Ka Nupepa Kuokoa, Volume VI, Number 37, 14 September 1867 — Page 1
KA NUPEPA KUOKOA.
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
BUKE VI. HELU 37. HONOLULU, SEPATEMABA 14,1867.
NA HELU A PAU 302.
"KA NUPEPA KUOKOA,"
HOOPUKA MAU IA MA HONOLULU
I kela Poaono keia Poaono.
$2.00
No na mahina he UMIKUMAMALUA
$1.00 no na mahina eono.
ME KA HOOKAA MUA MAI.
NA OLELO HOOLAHA—aole i oi mamua o 10 laina no ka hoopuka hookahi ana, $1.00; alua komo ana, he $1.50; hookahi malama, $2.00. E uku mua ia mai ke dala o na olelo hoolaha a pau e hoounaia ana mai e pai.
KANIKAU—he hapalua dala ka uku no ka aoao hookahi o ka pepa leta, oia hoi 4 keneta no ka lalani hookahi—penei: he 25 lalani, $1.00; 50 lalani, $2.00; a pela'ku.
NA UKU NO NA OLELO HOOLAHA—ka uku pepa, a me ka uku o ke Kanikau, e haawiia no ma ka lima o na Luna o ke Kuokoa, a i oleia, e hoouna mai ia Kauka Kulika.
O NA UKU PEPA A PAU E HOOKAA MUA MAI NO—aole e kauia ka inoa o kekahi haole a kanaka maoli paha, ma ka inoa o ka poe lawe pepa ke ole e hookaa e mai mamua. E pono ke hiipoiia keia mau rula, no ka mea, he emi no ka auhau no keia nupepa.
AIA KE KEENA O KA NUPEPA KUOKOA—ma ke kihi hema o ka Hale Hookipa Luina (Sailor's Home.) O na hora hana, ma ka eiwa o kakahiaka, a i ka ha o ke ahiahi.
L. H. KULIKA. (Luna Hoopuka.)
KA "NUPEPA KUOKOA."
Is published in Honolulu
EVERY SATURDAY,
$2.00 per annum, or $1.00 per six months, in advance.
ADVERTISEMENTS not exceeding 10 lines, inserted once for $1.00; twice or $1.50; and $2.00 for one month; all advertisements must be paid for in advance.
KANIKAUS will be charged 1.00 per page, or 4 cts. a line.
PAYMENTS FOR ADVERTISEMENTS, Subscriptions or Kanikaus, may be paid to any of the Agents of the Kuokoa, or may be enclosed in a letter to the Publisher.
ALL SUBSCRIPTIONS must be PREPAID. No names, either of foreigners or natives, will be inserted on the subscription list, until paid for. This rule must be strictly adhered to, on account of the low subscription price.
THE OFFICE OF THE KUOKOA is in the South corner of the Sailors' Home. Office hours from 9 A.M. to 4 P.M.
L. H. GULICK.
For the Publishers.
Volume I, II, and III of the KUOKOA, bound, for sale, $3.50 each.
Persons having complete sets of the above, can have them bound by paying $2.00 each.
E HAALELE ANA KA
Moku Ahi
"KILAUEA"
Ia Honolulu i kela Poakahi keia Poakahi.
Ma ka Hora 4 1/2 ponoi, (a hiki
I ka wa e hai hou ia'ku ai.) A e holo ana i
KONA, HAWAII,
A me na Awa ku moku malalo iho nei:
LAHAINA,
KALEPOLEPO,
KAWAIHAE.
KAILUA,
KEALAKEKUA.
A e ku ana no hoi i MAHUKONA, KOHALA
MA ka hoi ana mai, e haalele ana ia
KEALAKEKUA & KAILUA, ma ka Poakolu
KAWAIHAE, " " po Poaha.
KALEPOLEPO. ma kakahiaka Poalima.
LAHAINA. " ka po Poalima.
N.B. - Ma keia wa aku, e ku ana o KILAUEA i MAHUKONA, KOHALA, ma ka huli hou ana mai i Honolulu, ma kela a me keia auina la Poaha, me ka lawe ana no hoi i na ukana a me na ohua ilaila, a mai laila mai paha.
JANION, GREEN & CO.,
288-tf NA EGINI.
No Hilo.
KA MOKU KUNA
"MELE HILO,"
O Sebastian ke Kapena.
E HOLO MAU ANA KEIA MOKU I KE Awa maluna, no na ukana ame na ohua e ninau ia
HULIPAHU, (L. L. TORBERT).
HE MOKU HOLO MAU
No Lahaina, a me Makena.
O KE KUNA KALEPA PAA maikai,
"Kate Lee."
O Crane ke Kapena,
E HOLO MAU LOA ANA A HIKI MAI no hoi ma na Awa i olelo ia maluna. No na ukana a me na ohua, e nina i ke Kapena ma ka moku, a i ole ia ia
228-tf C. BREWER &co. (BURUA MA)
No HONOIPU me NAOHAKU.
Ka Moku Kuna
"KOHALA"
O Howard ke Kapena.
E holo mau ana keia moku ma na Awa i oleloia maluna, no na ukana a me na ohua. E ninau i ke Kapena, a i ole ia, ia
6m KAKELA me KUKE.
HE MOKU HOLO MAU NO KONA
—A ME—
KAU, HAWAII.
E HOLO MAU ANA KE KUNA
"Kona Packet,'
KAPENA BALAAMA, mawaena o Honolulu a me Kona, Kau. Haweli. No ua ukana a me na ohua, e ninau i ke Kapena ma ka moku, a i ole, ia
G. WILLIAMS
Honolulu, Aper. 23, 1867. 281-6m
No Hana, Kaupo, a me Kahului,
KA MOKU KUNA
'MANUOKAWAI,'
O Akoni ke Kapena.
E HOLO MAU ANA KELA MOKU I NA Awa i haiia maluna. No na ukana a me na ohua, e ninau ia C. BREWER &co. (BURUA MA)
KAUKA LAPAAU.
O
Dr. Kennedy (Kenede) kona inoa.
AIA NO KONA HALE KAUKA MA ke Alanui Papu, maikai iho o ke Alanui Hotele.
Honolulu 243 ly
MAU LAAU LAPAAU OLA A
UPAMA (UPHAM,)
E OLA KOKE AI O KA MAI HANO A ME ka NAENAE iloko o na minute elima, a e ola loa ai hoi ka mai mahope iho o na hana maikai ana.
HE LAAU no hoi no ka hooia ana i na OHUNE a me na PUUPUU o ke kino.
HE LAAU MALAKELA, (Marachella) no ka hooulu ana i ka umiumi olohelohe iloko o na pule eono. E kuai ia e
C. F. PULUKA.
296-tf Ma ka Halekuai, Honolulu, Alanui Papu.
Ka Nupepa Kuokoa.
KA MOOLELO O KA AHAOLELO.
Koena o ka Poalima, Sep. 6.
Hon. Pinehasa Wood. He kokua ko'u i keia Kuikahi. O ka oi paha keia o na pomaikai i haawiia e Amerika Huipuia i kekahi lahui. Ke haiia mai nei ka manao oluolu o Amerika Huipuia. Oia aloha mau no o ka wa kahiko a kakou i ike mau ai. Ina paha i aeia ia'u e olelo pela i keia wa, no Amerika Huipuia ko kakou aie nui i aie ai, mamua o na lahui e ae a pau. Na na Misionari Amerika mai ko'u pomaikai o ke ku ana imua o oukou i keia la, me ka aahu, a ma ke ano kohu pono i ke kanaka naauao. I ka nana'ku he ano opala wale no keia mau manao kue i ke kuikahi. A no ka hoihoi ana i ke poho o ke Aupuni, he mea hiki no i ke Kau Ahaolelo e hiki mai ana ke kuka no ia mea, oiai he mau kanaka naauao no paha ko ia Ahaolelo e like me kakou nei. Aole no he wikiwiki ino no keia mea, he nui no ka manawa. Eia no kekahi, aole keia kuikahi he mea mau loa. Ehiku no makahiki a pau ae no, ina i ikeia ka pono ole, alaila, i ka pau ana o ia mau makahiki, he hoopau ae no ko kakou. Ekolu paha halawai ana o ka Ahaolelo iloko o ia mau makahiki e kuka nui ai i keia mea o ka auhau ana. Ina e ko keia kuikahi, e lilo ana i pomaikai. E ku ana na moku ma na awa kumoku a pau. E loaa ana ka hana i na paahana he nui wale o Hawaii nei. A ke manao nei no au, e emi ana ke kumukuai o na waiwai kalepa, a e pono ana kakou ma ia mea.
Hon. P. Nahaolelua. I hele mai nei au e kuka no keia kuikahi, a ke minamina nei au i ka lohe ana i na olelo kue o kekahi poe. O na pono o keia kuikahi, he mea ia e waiwai ai kakou. O na hua o ka aina, oia ke kumu oiaio e loaa mai ai ka waiwai. O ka poe i mahi ole i ke ko a me ke kope no ka molowa maoli, o lakou paha ka poe e loaa ole ana i ka pomaikai. Aole au i hopohopo no kekahi pilikia e hiki mai ana no keia kuikahi. Aia no i kela a me keia mea ka loaa a me ka loaa ole o ka pono, ma kona ano hooikaika ka loaa, a ma kona ano molowa ka loaa ole. He hoopukapuka dala keia a kakou e hana nei, he haawi i ke dala i mea e loaa hou mai ai me ka mahuahua. He palapala kuai keia. Ua ike kakou i na kalepa e hoopukapuka ana i ka lakou dala, he poho paha he puka paha. Ke lana nei ko'u manao he puka ka kakou, a nolaila, ke kokua nei au i keia bila. E naue kakou imua, mai hoopau manawa, oiai ke mau nei ka wa pono. Aole au i makau i ka ninau no ka auhau. Aia maluna o ka poe waiwai ka auhau hou ia ana, aole maluna o ka poe ilihune. Mai hoopau wale i ka manawa. He minamina ko'u i ka hoolohe ana i na kue ano ole. E waiho na ka Ahaolelo e hiki mai ana e hooponopono i na auhau. Aole na kakou ia e imi aku. Ke lana nei ko'u manao e holo ana keia bila.
Hon. C. K. Kakani. Ua noi au i nehinei e hoopanee hou i keia bila. Aole me ka manao e kapae loa, eia wale no, i mea e loaa hou ai ka manawa e noonoo ai. Ke noi nei au e hooholo, me ka hookomo nae i ka Pulu, Pepeiao Laau, etc., ma ka papa.
Hoole mai la ka Luna Hoomalu, aole hiki ke hookomo hou i kekahi mau mea.
Hon. E. H. Boyd, (Ailuene). Ke huapono nei au i ka hoololi, me ka hookui hou ana i keia kuikahi, oiai, na keia Aupuni ka hookumu ana. Owau kekahi mea i makemake e hookomoia ka Pulu a me ka Pepeiao Laau. Ua oleloia nae kela mau mea, a ua hooleia mai e ka aoao Amerika. Aka, e aho ka mea uuku i ka nele, e aho ka hapalua popo barena i ka pololi. Ke ike nei au i na pono o keia kuikahi, a ke waiho mai nei imua o ko'u mau maka uhane. O na ilihune, i ko'u manao, ka poe e pomaikai ana. Ina e holo pono ka hana o ka mahiko, alaila e oi ana ka uku o ka la. Ke makau nei kekahi o lilo ka aina o ke kanaka maoli. Ina aole e mahi ana kela i kona aina, e pono no e lilo ia hai. He pono keia no na kulana a pau.
Hon. L. Aholo. Noiia e hoopauia ke Komite o ka Hale, a noho hou i ka la apopo. Hooholoia.
Hoike mai la o Hon. W. P. Kamakau, ka Lunahoomalu o ke Komite, a ua hoopaneeia ka Hale a ka la apopo, hora 10.
POAONO, Sepatemaba 7.
Halawai ka Ahaolelo i ka hora 10. Pule ia e ke Kahunapule.
Heluheluia ka moolelo a aponoia.
Hoike mai ke Kakauolelo, ua kakau poepoeia ka ka Olelo Pane i ka Haiolelo a ka Moi.
Noi mai ke Kuhina o ko na Aina E, e kohoia e ka Peresidena, i Komite, me elima hoa o ua Komite la, e ukali i ka Moi, a e waiho aku imua ona i ka Olelo Pane a ka Hale. Hooholoia, a kohoia ka Mea Kiekie W. C. Lunalilo, J. H. Kamalo. E. H. Boyd, H. N. Kahulu a me W. J. Wana na Komite.
Noi mai o Hon. Kamalo, e hapaiia ka hana o ka La, a ua hooholoia.
Noi mai ke Kuhina o na Aina E, e lilo ka Hale i Komite. Ua hooholoia.
Hoonohoia o Hon. E. H. Boyd i Luna Hoomalu.
Noi mai o Hon. D. Kalakaua, ma ka heluhelu alua ana i ka Bila. A mamua hoi o ko'u oki ana e kamailio, e hoike au i kekahi kumu o ko'u hoololi ana i kou manao. I ko'u nana mua ana, aole no au i oluolu loa i ka ike ana i ka nui loa o na ano waiwai kalepa e laweia mai ana maanei me ke dute ole ia, a i ka hapa a me ke kakaikahi wale no o na waiwai mai anei aku e komo dute ole ana ma na awa o Amerika. I ka'u hoohalike ana nae, ma na Olelo Hoike a ka Luna Dute, ke ike nei au, ua mahuahua ko kakou mau waiwai ke heluia ma ka nui o ko kakou mau waiwai, a aole ma ka nui o na ano. Eia hoi, i ka nana mua ana ae, me he la he nui na dute i weheia ke houluuluia. E pono nae e paulehia kakou i ka noiau a me ka ike pono o ko kakou Moi a me Kona mau Kuhina; a ma ka lakou noonoo ana, ua manao lakou, o ka emi ana o ka loaa aupuni, he mea ole ia i ka nui o ka loaa mai i ka hooholo ana i keia bila. Ke uwe nei no ka poe ilihune i ka nui o na auhau, aka nae, o ka holopono ana o na hana imi waiwai, a me ka mahuahua ana o ke dala o ka aina, he mea ia e mahuahua like ai ko lakou puu dala e haawi ai i ke aupuni. Me he la i ka nana aku, o ke komo dute ole ana o ka Raiki o Amerika i o kakou nei, he mea no ia e emi ai ka loaa o ko kakou poe mahi Raiki. I ka huli ana nae ma na Palapala Hoike o ka Hale Dute, ua maopopo, ua hiki no ia kakou ke kuai aku i na paona Raiki a pau a kakou e hooulu ai me ka pilikia ole. Ke makemake nei au e komo na Waiona o kakou nei ma Amerika Huipuia me ke dute ole. Ua oleloia ma kela Kau Ahaolelo aku nei, o ka hana Waiona, he mea ia e waiwai ai kakou. Ke makemake nei no hoi au e komo dute ole maanei na Waiona o Amerika, e laa ka Whiskey. He mea paha ia e pau ai ke kuaiia ana o ka wai welawela ano hoomake i na kanaka maoli, a e pau ai kekahi kumu nui o ka nalulu o ke poo, a me ka poino o ka Lahui.
Hon. Kaapa. Aole kakou e kuka ana no ka Bila Waiona, he Bila Kuikahi keia e kuka ia nei.
Hon. D. Kalakaua. O kekahi kumu a'u i kue ai, oiai o ke Kuikahi me Farani, e pau ana i ka malama o Okatoba 1868, ina e haawi kakou i Kuikahi Kaulike me Amerika Huipuia, e weheia ana ka ipuka e hookaheia mai ai ka waiona a nui loa mai Farani a me na Aina e ae.
Kuhina o ko na Aina e. E oluolu paha na hoa Hanohano o ka Aha, e hoike mai i ko lakou mau manao kanalua ma ke ano hiki i na Kuhina ke pane pono aku. Ko'u makemake no keia e ninau nui ia, a e wehe mai na manao o kela mea keia mea, ina no he ano kuaaina paha, hoike mai no.
Hon. D. Kalakaua. O ka manao i hoike ia mai e ka hoa no Waialua,—e kuaiia aku auanei na kuleana o na kanaka maoli,—he mea ano nui ia a kakou e nana ai. Ma Lahaina, ua hoomalimaliia na kanaka maoli e kuai i ko lakou mau kuleana. Ua aie lakou i mea e kokua ai ia lakou iho ma ka mahiko, a i ke poholopu o kekahi ua nele lakou, a o ke kuai aku o ka aina , wale no ka mea koe ia lakou, a ua oi ka pilikia mamua o ka wa mamua. Aole no wau i manao he mea hiki ke hookaawalea papa aku i ke komo mai o na haole, ke makemake kakou pela. Elua mokuahi ke kalepa nei iwaena o keia awa a me Kapalakiko. Hookahi no paha makahiki, a ikeia ke alanui hao mai Nu Ioka mai a i Kapalakiko. He mea keia e hiki mai ai na haole. O kekahi poe haole, e noho mau ana me ke kuai waiwai a me ka aina, o kekahi poe he nana wale no aole lawelawe, eia nae iwakalua paha makahiki koe, a oi ka nui o na haole mamua o na kanaka maoli. He aha la anei? A ke manao nei no wau, ua oi no paha ke koikoi o na manao kokua mamua o na manao e kue ana i keia Bila. Ina aole e hiki ke hoole i ka pono o keia mea, o ka Haawi Like, a; ina o ka Haawi Like ana he mea pono ia iwaena o na aupuni e ae; alaila e kokua ana no au i keia Bila.
Hon. N. Kepoikai. Hookahi wale no ano ko i komo dute ole. No keaha ke komo ole o na ano a pau?
Loio Kuhina. Ua imi ke Kuhina Elele o kakou i ka pomaikai i hiki iaia ke loaa, a e like me ka ka Mea Hanohano i nehinei, "E aho ka hapalua popo barena i ka pololi.
Hon. N. Kepoikai. Heaha la ia mea, o ke "ana Olelo E?"
Loio Kuhina. E hoike ana au imua o kakou i kekahi kopaa o ke ano Helu 12, ana Olelo E. i maopopo. He mau kumu nui no ka hiki ole ia kakou ke loaa i ke komo dute ole ana o na kopaa ano maikai loa. Ua auhauia kela mau ano kopaa ma Amerika Huipuia ma ka auhau hua o ka aina kuloko, a ina e komo dute ole ko kakou mau kopaa helu kiekie, ina ua oi ka pomaikai o na ko o na aina e mamua o na ko o ka aina ponoi, o Amerika.
Hon. N. Kepoikai. Heaha la ka kakou hana maanei, ina aole i aeia ia kakou e hoololi i ke kuikahi?
Kuhina o ko na aina E. Ua hoakoakoa ia ka Hale malalo o ke Kumukanawai, e hooko i keia kuikahi, ina he manao pela, e hooholo ma ka ae, ina aole, alaila ma ka ole. Aole ia kakou ka hoololi, o ka hooko wale no me ka hoole.
Loio Kuhina. E oluolu paha na hoa o ka Hale e nana mai i keia mau ano ko a'u e hoike nei, o ke ana helu 10, 11, a me 12 o ke ana. Olelo E.
Hon. J. Kupau. Ua lohe nui au i ke kamailioia o keia Bila, aole nae i hoonaueia ka waiho kaulike o ko'u manao. Ma ka oluolu nae o na Kuhina, e noonoo loihi ana au no keia mea, a e kamailio ana no hoi. I ko'u nana'ku, ua wikiwiki ino kekahi poe e kokua i keia bila, pela no ka poe kue. Ua hawawa ka poe i kue. He kanalua a kuhihewa paha ko'u, e makemake nei e hoomalamalamaia mai, a o ka wehewehe ana mai o na Kuhina i ke ano auhau e pani ai i ke poho, oia paha ka mea e pau ai ke kanalua. O ka papa helu o na mea hookomo dute ole maanei, he nui, o ka papa helu o ko kakou mau mea hookomo mao, he uuku. I kuhi au he Kuikahi Haawi Like, ma ke ano oiaio, aole o ka inoa wale no. Ke hai mai nei kekahi mau hoa o ka Aha he nui ka pomaikai. Pela paha. E noonoo pono, aole no au e kue.
Hon. S. Kaainoa. Ua mahalo au i keia bila; he mea nae a'u i kahaha ai, o ke komo ole o ka Pulu, Pepeiao Laau, a me ka Huluhipa, a me ka Poi. He apana waiwai ko'u apana, a ke ike pono nei au e pono ana makou o laila. He makemake loa nae ko'u e ike i ke ano hoololi hou o na auhau i manaoia e na Kuhina. Ke olelo nei kekahi poe he mea keia e lilo ai kakou malalo o ka mana o Amerika Huipuia. Aole au i manao pela. Ke hoike mai nei ka moolelo o keia Pae Aina, o lakou ke aupuni i aloha mai ia kakou. Na lakou mai ka naauao iwaena o kakou nei. Ua makaukau au e kokua i keia Bila, a e noi i ka hooholo ana ma ka helulu elua.
Hoike mai o Hon. J. W. Keawehunahala ma ka haiolelo loihi i kona manao, aole nae he mea hou i hoikeia mai, eia wale no paha o ke kuka loihi ana o na Kuhina no keia Kuikahi. E hoike mai paha lakou i ka lakou mau mea i kanalua ai, a heaha na mea i pau ai ko lakou kuhihewa i lohe kakou.
Kuhina o na Aina E. Ua mahalo au i ka manao o keia hoa. Aole no makou i manao e koi ikaika i ka hooholo koke; e aho e kali a kuka a e hooholo like. Aole no e pono e hilahila kekahi no ka o lima ana e kokua. Ua kanalua wau mamua no ko'u ano malihini me ka ike ole i ke ano o ka oihana kalepa o keia Pae Aina. Ua kanalua na Kuhina o pilikia auanei kakou i na Aupuni e ae. Ua manao e auhau nui ia auanei na makaainana, e hoihoi ai i ke poho o ke Aupuni. Ma ke kamailio ana nae me kekahi mau mea, ua pau ke kanalua. Ke ninau nei kekahi hoa, ina e hoomahuahua i na mahiko, nohea mai na paahana e loaa ai. E imi ana ke Aupuni i keia wa i kahi e loaa ai i na paahana. Ke noi nei makou e hoike mai oukou i ka paulehia maluna o ka Moi a me na Kuhina. A ke ninau nei kekahi, nohea mai ka aina ke nui na mahiko? E lilo auanei na kuleana, wahi a kekahi. Aole. Eia paha ka na kanaka, e kanu i ko lakou mau aina i ka Raiki, Kope, Hua, Mea Ulu, a me na mea komo ma Amerika me ke dute ole. A no ka auhau ana; aole i maopopo ka auhau hou ia ana. He hoololi wale no ka kakou i ka auamo mai kekahi poohiwi a i kekahi. Ke olelo nei kekahi o na kalepa, ka poe e loaa ana keia mau hapahaneri he umi ma ke kumukuai o na waiwai kalepa. Ma ke komo like ana o na kalepa he nui wale e emi koke no ia kumukuai. Ua makau ka hoa o Waialua e nui mai na haole. Ua haalele kahikoia kela manao e pani i na awa komo o nui mai ko na aina e, e na Aupuni a pau. Pela ko Kina mamua, aole nae ia i hiki me kona mau 300,000,000, e hoohoomau i ka paa ana o kona mau awa komo. Aohe e ole ke komo mai o ka haole, eia wale no ka ka Hawaii, e hui me lakou i ka hele imua. No kakou ka aina, ka Moi, a me ke Aupuni, eia wale no, e hoopaa mau no kakou iho.
Hon. Aholo, O ke kumu nui o ko'u kanalua ana, oia no ka hoomaopopo ole ia o na auhau e pani ai i ke poho. Ke hai mai nei ka Haiolelo a ka Moi, e hooemiia ana ka loaa Aupuni, a e pono ia kakou e noonoo i ka pono o na makaainana i koho ia makou, a i ko lakou ae ana i keia auhau hou. Nolaila, ina he mea pono, e hai mai na Kuhina i ke ano auhau.
Pane mai ke Kuhina o na Aina E. he mea hiki no i ko ka Hale ke kauoha mai e hoike.
Pane mai no hoi ka Loio Kuhina, ina pela ka makemake a me ke kauoha o ka Hale, ua hiki no ia ia ke hoike e like me kana i olelo ai inehinei.
Ke Kuhina o ko na Aina E. E oluolu paha ko ka Hale, e hooponopono mua i ka hana no ka Bila, a mahope i ka auhau.
Noi mai o Hon. Aholo, e hoopau i ke Komite o ka Hale, i ike kakou i ka manao o na Kuhina no ka auhau. Aole nae au e kue i ka Bila.
Hoike mai o Hon. Bihopa i kona manao, e pono e hooholo mua i keia mea, alaila e hapai hou ae i keia. Ua aneane maopopo no ka holo o ka Bila ma ka hapanui. Aole kekahi o kakou i manao e wikiwiki ino i ka hooholo ana? Ina nae e hooholoia e kakou nei, aole no e maopopo loa ka hookoia ana e ka Ahaolelo o Amerika Huipuia. Ina e hookoia e lakou, alaila, na keia Kau Ahaolelo e hooponopono no ka auhau ana. E waiho kakou i kela ninau ia lakou. Eia wale no ka kakou: He mea pono anei ke Kuikahi? a ma ia ninau e hooko ai a e hole ai.
Ninauia e ka Luna Hoomalu: E hoopau anei i ke Komite? He 19 i ae, he 14 hoi i hoole.
Ninau hou ia no ke kanalua o kekahi poe. Ae he 20, hoole he 15. Ua hooholoia.
Hoike mai ka Luna Hoomalu o ke Komite, a noi hoi e kuka hou ke Komite.
Waiho mai o Hon. Kaunamano i ka olelo hooholo. E kikoo ke Kakauolelo no na $150., a me na lilo o ka hele ana mai, a me ka uku no hoi no na Luna o ka Hale. Ua hoomoeia. Waiho mai o Hon. Aholo i ka olelo hooholo, e hoike mai na Kuhina i ka lakou ano auhau i manao ai e pani ai i ke poho o ke Aupuni.
Hoololi o Hon. Bihopa, aia a ninauia ka Bila imua o ka Hale.
Noi mai o Hon. Kamakau, e hoomoe i ka olelo hooholo.
Kokua o Hon. Keawehunahala i ka olelo hooholo. Ua haiia ma ka Haiolelo a ka Moi, e waiho ana na Kuhina imua o ka Hale i mau palapala hoike no na loaa ke Aupuni. He makemake ko'u e ikeia aku ua palapala la.
Kokua o Hon. D. Kalakaua i ka hoomoe ana.
Hon. E. H. Boyd (Ailuene). Aole au i ike i ka pono nui o ka waihoia ana mai o ka Bila Auhau.
Kokua o Hon. Kupau i ka olelo hooholo, i ikeia na palapala hoike auhau.
Ke Kuhina o na Aina E. Aole pono e manao ka Hale, he makau kekahi o'u, e hoike mai i ka Bila Auhau. Ua ae no makou e hoike. Ua waiho mai o Hon. Bihopa i ka hoololi, a ke kokua nei au i ka hoololi. E huikau auanei ka hana a ka Hale.
Hoololi o Hon. Kamalo, e hoike mai ke Kuhina o na Aina E.
Ninau o Hon. Kalakaua no ke kue o ka olelo hooholo i na rula o ka Hale.
Hai mai ka Noho aole i kue i na rula.
Loio Kuhina. E hoopololei i ka lawe ana mai i ka hana imua o ka Hale. Ke hele nei kakou imua ma keia Bila, e naue hou ae. Na ka Ahaolelo e kau i na Kanawai, aole na na Kuhina. O ka ninau mua, oia no ka hoole a me ka hooko i keia Kuikahi. Ina hoole, alaila, aohe Bila Auhau. Ina i aeia alaila, o ke kuka mua ana i ka Bila Auhau, he hoopau dala makehewa ia no ke Aupuni. Aia a ikeia ke poho o ke Aupuni, alaila e paniia ae. Ina e hooholoia ka hoololi a Hon. Bihopa, a pela ka hana a ka Ahaolelo, alaila, ua makaukau kakou e hele imua.
Ninauia no ka hoomoe o ka olelo hooholo. He 11 i ae, he 17 i hoole.
Ninauia ka hoololi a Hon. C. R. Bihopa, Hooholoia, he 19 i ae, he 14 i hoole.
Ninauia ka olelo hooholo me ka hoololi. Hooholoia, he 22 i ae, a o ka aoao hoole aole i heluia.
Hoolaha ka Loio Kuhinna, aia a hooholoia ke Kuikahi, he Bila Pani Hakahaka kana e waiho ai imua o ka Hale.
Hoopaneeia ka hana a ka hora 10 o ka Poakahi.
POAKAHI. Sepatemaba 9.
Halawai ka Aha i ka hora 10. Puleia e ke Kahunapule.
Mamua o ka heluheluia ana o ka Moolelo o ka Hale, hoike mai ka Peresidena i kona minamina i ka lohi o na hoa o ka Hale i ka hele ana mai, oiai eha wale no hoa o ka aoao Alii i hiki mai, e oluolu paha ka Hale i kona manao paipai, e akoakoa koke mai lakou ma keia hope aku i ka hora kupono.
Heluheluia na hana o ka la i hala, a ua aponoia.
Waiho mai o Hon. I. H. Kapuniai i olelo hooholo, e hoopanee loa ia ka Hale ma ka Poaono o keia hebedoma.
Noi mai o Hon. Kupau, e hoomoeia keia olelo hooholo. Ua hoomoeia.
Hai mai ke Kuhina o na Aina E. aole ia i makemake e hoopokole i ka manawa e kuka ai, no ka mea, ua makemakeia e maopopo loa keia mea i na hoa o ka Aha, nolaila, aole no e o lima na Kuhina ma ka ninau hoopanee loa.
Waiho mai o Hon. Heleluhe i olelo hooholo. E ukuia na lilo o ke Kiaaina o Kauai a me ko Maui no ka hele ana mai, i oi ole mamua o ke kanalima dala.
Hoike mai ke Kakauolelo, he mea mau no keia, aole no make olelo hooholo no ia mea.
Hoihoiia ka olelo hooholo.
Hapaiia ka hana o ka la.
Lilo ka Hale i Komite e kuka i ka "Bila e Hooko ana i ke Kuikahi Haawi Like."
Hon. S. W. Mahelona ka Luna Hoomalu.
Noi mai o Hon. J. K. Kaunamano e hooholoia ka Bila ma ka heluhelu alua. Hoohoo like ia.
Hoike mai ka Luna Hoomalu, o ka Olelo Wehewehe o ka Bila, oia ka imua o ke Komite o keia wa.
Noi ka Hon. Loio Kuhina. "E hooholoia ka Olelo Wehewehe me ka hoololi ole." Hooholo like ia.
Noi mai o Hon. J. W. Keawehunahala.
"E hooholoia ka Bila ma ke ano holookoa." Hooholo like ia.
Noi ka Hon. Kuhina o ko na Aina E, E hoopauia ke Komite. Hooholoia.
Hoike ka Luna Hoomalu o ke Komite, Hon. S. W. Mahelona, a aponoia ka Hoike.
Hon. C. G. Hapakini. Aole au i komo i ka hoopaapaa no keia Bila, no ko'u ike pono ana mamua o ka halawai ana o ka Hale, i ka oluolu o ka hapanui o ka Hale i ua Bila la. Ke ake nei au e ike pono ke Aupuni o Amerika Huipuia ua aeia keia kuikahi e kakou me ka olioli a me ka manao oluolu. O ko kakou lohe mua ana i keia kuikahi, ma kekahi manao ma na nupepa i kakauia paha e na Kuhina; a o ke ana hoomaopopo ole o ua manao la, oia ka mea i hookanaluaia'i kekahi o kakou me ka makaala ole. He pono e olelo no kekahi mau manao i hoopukaia maanei. Ua kapaia keia mea he makana nui. O ke ano o ka Haawi Like, aole paha ia he makana, he ano kuai paha, a mahea ke ano makana o ia mea? He minamina ko'u no ka nana ano kapakahi o kekahi poe, me he mea la ua pili keia i kekahi aoao, aole i kekahi. Ua manao au he oluolu ko na Elele o na Aupuni e ae i keia kuikahi, a aole no au i kahaha nui, ke noi mai lakou ma keia hope aku e hooholoia me lakou i kuikahi o keia ano Haawi Like. Ua makemake kekahi mau hoa o ka Aha e komo kekahi mau waiwai e ae, e laa ka huluhipa, a owau kekahi mea pono nui ma ia mea. Aka nae, e noonoo kakou, he aina nui loa kela, e kikoo ana mai ka Poai Anu Akau a i na aina welawela pohopoho o Felorida, a he nui wale na ano o na mea e ulu ana ma ia aina. A aole no e komo wale ana ko kakou mau waiwai aina a pau. Ua olioli loa ko'u manao i ka hooholo like ana o ka Hale ma keia ninau.
Hon. Kuhina o ko na Aina E. Aole no a'u olelo pakui hou aku i ka manao o ka Mea Hanohano, a ke hapai nei au i keia noi, "Ke ninauia keia Bila, ma ka ae a ma ka hoole e ninau ai."
Ma ke kauoha a ka Peresidena, ua waihoia ka Bila ma ka heluhelu alua ana.
Noi o Hon. J. H. Kamalo, "E hooholoia ka Bila ma ka heluhelu alua ana." Hooholo like ia e ka Hale, 35 mau hoa i hiki mai, 8 i hiki ole mai.
Noi o Hon. J. H. Kamalo, "E kakau poepoe ia ka Bila, a waihoia no ka la apopo, no ka heluhelu akolu ana. Hooholoia.
Hoopaneeia ka Hale a ka hora 10 o ka la apopo.
POALUA, Sepatemaba 10.
Halawai ka Aha i ka hora umi. Puleia e ke Kahunapule.
Hoopuka hou mai ka Peresidena i kana olelo paipai i na hoa o ka Aha, no ka hooololohi mau i ka wa e akoakoa ai. O na'lii ka poe alakai ma keia mea, e oluolu paha lakou e naue mai i ka wa kupono o ka hoomaka ana o ka hana.
Heluheluia ka moolelo, a ua aponoia.
Hoike mai ka Mea Kiekie W. C. Lunalilo, ka Luna Hoomalu o ke Komike i kohoia e waiho imua o ka Moi i ka Olelo Pane o ka Hale. Ua oluolu ka Moi, a ua hoike mai i Kona manao e apono ana i ua Olelo Pane la. Eia ka Olelo Pane:
"E OLUOLU IA OE E KA MOI :
" O makou na'Lii a me ka Poeikohoia o Kou Lahui kanaka, i akoakoa iloko o ka Ahaolelo Kuikawa, ua lohe makou me ka noonoo nui i Kau Haiolelo lokomaikai e ka Moi, e hoike ana ia makou i na kumu o Kou kahea ana i ka Ahaolelo e akoakoa mai i keia manawa.
"No ka mea, o ke Kuikahi Haawi Like iwaena o keia Aupuni, e ka Moi, a me ke Aupani o Amerika Huipuia, e waiho ia 'na imua o ka Hale Ahaolelo e Kou Kuhina o na Aina e, aia no hoi iloko oia Kuikahi he mau kumu e manaoia'i e hoololi i na Kanawai e pili ana i na loaa o ke Aupuni, nolaila, e noonoo pono ia'na me ke akahele keia Kuikahi, oiai hoi, ke manao like nei makou me Oe, e ke Alii, e pomaikai ana na oihana Paahana a pau o loko o keia Aupuni, ke hookoia.
"E KA MAKAUA: Ma keia kuka pu ana o na'Lii a me ka Poeikohoia, e alakaiia no lakou e ke aloha kupaa mau i Kou Kino, a me Kou Ohana Alii, me ka makemake nui e malama a e hoomauia ka noho makamaka ana me ke Aupuni o Amerika Huipuia, a me ko lakou hilinai nui ana no ka pomaikai o ka Lahui Hawaii, a ke Akua Mana Loa i hoonoho mai ai ia Oe, e ke Alii, ka Moi maluna o ka Lahui; a ke lana nei ko makou manao, mamuli o ka lokomaikai o ke Akua, e holo nui ana na pono o keia Aupuni, a e mau no ka maluhia, ke aloha, a me ka noho like iwaena Ou e ka Moi, a me na Aupuni e ae a pau.
"E OLA KA MOI I KE AKUA."
Ma ke noi a Hon. Nahaku, ua hooholoia e apono i ka hoike a ke Komite.
Waiho mai o Hon. Nahaku i olelo hooholo, "E hoike mai na Kuhina i ka lakou kumumanao no ka hoomahuahua ana i na loaa Aupuni."
Hai mai ka Hon. Loio Kuhina, ua ma-