Ka Nupepa Kuokoa, Volume VI, Number 35, 31 ʻAukake 1867 — Page 3
| This text was transcribed by: | Tomiko Conner |
| This work is dedicated to: | Awaiaulu |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
KEKUOKOA, HONOLULU, AUGATE 31, 1867.
NO REV. A. KAKINA MAKUA. – i ke awakea Poakolu iho nei, ua ike aku makou ia Kakina makua e holo e ana ma kona kaa lio, a ua oluolu kona kino i ka makou ike aku, aka o ka mua ia o ka makou ike ana ia ia mahope iho o ka moku ana o kona wawae. Ua moku loa kona manamana wawae nui, a ua loaa nae ke ola.
AHAAINA KULA SABATI NA KANEOHE. – Ma ka la inehineri, ua hoike ke Kula Saba ti o Kaneohe maloko o ka luakini. Ua hoikeia na keiki a me na makua ma pa palapala kula Sabati, a ua ku no i ka eleu ia ka ike aku a ka poe i launa aku malaila, mahope iho o ka pau ana o na hoike, he ahaaina ka kakou ma ka lanai mawaho i kukuluia, a ua ai na malihini me ka hookipa maikai ana a na kamaaina.
ELUA PUALI KINI POPO. – Aia ma Kamoiliili he elua puali kini popo e paani mau nei i na ahiahi a pau, hookah pualu eia ma kula nei, ma ka hema aku o ka pa o Kapunahou, he kini popo ano hou mai nei. A hookah puali aia ma kula aa mauka loa aku o ka luakini o Kamoiliili, he ano kini popo nu kahiko no ia. i ka o.ea mai he mea hana lealea ka no ka la 28 o Novemaba.
HOOH@HA MA KA BERITA MARE. – Ma ka auina la o ja Poaono o kela pule iho nei Augate 21, ua mareia e Rev. L. Kamika, maloko o ka Luakini o Kaumakapili, o Mr. P. Kapohaku, ka haiolelo o ka Ekalesia Kuokoa o Moanalua me Kalihi, me Mrs. Kaiheimaha, no H onokua, Kona Hema, Hawaii mamua. Ke noho nei laua he kane a he wahine iloko o ka berita mare. “He mea maikai ka mare, aole ke kuko.”
UA PAU MAI i KA HOI. – Ua hoi mai nei o Rev. S. C. Demona o Polelewa, mai kana huakai hoomaha ma Maui, i ma kela Sabati aku nei i hala ua wehe houia kona luakini no ka hoomana ana.
I ka Poalua iho nei hoi, ua hoi ke kahu o ka Ekalesia o Waianae, mai ka lepo ula mai o Lele, he uleu koe i kona kihapai.
O kahi Rev. Paleka hoi keia ka kahu ekalesia o ka poe o Kawaiahao, aohe i hoi mai, o ua nanea paha, akahi ka hoololohe ia Maui.
PAKE OKI PUU. – Ma ke kakahiaka Poaha iho nei, mahope iho o ka pau ana o ka aina kakahiaka, ua loheia mai ua oke kekahi pake kinikiu i kona kani-ai iho a ua kama loa. i ko makou holo ana aku i ka hale o ua pake la makai iho kahi o Keoni Miki e kokoke la i Ulakoheo, e waiho a make ai ana ua puake la, a e kahe a wai ana ke koko mai kona puu mai. i ko makou ninaninau ana, aohe maopopo, aka ua manao wale ia, ua ukiuki oia i kona mai loihi, a nolaila, lalau ai i ka kanikani a hour i kona puu, a hele kani-ai hakahaka i ka lua mau o ka make.
MAU UALA NUNUI. – Ua hoounaia mai e Rev. A. O. Porepe i ko makpou nei keena hana, elua mau uala nunui i hoouluia ma Kamalo, Molokai, e ko laila mau kanu uala. i ke kaupaona ia ana oia mau uala i ka wa i loaa ae ai, ua hiki i ka umikumamalua paona o kekahi, a he ewalu paona o kekahi. Ua komo mai kekahi poe maloko nei, a ua hooho mai, he mau uala nui; a o kekahi hoi, ua olelo mai, he nui ae kekahi mamua o keia. i ko makou ike, o ka makou mau uala nuni keia i ike ai. E! he aina uala nunui ka hoi o Kamalo.
HE WAA PAKA ALE. – Ma ko makou Hale Pai Palapala kekahi mau wahi elemakule elua kahi i leo nui ai i ka Poakahi iho nei, e hahai mai ana i ko laua holo ana mai maluna o kahi waa eha anana ka loa, mai Honoipu mai. Ua haalele laua ia Honoipu i ka la 16 aku nei, a pae mai ma Hanuaula, Mauim a malaila mai pae ma Honolulu nei. A no ko laua lobe paha, o kahi keia e kaulana ai ko laua nau inoa, nolaila, hele mai ai e hai i ko laua huakai holo waa ma ka moana. A no ko makou puiwa hoi i ke nui o ko laua mau leo, ua poina ia makou ka ninau ana aku i ko laua mau inoa.
Maui.
UA HOI AKU I WAILUKU. – Ma ke ahiahi Poakahi o kela pule ua hoi aku o Rev. T. G. Kakina i kona kihapai ma Wailuku, ka aina nona ka “Malu Hekuawa.” Ua hoi mai o E. Koawina o Kaukeano, mai Wailuku mai, a nolaila, ua hoi aku nei o Kakina a ua pau ae la na hoomaha ana a laua.
LULU DALA NA WAIKAPU. – Ma ka la 10 o Augate nei, ua hoala ae kekahi mau keiki elua olaila i wahi ahaaina lulu dala no ko lakou halepule a me ka hale pele. Aka i ka wa i weheia ai ka ahaaina, ua lulu aloha main a hoahanau a me ka poe hele mai i ka ahaaina i na dala he kanakolu kumamakolu me akolu hapaha.
REV. E. KOAWINA MA NA KUAAINA. – i ka wa a ke Kahu ekalesia o Kaukeano aku nei i Maui, ua makaikai oia ma na kuaaina o Maui, a ua hana hoi e like me kana hana mau, o ke ana i na alanui, a penei na mea i Lonoia mai, mai Lahaina aku a Wailuku, he 20 mile; mai Kalepolepo a hiki Wailuku, he 9 5/8 mile; mai Kalepolepole a hiki i Ulupaakua, he 9 5/8 mile.
NO KA HALEPULE O LANAI. – Ke paipai nei o Rev. Noa Poli i na hoahanau o Lanai, no ka hoala hou ana i ko lakou wahi maha e hoomana ai i ke Akua, oiai he luakini kela a lakou e noho mai nei ua kahiko. Ua hookup nae lakou, a ua loaa loa no na dala, me he mea la paha, ua hiki aku i ka $330. a keu iki aku, aka ke ake nui la no nae, a mahuahua iki mai, alaila, hoala hou ka hapai hou ana ia luakini. E pomaikai hou ana ko Lanai poe, ke paa hou ae ko laila halepule.
NO LANAI PONOI. – Ke ulu nui nei ka uala maoli a me ka uala kahiki ma Lanai, a ke pii nui ae nei hoi ka hanai a ko laila poe i oa hipa a me na kao. Ua loaa i kekahi poe he mau haneri kao, a akahi no hoi a hoopulapula ae kekahi poe e hanai. O keaha aku la auanei ka hana a ko Lanai. o ka pono no ia, o ka hanai holoholona ; he me ai ia no ka hoi ka io. ----
HE HOOKUPU DALA. – Ma ka Poaha aku nei i hala. Augate 15. Oa houluulu ae na wahine o Wailuku a kahi hookah maloko o ka luakini kanaka o Wailuku no ke kuai ana o ka lakou mau mea hana i mikioi mua ai i paomaikai no ke kuai ana i melodiana no ka luakini haole malaila. Ua hiki main a haole a me na kanaka ma ia po, a ua loua no loko mai o na mea i kuaiia, ua hiki aku i ka $387. a oia mau dala no ke kuai ana i pila a me ka hoolako ana no na hemahema e ae o ua luakini la. E! uleu no ka hoi na wahine haole o ke kulanakauhale kuaaina, ka uleleia iho la ka ia i ka po.
NA MAI LEPEHA O MAKAWAO A ME WAILUKU MAI. – Ma ke ku ana a ke kuna Ka Moi i kela pule aku nei i hala, ua laweia mai maluna ona he umikumamakolu mau poe i loohia i ka mai lepera ; a mawaena oia poe o W. H. Uwelealea kekahi. i ko makou lohe wale mai, he mau mai lepra no kekahi i koe ; a o ka mea pono wale no e hana ai. o ka hoihoi mai ia lakou ma ka hale a ke aupuni i hookaawale ai no lakou. Mai aua ma kea no makamaka, o lele aku auanei i ka poe noho paa loa me lakou, a nui loa.
NA AIHUE PIPI O KAANAPALI. – Ma ka Poalima aku nei i hala, ua laweia mai i Honolulu nei ka poe aihue pipi o Kaanapali ; mawaena oia poe, he mau wahine kekahi. Ua aim au keia poe i ka io o na pipi no kekahi mau makahiki me ka ike oleia. O kekahi mea hana maalea loa a keia poe, o ka ho.a i na pipi ma na pali, hoolele aku la a kaa i ka pali, alaila hele aku la, a hai i ka mea pipi, “ua lele kekahi pipi au i ka pali.” Haalele ka haole, aka kii no lakou mau hana maalea, a ike waleia no, a nolaila, ua kau mai ka uku hoopai o ka lakou hana hoonaikola maluna o ko lakou mau kino iho, a ke paaua la, he pio na ke kanawai o ke aupuni.
HAIOLELO REV. H. H. PALEKA, KAHU O KAWAIHAO. – Ma ka la Sabati o Augate 11, ka haiolelo i hauoli ia e na hoahanau, o ka he kuawa o Wailuku, ka hana a ke keiki i hele a hio ka ihu, kana kawa hoi i hele a pii kai ole, nui na wehewehe ana, ma Oihana kana olelo paipai, mai hana ino oe ia oe iho. Ua hoopiliia i ko Hawaii nei, no ko lakou hana ino ia lakou iho, nolaila hoomanao ae la au ia wahi lalani mele. Pilipono ka la i papaenaena, pili i na makua hoowalewale i ka lakou mau keiki, nui ka hao kamumu o loko i ka hauoli, pihi ka luakini i na leo hauoli, eia ka olelo kauoha ia oukou, mai hana ino i kom oukou kino
------ NA G. M. KEONE.
NO NA MAKUA. – E huai ae oe i ko’u wahi manao i mua o na makua o Wailuku nei, a me na wahi e ae, eia no ia. Ma ko’u ike pinepine ana i na keiki o Wailuku nei e hele wale ana ma ke alanui, a maluna o na kaa-ko i ka wa e kula ana na Kumu, a he mea ehaeha no hoi ia na ko’u manao, no ka makaala ole o na makua i ka lakou mau keiki e hoouna aku i ke kula, oiai, o na makua ana no paha kekahi o pomaikai ke loaa ka ike i ka lakou mau keiki, aka. Pehea la e loaa ai ka pono i ka lakou mau keiki i na me keia e hana ai ka hookuu wale iho no e hele uakaha ma na alanui, e lalau hele wale iho ai no, nolaila, e nana oluolu mai e na makua i keia wahi leo aloa ia oukou. Ke hoi ae nei au e hoolono i ko oukou manao no ko’u wahi manao. PIPILIANO. Wailuku, Augate 23, 1867.
Kauai.
PAKE PEPEHI A HOEHA. – Ma ke ku ana mai a ke kuna Prince mai Kauai mai ma ka la Sabati o kela pule i hala, laweia mai maluna ona, he pake ua hakaka me kekahi pake ma Hanalei, a ua hookolokoloia, a laweia mai nei ma ka Hale Paahao o Honolulu nei me ka hoopaa iaia.
Nu hou ma Hauula.
NO KA EKLESIA O HAUULA. – i na makahiki mamua, i ka wa e noho ana o Rev. M. Kuaea ke Kahu, he Ekalesia nui o Hauula, a maikai no hoi me he moku la i hoonaniia a makaukau no ke kaua ana, aka, i ka wa i hoopauia’i kona nono Kapena ana, a hoi aku i Kahu no Waialua, aka, lilo iho la ka hooponopono ana i ka malamamoku a me na sela, a no ka hawawa paha o ka malama ia ana, popopo iho la a poho, hala aku la ka nani a koe ka ino, lilo iho la i hale noho no na mano ai-kanaka, na puhi-kapa, kokala, wana, kakalaioa a pela wale aku. A i keia wa nae, ua hoopaaia na puka, ua pauma ia ka liu, a ua lana hou ae. Ua uuku iho nae i keia wa ua moku nei.
NO NA KULA. – Elua mau Kula Aupuni ma keia Apana, aole nae i holo ka naauao o na haumana ma keia mau kula. Hookahi hoi kula haole, ua koho na makua i kekahi haumana o e Kula Alii mamua, he kamaaina no hoi oia no Hauula nei. He kanaka eleu a makaukau no hoi, a ua kupono hoi ka lilo ana i kumu no keia kula. Na na makua no hoe e uku nei. He umikumamaono no ka nui o na haumana. Ua hoomaka ke kula ana ma ka la 19 iho nei o keia malama. E pakake haole ana peha ko Koolauloa nei mau keiki. [He oiaio no ia, ke hoomau aku nae na makua ma ka hanai ana i ke ola o ke kumu. no ka me, o ka makani ka mea e holo ai ka moku pea, a o kea hi hoi ka mea e holo ai ka mokuahi. L. H.]
KA HALE O KE KAHUNAPULE. – E Kuai lilo loa ana na hoahanu o ka Ekalesia o Hauula, i ka hale o Rev. M. Kuaea, e ku nei ma Hauula, no na dala hookah haneri me kanalima, a lilo pu hoi me ka pa pohaku e hoopuni ana i ao hale la. Ua oluolu mai no o Mr. Kuaea no keia kuai.
NO KA MAHIKO. – Ke hoomaka nein a haole Moremona ma na Laie i ke kanu ko. Ua hoomakaia ke kanu ana ma ka malama o lulai, a ke ike ia aku nei ka uliuli ana mai o ke kula. Mai Kualoa mai na pulapula, maluna mai o na lio a me na hoki. i ka makou hele ana ae malaila, ike aku la makou a hikilele no hoi i ka puiwa, i ke kaupe mai a keia mau mea i ka auwaha ko, me he mau honu aina la, eia ka auanei he mau kanaka e kolo hele ana ilalo o ka auwaha. Kupanaha mai no hoi ka hana, ane likelike aku no paha auanei me ko Lanai i loheia’i, ua huki i ka palau, a hili aku i ka huipa.
Owau no o
L. KAAILAAU
Hauula, Koolauloa, Aug. 21, 1867
NO J. KEALAKOMO.
9. No Kapalakiko. –Ua oelo o J. Kealakomo, he nui loa ka hana lealea ma ia kulanakauhale i ka la Sabati. Pela oi paha, aka, malila no nae hoi au mamua iho nei, a elua o’u Sabati malaila. Ekolu a’u hale pule i komo ai, ma kekahi hale i ke kekahiaka, a ma ka po iho ma kahi hale ; a i ka lua o ke Sabati ma ke kolu o ka hale ; a ma ia hale nae hoi au i ninau ai i ka nui o na Ekalesia Hoolepope, a ua hai ia mai he 16, a 4 Elalesia Epikobo, elua Ekalesia ROma, a me hookohi Ekalesia Moremona. O keia mau halepule nae a’u i komo ai, ua pihi loa i na kanaka, a e haawi manawalea ana lakou no ka poe hune.
Ia mau Sabati o’u malaila, ua malama ia ka la Sabati e like me Honolulu ne ka maluhia, koe no nae ka poe ike ole ia Iehova e like la no hoi me kahi poe ma Honolulu nei.
Aka, i ka wa nae aole he mau ekalesia e ae malaila mamua, o ka Ekalesia Roma wale no, ua nui loa ka powa aku a me ka powa mai. A ma ka’u hele hookahi ana nae i kolu mile, ua hoi maluhia mai no au, no ka malama ia o ka la Sabati ma ia kulanakauhale.
E like me ka’u e olelo nei no ia kulanakauhale, pela no ka poe i hele ae ma na aina Pope, a hiki mai i Honolulu nei, me e ko lakou mahalo no ka malama ia oa ka la Sabati no ko lakou ike i ka malama ia o ka la Sabati ma na aina Pope.
A i ua mau la Sabati la o’u Kapalakiko, a o na la hoomalolo o ia mau pule, ike aku la au, o ko na Iudaio la Sabari ka ia, e hele huakai ana ma kela a ma keia aoao o ke alanui hele wawae i kapaia Mongomary.
Ina pela io, alaila, ua naaupo maoli hoi o J. K., e kapa nei i ko Iesu la Sabati, he Sabati Iudaio, a me ka onou wale aku i na lehulehu. Aka, ma ko J. K. manao ino no ia i olelo ai pela, a i ole, ma kona kuhihewa maoli no. No ka mea hoi, ua hoano e ae ka Haku Mana Loa i kona Sabati, mai ka la i ala mai ai o Iesu mai ka make mai, a o ka la mua iho la no ia o ka poe Kristiano io, mai na lunaolelo mai a i ka pau ana o ke ao nei. A me ia no ke ano o ka berita ana wahi a Iehova ma o Iesu la, i palapala ia ma Isaia 42: 6 – 12.
10. Ka make ana o ka lua o ka haole iloko o kauwahi moku mai Kainaliu aku, Kona Akua, a i Kau.- Ua oleloia, ua holo ua wahi moku la mai Keauhou aku, ekolu ka haole, hookahi wahine Hawaii, a ua lele nae laua ma Honomalino, i Kapalilua, a hele wawae a hiki i Kau. Ina hoi ua oiaio keia mea, ua holo aku ia moku i ka la Sabati, ka olelo nei au, no ko lakou malama ole i ua la Sabati la, alaila, ua pono maoli no ma Mr. Nailiili.
11. No na moku lawaia kohola. – Ua olelo nuiia o na moku lawaia kohola kapena pepehi kohola ma ka la Sabati, ua uuku loa o ko lakou loaa me ka hakalia loa o ke puhi ana o ka moku i ka aila. Ako, o na moku kapena haipule, aole lakou pepehi ia ma ka la Sabati, ua piha koke no i ka aila, no ko lakou malama ana i ua la Sabati la. Oia hoi ka la i ala mai ai Iesu mai ka make mai, a pela i lilo ai ua Sabati mua la a me ka berita mua a me na oihana a pau a ka Levi i mea ole, a pela i hooko mai ai ka Mea mana loa i ke pio alua ana o Ierusalema, no ka mea, ua nanaia mai e na kaula kona hopena. A pela no ka Iesu mau haina, Luka 19:41, -21, 5,-32.
12. No Nineva. – Ua oleloia ua mihi keia poe malaila i ko lakou hewa i ka wa o Iona ke kaula, aka nae, ua hunaia ua kulanakauhale la e ke one a ua nalo loa. No ia mea, ke ninau nei au, heaha la ke kumu i hanaia’i pela? Aka hoi, ua kaulana loa ke akamai o ia poe i ka naauao, a me ke akamai maoli i ka hana kinohinohi ma keia a me kela mea a me na kii. A ua like no ke akamai me ko Roma poe ma ia mau mea, A ian no hoi pela, alaila ua haalele no lakou i ka Iona ao ana, a pela no ka malama ole ana i ua la Sabati la.
13. Hoonaauao e Hawaii. –E ao oukou e Hawaii o Kauai ia J. K. a me E. K. ma, o puni wale aku i ka lakou mau apu uhi, a me na wale palaholo a lakou e hahai nei me na oiaio ole o ka lakou mau hahai ana, no ka mea, ua maopopo, oia poe a pau kai malama ole i ua la Sabati la, no ka mea, aia ka lakou mau oihana ma ke ano Iudaio malama ole i ua la Sabati la. A meia no i ko ka mea i oleloia. Ina ua malama ia na kanawai a pau, a haule hookahi. alaika ua hewa no ia i na kanawai a pau. Iakobo 2:10.
14. No na Sabati lealea i oleloia ma Parisa. Ma ia ano no paha na hana lealea i ua la Sabati la ma na hale pule a pau o ka poe Pope ma keia pae aina.
Aole i pau.
Ka Palapala Hoolimalima Aina i hanaia i ka la Sabati.
E KA NUPEPA KUOKOA E: Aloha oe: -a me kou mau Luna Hooponopono. Me ka naau lili a makee la Sabati, ke hoouna aku nei au i ka moolelo o ka hanaia ana o ka Palapala Hoolimalima Aina i ka la Sabati ma Wailupe ka apana kahi a’u e noho nei i keia mau la a ka inea.
Ma ke Sabati la 11 o keia malama, akoakoa ae la kekahi poe kanaka ma ka halo o kekahi kanaka elemakule kiai loko, e kuka ana no ka hoolimalima i ka aina o Wailupe, a ma ia manawa no ua kakau ia ka palapala hoolimalima no ka uka makahiki hookahi haneri me kanaono dala, umikumamakolu makahiki ka loihi o ka manawa, a ma ia ahiahi no ua kakau inoa aku o P. Kailihiwa ka mea nona ua aina la malalo o ka palapala hoolimalima, a ma Poakahi ae ua laweia imua o ka Luna Kakau Kope. Elua kumu nui o keia kue ana i ks maluhia o ka la Sabati.-1. O ka maka’u o lilo ka aina i ka mea e ae. 2. O ke ano hewa no o kekahi poe o lakou. Na keia mau kumu nui elua i alakai ia lakou e hana i ka mea kue i ka la ho ano o ka mea nona ka haawi aloha ana mai i eono la ou, a hookahi hoi ona, a malila no i haua malu ia ai keia mea, i kuhi oaha e nalo ana ia mea a lakou i hana
ai.
Ma ka Poalima la 16 ua kolekole ka noa a ua poe huna la, no ka mea, ua kajeaia na kanaka a pau mai Waialae a Wailupe e akoakoa mai no ka hui ana e kuka no ka aina, a hoopaa i na inoa o na kanaka malalo o Nauele ka mea i hoolimalima i ka aina me ke Konohiki, ma ia la e noho ana o W. N. Pualewa, Pauahi, a malaila no hoi ke Kahu o ka Ekalesia e noho ana me ka naau pihi ka weliweli a maka’u i ka hanaia ana o keia mea i ka la Sabati, a malaila no hoi ka lehulehu o na kanaka e noho ana me ka naau olioli no ka hoolimalima hou ia ana o ka aina. Kohoia o Kalua i Lunahoomalu , o Koko i Kakauolelo. Heluhelu mai la ke kakauolelo i ka palapala hoolimalima i hanaia i ka la Sabati; Ku mai o Pauahi a noi mai e kakau inoa aku oa kanaka; Ku mai ke kahu o ka ekalesia a uwao no keia mea, no ka mea wahi ana, ua lohe oia ua kakauia ka palapala hoolima i ka la Sabati. W. N. Pualewa ninau mai oia, ua hana io ia anei ka palapala hoolimalima i ka Sabati? “ae” waki a Komo. “Nawai i hana” wahi a P. “Na’u” wahi a Koko, a pela aku no, o ka pau no ia o ka hana a ka Pegana.
Maluna o ka mea nana i kakau palapala hoolimalima ka hakukoi o kuu naau e hoike aku i kona ano a me kana mau hana i keia mau la e noho ia aku nei. O ka mea nana i kakau i ke kumu o keia kukulu manao ana, P.L.K. no ia, he kanaka no i hukiia kona naau e ka weliweli a maka’u ole i ka mea nona ka manae pepehi, a e hoola i ka uhane, a kue no hoi i ka maluhia o na kanawai aupuni. O keia P.L.K., he noho kapae no kona i keia wa e noho nei, a ke hanau ne na hua ana me ua ehu wawae la la ona, a ua paipai nui au ia ia e hoohui pu ia ma ke kaula gula o ka mare, aole ona hooko. A i kuu manao ana noloko mai no o kela koena ai awaawa ana e malama nei kekahi kumu nui o kona weliweli ole i ka hana i keia mea he hehi Sabati.
Mamuli o kuu aau makeee la Sabati a menemene uhane. Ke ku aku nei au imua o’u mau hoa paaua o ka hana hoola uhane, a imua hoi o ka malu o na kanawai o ka Moi Kamehameha V, e nana mai i keia hihia nui, a ao mai ia makou no keia mea, a e hiki hoi i na mana nui o ke aupuni e hoonoho mai i mau makai nana e nana na mea kue i ka maluhia o keia au e noho nei. no ka mea hoi, ma keia apana no ua elieli kulana o kekahi poe ma ka hehi ana i ke kanawai ahiku o ke Akua, a he kaoo okoa ia poe e noho nei, a ke houluulu nei lakou ma ke kae o kela lua weliweli, ina ao aku, he mea ole ia, i akaaka wale ia iho no a pau ae la. Oia iho la la i lohe mai oukou. K.*
NA MEA PILI AUPUNI.
Ma ka waiwai o Mikaele k. o Piihonua, Hilo, Hawaii, i make. Poalua, la 1 o Okatoba – hora 10 kakahiaka, ma ka Hale Hookolukolu ma Hilo, Hawaii, e hoolohe no Ka Mea Hanohano R. A. Laimana, i ke noi a Ana w. no ka hookohu ia ia i lunahooponopono waiwai no ka mea i make.
Ma ka waiwai o Kekua o Kipu, Kauai i make. Poalua, la 24 o Sepatemaba – hora 10 Kakahiaka, e hoolohe no Ka Mea Hano. D. McBride i ke nei a Kapuni no ka hookohu ia ia i lunahoponopono waiwai maluna o ka waiwai o ka mea make. Aia ma Wahiawa e hookolokolo ai.
Ma ka waiwai o Kapuhi o Waimea, Kauai i make. Poalua, la 24 o Sepatemaba – hora 10 kakahiaka, ma Wahiawa, Kauai, e hoolohe no Ka Mea Hanohano D. McBride i ke noi a Hanale, no ka hookohu ia ia i lunahooponopono waiwai no ka mea i make.
Ma ka waiwai o Aesehelmanu o Koloa, Kauai i maka kauoha ole. Poakolu, la 23 o Sepatemaba – hora 10 Kakahiaka, ma Wahiawa, Kauai, e hoolohe no Ka Mea Hanonhano D. McBride i ke noi a Kikola w. no ka hookohu ia ia lunahooponopono waiwai no ka mea i make.
Ma ka waiwai o Pukiki o Hanalei, Kauai i make. Poukolu la 25 o Sepakemaba – hora 10 kakahiaka, ma Wahiawa, Kauai, e hoolohe no Ka Mea Hanohano D. McBride i ke noi a Kaalihikaua, no ka hookohu ia ia lunahooponopono waiwai no ka mea i make.
Ma ka waiwai o Makalulu o Koloa, Kauai i make. Poakolu, la 25 o Sepatemaba, hora 10 kakahiaka, ma Wahiawa, Kauai. e hoolohe no Ka Mea Hanohano D. McBride i ke noi a Walewale no ka hookohu ia ia i lunahooponopono waiwai no ka mea i make.
Ma ka waiwai o Kulihe o Kalihiwai, Kauai i make. Poalua, la 24 o Sepatemaba hora 10 Kakahiaka, ma Wahiawa, Kauai. e hoolohe no Ka Mea Hanohano D. McBride i ke noi a Kupihea, no ka hookohu ia ia i lunahooponopono waiwai no ka mea i make.
Ma ka waiwai o Ino, o Koloa, Kauai, i make. Poakolu, la 25 o Sepatemaba – hora 10 kakahiaka, ma Wahiawa, Kauai e hoolohe no Ka Mea Hanohano D. McBride i ke noi a Puo k. no ka hookohu ia ia i lunahooponopono waiwai no ka mea i make.
Ma ka waiwai o Kanuku o Nawiliwili, Kauai i make. Poalua, la 24 o Sepatemaba – hora 10 kakahiaka, ma Wahiawa, Kauai, e hoolohe no Ka Mea Hanohano D. McBride i ke noi a G.N. Wilcox, no ka hoooiaio na palapala kauoha a ka mea make.
Ma ka waiwai o Paele o Kipu, Kauai i make. Poakahi, la 23 o Sepatemaba – hora 10 kakahiaka, ma Wahiwa, Kauai, e hoolohe no Ka Mea Hanohano D. McBride i ke noi a Keai no ka hookohu ia ia i lunahooponopono wai wai no ma mea i make.
Ma ka waiwai o Kualii, o Kipu, Kauai i make. Poakahi la 23 o Sepatemaba – hora 10 kakahiaka, ma Wahiwa, Kauai, e hoolohe no Ka Mea Hanonhano D. McBride i ke noi a Kapuni no ka hookohu ia ia i lunahooponopono waiwai no ka mea i make.
Ma ka waiwai o Nalawaianui o Koolau, Kauai i make. Poakahi la 23 o Sepatemaba – hora 10 kakahiaka, ma Wahiwa, Kauai, e hoolohe no Ka Mea Hanonhano D. McBride i ke noi a Naauao no ka hookohu ia ia i lunahooponopono waiwai no ka mea i make.
No ka mea, ua okiokiia kekahi mau hapaha a mau hapawalu ma kekahi mokupuni, i mea e loaa ai na mea liilii, nolaila aole kupono ka lawe ana ia mau mea lii lii ma ke ano kalepa no ka mea aole hale hana ma Hawaii nei.
Ua hookohuia mai o Rev. S.N. Holokahiki o Wailupe i Luna mare no ka mokupuni o Oahu nei, e ke Kuhina Kalaiaina.
E hoomaka ana ka Aha jure o Waimea ma ka Poalua, la 3 o Sepatemaba.
Ma ka waiwai o Kuluhinu w. o Honolulu, Oahu i make. Poaono, oia ka la 7 o Sepatemaba e hiki mai ana, e hoolohe no Ka Mea Hanohano E.H. Alani i ke noi a na lunahooponopono waiwai o ka mea i make. Aia ma ka Hale hookolokolo ma Honolulu, oahu e hana ai, hora 10 kakahiaka.
Ma ka waiwai o S. Kaanaana o Honolulu, Oahu i make. Poalima, la 27 o Sepatemaba, hora 10 kakahiaka, ma Honolulu, Oahu, e hoolohe no Ka Mea Hanohano Robata G. Davis i ke noi a ka lunahooponopono waiwai o ka mea i make.
Ma ka waiwai o Kekua k. o Waiawa, Ewa, Oahu i make. Poalua, Sepatemaba 10 – hora 10 kakahiaka, ma Honolulu, Oahu, e hoolohe no Ka Mea Hanohano E.H. Alani i ke noi a Kekoa w. no ka hookohu ia ia i lunahooponopono waiwai no ka mea i make.
Ma ka waiwai o Kuula k. o Kapalama, Honolulu, Oahu i make. Poalua, la 17 o Sepatemaba – hora 10 kakahiaka, ma Honolulu, Oahu e hoolohe no Ka Mea Hanohano E. H. Alani i ke noi a Pakeaulani w. no no ka hookohu ia ia i lunahooponopono waiwai no ka mea i make.
MARE
Aug. 24, ma Kaumakapili, mareia e Rev. L. Kamika, o Mr. P. Kapohaku no Honolulu nei, me K. Kaikeimalia no Honokua Kona Hema, Hawaii mamua.
Aug. 26, ma Kawaihao, Honolulu, mareia e Rev. L.H. Kulika, o Kukui k. me Kauwalo, No Honolulu laua.
Ma Waimanalo. Koolaupoko, mareia e Rev. S. Waiwaiole. o Ua k. no Kailua, me Kuhoamano no Lahaina. I ka malama hea ka mare ana? A o ka la hea ia?
HANAU.
Aug. 24, ma Keena Kau, hanau o Toma Naihe Kapinao k na Kapinaoo me Kapeka.
Aug. 20 ma Manoa hanau o Epela w. na Palakiko me Mele.
Aug. 21, ma Manoa hanau o Kaaiohelo w. na Kuihonua me Kuiheleikamoku.
OLELO HOOLAHA
E KUAI KUDALAIA ANA EKOLU LIO i ka Poakahi, la 2 o Sept. i ka hora 12 o ke awakea ma ka Pa Aupani i Pauoa nei, Apana o Honolulu. Lio wahine ulaula hao An@akau – Lio w ulaula elua hao ano e hema – Lio k ulaula kuapuka hao HOH ano e akua. P KAAIAHUA, Pauoa, Aug 28, 1867. (300-1t) Luna Pa Aupuni.
OLELO HOOLAHA
KEPAPA IA AKU NEI NA KANAKA a pau aole e hoaie wale mai a hookipa paha i kuu wahine mare oia hoi o REBEKA ma ke ano kolohe, no ka mea, aole no au e hookaa ana i kekahi aie me kuu kakau inoa ole. WILLIAM GRAHAM. Kohala, Aug. 27, 1867. 300-4t
Olelo Hoolaha.
EIKE AU A NEI NA KANAKA A PAU MA heia ke nana mai lakou, no ka upena hahau a haupo@ paha he upena keia ua hoomaluia mai ka wa kahiko mai ma na aina kai kolo, nolaila, ua papaia ia upena, aole e maalo ma ke kai o Waipio i Ewa, i ke ao a me ka po ma nei hope, a pela mau aku. Ina e ike ia ana ia upena a ano upena paha ole mau ano upena ma ua kai la i oleloia maluna a ma nei hope, e laweia no ia upena a me ka waa, a e hoopii ia no imua o ka Aha Hookolokolo Apana o ia Apana, no ka uka poho he @. a me na koina pu. E lilo keia i kanawai pau mai keia la aku.
W. NAPAHUKKOLU
Luna Aina o Waipio
Halaulani, Ewa, Aug. 27, 1867 300 4t*
OLELO HOOLAHA
EIKE AUANEI NA KANAKA A PAU O kela aano keia ano, ke nana mai lakou ma keia--Ua hookapu aku nei makou i ko makou mau aina kuleana a Alodio hoi, ma ke Ahupuaa o Kamana, Kau, Hawaii, aole e hele wale na Bipi, Lio, Hoki, Miula, (Kekake) Hipa, Kao, Moa a me ka Pelehu maluna o ko makou mau aina. Ina i ikeia kekahi o na lio, bipi, hoki, kekake e hele wale ana me ka ae ole ia, e hopu no makou me ka houku aku i hapalua no ke poo--a no ka hipa, kao, puaa, moa a me ka palapu, he hapaha no ke poo. Ina aole e hookaa koke ia mai ka uku, e laweia no i ka pa Aupuni. E lilo keia i kanawai paa mai ka la e kona laha ana ma ke Kuokoa. Me ka mahalo.
J. Kea@io, Nahuakai, Kau@keahi, Kamana, J. Puhalehua (w), Kaula, Napule, Keohuhu, Kekai, Naeleele (w), Kupapaula, Hilo@, Kuaana, Kekua 3, Kamapuaa a me Nika.
Kamana, Kau, Hawaii Iulai 13 1867 300 1t
OLELO HOOLAHA!
OWAUO KALULUHI KA WAHINE MAre a KEKO ke kahea aku nei au ia oe e hoi mai @ e noho pu. Ina aole oe e hoi mai a noho pu kaua, alaiala, e hele ana au i ka @ nei e aie ai, a ma kou inoa oe e hookaa ai no ka mea, aole i weheia ko kaua berita mare. Ke noho nei au me ka @ i ka ai, @ a me ke kapa hoi e noho iho ai no na p@ o ka @. Nolaila ke kahiea nei ke kaikamahine o ke anu, e hoi mai oe iloko o na la he 30 mai keia la aku o ka laha ana ma ke Kuokoa. Ina aole au e hoi mai, ua lohe aku la no. Ke hoi nei ke kaikamahine o ka ua nihi pali o Waipao. Me ke aloha no i kau kane mare, oia hoi o Keko.
309-11 Mrs. KALULUHI
PAPA
PAPA
PAPA
MA KE KUMUKUAI MAKE PONO LOA
OIA HOI NA UKANA O - JANE FALK@
NA PILI hale ulaula
NA PAPA Noweke a 1 1/2 ioihoa
NA KAOLA HALW O KELA ANO KEIA ANA
NA PAPA palahalaha
NA PAPA hele a me na
Papa Paina oolea, Paina keokeo ame me ke KOA
Na PENA a me ka AILA
Na PEPA Hoonani Hale
AILA Hoomalo a AILA Hoowali
NA KUI a me
NA LAKO HALE NO A PAU E PILI ANA i ke kukulu hale o kela a me keia ano a e kuaiia ana ma ke kumukuai haahaa loa e
L. L. HULIPAHU (TORBERT)
Ma ke kihi makai o na huina o Alanui Moiwahine a me Papu
300 tf
KAUKA LAPAAU.
-0-
Dr. Kennedy (Kenede) kona inoa.
AIA NO KONA HALE KAUKA MA ke Alanui Papu, makai iho o ke Alanui Hotele
Honolulu @ 243 1y
HALE PAI KII!
AIA KO’U HALE PAI KII MA
MONIKAHAAE
Mawaena o ka KALEKUAI A a me ha HALEKUAI MEAAI o S. SAVIDGE ma ke Alanui Papu. @ emi loa ke kumu kuai o na KII. H. L. KEIKI (CHASE)
267-ly Mea Pai Kii
KULANUI O PUNAHOU.
E HOOMAKA MOU ANA KE KULA O KA Punahou ma ka Poakolu la 4 o Sepatemaba.
O ka poe hou e komo mai ana, e hoike e ia lakou ma ka Poakahi a me ka Poalua o ia hebedoma.
MAU LAAU LAPAAU OLA A
UPAMA (UPHAM)
E OLA KOKE AI O KA MAE HANO A ME ka NAENAE iloko o na minute elima, a e ola loa ai hoi ka mai mahope iho o na hana maikai ana.
HE LAAU no hoi no ka hoola ana i na OHUNE a me na PUUPUU o ke kino
HN LAAU MALAKELA (Marachella) no ka hooulu ana i ka umiumi olohelohe iloko o na pule eono. E kuai ia e
C.F. PULUKA
296-tf Ma ka Halekuai, Honolulu, Alanui Papu
HALE KUAI!
O KA HALEKUAI O KAHI HAOLE Papani ma ke Alanui Maunakea ma kai iho o Lepeka hoe (Liberty Hall) ua lilo iho nei i na mea oona oa Aoa malalo nei, na mea nona ka Halekuai ma Monikahaae. Aia maloko o keia Halekuai na lole o kela ano keia ano o na kane a me na wahine, a he hiki no hoi ke kuai ia aku ma ke kumukuai oluolu i na makamaka a pau o kela ano keia ano
GRUNWALD A SCHUTTH
296-6m
HOOLOHE MAI!
KA HALEKUAI O C.F. PULUKA
OI AI KE MAKEMAKE NEI KA mea nona ka inoa malalo ne e hAlele iho i na kaiaulu o ke Aupuni Hawaii iloko o ka wa pokole, nolaila, ke hoiA aku nei au i na makamaka Hawaii a oau loa. E hoemi ana au ke kumukuai o na mea kuai o kue Halekuai A Alanui Papu, malalo o ke kumu lilo, e like me na Haele Kudala mai keia la aku. Nolaila e oluolu oukou e hele mai e nana i kuu waiwai, A o kuu naue ana aku. C.F. PULUKA
Honolulu, Mei 23, 1867 246-3m
KAMANO! KAMANO!!
UA LOAA MAI O KA HUI O Kale Olelo e A o Honolulu nei na Pahu Kamamo maikai loa o ka muliwai Kolumebia. E kuaiia no na Kama na pahu a ma na hapa pahu e like me ha makemake ma ke kumukuai oluolu.
MIKA BOLO (BOLLES & CO)
Honolulu, Aug 2, 1867 206 @
HALE KUAI HOU!
UA WEHE AE NEI NA MEA NONA na inoa malalo nei he HALE KUAI HOU ma Monikahaae, mawaena o ka Hale Kuai Bipi a me ka Hale Kauka o Dr. Kenney ma ke Alanui Papu. O kekahi o maua, oia hoi o SCHUTTE, ua mau no na kanaka iaia ma ka Halekuai o Painapa. Eia hoi maloko o keia Hale na ano LOLE he nui wale, e lawa ai ka makemake ona kaA ma ne wahine, oiai he mau lole kane a he mau lole wahine maloko o keia hale. A e kuai aku ana no maua A na makamaka Hawaii a pau i na mea i mahemaheia. GRUNWALD & SCHUTTE
292-6m
HALE MU!
HALE KUAI MEA AI!
HE OLUOLU LOA KE KUAI ANA O NA mea ai ma keia hale, i lohe oukou A na makamaka Hawaii a pau
RAIKI no Waimea, Kauai mai,
PALAOA maikao loa,
KAMANO io ula no Keamolewa mai,
BIPI uahi no Kalepoini mai,
AILA Honua! AILA Kohola,
KOPE – PAAKAI.
Ai o na Lio me na Moa, Na mea ono he nui wale o kela ano keia ano.
PIA NO HAWAII MAI,
PIA AI-
A he nui loa no na mea ai maikai e ae.
Nolaila la ea, e na makamaka, e hele mai no me kahi dala, a e ike maka no oulou i keia mea mea i A ae la malama.
Me ke mahalo,
I. BATALETA.
KA PULUPULU SI AILANA
KW HOOMAU NEI NO AU I KE
Kuai ana i
Na Pulupuli Si Ailana!
me ke anoano @ a e haawi no hoi i ka manawa e loaa mai ai i
KE KUMUKUAI KIEKIE LOA.
Na pulupulu Si Ailana o Fatuhiwa, Tahiti a me Fiji
Ina e loaa mai me ke ano maikai kupono, e loaa no na kumukuai kiekie loa ma ka moana Pakipika nei; me ka hooakakuu iki mai i ka uku moku.
Oiai, ua loaa mai ia’u na mea
WAE PULUPULU MAIKAI LOA
a ua makaukau no ka hoomaemae ana, a hele ana i na Pulupulu, no ka poe hana lole o Europa, me na olelo hooakaka pu mai ia lakou mai, nolaila, ua makaukau au e kuai aku a e wae hoi i ka nui o na mea e lawe ia mai ana
Aole Pulupulu e ae i makemake ia, o ka Pulupulu Si Ailana maoli wale no ; aia wale no nae me ka hua.
E hoolako ia aku no na hua Pulupulu, me ka UKU OLE, i kela a me keia mea e noi mai ana, ma keia pae moku, a ma ka moana Pakipika nei.
H.M. WINI.
N.B.-Aole e nele ana ka loaa mai o ka uku o ka luhi, i ka poe mahiai i kela a me keia makahiki, ma kela a me keia ano @ ana, me kahi PUU DALA UUKU i hoolilo ia, e like me ka Pulupulu Si Ailana; a e mau no ia no na makahiki he umi e hiki mai ana. E noonoo pono nae i kahi e kanu ai--o kahi owaawa ka maikai e kokoke ana i kapakai; i ole e pa ia mai o na makani ikaika, a ma kahi no e ua mau ia ana.
290 @ H.M.W.