Ka Nupepa Kuokoa, Volume VI, Number 43, 26 October 1867 — Page 4
KE KUOKOA, HONOLULU, OKATOBA 26, 1867.
Ka Nupepa Kuokoa.
Bright Mansions.
— Golden Censer.
1. O kuu manao e mele mau,
Ke hu nei kuu hauoli.
Ua kala ia na hala o'u.
Kuu pomaikai ke oli.
Cho.— E oi nae kuu pomaikai
Ke hiki au iluna.
A. me Iesu e maha pu,
A mau kou haleluia.
2. I ko Iesu loaa'na ia'u
Ia ia la kuu paulele.
He oli ko'u, he oli mau,
A mau hoi kuu memele.
Cho— E oi nae kuu pomaikai &c.
3. Akahi no a kau mai ia'u
Ka maamaama nani.
Ke ala nei kuu hoomaikai,
Kuu leo mililani.
Cho.— E oi nae kuu pomaikai &c.
4. I kuu nana'na iluna'e
Hoea he hale nani.
He hale no'u e noho ai
Me Iesu ma ka lani.
Cho.—E oi nae kuu pomaikai &c.
5. O kuu manao e mele mau,
Aole o'u kaumaha,
Ua pau ae no na hewa o'u,
Na kuu Iesu i kala.
Cho.— E oi nae kuu pomaikai &c.
6. I kuu mau la elele nei
Mahuahua kuu oli.
O Iesu ko'u e mele mau,
A kau ma kona poli.
Cho . -E oi nae kuu pomaikai Ke hiki au iluna,
A. me Iesu e maha pu,
A mau kau haleluia.
H.M.H.
"E hauoli mau loa"
Kei ka nani o ke kumu manao! Ua hookoia nae anei ia? Ua kau ka poe pio i ko lakou mau mea kani ma na wilou, a ninau mai, "pehea la makou e oli ai ma ka aina malihini?" Hooholo hoi o Ieremia penei, "Auwe! ina i lilo kuu poo i wai, a me kuu mau maka hoi i kumu waimaka, i uwe aku ai au, i ke au a me ka po!" No ke aha? no ka lalau ana o kona poe kanaka. Pehea la e hiki a-i ia ia ke hauoli? Aia na Iudaio, na kanaka o ko Akua iloko o ka hewa, ka lealea, ka uhauha, ka hoomanakii—Ua haalele ia Iehova, ua hele mamuli o na Akua e. Pehea la hoi e hiki ai ke ala mai ka hauoli, a hauoli mau i keia wa e lalau wale aku nei ka poe i kapaia he poe kanaka no ke Akua? Ua akaka no na hoailona o ko ko Akua poe kanaka ponoi—he poe akahai, he poe kaawale a like ole me ko ke ao nei, he poe maemae, a noho malie, a kuoo, a hookanaka ma na pono, ma ke kue aku i na ino, na mea haumia, na mea awaawa, na mea ano lealea ano kamalii—he poe makau, a malama pono ia Iehova, e hoike ana i ka malamalama, e e alakai aku ana i na kanaka, i na kamalii ma ka pololei, ma ke ala ololi e hiki aku ai i ka lani.
Na hoailona no keia o maopopo ai na kanaka o ke Akua. A, pehea? Ke ikeia nei anei ia iwaena o ka nui o na mea i kapaia ma ia inoa? Ma ka nana'ku, ua pohihihi, ua ponalonalo, a ane nalowale loa na hoailona. E like me na hua i kuni mua ia'i ma ka uha o ka holoholona, ua maopopo lea ma kinohi, a mahope, ua pohihihi, a akaka ole paha, no ka hele loihi ana, a no ke kau ana paha o ka mea kolohe, e ka ona hou paha i mau hua e—a nana kekahi, he malihini, he kamaaina paha, a ninau, ea, nowai keia holoholona? me he hua aha la keia? Ua kuniia mamua, a kuni hou ia, a kau kekahi hua maluna o kekahi hua, a akaka ole ka ona.
Pela kekahi poe, he nui no hoi, ua hoailonaia mamua, no ke Akua, a i keia wa, ua kau ka hao kuni o ka mea kolohe, o ka ona hou paha—a, nawai la lakou? no ke Akua? no ke ao nei? no ka diabolo paha? A hiki anei i ka poe makau i ke Akua ke hauoli? Hauoli anei, oiai e kanalua ana, e aumeume ana me ka olelo ana, o kekahi, no'u ia, a o kekahi no'u no ia, aole nou, ko'u hua hoailona ia, aole o kou?
E hauoli anei, ina e huikau ana na keiki a ke Akua, me na kaikamahine a kanaka?
E alawa ae ko kakou mau maka a nana 'ku ma o a mao, ma ka puni lealea aha o kanaka maoli, kanaka haole, aole o ka poe o keia ao, ua akaka, no ke ao nei no lakou, no ke kino, e hana ana i ko ke kino, ua maa malaila, aka o na hoahanau na haumana a Iesu, iwaena o na ekalesia Hawaii, a me na ekalesia haole, nui ka puni lealea o kekahi hapa, nui na nana kamalii, aole lakou i hoohalike me Paulo, ma ka haalele ana i ke ano kamalii—paholo loa a nolowale i kahi wa iloko o ka loko lealea.
Hiki anei ke hauoli? O ka uwe wale paha ka hana kupono. E hiki mai ana paha he kai a kahinalii hou nana e hookaawale mawaena o ka poe oiaio, a me ka poe oiaio ole. A a ka mea i hemolele, e mau kona hemolele; a o ka mea paumaele e mau kona paumaele. Alaila paha e loaa ka mea e hauoli ai, a e mau aku ka hauoli ana o ka poe pono io. Aole i pau.
Ua ukaliia ka hoolewa ana o Sir F. Bruce ke Kuhina noho o Beritania ma Wasinetona e na kanaka he nui. He nui kona poe makamaka a me na poe e ae i hiki mai mai Canada a komo pu i ka hoolewa, a o na poe kupa ponoi iho no hoi o ka aina kekahi. Ke waiho nei kona kino malalo o kekahi halepule a hiki i ke ku ana mai o ka moku-ahi manuwa Garnet, alaila hoihoi ia i Beritania.
He Nupepa Hou.
Eia malalo iho nei Ke Kino holookoa o ko lakou makamaka hou o "Ka Eleu." Kona inoa.
He Nupepa keia e hoopuka ia ana ma Hamakua-waena, i kela a me keia malama, malalo ka hooponopono ana a kona Luna Hoopuka, oia o Rev. J. Bicknell.
E hoopukaia ana malaila na mea hou o Hamakua. O Hawaii hoi a puni, a me na mea hou ano nui o ko kakou aupuni a me ko na aina e. He Nupepa ano hou keia, e kakaulima wale ia ana no kona mau Kolamu a pau loa. He wahi kino palanaiki no kona, aka ua piha no nae i na hua mikomiko e ono ai oe e ka mea heluhelu.
E nana mai oukou ia ia me ka haawi mai ko oukou aloha—aole ka hukiku ae o na maka. He mea e hoonui ai i ko ke kanaka noonoo ka heluhelu ana i ko kela buke, keia buke, i na Nupepa hoi. Ua lana kona manao e lilo oia i hoa kuka pu me oukou ke makemake mai oukou e lawe ia ia.—
"KA ELEU."
Hamakua-waena. Sepatemaba, M.H. 1867.
He wahi hoa kuka o ka Eleu no na keiki o Hamakua-waena, a e hoopuka ia ana oia i kela malama keia malama ke makemake ia. O kana hana, oia o ka hoeueu, ka hoolanalana, a me ka hoohoihoi i ka manao. He kino uuku no kona, aka, "mai hoowahawaha i ka la o na mea liilii," wahi a ka Baibala.
E hiki no ia Ka Eleu ke uwe pu me ka poe e uwe ana; a me ka haouli pu me ka poe e hauoli ana. A ina o ke kamakamailio ka na kanaka i makemake ai, alaila, o ka Ka Eleu hiaai noia. Aloha ka lehulehu wahi ana, na makua, na keiki, na Kamaaina me na malihini.
Ke hoopau nei oia maanei i kana olelo nona iho, o kapa ia mai auanei he mahaoi.
"E ka Hoku e hoolana."
HE NANE.
O kekahi moolele (Rana) ia ia i noho ai ma ke kapa o ka muliwai, ike iho la oia i kekahi pipi e hele mai ana e inu wai, Kahuhu! wahi a ua Rana nei, kai ka nui, a me ka nani o nei mea he pipi! makemake au e nui e like meia. Hoao ae la oia e hoopiha i kona opu i ka makani me ka manao o ka hana ia e puipui ai kona kino. Aka iwaena o kana hana ana, pahu iho la ka opu o ua wahi Rana nei no ka piha nui i ka makani, a o kona make no ia.
E makaala oe e ka mea e heluhelu nei i keia moolelo, mai hoopiha oe i kou naau i ka makani o ka haaheo, o poino oe e like me nei wahi Rana naaupo.
KA NAAUAO.—O ka naauao, he hooilina ia i oi aku mamua o ka waiwai.
KA LA 31 O IULAI.
He la keia i malama nui ia ma Hamakua nei i keia makahiki. Ua hele nui aku na makaainana i Waipio, ua ahaaina lakou malaila, ua haiolelo, a i ka nana ana aku, ua hauoli maoli lakou i ka hoomanao ana he ea no ka aina. Aka i ka hiki ana mai o na Nupepa mai Honolulu mai, oia hoi ke Kuokoa a me ke Auokoa, ua kuemi hope ia ka manaolana o lakou i ka ike ana iho aole i hoohanohano ia keia la kaulana ma Honolulu. Ke ninaninau nei na kuaaina o Hamakua nei kekahi i kekahi me ka haohao, a me ka pihoihoi nui ana o ka manao, a Heaha ka mea i hiki mai maluna o ke kulanakauhale alii o kakou?
Ua lawe pio ia paha kona puuwai e ka poe Pilikesia, a ua omaimai oia. Aloha ino ke Capitala o kakou.
NA KULA AUPUNI.
Elua Kula Aupuni ma Hamakua-waena nei, a ke ao mau ia nei iloko o na la eha o ka hebedoma. Ua makaukau no na kumu no ka laua oihana. Eia nae ke ao ia nei keia mau kula iloko o ka Luakini o Kawela a me Kapulena.
I ka manao ana o kekahi poe, he pono ke hookaawale ia na kula mai ka Luakini aku, a mamuli o keia manao ke hooikaika nei ko Kawela poe hoahanau e houluulu dala—ke makemake nei lakou e hoihoi aku i na dala o ke Aupuni i lilo mai iloko o ko lakou Luakini.
O ko Kapulena poe hoahanau koe, ina ala mai lakou a hahai mai mamuli o keia hana maikai e like me ko Kawela poe, alaila pono. Aole hiki ke hoomaemae i na Luakini i keia wa e noho nei.
NA KULA SABATI.
Ekolu Kula Sabati e malama ia nei e ka ekalesia; a o ka nui o na haumana, ua haneri a keu aku. Aole nae i holo lea na hana, no ka lako ole i na palapala ao.
KE KULA HAOLE O ELEIO.— He kula haole kekahi e ao ia nei aole nae i nui loa na haumana o keia manawa, ua umi paha.
NU HOU KULOKO O
Hamakua Waena
KE AWA O HONOMALINO.—Ke hooikaika nei ka poe ia lakou ka hana eli awa o Honomalino, a ua holo ka hana.
KE ALANUI.— Ke hooponopono hou ia nei ke alanui Aupuni ma Hamakua-waena nei, a ua maikai iki ae i keia manawa.
NA KOKUA NO KA EKALESIA I KA MALAMA O
AUGATE,—Eleio $23.25, Kawela he $28.25; Kapulena he $10.25. Huina dala, $61.75.
MAHINA HOU NO KA MALAMA O SEPATEMABA. —Eleio, $9.12 1/2: Kawela, $4.25: Kapulena, he $.62 1/2. Huina, he $14.00.
KA LUAKINI O ELEIO.—Ua hooponopono hou ia keia Luakini, a i ka nana ana aku, ua nani no. Ma ka Luakini o Kawela kekahi e hooponopono hou ia nei.
HOIKE KULA NA KAPULENA.—O ka la 29 o Augate i hala iho nei, ua hoike ia ke kula o Kapulena e na makua, e ike i ka holo ana o ka naauao iwaena o ka lakou mau keiki, ke kumu o keia hoike ana. He hana maikeia, a ma keia hope aku, e hoike mau ia'na paha keia kula e na makua i kela malama keia malama.
KUHIHEWA NO.
I ka manao ana o kekahi poe, he mau mai maoli kekahi mau mai e loaa nei i na kanaka, a o kekahi mau mai e ae, he mai haole ka! Peia anei? Ka i noa, ua hana ia na lahuikanaka o ka honua nei e ke koko hookahi? He oiaio, ua ano e ka ili o ka haole a me ko ke kanaka Hawaii, aka, ia loko, ua like pu laua a elua.
A ua like pu no hoi na kanawai o ke Akua maluna iho o na kino o laua. Ua hana ke Akua i na mea a pau mamuli o ke kanawai, aole he mea i hana ia me ke kanawai ole. He kanawai ko ka mai, aole oia he mea ulu wale. He kumu ko na mea a pau. O ke kumu o ka mai, oia no ka uhai ia ana o ke kanawai o ke ola kino. Ina noho pakiko ke kanaka a malama iaia iho, alaila, e nui ana kona mau makahiki ma ka honua nei; aka, ina e noho uhauha, ua like ia me ka uhai ana i ke kanawai o ke olu kino, a he oiaio e pokole ana no kona mau la.
O kekahi mau mai, he mea hiki wawe no. I ka manawa i uhai ia ai ke kanawai o ke ola kino, ia manawa no e kau mai ai lakou maluna o ke kanaka; a o kekahi mau mai e ae, aole e hoea mai a hala kekahi manawa, he mau la, he mau malama, a he mau makahiki paha. (Aole i pau.)
MARE.
Iulai 31.—Ala Eleio, mareia e Rev. J. Rikanele, o Kealoha k, laua me Opuni w. No Kanahonua laua. Augate 3.— Ma Eleio, mareia e Bev. J. Bikanele, o Maamaakua k, o Kapulena, laua o Kolou w, o Kanahonua.
"KA ELEU."—E kaawale ana na kolamu o Ka Eleu no na olelo pokole ano maikai.
Ka hana a ka Ahaolelo Kuikawa.
Ua pau iho nei ka hana a ua Ahaolelo nei, a ua ko hoi ka makemake o ka poe hoomakaulii aina, aka, imua o ka lahui i puka mai ai noloko o ka lepo Hawaii, ua apono paha kekahi, a ua kuihe kekahi hapa; a imua hoi o keia poe Lunamakaainana, heaha la ka lakou? o ka omau ia aku no paha o ka hapa nui o lakou me he kaa kauo la mahope o ka mea nana e huki; a me he uhu hahai la i ka uhu i paa i ka pakali a ka lawaia. Owau kekahi noloko mai o ka puhaka Hawaii, a owau no hoi kekahi kuleana i ke koho balota ana no ka apana a'u e noho nei. Ke ulu nei iloko o'u na ninau elua, a me kekahi ninau e ae.
1. Ua hookahi anei keia Ahaolelo Kuikawa me ka Ahaolelo o ka makahiki 1866 i hala?
2. O keia Ahaolelo Kuikawa, he okoa no anei ia ma kona ano kuokoa?
Ke hoohui nei au ia laua i ka'u e kamailio nei. Ina he oiaio ka ninau mua, alaila, ua kuleana no keia hele ana aku nei o na Lunamakaainana i kohoia e kela makahiki; aka, eia ka mea kahaha loa, ua uku ia ua poe Lunamakaainana nei i ke kau Ahaolelo nona ka balota he $150., pakahi; a ua uku hou ia iho nei no hoi no keia Ahaolelo ana, he pa $150., no ia lakou a pau. Ina ua hookahi keia mau Ahaolelo, alaila, ua lawa lakou ia uku mua ia ana, a e hana lakou i keia me ka uku ole ia mai, a pela au e apono ai i ko'u Lunamakaainana i hele iho nei. I ka nana aku, ua kaheaia keia Ahaolelo Kuikawa ma ke ano hookahi me ko ke koho mua ia ana, a i na pela, alaila, ua kue keia Ahaolelo ana i ke Kumukanawai ma kahi o na uku ana i na Lunamakaainana. He uku pau ko na Lunamakaainana he $150 no ke kau Ahaolelo, a pehea hoi keia a oukou e na Kuhina o ka Moi e hoomaunauna wale mai nei i ke dala o ka waihona? Ua kuai anei oukou i keia mau dala i mea e ko ai ko oukou makemake ma o na Lunamakaainana no keia Kuikahi? Aole oukou i noho mai he mau Puuku hoopono no ka waihona, ua like oukou me ka Puuku pono ole i olelo ia ma Luka 12:1.
Na keia mau uku ia ana elua, i hoike hou mai, he mau Ahaolelo okoa no laua elua; a eia hoi keia lauwili, a nawai hoi i barota hou aku nei ia lakou e hele aku i keia kau Ahaolelo? Ua kahea wale ia mai keia poe e hele aku me ke pihoihoi a me ke kumu ole o ko lakou hele ana mai ka poe aku nana i koho. Ka pau ae la anei keia, a o ka lawe pau loa ia aku paha o ko makou kulena koho? ua hoonele mua ia iho nei ka hapanui o ka poe koho, a o makou hoi na wahi kakaikahi i koe. Pela iho no anei e hana ia mai ai ke koho Lunamakaainana ana ma keia hope aku, o ke kauoha ia mai o na wahi kaa mua o keia mau kau Ahaolelo, e hookomo aku i ke kua o na bipi kauo? Aole paha, no ka manao paha o oukou e na Kuhina, o lohe wale ia, a o kolekole wale na noa a oukou i uhiuhi wale ai, a nolaila, i wikiwiki ino ai, o haule ka oukou hoomakaulii i lolii loihi ai no na makahiki he nui loa? O ka lua keia o ka oukou hana ana me ke kue i ke Kumukanawai iloko o keia Ahaolelo Kuikawa. Ina ua manao oukou e kahea i Ahaolelo Kuikawa, a e kahea ana i ka lanui e koho aku i mau Lunamakaainana, he pono no ke kahea malalo o ke Kumukanawai e pili ana no ke koho balota ana, aole ma ke koi wale mai i mea e hoopaho ai i ke dala o ke Aupuni uuku o kahi dala.
He pono anei e punuku ia ka leo o ka lehulehu ma ke kahea a pupuahulu loa ia o ka Ahaolelo, me ke kukakuka mua ole o ka poe nana i koho me ka mea a lakou i koho ai? He pono loa no na ano makua a pau, e hoike mai ma ke alo o kana mau keiki i kaka mea e hana mai ai; a pela oukou e ka Aha Kuhina e hana ai me ke akahele, oluolu makou i ka manao naauao o ka Lunamakaainana o Waialua, "he pono no e kukakuka loihi ia, no ka mea, he 15 makahiki a na Kuhina i kuka ai;" a i ka leo lahui anei na Lunamakaainana he pono ke wikiwiki ia, a me ka upoi ia mai e ka mikioi o ka olelo a na Kuhina? Owai la ke Akua Ahuluhulu o ka mauna, a oukou e na Kuhina i makau ai, a i hoomakaukau hikiwawe ai oukou e kahea i keia Ahaolelo ano kue i keia mau pauku elua o ke Kumukanawai? Ina he pomaikai o ka lahui keia Kuikahi Haawi Like, alaila, e ike ana no ua lahui la i kona pomaikai, aole no ia e hoole aku. Aka, o keia hana lolelole kaulua ole iho, me he mea la he ino e hiki mai ana ma keia hope aku i o kakou. Na ke au e ko mai, a na ka makani e kuehu mai.
Owai ka mea makemake mua o keia mau aupuni e hana nei i keia "Kuikahi Haawi Like?" O ko kakou nei wahi Aupuni anei? a o ke Aupuni paha o Amerika? Ma ka ike ana i na olelo a ke Kuhina o ko na aina e, ua 15 ka makahiki ke kukakuka ia ana e na Kuhina o keia Aupuni no keia ano; a ina pela, no kakou aku nei keia iini nui a me keia koi aku i kekahi Aupuni nui o ka honua nei e hana Kuikahi mai me kakou no na pono kalepa.
Ina paha e hana ana oukou e na Kuhina me ke akahele, me ka minamina dala o ka waihona, alaila, o ka pono loa i ko'u manao, na ka Ahaolelo o Amerika Huipuia e kuka mua, a ina lakou e apono ana, a me ka Peresidena, alaila, o kakou ka Ahaolelo hope. Ina e hana ana keia Ahaolelo mahope iho o ka aponoia ana o keia Kuikahi Haawi Like e ko Amerika, ina ua komo aku no ka hanaia aha o keia Kuikahi i ko kakou Ahaolelo o ka M.H. 1968 e hiki mai ana, hookahi no lilo ana me ka lilo ponoi oia kau Ahaolelo, aole hoi keia lilo nui mau wale ana, no na dala he iwakalua tausani. Ina paha e apono ole mai ko Amerika i keia Kuikahi mahope iho nei o keia hooholo ana a ko kakou Ahaolele Kuikawa, alaila, o na dala o kakou i liio iho nei, he mau dala ia i komo iloko o ka pahu kupapau, a ua hookuu ia i ka hohonu o ka moana lipolipo; a he dala anei ia i lilo pono? aole, na like ia me ke kiola wale. Heaha no hoi ka pilikia? ina e waiho ia no a na ko kakou Ahaolelo e hiki mai ana e hana? He makau anei oukou e na Kuhina i ka leo o na kanaka naauao e wehewehe nei ma na nupepa no keia Kuikahi? Malia he kue kekahi poe, a o kekahi poe no hoi, he apono no; a heaha hoi ka hewa ke waiho akea ae ia Kuikahi i ke alo o ka lehulehu i mea na lakou e noonoo nui ai, a i mea hoi na ka poe e hana balota ana e haimanao ai imua o ka poe koho? E noonoo loihi loa anei na Kuhina, a o na makaainana hoi ma o na Lunamakaainana la, e hookikina wale ia no lakou e na Kuhina? Ke olelo nei ke Kuhina o ko na aina e, aole e ae ia kekahi hoololi, e hooholo loa no pela, a i ole, e hoole loa no. Heaha ka ko na Lunamakaainana kuleana like iloko o keia Ahaolelo o ke kahea ia ana mai? Nani ka paa o ka nuku o na Lunamakaainana ma ka pono hoololi me he puaa kalua la.
Ua ane Isabota paha ka'u e kamailio nei no na hana a ua Ahaolelo nei, a pela io paha. Aka, ia oukou e kuu hoa lahui Hawaii a pau, a ia oukou hoi e ka poe koho balota, aia iloko o ko oukou koho hou ana aku ka pono o ka lehulehu, ina ua koho oukou i ka poe kupono, ano kuokoa, alaila, ua pono, aka, ina e koho kuhihewa hou oukou e like me ke koho ana i kekahi mau Lunamakaainana ma ka barota o ka makahiki 1866, ua hoohilahila ia oukou e ka mea a oukou i koho kuhihewa ai. Eia kekahi mau Lunamakaainana kupono ole ia oukou e koho ai ma keia kau balota ae e hiki mai ana.
1. Mai koho oukou i Lunamakaainana i ka mea e noho ana malalo o kekahi oihana aupuni, e like me ka Lunakanawai, Luna Makai Apana, Luna Ohi, Luna Helu, Luna Alanui paha, no ka mea, ua paa lakou malalo o na leha ana, na alakai ana, na koi ana a ko lakou mau poo oihana.
2. Mai koho oukou i ke kanaka inu rama, a ona rama no hoi—Iloko o ke kau Ahaolelo o ka makahiki 1867, ua pau i ka inu rama, a ona rama ka hapanui o na Lunamakaainana, a i kuu lohe mai, aole no i kauna na wahi Lunamakaainana i koe me ka inu ole. Ua hoohilahilaia ia hana ia oukou e ka Apana nana ia i koho aku.
3. Mai koho oukou i ka mea a oukou i lohe ai i kona anu hoopilimeaai wale aku, e kaalalo ai i ke Kuhina Waiwai i wahi Oihana Luna Helu, a Luna Ohi paha, aole hoi i ka mea hoopilipili alii, no ka mea, o oukou no ko lakou mau alii nana i hoouna aku e komo iloko o kela Hale Hanohano e malama kaulike i na pono o na aoao elua.
4. Mai koho oukou i ka mea akahiakahi loa, o hoolehelehe kii auanei, a o pioo ka noho ana kuaaina me ka ekemu ole.
E makaala nui kakou i ka poe oia ano, a mai koho ia lakou, ina he haole, a i na he kanaka. O kumakaia auanei ka poe oia ano i ka pono o ka lehulehu. No lakou ka a Isaia i olelo mai ai, "Auwe ka poe kau i na kanawai hewa, a me na Kakauolelo i kakau i ke kekee."
Eia paha ke ano o na mea a kakou e koho ai i Lunamakaainana no kakou i keia Feberuari. M.H. 1868.
1. E koho i kanaka naauao i ku i ke Kumukanawai, e noho ana me ka Oihana Aupuni ole.
2. E koho no i ke kanaka naauao i ku i ke Kumukanawai, i ike nui ia e oukou kona ano kuokoa me ka hoopono; a he paa hoi kona manao e like me kana mea i olelo ai mamua o kona kohoia ana.
3. E koho no i ke kanaka naauao i ike nuiia e oukou kona aloha io ia oukou, aole hoi ka mea makekau, a hoolealea maka.
4. E koho no i ke kanaka naauao inu ole, a ona rama ole, a oukou i ike ai, a i loke ai no hoi.
5. E koho i ke kanaka naauao haipule io. Ina ua puni ka aina i na Lunamakaainana o keia ano, pomaikai keia kau Ahaolelo.
O ka'u keia, a o ka oukou no koe. E makaala no oukou i keia, ina he makamaka pili loa ia oukou ka lauwili mua a oukou i koho mua ai, mai hoomakamaka oukou i ko kakou mau pomaikai e kuai aku ai i mea e hooko ai i kona lealea inu rama, aole no hoi e hoomakamaka aku iaia i kumukuai e kuai aku ai no kona pomaikai iho. E ao kakou i ka hana kuokoa, a he pono kakou e nana aku maluna o ka mea e aloha nui ana i ka lehulehu, a iaia kakou e hoomakamaka ai, a he pono kakou e hoouna iaia i hiki ai iaia ke noho aku iloko o ka Ahaolelo i uwao no ka lahui.
Na ko oukou hoa koho barota e noho ana i ka aina kukui pio ole. MAKAAINANA.
Hawaii, Oct. 9, 1867.
[L. Hooponopono. Aohe i ku like kekahi mau manao i hoopukaia maluna me ko makou.]
Ka Hoohalike ana me Iesu.
BUKE AKAHI.
HE MAU OLELOAO NO KA NOHO HEMOLELE ANA.
MOKUNA XVII.
Na hana haipule.
He pono i ke kanaka haipule ke hoomahuahua i kona hemolele, i ku like ka maikai o loko o kona naau me na hana o waho; he pono no hoi ke oi loa aku ka hemolele o loko i ko waho, no ka mea, o ke Akua ka mea e nana ana iloko loa o ka naau, oia no hoi ko kakou lunakanawai, a he pono ia kakou e hoomana aku iaia. He pono ia kakou i kela la a i keia la e hoohiki hou, i mea e mahuahua ai ko kakou ikaika iloko o ka ilaku, e like me ka hoomaka ana i kino hou. A e olelo penei. "E kokua ia'u, e ke Akua, i keia hoohiki ana e hoolilo ia'u iho mamuli o kau hana hemolele; a e kokua mai, i hoomaka au i keia la e hele me ka pololei loa, no ka mea, o na mea a pau a'u i hana ai, mai ka mua mai a hiki i keia manawa, he mea ole loa no."
E like me ko ku paa ana mamuli o ko kakou hoohiki ana, pela no ko kakou naue ana imua. O ka hoihoi a me ka hooikaika mau ana ka mea e ko ai ka makemake o ka mea ake nui i ka hele imua. Ina paha ua hoi hope pinepine ka mea manao ikaika, pehea la auanei ka mea i nawaliwali ka manao? He lehulehu na mea e hai ai ko kakou hoohiki ana; a o ka hoohaule ana i kekahi hana pono i maa ai kakou, he mea no ia e pono ole ai ko kakou mau naau. Aole no e ko ana na hoohiki pono a na kanaka haipule ma ko lakou ikaika iho a me ko lakou akamai iho, aka, ma ka lokomaikai mai ke Akua mai, ka mea a lakou e hilinai mau ai, ko lakou mau mea a pau e hana ai. No ka mea, ua maopopo ia lakou, e like me ka olelo a Solomona, "Noonoo iho la ke kanaka i kona aoao iho, aka, na Iehova e alakai i kona mau kupuai."
Ina ua waiho oe i kekahi hana, o ka pule paha, i mea e kokua ai oe i ka pilikia o kou hoalauna, e hiki no ke hapai hou kau hana i maa ai; aka, ina ua waiho oe i ka pule paha, ka heluhelu ana i ka ke Akua olelo paha, no ka palaka a me ka molowa, he hewa ia mea, a e ike ia ka pono ole. Ina hooikaika loa kakou, e koe ana no kekahi mau mea e pono ai ke hana.
He pono ke nana kakou a hooponopono na hana o ke kino, a me na mea pili i ko kakou mau uhane; no ka mea, e hiki no ia laua a elua ke kue paha a kokua paha i ka mahuahua ana o ka pono uhane iloko o kakou. I elua hana oia ano i ka la hookahi. I ke kakahiaka e hoonohonoho i kau mau hana; a i ke ahiahi e nana a e hookolokolo i kou mau noonoo, kau mau olelo a me kau mau hana; no ka mea, iloko o keia mau mea a pau, ua kue paha oe i ke Akua, a i kou hoalauna paha. E ka ei i kou puhaka me he kanaka la, a e makaala mau i na hana maalea a ke diabolo, o puni oe iaia. E pakiko oe ma ka ai ana, alaila e oi aku kou mana maluna o kou mau kuko. Mai noho wale me ka hana ole; aka, e hoolawa pono i ka manawa ma ka heluhelu ana, ke kakau palapala ana, ka pule ana, ka noonoo ana, a ma kekahi hana paha e pono ai ka lehulehu.
Aole i kupono na hana a pau i kela kanaka keia kanaka; ua oi aku hoi ka waiwai o kekahi hana mamua o kekahi hana e ae i kekahi poe. Ua kupono ka hooki ai i kekahi wa, a o ka ahaaina i kekahi wa.
Ina e kokoke mai ana ka ahaaina a ka Haku, he wa kupono loa ia e hookolokolo ia oe iho. He kupono hoi ia kakou i na manawa a pau, e hoomakaukau i ko kakou mau naau, a e hooponopono i ko kakou mau hana, me he mea la ua kokoke kakou e "komo iloko o ka olioli o ko kakou Haku." Ina i hoopau e ia kela hope pomaikai, e hoomaopopo haahaa kakou, aole no i makaukau pono kakou no kela nani e hoike ia ana iloko o kakou, i ka wa a ke Akua i hoomaopopo ai.
"Pomaikai ua kauwa la ke ike mai kona Haku iaia e hana ana pela i kona hiki ana mai. Ke olelo aku nei au ia oukou. E hoolilo oia iaia i mea nana e malama i kana mau mea a pau."
LAAU LAPAAU!
AIA MA KAHI O
KAKELA ME KUKE
Ma Honolulu.
J. T. GOWER. - Makawao, Maui.
J. D. HAVEKOST.- Wailuku, Maui
C. H. WETMORE. - Hilo, Hawaii.
J. W. SMITH. - Koloa, Kauai.
HE LAAU KAHIKO, A HE MAOPOPO
NO HOI.
Laau hoopau Naio me na Koe,
A DR. JAYNE.
HE NUI NA PILIKIA O KAMALII I KA Nalo a me ke Koe, a pela hoi na kanaka makua. O ka hope oia mau mea kolo, oia ka lolo. Oia mau mea kolo hope oia ka lolo, a o ka make hoi i kekahi manawa, a nolaila mai io mai e ae kekahi, e eke me ka lepo paa, ulaula, pehu, ule ulepa me na mai e ae.
O ka Laau no keia e pau ai ua mau mea ino nei.
Eia hoi kekahi. O ka laau ku pono keia i ka oe pilikia i la wela o ka houpo i ka ono ole i ka ai; i ka nawaliwali o ke kino, i ka mai pehu, i ka nalulu hoopailua: i ka pono ole o ka mai wahine,a me na mea like.
Penei no e lau ai i ka Laau hoopau Naio me na Koe:
Ina no kamalii, e hanai aku i hookahi hapakolu o ka punaki, i ka manawa hookahi no ke keiki malalo iho o ka makahiki hookahi. Mai ka makahiki hookahi a hiki i na makahiki ekolu, elua hapakolu o ka puna ka pono. Mailaila'e a i na makahiki eono, hookahi no puna okoa ka pono, a mailaila aku a i ka wa kanaka makua, e hanai i elua, a i ekolu paha puna i ka wa hookahi. I ka wa e inu ai, e hui i ka laau me ka pa ha o ka wai maoli. Oia hoi, ina hookahi ka puna laau, alaila, e huila me na puna wai maoli eha; a pela no e inu ai ma ke kakahiaka, awakea a me ke ahiahi. Aka, i nui ka pilikia, alaila, pono no elima inu ana i ka la, penei; kakahiaka, kiekie ka la, awakea, auwi ka la, ahiahi.
E inu mamua o ka ai ana, aole kokoke mahope iho.
Laau hoopaa Hi a Dr. Jayne,
JAYNE'S CARMINATIVE BALSAM.
He laau maikai a oluolu hoi keia no ka Hi. ka Nahu, Nalulu, Wela o ka Houpo, Haoa, Hoopailua wai e, Luai, Luai moku, ono olo i ka ai. Nahu me ka uwe no hoi o na keiki uuku, a me na mai like he nui.
Emo ole ka oluolu o ua mau mai nei i keia laau.
Penei e inu ai, i ka inu ana hookahi. Ina he keiki akahi paha ona malama, a ehia paha, he umikumamalua paha kulu a hiki i ka iwakalua ka pono.
Ina he keiki mai na malama eono a hiki i na malama ewalu, he hapalua puna ki ka pono. Mai ka makahiki hookahi a hiki i elua, e inu no ia i puna ki okoa. Mai ka hiku a i ka walu o ka makahiki, elua puna ka pono, a no kanaka makua, he puna nui ka e inu ia i ka manawa hookahi.
A inu ea, e hui me ka wai maoli uuku, (a like a like ka wai me ka laau,) a pela e imua ae ai. Ekolu, eha elima paha inu ana i ka la hookahi, e like me ka nui o ka pilikia.
I akaka nae. Ina he nui ka wela, a ma ua komo kekahi ai pono ole iloko o ka opu, e aho e moni e mamua i mau Hu'ale Ola, a i ole, e inu i wahi paakai, a i wahi aila paha, i hemo e Ola, a lele, e inu i waha paakai, a i wahi aila paha, i hemo e ka mea ino oloko, alaila e inu i keia Laau hoopaa hi.
Ina e luai ka mea mai, mahope o ka inu ana i ka Laau a pau a i ka luaiia, e hanai hou aku no e like me mamua a pela no a pinepine, a oluolu hoi ko loko, a waiho malie no hoi ka laau ma ka opu.
Aohe a makou mea e noi aku ai i ka lehulehu, hookahi wale no o ke kauoha aku ia lakou e HOAO PONO i na
Laau Kunu a Kauka Jayne,
hoike aku ai i ke ola o na mea a pau i hoakakaia no kana mua aau. Ua hoola, a e hiki ana no ke hoola i ka mai
KUNU, NAHU, a me ke ANU,
a me na mai e ae no hoi he nui wale: a o na mai HOKII no i ola nui, na mai i ola ole i na laau e ae. E aho e hoao oukou o ka poe i mai ia.
HE KUHA KOKO ANEI KOU?
HE KUNU ANEI KOU?
HE EHA ANEI KOU KANIA-I?
HE KUNU UMII ANEI KOU me ka NAE?
AOLE ANEI OU MAI KUNU?
AOLE ANEI OU MAI NAENAE?
AOLE ANEI OU EHA MA KA umauma?
AOLE ANEI OU KUNU KALEA?
AOLE ANEI OU HU MA KA iwiaoao?
A ina ua loaa ia oe ia mau mai, alaila, e ike oe i ke ola i ka LAAU KUNU a Kauka Jayne.
NA MAI HOOPAILUA.
Mai o ke Ake!
Mai Nalulu a me ka mai Dyspepsia.
(O ka nawaliwali o ka puu hoowali ai, iloko o ko kakou mau waihona ai.)
He pono ke ai koke i ka laau a Huaale Ola a Kauka Jayne, he laau oluolu, a he ola no hoi. Aohe no he mai i nele ke makemake i na laau hoonaha; a mai nui no hoi ka poe e ola ana, me ka oluolu no hoi, ina e hoomaopopoia, a e inu ia no hoi ua mau laau la. Aole no e oluolu pono kekahi mea, oiai e inoino ana oloko o kona kino; a ua ulu nui ae no hoi ka mai, a i kekahi manawa aa make no, a ina e malama pono ia a e inu hoi i na Huaale Naha, alaila, oia no. No ka hooiaio ia ana mai o keia mau mea, nolaila, ke hoolaha ia aku nei ka
Huaale Ola a Dr. Jayne.
Me ka hiki ke hooia'ku i ka maikai, a na ka hoao ana i hoike maopopo mai i ka oi o ke ola o keia laau mamua o na laau e ae, a me ka maikai no hoi o ka inu ana, a me ke ola maoli no hoi. A ina no e inu ana ia laau, aole no he mau mea i hookapuia, oia ka ai ana a me ka inu ana. Aole e ino ke waiho loihi, no ka mea, ua hanaia no a maikai loa. A ina e inu ia ua hikiwawe loa ka hehee iloko o ka pou waiho ai. Ma ka inu ana ma ka haawina liilii, he maikai loa no ka naha ana, a he oluolu no hoi, a me ka holoi pau i ke ino oloko o ka opu.
DISIPEPESIA.
(Oia ka mai ono ole o ka ai i kekahi manawa, a me ka hoowali pono ole ia hoi o ka ai iloko o ka puu moni ai.)
O keia Huaale Hoola a Kauka Jayne, he maikai loa no ka hooikaika ana ia mau oihana o ko kakou mau kino. Ina ua oihi loa ka mai ana, alaila, e hikiwawe ke oia ke inu puia ka
Huaale me ka Laau Hoomaemae Koko
a hoopau NAIO me na KOE,
A Kauka JAYNE,
Like me ka mea i kuhikuhiia mawaho o ka wahi o ka laau.
NO NA MAI MA KE AKE,
MAI LENA,
MAI MA KA OPU HANAWAI,
NA MAI WELA,
KA HAALULU,
KA MAI O KA ILI,
KOKO INO,
MAI NALULU,
PAA O KA LEPO,
MAI KUNA,
MAI WAHINE,
ame ka MAI HOOPAILUA.
Ua maopopo loa ke OLA o keia mau HUAALE. A o ka mea wale no i koe i ka lehulehu o ka hoao pono ia mau hua. A he maikai no hoi na laau o Kauka Jayne, no ka hoola ana i na mai
PUHA,
ALAALA,
KAOKAO,
PUUPUU,
PEHU,
KUNAKUNA
Hanene, Lolo,
na mai wahine, a me na mai e ae, no ke KOKO a inoino ma kana
LAAU HOOMAEMAE KOKO.
214-1y.