Ka Nupepa Kuokoa, Volume VII, Number 26, 27 June 1868 — Hoike o ke Kala Nui o Waialua. [ARTICLE]

Hoike o ke Kala Nui o Waialua.

[Mai La Ehukai mei o Puaen&.l Ma k* Po*!ua o k» beb«dom» i haia, e li* ke me ke kuk.ila ana a m pppa i aui ae, oa hoike ia keia koU k*ikatnahtae kauiana o ka •• Ehu kai e Lalo" malaio oke alakai ana a na kum-kula 0 »3 kula. Ma na U mamui ihn, ua kai a huakai aku na huakai !io rnai Honolulu aku a me na Pa'i» KooUm ae. Ua h:ki ole ke hoomaopop«» i ko iakou huiua poloiei no ke a'uka a rr>e ka ieholehu 0 ni lso e ho!o arv.i. I kp kakahiaka t»ui o ka .a 16 o lune, ua puka mai ka me kona nani «ui. ame he mea Sa e kono ana paha kona reaSimal»ma i na lini o kela a n.e keia e be!e e ikemaka i na hana a na k*(kamahine Haw.ol o ia I k» h<«ra 9 ponoi, un ka.i mai ka heakai mai ko lakoo hale noho mai a iloko oka iuakini. Mahope oke koene pono ana, ui piha u ka hale i nn makaikai i pauiehia ae e ike. I k?» )iora 9]. oka hoomaka no ia 0 ka hoike ana ma ka pule a Kev. J. H. Moko. Ua hoikeia na papa kula, he h«meni ka mua, a he papa kula aku ana, a pelo oku a pau wale ka hoike ana. Eia na buke iao 11 maloko 0 ke kula, he helunnau, huinahelo, palap.ila niua, anatouiia, hoailona helu, Tv*ehewehehala, ao hoku, baiba!a, baku manao amekapa ko li. Ua ao pu ia hoi ika hoopooopono hale, ka humuhumo a me na inea a pau e pih nna i ka ka wahineoihana. 1 ka hoolohe an« 0 ke anaina i ka wa boike, aohe mea knniuhu a hoohalahala no ko Inkou akamai, oi;ii. ua komo hohonu loa aku ko lakou ike ina mea helu. Ke olelo nei ka mea kakau, 0 ka heke keia o na kula kaikamahine ma ka ike a me ka nauuao ma Hnwaii nei. a 0 kekahi mea i oi loa aku »i, 0 ko takou puliki pia loa no i ka olelo 0 ka nioa Hookahi wahi hoi>h;ilahala uuku, 0 k;i uawaliwali a haimalule loa 0 na leo ke hoopuka mai, nolaiia, 0 ke kuu ae a nui ka pono no na amina nui e like me keia.

0 na hiineni i noin m Inkou, uannni mnoli n leaien n-i pnhu kaui o nn pepei 0 i kn hoolohe. Eia kekahi men hilu ion, nn na haumann wnle no e mtie mai ir.e ke kokun ole o kekahi kumu mnkua. He honilona no ia e hoike mni nnn, un mak iuknu lakou a pau mni ke nui a ka liilii. Ua hooiiiiauaoin mnloko o kpin kula, hi' kaunhikuknmnmnhn mnu knikaumhine Hnwaii i keia mnkahiki. Alni loko ae 0 keia huinn, ua hookuuin nku he umi mau kaikninahine, 110 ka lawn o nn mnkahiki kupo--110; n uu hanwiia |;tkou a pau i un palnpala hoomaikai, a i kifl«nu inoa iu e ke Kumukula Nui, Kev. O. H. Kulikn. Eia ko laleou mnu inoa paknhi : Knlole Knle, Lnhnina, Maui, Pelekila Hinu, Molokai. Heia Pnku, Kohala, Hawnii. Nowelo Knwaihalnu, Lnhnina, Mnu». Kniniknwnha, Waialua, Oahu. Poipe N. Maawe, Ewa, Oahu. Heneriata K. Moku, Lahainu, Maui. Knlua Pnoinni. " 1 Keoki Heleluhe, Puna, Hawaii. Sarni Maewn, Kauai. ona kumu nann e uo nei, Rev. O. H. Kulikn kumu nui, kana wahine a me Miss E. W. Laiana (kaiknmahine n Lniana 0 Waiinea.) Ua kukuain kekahi mau papa kula e Kaloto nme Hein. E pono e mahnloin aku na kuinukula, kn poe nnna i hooikaikn mn kn hnawi ana i keia ike i na h;uinuina, oiai, akolu wale no makahiki 0 keia kula 0 ke ku ana ma Waialun, a ano, ke ike nei kakou, un hookuuia aku he mnu nunu e lawe i na lau oliva maluna o ka ili honua. 1 ka pnu ann 0 ka hoike, ua paipai inanno mai o Mr. E. P. Halepule, (Church) Rev, E. Helekunihi a me Rev. M. Kuaea, no ke kula holookoa a me ka poe e puka aku ana. M»ho{)c iho 0 keia, ua kuai kuknlnia aku na men humuhumu n pau a lakou i hoomaioi ai ka huinuhumu ana, oia na lihilihi, palule, leia-i huluhulu n me kela t mea keia mea a lakou i mniau ai me na lima palupalu. Hookuuia kn hnna, n0 ka paii no in, n hoi aku la kela mea keia mea me ka nalu o na nanu no kn nanuno 0 na kaikamahine, E hele imun e Waiaiua, ! Hoike Kula Sabati 0 \Vaialva. I Napoo aku la ka In nona kn hoomanao nui ani, a knu aku la iluna 0 na uluna na poo, 0 Welehu ka malama» e moole a puka mni ht ka mnlamalama o ka la 17 o lune. Wikiwiki aku In e kiei ain ua kahi-ku ka la, a ina paha malnila 0 Hiku inaua kahea inai kela ; " E ali »e oe e inoe nei, ain ka la īluna lilo,"

Kani ana kapahu, a honehone mai ana ka 1 ohe a ke keiki Kuhia, pulelo mai ana hoi { na hae ma ke nlanui, o ka bora 10 ka ia, i : paukiki «ku ka hana e nana, he huakai loi|hi e kaihele ana ma ke alaloa i nwilua na ; ui opiopio o na kula kuokoa a pau oia kalana a me na manu iiwi polena o ke kula nui; me na makua puni Kula Sabati. Nani a i hiehie lakeu i ke komo pu ana iloko o ka | haua a na keiki.. O ka nui iioko o keia | huakai, he ekoiu haneri a me kanakolu pa-; ha, ke ole e helu heiva. ! Oiai e kaihele ana ka huakai ma ke ala* loa, a e makaikai ana kekahi hapa nui o ua k&n&ka'ia lakou, miki e aku (aa'u i!oko,a hooI nanea iho la me ka manio ua pono. Aohe !i liuliu iho komo ana kekahi alihikaua o ua Puali la, a paialewa ae la i ka lehulehu i miki mun, e ole kahi puka aniani ina ua lele loa i wnho i ka ka mea o ka pitia. Aohe i emo iho, komo mai ana ka huakai, a o ka hoomaka no ia o ka hana me ka pule. Okoa loa ka lakou hana tna ka luakini mai ko

Honolu'iu ae. oai ua Uwe oai : y: > 'ikou a kala i na hiawmi o ke Sabat:. He mau hor* pt*koie. a o ka hoopiuia no ia; lioko no nae o ia wa. ua ha&»U no oa manao. a ua k*ke 00 ni hma no ki maiwni oka Sakou Uina. Hookuuia ka hiua. a>«hope iho ki pau ana o na olelo hooUiw a KeT. J. Waiamao. Her. P. W. Kaawa. H. X. Kahaiu a rae W. S. Laika opio. Puka aku ji ka hoakai a heleaku la i ka Ahaaina Nu 1 hoomakaukauU e ua kamaaina. a malaila i hanaūa ai oa keiki kuU a me ci maiihmi a pnu id? na kamaaina pu. No ka nuī loa o na kan-ika 1 hiki aku paha i ka 1200 a keu maioko oia lanai. ua »a>va o!e na umeke ai, noiaila, ua !aweia mai na pahu poi a kukuiu;a no pe t 'a. O i nuu iho hoi ka poe hoohialani a puu ka nuka i ka io pahu (io pipi) a na kamaaina o Waialua. I ka auina la iho t kai nhuakai aku ia kekalii huakai ke puhi ohe a rae na hookani pahu a i ka Haie Kuia o na kaikamahine. Malaih i kookani iho ai i kekahimeie e hoohiebte ai, a haawi ae ia eiima huro, a boi aku la. HoomilA MA KA MAHE. I ka po nua iho o ka ia inaiuna ae, aiakoia akii ia iioko o ka Haie Hooiuoiu o na kino eiua kekahi niau kaikamnhiue o ke kuia, oia hou ma ia po, ua hoohuiia ma ka mare 0 T. Puuohuu mp H. Peiekekiia ; a 0 L. K. Haiuaiani me Noweio Kawaihaiau maloko 0 kn haie kuia. Ua nui ka poe i heie aku e mukaikai i ka mare ana, aka, ua keakea ia mai ka poe naauao e nn rtiia o ka poe maikai, a o kekain pne ua hou poo nku me ka mnnao he irmre akea ia, aka, ua hoohokaia mai nae ma ka ike oie ana aku, noiaiia, he pono no e honhaiahaiain keia hann, oiai, he kakaikahi wnie no ka poe i konoia, a no ka poe aku o na kaikamahine i koe, e mareiu ana ina keia hope aku i ka wa maioko 0 ke kula ka oielo hooiana, e pono e kuu akea ae i ko oukou mare ana, a e olioli pu ine ka poe e inakaikai nku ana. J. Kawainui. Waialua, luue 18, ISGS.