kau leo waie nku, uiai piliwaie ka manao mahope oke koi wale ana a hai e mare, ke ole e loaa keknhi wahi lihi o ke kahua e kukulu ai iua mare ia. uHe mea maikai ka mare no na mea a pau," ke loan nae ua kahua in, aka, ina aole e luaa, alaila, he mea ino ka mare ana. Nolaila, e iilo ka mare ana ia oukou i mea menemeoe loa. £ aho no ka noho ilihune hookahi ann nu, mamua o kou kumakiii:» wnleana aku i ka hai kai» kamahine. Uoe ka oi ona kamaoa, ma kaupaku mua e kapili iho ai. Aohe pono e ne, o ke kahua mua a mahope kukulu iha. (Aoleipau)