Ka Nupepa Kuokoa, Volume VII, Number 31, 1 August 1868 — Ka Papa Helu o na Ekalesia. [ARTICLE]

Ka Papa Helu o na Ekalesia.

I ka pau nna ino nei o ka Ahaolelo Eu- j anelio o ka Fao Aina Holookoa, i kuUulu a ; i hookahua paa la rna keia Misioitari o Ha-j tvaii uei, ua loaa mai īa makou ka Ho- J ike Helu o na Kihapai Euanelio he kanaha, mai Hawaii a hiki loa 'ku i Niihau. i malamn ia e na Kahu haole, a me na Kahu hawaii, a iloko hoi 0 ka pule i aui aenei, ua pai iho makou a hoolaha 'ku, ma ka aoao hope 0 ko kakou Kilohana nei. A i keia pule hoi, ke hoopuka aku nei makou i ko makou manao no keia mea e like me ko makou hooiaha ana, i kumu hooUna, paipai, a hoeueu aku ja oukou i hooikaika loa ai oukou ma keia hana, a no ka mea hoi.o ka palaualelo a me ka hoomaauea loa mai o na Kahu, a me na Ekalesia pu, he kumu ia e make ai na kokun n inena hana pono a pau ma in Kihnpai. a e loaa ai hoi ka uhuana'e o kekahi mau Kahu hawaii e hele i ko na aina e mamuli o ka pololi i kn hanai ole ia. He mea nui nei, aka, he inea hiki ole nae inamuli o ko makou ikaika ke hoonee aku i keia Oihana pono lehulehu, a holo imua, he hiki nae ma ke kalnkalni oielo ana. A ina e haiiu kakou a nana hou aku ma ka Papa Hoike Helu, e ike auanei ko oukou mau maka, he mau keneta ewalu wale no $0.03 na kela hoahanau keia hoahanau pakahi, um kekahi Kihapai iloko o keia makahiki, a he ekolu hoi wahi hapaumi na kekahi, ma kekahi Kihapai e aku, A ke nei makou, he mau keneta anei keia e ola'i ko oukou Kahunapuie i ka mnkahiki ? Hiki anei nahana kuloko a me na hana kuwaho ? Ola anei na Kula Kuookoa, i ekolu uo wahi hapaumi a ka makua haipuie hookahi e haawi ai i ke Kumukuia, no ka ike o kana keiki ? A iilo hoi ia ia U, pehea ka Mahinahou, ke kukulu ana i hale no oukou, a me ko oukou oia kino ? Aole ioa no e iiiki, a me he mea ia no hoi, o ka nui o ka oukou loaa makahiki, ua oi loa'ku ia mamua o kein, aoie paha hookahi o kakou, 1 ewalu woie no ana mau wahi keneta e pono ai kaua mau hana a p.iu loa, a puni ka makahiki. A no keia hoomaauea uui o kakou e na haipūle o ke Akua, i ka hooikaika ole ana mamuii o kana oihana e ola'i i ko kakou mau uhnne, a e pomnikui pu ai hoi keia uoho kino nnn, noiaila, ke niuau nei makou. Heaha la ke kumu o keia hapai ikaika oie ana i na hana pono 1 Ua maopopo ma kekahi ano, aoie no i piha ka naau i ke aloha i ka Haku, a me kana mau hana hoola lehu--1 'ehu, A ma ka haliu ana hoi a naua aku i ko kakou mau Papa Hoike Helu, mai Hawaii a Niihau, ua ike maopopo iea ioa ia, o na ekalesia nunui, me na laia he iehulehu waie, ua emi loa iho ko lakou mau kokua, a o na ekalesia liiiii hoi me ua lala uuku loa. Heaha la ia, ua pii ino ioa ka lakou loaa i keia makahiki, i na eknlesia nui painuaielo, oiai hoi, ke loii nei ke au o ka noho ana i keia uianaw». i kona kau i hala aku nei, ua ano e ae ka aiaa, ua ike ia na Mahinaai, na maia ko, ua piha pono na kaupapaloi i ka oukou 'nau huli kanu, ua ola ka aina, a ua pau ku aahu ana i na awelu. me ka hume ana i na maio mamaki palahe wale, pomaikai maoii, a eia ka hoi. Ma kahi i ike nui ia ka waiwai, lako. a kuonoono ka noho ana, o ke)a mea keia mea 0 kakou e na haipuie, aia maiaiia ke pi, ka maua, a me ke 4oea he nui wale. Ma ka nana'ku n«e, a mn ka iohe mau ana inai no hoi, aole he koea maoli keia, aka, he nui np oa makemake a ke kino, a he hapa ka makemake i ko ka uhane» nolaila, ua maalili | iho lā ke aloha o ka lehulehu ma oa hana a 1 ka Haku. o ke ake hoi e haawi aku, aka alalai ia mai nae e ka makemake okoa, kue i keia, p»a iho )a no i ka ekeeke, i mea kuai bata, awa peiekunu, rama paha, a me oa makemake he nui wale»a aole no paha hookahi 0 kakou e noho iiihune mau ana a puni ka makahiki. ina pela hookahi, alaila, he haipule aea haukae hookahi kona ano, ma ia Kihapai, nolaila e oluolu mai oukou e nana iho i keia. O ka nui o na haipule oiaio a noho pono mai Hawaii moku o Keawp, a hala )oa aku 1 Niihao, i olelo ia ma ka Papa hoike Helo o kakou, 17.397 hoahanau e ooho hihia ole eni i k?ia makahiki, a o oa da)a hoi i )ulu

ia e lakoo i ke»a raakah«ki. oo ka kikoa oihana Mtsson*n Ka!oko» Kawaho, $29.023.1 #, ua like no ia roe $1.66 kn awanka. a kela mem kem inea pakahi. a be $0.41 hoi wahi keneu ī ka hapahi makahiki hookahi. He keu io oo ka maaa o kakoo haipoie* no ka mea bof. i m i pa hapoi'-ia i* ke kokaa a keU mea keia mea o kakoo i ka hapaha makahiki. aiaila ua oi ioa ako ka oui o ka. kakou loia i ke 534.T94.00 heah» ia ia t he pokeokeo paha. nolaila lioi, m« k* pepa o keia pule. ke hoike nei makoo rae ka paipat pa aku. i nn ekalwia ikaika. a nawaliwatī o keīa Mi?īona o oa aioa c t avai Hawaii a Niihau, ka oui o na kokua, a me ka ookou haaa ana. HE *AC NAKAO PAIPAI A HOELEe, IXA £calesla 3CAI Hawau a Niihai:. Ka eka)est.i o Hilo a me Puna, he Kihapai nui ia, maialo iho o Ki»v. T. Koana ke K'ahu, be makua kahiko i hooikaika mau aku i ka hana, mai ka wa ui o ke kino. a ua palupalu t keia mau ia, aka, aole nae i waiho mai i ka hana, e iike ia me kekahi mau makua o kakou i waiho mai nei. a i keia manawa, uu maheieia-ua Kihapaiia i na kuokoa eha, a ua haawiia ka maiia hooponopono umlnlo iho o ka iima o na Kahu Hauaii, oia o Onomea Hakaiaau. Laupahoehoe, a me Opihikao, a o ka ekalesia makua kahiko, a e ko mnkou kamaiiio ana ma Hiio mai t\k ka oiuolu. O keia ekalesia, he ekaiesia nui ia, 3,715 na hoahanau hihia ole, $5,514. na dala kokua, ua iike me S'J.OO na ka mea hookahi. Ua mahnlo umu makou i keia ekalesia o na kuaaina i na mnUhiki a pau, no ka ikaika a me ka eieu maoli ma keia hana, mamua hoi o na ekalesia i ke Aioulii nei, ine na kokua haahua loa, i emi iho mnlalo o ka hapalua hookahi o na ioan o ko Hilo mau kini. Henha la ia, he pokeokeo paha. a ma ka pepa hoi o keia puie, e ike auaueioukou o ka oui o na dala mahinahou n aiaiia no lulai aku nei, 8165.22 pela mau aku a puni ka makahiki ua iike ine $1952.64 no ka mahinahou wale uo, i kaika maoli no nei ekaiesia, aka, hana mau aku no nae mai hoi hope. Ka ekalesia o Onomea, 250 hoahanau, $242.65 na kokua, $0.69 na ka meu hookahi e hooi aku ko oukou ikaika i keia makahiki ae mai hoi hope. Ka ekalesia o Hakalaau o i\ev. T. Pohano ke Kahu, 315 na hoahanau, (nui no) a o na dala kokua $61.61 waio no, ua iike me ekoiu hapaumi na ka uiea hookahi. E ko Hakaiau mau haipuie, he ekalesia uuku o Kahana la. he 6S wale no na hoahanau hihia oie, $165.20 nae na dala kokua, auwene, nui maoli na daia o kela wahi kanaka iki, me na laia uuku, mamua 0 ka oukou mau kokua, kainoa paha hoi, E aiu ka pule ia Hakalau i nui, a e alu hoi ka hana e Hakaiau i piha ka eke, eia ka aoie, mai hoomaauea oukou, hooikaika'ku, a hooikaika hou, a hooikaikn mau no a hiki i ka hopena. Ka ekalesia o Laupahoehoe, he Kihapai hou ioa ia, he kanaka makua nae ke Kahu, ka uui o na hoahanau 170, na daia kokua $43.57£, ua like me $0.25 wahi keneta na ka mea hookahi, he ma-u ia, houikaika'ku A uia ka ekalesia o Haiuakua Hikina, 454 na hoahanau, $324.45 na dala kokun i keia makahiki, a he $0,71 na ka mea hookahi, niai hoopaialeha oukou i keia makahikiaku, no ka mea, ke ike ia 'ku la ka hua o na iaau hou. Hamakua Waena. O Kev. J. Bikanele ke Kahu, he opio oia ma keia Kihapai, he kanaka makua loa nae ma ka Oihana Kahu Eka ! esia, ma nu airia pegana oia mamua, a ma Ewae nei no hoi he mau makahiki, a he wahi inakua inaoli no i aioha nui ia e ko Ewa poe, no ku oiuoiu, poma:kai nae ko Eiejo. U ka nui o na hoahanau 263, na daia kokua §396.24, ua iike me $1.50 na ka mea hookah:, e mahaio ia oukou, a me ko oukou Kahu, ma ka EkaUaia o Hamakua Komohana, 349 hoahanau, $131.67J na dala Uokua, a he $0,41 keneta na ka mea hooknhi, he nia-u no ia, o ka hana inau ka nui, o Kev. S. Kukahekahe ke Kahu, e hooikaika ae i muhuahua 'ku, mai palaka, mai hiamoe. Kohaia Akau. O Rev. E. Bona ke Kahu Ekniesin, ua mahaio loa makou i kei» makua kahiko o ka maiamalama, (aole nae ma ke ano piiikino) a me kona ekaiesia pu, ma na liana pono a pau, oiai hoi, o ka nui o na hoahanau e noho pono ana 616, na dala kokua i ke Aupuni o ka Haku, $971.36, a na ka mea hookahi, $1.57. A o ka nui hoi o na Kuokoa i iawe ia ISO, na Alaula e 200 a 01 aku, a ma kela pule, ua hoouna 'ku nei makou hookahi pahu Buke, o na Baihaia hou inai nei. Holo io no na hana pono a pao ma keia Kihapai, aka, mni hoemi nae, no ka mea, aole i pau ka kakou hana, a kuu ke kino i ka lua. Ka £kaiesia o Kohaia Koinohana, oKev. S. C. Luhiau ke Kahu, 170 kana mau hoahanau. $407.25 na kokua, a he $2.39 na ka mea hookahi. E ko makou makamaka ahonui, hooikaika ia ka hana, mai hoohalike me kekahi mau ekaiesia ka hoopalaieha, a hoi hope. Ma Kohala Hema, o Kev. A. Pali ke Kahu, 166 kana mau hipo, $293.57J na kokua, $1.77 na ka mea hookahi, e aho ia, paipai no, hooikaika 'ku, hoeueu ae, i auhee ioa aku ke pi, a me ke koeni o ba naao. £k»!esia o Waimea O Rev. L. Laiana ke Kahu, he makua kahiko, ua palupalu ke kino, oolea nae ka maoao, a ke hoouiau ia no i U haoa, aoie i waiho n»i. O ka nui 0 M hoahanao e ola nei, 114, na daia kokua $97.50, ua iike me $0.55 oa ka mea hookahi. Ka ekalesia o Kekaha a Rev. Kaonohimaka, 245 hoahanau, $458.75, na kokua, ua iike me $1.57 na ka mea hookahi. Hooikaīka'ku, j ooi oa palahaku i keia mokahiki ae. Ka ekalesia o Kaiioa. O Kev. G. W.

Pilipo k« Kahu» 389 u hoihaoau, $30534 cs kokos. oa like m« $0.7S oa ka roe« bookahi. Ki rL»!e?ia o Heiaoi, aohe K*Ho. 35S ua hoahaiwu, $139.50. oa kekna noi Mi oo ka me*, aehe alakai o takoa i ket® makahiki. a oka ka bc9b«ft9o i koko« *' ! * keii makmhiki. ekola <r»hi hapawaiu, $035,; be ma-o ». aobe rw« hoi ka hooh»u)« iho. uiaUlo ae o ktuk mao wahi op»Ui keoeia. Kwlakekoa. O Ker. J. D. Parisn ke K«-; hu, 812 oa hoahanaa. a o ka Ukou mau UaU * kokoa r i no ke Aupun» oka Haku i ket* mikahīki. $1596.69. un like me $1.97 na ka i mea hookahi. K»p«iiiua—Rev. S. W. Ps- { paula ke K*bo, 312 hmhaoia. $39).37i na ; kokua, 81.06 oa ka mea hookahi. Watohi-| O Rev. J. F. Pogue ke Kahuhipa. O f ka nui o aa (iala t kokua ia ma keia Kihapai; $500.30, eia oae ka mea kupoiaoaha, aohe • ka poe naiia la inau dala i ike ia ma ka Pa-| pa Hoike Heiu. mai kuht nae oukou, ua ioaa . ! walo mai la mau dah me ke knmu ole, he | kumu no, ua ka ekaiesia o Waiohinu, a pela ' no hoi ma ka efcalesu o Kapaliuka, a Kev.: J. Kauhane, $SSO4O na kokua, aoie no !' ikeia ka heiuna ooa hoahanau. Mahalo no makou i keia inau ekaiesia elua i ka itui o : ko lakou ikaika ma keia hana, aka, tnai lea-1 < le'a a hauoli wnie nae ko oukou uaau i ka ; I mahaloia, nka, e hooikaika 10 no. I | Opihikao. O Kev. \lr. Makuakaneke KaI hu, 315 na hoahanau, $59.05 na kokua, ua [ | like me ka ekolu hapumi na kn inea hoo-' ( kahi, $O.IS. He ekaiesia hou nei me ke Ka- f ?hu no. a annai i ken makahiki aku kanaka I : makua lea iho, e pii ino ai kj Opihikao loaa.