Ka Nupepa Kuokoa, Volume VI, Number 36, 7 Kepakemapa 1867 — Page 1
This text was transcribed by: | Denise Viesta |
This work is dedicated to: | Kahu Alalani Hill, Maui |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
BUKE VI. HELU 36. HONOLULU. SEPATEMABA 7. 1867. NA HELU A PAU 301.
KA NUPEPA KUOKOA,
@PUKA MAU LA MA HONOLULU
I keia Poaono keia Poaono.
$2.00
No no mahina he Umikumamalma!
$1.00 no na mahina eono.
ME KA HOOKAA MUA MAI.
Na Olelo Hoolaha - @ i oi mamua o 10 laina @ ka hoopoka hookaa @ $1.00; @hookahia malama, $2.00. Ke uku mua ke @ o na olelo @a pau @. Kanikau- he @ ka @ hookahi o ka @ no ka lalani hookahi- @: he 25 laiani. $1.00; 50 lalani, $2:00: a pela'ka.
@ Na Olelo Hoolaha - kauka pepa, a me ka uka o ke Kamkau, a @ o na @ o ke @ a i okeia @ mai ia Kaoka Kalika. O @ Pepa @ a Hookaa Mua Mai @ e kauia ka @e mai mamma. @. Aia Ke @Keokoa - ma ke khi hema o ka @ hana, mai ka @ ka ha o ke @ L. H. KULIKA. (@ Hoopaka).
"KA NUPEPA KUOKOA."
Is published in Honolulu EVERY SATURDAY,
$2.00 per annum, or $1.00 per six
months, in advance.
ADVERTISMENT not exceeding 10 lines, inserted @ for $1.00, (@ or $1.50, and $2.00 for @ month; all advertisements must be paid for in advance. Kanikaus will be charged 1.00 per page or 4 cts. a line. PAYMENTS FOR ADVERTISEMENTS, Subscriptions or Kanikaus, may be paid to any of the Agents of the Kuokea, or may be @ in a letter to the Publisher. ALL SUBSCRIPTIONS must be PREPAID. No names, either o' foreigners or @ will be inserted on the subscriptions until paid for. This rule must be strictly adhered to on account of the low subscription price. THE OFFICE OF THE KUOKOA is in the South corner of the Sailors' House. Office hours from 9 A.M. to @ P. M. L.H. QULICK. For the Publishers. @ Volume I, II and III of the KUOKOA, bound for sale, $3.50 each. All Persons having complete sets of the above, can have them bound by paying $2.00 each.
E HAALELE ANA KA
Moku Ahi
"KILAUEA"
Ia Honolulu i kela Poakahi keie
Poakahi.
Ma ka ha @ ponoi. A e holo ana i
KONA, HAWAII,
A me na Awa ku moku malalo iho nei:
LAHAINA
KALEPOLEPO,
KAWAIHAE,
KAILUA,
KEALAKEAKUA.
A e ku ana no hoi i MAHUKONA, KOHALA. Ma ka hoi ana mai, o haalelu ana ia KEALAKEKUA & KAILUA, ma ka Poakolu KAWAIILAE, @ ""po Poaha. KALEPOLEPO, @ ma kakahiaka Poalima. LAHAINA, @ " ka po Poalima. N. B - Ma keia wa @ , e ku ano o KILAUEA i MAMUKO NA KOHALA, ma ka huli hoi ana mai i Honolulu, ma keia a me keia @ la Poaha, une ka lawe ana @ hoi i na ukana a me na ohua ilaila, @ mai @ mui paha. JANION, GREEN & CO, 288=tf NA EGINI.
NO HILO.
KA MOKU KUNA
"MELE HILO,"
O Sebastian ke Kapena.
E HOLO MAU ANA KEIA MOKU I KE Awa maluna, no no ukana a me na ohua e @ , (L. L. TORBERT.)
HE MOKU HOLO MAU
No Lahaina, a me Makena.
O KE KUNA KALEPA PAA
maikai.
"KATE LEE."
O Crane ke Kapona,
E HOLO MAU LOA ANA, A HUKI MAI no hoi una ua Awa i olelo ia maluna. No na ukana a me @ i ke Kapena ma ka moku, a @ ia la @ C. BREWSTER & co. (BURURA MA)
No HONOIPU me NAOHAKU.
Ka Moku Kuua
"KOHALA"
O Howard ke Kapena.
@ holo mau ana keia moku ma @ Awa i @ maluna, no no ukana a me na ehua. E @ ike Kapena, a @ KAKAELA me @.
HE MOKU HOLO MAU NO KONA
-A ME-
KAU, HAWAII.
E HOLO MAU ANA KE KUNA
"Kona Packet, "
KAPENA BALAAMA. @ a Honolulu a me Kona, Kau, Hawaii. No@ a me @ e @ i ke Kapena @ ka moku, a i ole, ia. G.G. WILLIAMS. Honolulu, Aper. 23, 1867 2S1-6m
MOKU KUNA WAWIKI!!
E HOLO MAU ANA KEIA WA- Hi moku i Molokai i keia pale keia pukemai Honolulu aku nei. A ioa ne ukana @ kekahi a e holo ohua aha paha @, e @ no i ke Kapena eia o. 266-3m KAHALEMAKE
No Hana, Kaupo, a me Kahului,
KA MOKU KUNA
'MANUOKAWAI, '
O Akoni ke Kapena.
E OLE MAU ANA KEIA MOKUI NA Awa i @. No pa ukana a me na ohua, @ C. BREWERSTER & co. (BURUA MA)
MAU LAAU LAPAAU OLA A
UPAA (UPHAM,)
E OLA KOKE AI O KA MAU HANO A ME ka @ ipoko o na @, a e ola @ ai @ mai @ iho o na hana maikai ana. HE LAAU no hoi no ka @ ana I na OHUNE a me na PUUPUU o ke @. HELAAU MALAKELA. (Marachella) no ka @ ana i ka @ oleheiohe @ o na @ C.F. PULUKA 296-tf Ma ka Halehuai, Honolulu, Alanui @
KA MOOLELEO O KAMEHAMEHA!
Na S. M. KAMAKAU.
HELU@O.
Ke au o Kamehameha mai ka A.D. 1811, a
hiki i ka A. D. 1819. No ka hoi ana
o Kamehameha i ka A. D. 1811 i
Hawaii. Kana mau hana a
hiki i ka make ana.
Na Keiki Alii a Kamehameha.
O na hanauna allii i loaa mai ma ko Kamehameha puhake-aka, ua make e nae ka pui o kana mau keiki-mamua o kona make ana, aole uae keia o ka heluna pau lea o kana mau keiki- O Pnuli Kaoleioku kana keiki makahiapo, a o Kanekapolei ka makuahine - O Mahena : Kapulikoliko, o Kahoaku Kinau. o Kaikookalani, o Kiliwehi, a o Peleuli Kekela ka makuahine, - O Kamehameha Iwi, Kamehamalu, o Kahoanoku Kinau, a o Kaheiheimalia Kaniu ka makuahine. O na keiki alii a imi haku wahi a Kamehameha, ua kapa aku no oia ia lakou he mau akua nona. Aia a ike aku oia e hele mai ana o Liholiho, o moe koke iho no oia ilalo, a huli ae ke alo iluna, alaila, lele iho la o Liholiho a noho iluna o ka umauma. He maui kaao oa alii kapu o ka wa kahiko. Akahi wale o ke kapu a na maka i ike aku ai. O na alii wahine hoi a pau, in a i haki e o Liholiho kahi i hele mai ai, pau e na wahi kapa i ka lele, a moe wale iho la no i ke kapu. Ma ko Kamehameha waha ke pane ae, aole e hiki ia ia ke olelo ae he mau keiki naoa, aka, he mau moopuna wale no. 'Ua pomikai loa kakou i ke aupuni o ke Akua. O ka hoomana Puritano nae kekahi kumu o ka pomaikai. Ina paha aole i hiki mua mai ka hoomana Puritano, a o ka hoomana Bihopa Enelani ke hiki mua mai, alaila, aole no e pau ke kapu alii. He kapu @ la hoi na Aupuni Moi o Europa. Aole no nae paha i like me Hawaii nei ke kuahewahewa a ou mea he kapu. Ina no paha o ka Bihopa ka hoomana mua i biki mai, in a no paha aole e hoomahui pa alii i ka haawi ana i na kuleana aina a alo@io i na makaainana. He kapu on la hoi ma Beritania ke kuai aina a me ka hookuleana aina. He poe hoaaina wale no ko Irelani no ko Beritania mau alii a hiki i keia wa. O Kalani Kua Liholiho, o Kalani Kauikeaouli a me Hariata Nahienaena; a o Kalanikauikaalaneo Keopuolani ka makuahine. Aole no i lawe o Kamehameha ia Kalanikauikaalaneo i wahine nana a i hoa moe hoi non, aka, ua kapu o Keopuolani, a ua hemo hahi kapa i ka hale e, a ua he@o pu no hoi me kahi malo, aka, ua malama oia i ke kapu o kana kaikamahine, aia wale no kona makemake o ka loaa mai o na moopuna alii. No ka wa elemakule o Kamehameha. I ka wa elemakule o Kamehameha, a ua nui no hoi kona mau makahiki a ua keokeo kona lauoha, aka, ua ikaika no nae kona kino, a he ano koa no hoi kona mau helehelena, a he ikaika no hoi kana hele, a he pololei no hoi kona kino e like me kona mau la ui, aohe no hoi i ala iho. Lawe ae la hoi oia i kekahi mau kaikamahine alii opiopio i mau hoa moe nona, a e hoopumehana ai hoi no kona mau la elemakule. O Kekauluohi ke kaikamahine makahiapo a Kaheiheimalia laua me Kaleimamahu ka makuakane. O Manono ka lua o na kaikamahine alii opiopio, ke kaikamahine a Kalola a Kumukoamakuahine, a o Kekuamanoha ka makuakane. Ua lilo laua i mau wahine Palama na Kemehameha. Aka, hookahi nae wahine i loaa ke keiki, a oia paha ke keiki hope loa o kona mau la elemakule, he kaikamahine o Kapapawai ka moa.
Ke Kauoha'a Kamehameha i mona mau
Hoolina.
I ko Kamehameha mau la i uhi ole mai ai ke powehiwehi i kona mau maka, a kani ole mai hoi ke oe i kona'niau pepeiao. I kona mau la i o la honua, ua waiho akea ae oia i kana Oleleo Hoolaha imua o na'Lii a me na makaainana, e hai ana, o Kalani Kua Liholiho ka Hooilina o ke Aupuni i ka wa o Kamehameha e make ai, a ua hookaulana ia o Liholiho ma ka lilo ana o na la nui o ke kapu akua o na heiau. A ma kana kauoha maoli no, ua lili'ke'aupuni ia Liholiho, ke make o Kamehameha. A o ka lua o kana kauoha, o ke akua o Kukailimoku, a ua lilo ia kauoha ia Kaowa Kekuaokalani. O ke aupuni a me ke akua, ua kike pu ko laus mau ano, a he mau haawina kiekie loa ia i ka wa kahiko. Pela no i ka wa o Liloa, ua kauoha oia i keia mau haawina elua, no kana mau keiki elua. O ke aupuni, oia kana kauoha ia Hakau, a o ke akua hoi o Kukailimoku, oia hoi ke Umi kauoha, aka, ua hewa nae ka hana a ke kekeiki i nono i ke aupuni, a ua lilo ke aupuni i ke keiki ia ia ke akua. Ua ao aku no hoi o Kamehameha i kana mau keiki i ka moolelo o ke aupuni a me ke akua. O Kaowa Kekuaokalani, ke kieiki a Kiilaweau, ke kaikamahine a Manooo a Alapai Nui, a o ka makuakane o Kiilaweau, o Kaianikupuapaikalani Keoua. A o ka makuakane o Kekuaokalani. O Kalanimalokuloku Kepoookalani Keliimaikai. Oia ko Kamehameha kaikaina ponoi. He keiki punahele o Kekuaokalani, a he kupu ohi oia imua o ko Kamehameha alo. He keiki haowale i ka waiwai a na alii a me na mea a pau Eia hoi kana olelo kaulana, "Kai Kaowa." Ina e lohe pona poe kanaka e pane ana aia pela, o ka hoomaka iho la no ia e hao. A ike na alii ua pau ko lakou waiwai i ka hao ia, hoopii koke lakou imua o Kamehameha, me ka i aku, "Auhea oe e Kamehameha, aohe pono o ka hana a kau keiki, ua pau loa ko makou waiwai i ka hao ia. " Ua nani iho la ua ai i ka waiwai a oukou a na ahi, aia ka hewa o ke kii i ka na makaainanan. He keiki makuaole ia, i ku no kana Loolana i kuu ola aku, a make ae au, aohe oukou e ike i kuu keiki. Ua oiaio no hoi ia mau olelo a Kamehameha. O Keahikuni Kekauonohi, ka moopuna a Kamehameha, a oia no hoi kekahi a alii kapu i na la o Kamehameha, a huli ae ke alo iluna, a noho iho ua moopuna nei ma ka umauma. O Keahikuni Kekauonohi, oia ke kaikamahine a Kahoanoku Kinau, he keiki a Kamehameha me Peleuli. He alii aloha keiki a aloha moopuna hoi o Kamehameha. (Aole i pau.)
Aha no ke Kalepa Kaulike.
Ke Aupuni o Amerika Huipuia, a me ke Alii ka Moi o ko Hawaii Pae Aina, me ka manao like e hoopaa a e hoomau ka noho makamaka ana iwaena o na aoao a elua, e like me ka noho ana mai mua mai, a i mea hei e hoohui ai ka launa kalepa ana, nolaila ua hooholoia e kuka pu no ke kuikahi kalepa kaulike. No ia mea, ua hooiliia na mana kupono o ka hana maluna o Edward M. McCook, ke Kuhina Noho o Amerika Huipuia, ma ko Hawaii Pae Aina, e ka Peresidena o Amerika Huipuia, a pela hoi ke Alii ka Moi o ko Hawaii Pae Aina, ua haawi ae na mana kupono i ka Mea Mahaloia Charles Coffin Harris, Kuhina Waiwai, he Hoa o ka Ahakukumalu, a n.e ka Aha Kuhina o ko Hawaii Pae Aina, a he Elele Kuhina Kuikawa no hoi no ke Alii ka Moi i hoouna ia 'ku i Amerika Huipuia. A mahope o ka hoike ana o kela a me keia o ia mau Luna Kuka i ko laua mau palapala hookohu, a ua akaka ka pololei, nolaila ua hooholoia na pauku malalo iho.
PAUKU I.
No na pono a me na pomaikai i haawiia e ke Alii ka Moi o ko Hawaii Pae Aina, iloko o ka pauku i oleloia malalo iho, a i mea hoi e pani ai no ia mau mea, nolaila, ke ae aku new ke Aupuni o Amerika Huipuia, e hookomoia me ke dute ole, iloko o na awa ku moku a pau o ia Aupuni, i na mea kalepa a pau i kakauia ma ka papa malalo ae nei, in a nae he mea i hoouluia a i hanaia paha ma ko Hawaii Pae Aina.
PAPA.
Na Holoholona. Pia. Kope. Pulupulu i ulana ole ia. Na Hua Ono a me na Hua Kanu, maloo a maloo ole, iloko o ka pahu a omole a i ole pahah. Na Ili Huluhulu, Ili Bipi, a me na Ili o ae i hoomaikai ole'ia. Raiki. Laau Iliahi, Koa, Kou, a me na Laau e o ia ano. Na Anoano, na Laau Kanu o kela ano keia ano. Ko Paa, aole nae maluna ae o ka helu umikumamalua o ka waihooluu ma ka Papa Helu, Olelo-e. Na Wai Ko, a me ka Molakeke. Aila Bipi, a me ka aila holoholona @ ae.
PAUKU II.
No no pono a me na pomaikai i haawaiia e ke Aupuni o Amerika Huipuia, iloko o ka pauku maluna ae new, a i mea hoi e pani no ia mau mea, nolaila ke ae aku nei ke Alii ka Moi o ko Hawaii Pae Aina, e hookomo me ke dute ole, iloko o na awa ku moku a pau o kona Aupuni, i na mea kalepa a pau i kakauia una ka papa malalo iho nei, in a mae he mea ia i hoouluia a i hanaia paha ma Amerika Huipuia.
PAPA
Na Mea Paahana Mahiai. Na Holoholona. Bipi, Puea, Maloo, Puaa, Paakai, Pusa, Hame, a me na io e ae i hoomakaukauia. Kamaa a me na Kamaa Buti. Barena, a me na Palaoa o keia a me keia ano. Uinihepa, Puna, a me ka Punahoopaa. Dala, i pai ole ia. Kaula o kela ano keia ano, me na lako moku. Keleawe, me no mea o ia ano e hoopili ia ano mawano o na moku, kui nui a me ke kui liilii. Na mea i hanaia me ka Pulupulu, keokeo maoli me ke kukaenalo, i hooluuia, penaia, a i apana paha, aole nae i oi aku ka pauna i na lopi 160 iloko o ka iniha kuea. Ka la, i hoomalooia, a i kapiia paha i ka paakai, a me ka Pipi o-Ewa. Na Hua Ono a me na Hua Kanu, i hoomalooia a me ka ole, a iloko o ka pahu a omole a i ole phah. Na Dala Gula a me na Dala Keokeo. Na mea Hao. Na Ili, Ili Huluhulu, me na Ili i hanaia me na huluhulu, aole nae i hoomaikaiia. Ka Hao Kupa Pahu, me na Kui. Ka Hau. Ka Hao a me ke Kila. Ili i hoolunia, me ka Aila Holoholona. Ka Papa me na Laau Hale, o na ano a pau, poepoe, i kalaiia, a i oloia, i hana hapa ia a i hana pau ia paha. Na mea Hao Paahana Wili. Ka ota me ka Manu Maloo. Pepa Pai, na lako Kakau Palapala, me na Buke. Aila Petroleum (honua), a na aila e ae a pau no ka hoomalamalama ana a me ka hamo ana. Na laau Ulu o kela ano keia ano. Ko i hoomaikaiia. Raiki. Na Laau Hana Barela, na aoao me na poo. Lole Huluhulu, aole me ka lole i humuhumia a paa.
PAUKU III
I na manawa a pau, in a e manaoia e hookomoia kekahi waiwai iloko o na awa ku moku o Amerika Huipuia, a iloko paha o na awa ku moku o ko Hawaii Pae Aina, me ke dute ole, malalo o ka pauku akahi a me ka palapala hoike o ke Kanikela Amerika, a o ke Kanikela Hawaii paha, o ke awa kahi i hooiliia mai ai, e hooiaio ia, he waiwai kalepa no ia i ulu a i hanaia pha ma Amerika Huipuia a ma Hawaii Pae Aina phah; a in a aole Kanikela, a Hope Kauikela paba, e noho ana ma ia awa ku moku, alaila, ma ka palapala oia ano mai ka Luna Dute mai oia wahi.
PAUKU IV.
I hookoia keia kuikahi ke hiki aku i ka manawa i aponoia e ke Alii ka Moi o ko Hawaii Pae Aina iloko o kona Ahakukamalu, a i hooholoia hoi e ke Aupuni o Amerika Huipuia; a mahope iho o ka hooholoia ana o na kanawai e hookoia'i ke kuihaki, e ka Ahaolelo o Amerika Huipuia, a me ka Ahaolelo o ko Hawaii Pae Aina. E paa ana pokeia kuikahi iloko o na makahiki ehia mai ka la aku i hooko mua ia; a ma ka pau ana o ia mau makahiki ehiku, a i kekahi manawa e ae paha ma ia hope mai, ua hiki no i kela a me keia aoao iloko o ke kuikahi, e hoike aku i kekahi aoao in a oia e manao pela, e hoopau i keia kuikahi, alaila e ma@ no ka paa ana a pau na malama he umikumamalua, mai ka manawa e hoike mai ka manao o hoopau.
PAUKU V.
E hooholo like ia keia kuikahi iwaena o na aoao elua mak ke Kulanakauhale o Wasinetona, iloko o na malama he umiiumamawala mai keia la aku, a mamua ae paha in a e biki. No Ka oiaio o ia mea, ua kakau inoa ia keia kuikahi e na Kuhina Kuikawa, a ua kauia na sila. Hanaia ekolu kope, mak ka olelo Beritania ma ke Kulanakauhale o Sana Francisco i keia la iwakaluakumamahahi o Mei, Makabiki o ka Haku hookahi tausani ewalu haneri me kanaonokumamahiku. (Inoa) EDWARD M. McCOOK, [Sila.] (Inoa) CHARLES C. HARRIS, [Sila.]
KA MOOLELO O KA AHAOLELO
E like me ka Olelo Hoola@ a ka Moi, i hoopakaia'i i ka ia 30 o Iulni iho nei, ua akloakoa@ka Ahaolelo Ku-i-ka-wa, i nehinei, e kuka ni no ke Kuihahi Haawi Like iwawena o keia Aupuni a me ke Aupuni o Merika Huipuia a me na mea le pili ana i @ Kaikahi la @. Ua ukaliia ka Moi e kona mau ukali, a me kona Makua Alii a me ka Puali Koa Lio, mai Hale Alii lolani aka a i ka Hale Hookolokolo i ka ho@ 12 o ke awakea, me ka hookani ia o na pu o Poowaiea. Ua makaukau na Puali Koaa, ka Puali Koa Ku Mau, ka Punli Haku o Hawaii Ponoi, a me ka Puali Hulumana, no kona hiki ana malama ka Hale Hookolokolo. Ua kemo e aku na @ me ka Poeiko@oia, a me na Luna Aupuni, a me ne Eiele Aupuni o na Ai@a E, a me na Lede Hanotiano o keia poe makankai o no ku@ a pau. Komo mai @ ka @ kona mau akali, a hai mai i kona manao imua o na @ a me ka Poeikohoia, @.
E na 'Lii a me ka Poeikohoia: Ua kahea aku nei Au i keia Ahaolelo Kuikawa, malalo o na Pauku 29 ame 46 o ke Kumukanawai, i @ aku Au ia oukeu i ka mea i loaa mai, mahope o ke kukakuka ana o'ke'e Aupuni me ke Aupuni o Amerika Huipuia no kekahi KUIKAHI HAAWI LIKE. Ua makemake hoi Au e loaa mai ko oukou heapeno ana no ia Kuikahi, a me ka lana hoi o ko'u manao e kuka pu me oukou no na hoololi i manao ia he kupono ma ke Kanawai "No na Dute mahuna o n Waneai i la@ mai." Na ko'u Kuhina o ko na Aina E. e waiho aku imua o oukou i ke "Kuikaki Haawi Like" i hana ia ma San Francisco mawaena o ke Kuhina Noho o Amerika Huipuia maanei, a me ko'u Elele Kuhina. E hoopuka aku ana hoi oia imua o oukou i ke Kanawai, i mea e hooko ia i ua olelo o keia Kuikahi. O ka hookomo ana mai o kekahi mau waiwai o Amerika Huipunia iloko o ke Aupuni nei, me ka aka ole i ke Dute, he kumu ia e nui ai ka emi ana o na loaa o ke Aupuni. Na ko'u Hope Huhina WaiWai e waiho aku imua o oukou, i kana Papa Hoike oia mau loaa e emi ana, a nana @ e hoike aku ia oukou i na haina a pau a oukou e makemake ai e hoakaka ia ku. Ua maopopo lea i ko'u manao o na pono a me na pomaikai i manao wale ia e loaa mai ana noloko mai o keia Kuihahi, aole hoi e loaa kapakahi ia pomaikai i kekahi lala hookahi'o ko kakou hooikaika ana, aka, e laa like mai ana maluna o na hana a pau. Nolaila, ua noonoo Au, oiai i ko kakou hooponopono hou ana i na Kanawai imi loaa o ke Aupuni, e kapae loa ia na Kauawai Auhau pili i ke ano hookahi, a e koho iho kakou i ke ano o ke kau ana i keia mao Kanawai i kau liilii ai na auhau, ma ke ano pono a kaulike hoi maluna o kela ano a e keia ano o ko'u mau makaainana. O keia Kuikahi e waiho ia aku an@ imua o oukou, ua noonoo Au he kumu hoi ia e hoomau ai i ko kakou noho aloha ana me ke Aupuni o Amerika Huipuia, a he kumu hoi e pii ai ka pomaikai o Ko'u Aupuni. Me ka hilinai nui i ko oukou noiau a me ko oukou aloha i ko kakou Ama Hanau, ke kahea nei Au i ka Lani e kokua a e alakai'i ko oukou noonoo ana, a ke kukala nei Au, ua weheia keia Ahaolelo Kuikawa. Mahope o ka haiolelo ana a ka Moi, ua hoopanee ka Ahaolelo a ka hora umi o keia la. Eia na luna o ka Ahaolelo: Peresidena - Mea Kiekie M. Kekuanaoa. Hope Peresidena - Mea Hanohano G. Rhodes (hele.) Kakauolelo - R. H. Stanley, Esq. Kahunapule - Rev. L. Aneru. Maheleolelo - W. P. Ragsdale. Makai o ka Hale - Wm. C. Parke. Elele, J. D. Halai. Eia ka Papa Inoa o na Alii a me na Luna Makaainana.
Na Alii.
Mea Kiekie, M. Kekuanaoa. Mea Hanohano, C Kanaina, @ W. C. Luaalilo, D. Kalakaua, Ioane Ii, J. Kapena, P.Y. Kaeo, P. Kanoa, H. A. Kahanu, P. Nahaolelua, J. O. Dominis, W. P. Kamakau, C. C. Hailaki, (hele), S. H. Pilipo, C. de Varigny, F. W. Hutchison, C. R. Bihopa, C. G. Hapakini
Poeikohola.
Mea Hano. L. Kaapa. Hilo, Hawaii, L. Kaainoa. J. K. Kaunamano. Hamakua, H. J. M. Kamika, Kohala, H. J. H. Kamalo, Kona, H, J. G. Hoapili, Kona A., H., J. H. Heleluhi, Puna, H., W. J. Kaulia, Kau, H., C. K. Kalani, Hana, Maui, N. Kepoikai, Wailuku, M., H. N. Kahulu, Lahaina, M., Levi Keliipio, Lahaina, M., J. A. N. Nahaku, Kaanapali, M., Keohokaua, Makawao, M., L. Aholo, Molokai & Lanai, J. Kupa'u, Koolauloa, Oahu., S. W. Mahelona, Ewa & W. G. Rhodes (Loke) Honolulu (hele) W. P. Wood (Pinehaka.) B. H. Boyd (Ailuene. ) T. C. Henck (Hoika.) J. W. Keawehonahale, Waialua. G. B. Ukeke, Koolaopoke. P. Hulaili, Pona, Kauai. H. J. Wana, Hanalei. J.H. Kapuniai, Waimea.
Poalua, Sepatemaba 3.
Halawai ka Ahaolelo i ka hora 10. Pule ia e ke Kahunapule - Re. L. Anaru. Heluheluia ka moolelo o ka Aba, a ua aponoia. Hoehik@a malaio o ke Kumukanawai e ke Mea Hanohano, ka Lunakanawai Kiekie E. H. Aia@, o Hon. S. H. Pilipo a me Hou. C. G. Hapakioi. Noiia e Hon. S.H. Pilipo, e kapae i ka Rula 4S, koe nae na K@ na Ainae, no ka Waiwai, no ke Kalepa, no na Boke Helu. no ka Hooiaia i na Bila Kanawai a me ke Pai @ . Hooholoia. Hoo;uka mai o Hon. T. C. Hoika i olelo hooho'o, e koho ana ia Hon. J. M. Kamuka i Hope Peresidena no ka Ahaolelo. Ua hooholoia. Na Hon T.C. Hoika no, he olelo hooholo, e koho ana i Komite nana o pane aku i ka Halolelo a Ka Moi. Kohoia o Hon. J. M. Kamika, Hon. J. W. Keawehunahaia a me Hon. P. Nahaolelua i @ lala no ua Komite la. Ma ke noi a Hon. T. C. Hoika, ua hooholeia, e noho na mea kakau no na nepepa ma kahi i hookaawaleia no la Aha. Ma ke noi a Hon. J. W. Keawehunahala, ua hooholoia, e ukuia ke Kakauolelo i umi @ain no ka la. Ua hooholoia ma ke noi a Hon. J. W. Keawehunahala, e ukuia ka Maheleolelo na da la he umi no ka la. Noiia e Hon. J. A. Nahaku, e lawe 2 ka Makai o ka Hale i eha hope o @ "Moolelo Ahaolelo Puka La, " no kela a me keia hoa e ka Ahaolelo. Hoololiia e Hon. C. de Varini, e lawe mai ka Makai o ka Bale i elua kope o kela a me keia nupepa i hoopukaia ma leia kulanakauhale, no kela a me keia hon o ka Ahaolelo. Hooholoia me keia hoololi. Hai mai o Hon. C. deVarini na loaa iaia ka hanohano, ma ke hauoha o ka Moi, e waiho imua o ka Ahaolelo ka moolelo o na hana @ ka Ahakuka iwaena o ke Kuhia@ Noho o ke Aupuni o Amerika Huipuia a me ka Elele Kuhina Kuikawa o ka Moi, no ke Kalepa Kaulike iwaena o na Aupuni elua. Hoolaha o Hon. C. de Varini i knoa manao e waiho mai i bila e hooko ana i keia Kuikabi Haawi Like. Noi mai o J. A. N. Nubaku, oini o keia mea, he mea ano nui a keikoi, e hoopanee ka Hale a i ka hor 10 oka la apopo, i hiki i na hea o ka Ahaolelo ke heluhelu i keia Kuikahi, a e @oonoo pono no ia mea mamua o ka hapai hou ana. Hooholoin.
Poakolu, Sepatemaba 4.
Halawai ka Ahaolelo i ka born 10. Puleia e ke kahunapule. Heluheluia na hana o ka la i hala, a ua hoaponoia. Ua noi mai ke Kuhina o ko na Aina e, e kookuu aku i ke Kuhina Kalaiaini, ma kona hele mau ana mai no kona omaimai. Heluhelu mai o Hon. Ukeke he olelo hooholo, e kauohaia ka Makai o ka Hale, e hoolako mai i na hoa pakahi i na pahi pelu. Heluhelu mai o Hon. Heleluhe, he Olelo Hooholo, e kauoha ana i ka Makai o ka @le, e hoolako pakahi mai i na hoa a pau i kanalima poo le@a pakahi. Ua hoohoioia. Heluhelu mai ke Kuhina o k na Aina e he bila i kapaia, "He Kanawai e Hookoia'i ke Koikahi Kaulike me Amerika Huipuia," a e hooholoia ma ka heluhelu mua ana. Ma ke oi no hoi a Hon. Mahelona, e hooholoia no ma ka heluhelu mua ana. Ka mai ke Kuhina o ko na Aina e, a hoike mai oia@ kekehi mau olelo hoakaka no ke Kuikahi Kaulike, penei: " O keia mea, aole ia he mea ano hou. Ua hooikaika ia keia mea mai kela was keia wa i na makahiki he 15, aole @ae i kuikahi like na manao o na luna aupuni, aka, i keia wa, ua hoopoopono ka Moi a @e na Lii no keia mea, a uaapono like. A ke noi aku nee au ia oukou a ao e hooholo @ou@ou e like me @o oukou @ana. me ka @. Mai manao @ i keia kuikahi no no haole wale uo. Ua mananoa, ua oukou e na'Lii a me ua Lunainakaa@ e @oonoo i keia @ me ke @ ana i na nupu a ka lehulehu. O ka @ keia o na mea i @ i kaho mau @ kekahi mau ku@ lehulehu - @loko o ka makahiki 184S, ua bana o J. J. Jarvis elua mau kuikahi @ ke Aupuni o Amerika Huipuia a hiki i ka @. I ka makehiki 1832, @ koi ia mai ke k@ hana me ke no e a wa haawiia i ke Moi ka @ hoepii i kau inow ia e na haole a me na kanaka Hawaii, e moi ana, e loaa mai ke Kuikahi Kaulike. O ka @ o keia hoopiiana ana i ke ko a me ka hakakeke me @ hookomoia ana i Amerika Huipuia keka@ mau @ ke a molukeke hoi o kukou nei. O keia manao o ke Kuikahi Kaulike, he manao no Hawaii nei no. Ua hooponoia e Kamehameha III., Kamehameha IV a me Kamehameha V., a me na'Lii o lakou. Ua holo o Hon. E. H. Almi i Amerika ma keia hana hookahi, no ke kana nui ma Amerika la manawa, mele i holo pono kana hana. O keia Moke noho nei, ua hoouua aku oia i Kona Kuhina Waiwai i Amerika Huipuia ma ke ano Elele Kuhini e han i ke Kuikahi e waihoi aku new i mua o oukou.