Ka Nupepa Kuokoa, Volume VI, Number 30, 27 July 1867 — Page 5
This text was transcribed by: | Karen Gehrman |
This work is dedicated to: | Virginia Helen Halemano Kalua |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
KE KUOKOA, HONOLULU, AUGATE 3, 1867.
hoakaka wale no ka Kiilau, ano ni paha, ua hele na puu o kekahi poe a paapaa i ke aloha i keia Lahui naaupo, e like me ko Amerika ia Hawaii nei mamua, ina pela, alaila aole keia he hoakaka, aka, he kahea aku no. Haele mai! Haele mai! A ike maka iho no i na hoahanau e noho ana i ke au awaawa a ka pouli i waena kona hoi o na onohi o ka Naaupo.
Mai manao mai nae e na hoa eia ia nei na holoku a ka makemake, e hoopiha pono ai i na koii a ka makemake.
E pee aku paha auanei ia mau mea mai kou mau maka aku, a koe iho na koele wawae, e pau auanei paha ka hiehie, a koe iho no koena ; a e pau pu paha auanei ke ano Keonimana, a koe iho ke okolakala Alihikaua. Mai puiwa e e na hoa a hikilele. A ia oukou hoi e na kaikuahine laau hoohihi, ina'e ka nani maemae maluna ae o na papale i hoonani ia i na pua mae wale a oia na@ la, ua kupu a lau a hua a oo i nei mau aina, ke makemakeia. O na mea nae paha e koo ae ai i na puhaka, ae, o ka mea hemahema nui no ia, no ka mea, aole kakou e hiki ke malama okoa ia kakou iho me ka hanai ole ia mai, i lona ona wahi ikaika no ke kino e pono ai.
E na hoahanau aloha, e hoi aku hoi i ke Akua no makou, i loaa ui ia makou kahi ikaika e hana ai i ka hana a ka Haku.
Me ke aloha ia oukou a pau. Ke uwe aku nei hoi ko u haku wahine ia oukou a pau. ua loaa hou ia maua he keikikane ma keia aina.
Mai a H. Aea mai.
EBON. M. Is.,
Apr. 30, 1867
Rev. L. H. Kulika; Aloha oe : -
Ke hoi aku nei keia kuna Borabora i o oukou la, nolaila, ke awiwi ae nei au i ke kopekope wahi leta nau, no ka mea, apopo holo aku ia mai o makou aku nei. Nolaila, eia no au a me ko'u ohana e ola maikai ana na kino ma kekahi wa, a he ano o nawaliwali no hoi i kekahi manawa, aka, aole nae he mea o ko'u ohana i hele e aku i ke ala mau o ko ka honua aoao. O kekahi nae o na hoahanau o ko Iesu Kristo Ekalesia ka i make aku, oia hoi o Hana L. kona inoa. Ua luna ko makou manao nona, no ka mea oiai kona mau la e ola ana, he nani a maikai kana mau hana malalo iho o ko ka Alihikaua Hoola uhane, iloko o kona wa i loohia oleia e ka mai, a hiki wale i kona wa i make ai; a no ia mea, ke lana nei ko makou manao nona, aia paha ia i kahi a kakou e kau nui nei e hiki ilaila ko kakou mau uhane. "Ua make oia i ka make ana o ka poe pono."
Ke hana nei no makou nue ka ikaika i lona mai ia makou mai ko kakou Haku Iesu Kristo mai, ma ka hapai ana i kaua hana hiwahiwa iwaena o lakou nei, mai ko Mr. Snow ma holo ana aku nei i Kusaie a hiki wale i keia la a'u e kakau nei ia oe.
Oluolu lo a ko maua noho ana me Maka ma, a ke hapai like nei maua ma ka hana a ka Haku, me ka lokahi o na manao kekahi me kekahi, a pela no ma na hana lima e pili ama i keia ola ana. Ua mahele like iho maua i ka hana ao kula a me ka hana haiolelo ma na anaina halawai a pau, e malama ia nei e makou ma Ebona nei iwaena o maua a elua. A he olu like ko maua hapai ana ma ka kakou hana Hemolele, e hoolaha aku nei iwaena o na elau wela a ke diabolo, ma na eheu o ka make mau loa iloko o gehena. No ia mea, "aole mea iki e hiki ia oukou ke hana ke ole au;" nolaila, oia wale no ka mea nana e hooulu maikai ae nei i kana mau kawowo ma na maka'lua o kana mahinaai nei.
Nui no na hooikaika e mihi nei i ko lakou hewa a lakou i hana ino aku ai i ko kakou Iesu, a oia wale no nae ka i ike ia loko o lakou.
NO KA OIHANA AO
Ke oia mau ne keia hana iwaena o keia lahui, a he mea olioli no hoi keia i ko'u manao no ko lakou nei makemake ma keia hana; a ua oia mau ka holo mua o ka maamaalea o kekahi poe haumana a kakou ma kekahi mau mea ike i ao ia'ku ia lakou mai ko .mr. Snow ma holo ana aku i Kusaie a hiki wale mai i keia malama ko maua hooikaika nui anai ke ao kamalii. A i keia la hoi ua hoomaha ke kula, oiai maua e lilo nui ana i ka hoomakaukau no na leta a oukou, a pela no paha auanei i ka la apopo.
NA HALE HALAWAI
Elua o makou mau hale halawai hou i paa iho nei iloko o keia makahiki 1867, a eia makou ke halawai a ke kula nei malalo o ko laua mau malu. Paa mau no na wa halawai maanei. mai ko Mr. Snow wa no e noho ana ke ka Haku hana Hemolelel iwaena o lakou nei.
Ma keia malama no ka hoi ana mai nei o o Lokemilon, kela alii a'u i hai aku ai ia oe ma kela leta mua au i hoolaha ai ma ke KuoKoa, a oia no hoi kela alii i noi mai ai i kumu nana ia Mr. Snow. A o ua alii la, eia oia ke noho pu hou nei me makou i keia mau la, a o kona hikiana mai nei no ia i ka Poaona iho nei, la 27 o Aperila. A mai ia ia mai ka makou mau leta mai ia Mr. Kaelemakule mai o Namrik, a i ka la Sabati ae no hoi, ku aku ana o kuna Blossom nei i Namrik, a mai laila mai ia ku ana ia nei i keia la a'u e paupau hana nei maluna iho o ia nei. Mahalo mai no oia ia Mr. Kaelemakule ma kekahi mau mea e piliana ia ia ma ke ao ana, a ma kekahi mea, aohe mahalo loa. Ae oluolu no ko'u manao nona, no ko'u lohe ana iho nei mai kekahi mai o na hoahanau i holo pu aku nei me ia a hoi pu mai nei no wahi a lakou, oia wale ka ke alii malama i ka hana me lakou, me kona kokua nui ia lakou ma ke ao ana, halawai ana ina na la Sabeti a me na wa halawai a ae. Pela ka kaua hana, oiai lakou ma Jeluij a hiki wale aku i Namrik, a mailaila mai a ia nei. A o kona ano Kristiano maoli, aole i mohala lea ko'u noonoo ana nona ma ia ano, aka, o ke Akua wale no ka i ike. A o na hoahanau i holo pu aku nei meia, eia no lakou ke noho puu-o-o nei iloko o ka hana a ka Haku Sabaota. Aohe no hoi o lakou mea i lilo i ke aumiki a ka ulaia o na hana uko ole a Satana; a pela no kekahi mau hooikaika, a me kekahi o na haumana a kaua e kuu kuaana.
Aia kekahi mau hooikaika a haumana no hoi a Mr. Kaelemakule ma Ebon nei, a ke lohe nei hoi au i ko lakou manao mihi walania, no na hooonukiuki he nui a lakou i hoomaewaewa aku ai i ke Ola Nui. Maikai ko lakou mau manao, me he la o ka mihi io maoli keia o ka loaa ana me ka pomaikai o kahi hooilina maemae o luna o kela ao hemolele. O ko'u kuhihewa nui loa paha keia. Aole mahuahua loa ko kaua kamailio ana ma keia wahi leta, a e kali no paha ko kaua kamailio loihi mahope aku. Aloha no.
Na mea o ke Kulanui o Lahainaluna.
NA MEA KANU. - Ua ulu a uliuli na mea kanu ma ke alo iho o ka hale kula a hale moe o na haumana, a ma ke koa iho no hoi kekahi, oia hoi ka maia, ke ko a me ka ipu, a me na laau pu kekahi, oia hoi ka inia a me na kukui pu kekahi, a ke uliuli pu nei ia mau mea a pau, a ua lawa pono na maka i ka oluolu ma ka nana ana aku, a e pau ana paha kona ano panoa. I ka hoomaopopo ana iho nae, he mea hou no ia.
KA MALA-KO.- Ke ulu nei ia mala-ko me ka oluolu kupono i ka nana ana, aia ma ka aoao hema iho o ke alanui e iho ana i Lahainalalo.
NA LOI AI. - Ke hooikaika nei na kumu a me na luna aina i ka hoohana i ka lakou mau keiki, ma ka hoohana ana ma na loi, i nui ai ka ai, a halawai ole hoi me ka pilikin a ka pololi. Ua nui na loi i hana ia, ua pau na lei i hana ole ia mamua, oia hoi na loi malalo o kahawai, a ke hoomaka ia nei ka hana ana i na loi maloo maluna nei, oia hoi na loi ma ke kula, a ke holo pono nei ka hana mahiai, a e nui ana paha ka ai iloko o ka makahiki hou e hiki mai ana.
KA AUWAI. - Ke hoomakaia nei ka hana ana ia auwai hou, malalo o ka hooponopono ana a Mr. Aneru. He auwai pili pali no keia, aia no kona poo e pili ana me ka apana aina o Auwaiawao, o "Pipikapau" kona inoa, a e hiki ana ka wai i na loi maloo maluna nei. Pomaikai maoli na haumana no keia auwai.
BUKE ANOTOMIA. - Ua nele ke Kulanui i buke oia ano, aole nae noi i nele loa, aka, he kakaikahi wale no, oiai hoi, he nui loa ia buke maanai i na makahiki i hala ae nei, a i keia makahiki hoi, ua nele i na buke i paiia, a ke aoia nei ka papa elua ma na buke i kakaulima maoli ia. Nele io no.
NA IWI KANAKA.- Ma ka Poaono, la 20 o keia malama, ua hele aku ka papa elua ma Makaiwa, ma kahi e kokoke ana i Kekaa, a ua piha na eke i na iwi, i mea e ike ia ke ano o na iwi o ke kanaka ma ka Anatomia.
HOOLELE KII. - Ua hooleleia ke kii o ko makou kumu e S.E. Bihopa, ma ka po o ka la 24 o keia malama, maloko o ka Luakini, ua akoakoa na haumana a pau malaila, a malaila pu no hoi kekahi mau kumu.
Maiki no na mea i hana ia ma ia po.
KULA HUI. - E kula hui ana i kela a me keia Poakolu, mai ka Papa 1 a hiki i ka Papa 4, a na ka Papa 1 e nana i ka hewa o na mea i kakauia e lakou, mai loko ae o na ninau i haiia mai e Anaru. Ma ka hora 10 o na Poakolu a pau e hui ai.
KA NUI O NA HAUMANA. - He 103 ka heluna nui o na haumana ma keia kula. A ke ao pei no hoi o Aneru i na haumanana, ma ka hora 5 o ke ahiahi o na Poakolu a pau, a e loaa ana no paha ia ike i na keiki.
HOOMAHA. - E hoomaha ana paha keia kula ma ka malama o Dekemaba, hookahi mahine e hoomaha ai. Pela ko makou lohe mai ka Peresidena mai, ke oiaio nae hoi ia lohe, a ina i ole oia iho la no.
J. KAOHUKOLOIUKA.
Lahainaluna, Iulai 26, 1867.
Aumeume launa ole.
E KA NUPEPA KUOKOA E; Aloha oe: -
Ua lana mai ko'u manao e hai akea ae imua o ka poe e ike ana i keia, me ka hoomanao ae hoi i kela mau hua maluna, me ko oukou ninau iho nae paha i ke kumu o ia aumeume ana. Ua nani no ia ninau ana, aka, e hai no au i ka haina ; penei : Ua lana like ka manao iwaena o na hoahanau o Kaimu a me Kalapana, e kukula i luakini, i wahi hoi e hoonani ia ai ka inoa o Iehova. Aka i ka makaukau ana e kukulu, ua nui loa ke aumeume ana iwaena o na hoahanau o Kaimu a me Kalapana, i like ai ka hele ana aku a me ka hele ana mai, oiai no hoi he hana no ka like, aka, ua ku mai ko Kalapana poe hoahanau a hoole mai, aohe o lakou makemake e kukulu ia ka luakini ma kahi i makemakeia e ko Kaimu poe, aka, e kukulu ia no ma Kalalpana, kahi no hoi i mea mai kinohi mai. Pane aku no hoi na hoahanau o Kaimu, "He na kahiko ia manao ana pela, a i ole, he pono no hoi ia aua ana a oukou, ina no hoi o oukou wale no ka i imi i ke dala, a ua oi aku la hoi ko oukou haawina imua o ke makou, aka, ua like pu no na haawina iwaena o kakou, a o kakou no hoi a pau, he poe ona no ia waiwai ; aia hoi i ka like o na manao o ka poe hui, alaila, maikai ia mea i hana pu ia e lakou, a o ka holo no ia o kekahi hana nui i hapaiia. Pane mai hoi kela aoao, no ko makou hai mua ole aku i ko makou manao. Pane aku no hoi makou, "Ua koi mua no ko makou manao, mai ka wa mai no a kakou e hooikaika like ana ma ka imi ana i ka pulu hapuu, me ka manao no hoi, ina e loaa ana ke dala ma ia mea, alaila, e kukulu ia no ka luakini ma kahi a makou e makemake nei. A mai ia maoawa mai a hiki i ka wa i loaa mai ai ke dala i auhauia ai i na hoahanau, oia hoi he puu dala nui i tausani a oi ae, nolaila, ke manao nei makou, ua kokoke mai ka wa e kukulu ia ai ka luakini, a nolaila hoi makou i manao paa ai, e kukulu ia ma kahi a makou e koi nei."
A no keia hoopuka ana a ko Kaimu poe pela, he mea e ka weliweli a me ka aaka o na hoahanau a me na luna o Kalapana, me ko lakou olelo mai, "ina e kukuluia ka luakini ma kahi a oukou e koi nei, alaila, e pilikia ana na lio i ka ai ole." Olelo aku no hoi makou. "He ku wale iho no na lio o ke Kulanakauhale Alii, ke hele ae na haole i ka pule a me ka halawai ma Kaukeano, o ke ku wale iho no ka na lio i ke kumu hau a hiki wale i ka wa e pau ai na hana, aole nae he pilikia o no lio, a pela no noi ko na luakini e ae o ia kulanakauhale."
O ka loihi nae mai Kaimu aku a hiki ma kela kihi o Kalapana, e pili pu ana hoi me Kupahua, kahi hoi e ku ai ka luakini i makemakeia e ko Kalapana poe, ua like no ia me hookahi mile a me eha sedatia mai Kaimu aku. A o keia kaawale hoi ka makou i manao ai, e kukuluia ka luakini ma kahi a makou e makemake nei, i like ai hoi ka hele ana aku a me ka hele ana mai o na aoao elua, a i like ai hoi ka lohe ana i ka kani o ka bele. A o kekahi no hoi, eia wale no ma Kaimu nei ka nui o na hoahanau.
E kokua mai ia makou e pono ai, a i ole, e kala mai no, ina ua hewa makou no keia manao ana pela. Aloha no.
J.W.M. KALAEMAKANI.
Kaimu, Puna, Hawaii, Iulai 26, 1867.
[Aole no makou e hoapono, aole no hoi e hoahewa aku no ka oukou mau hana, no ka mea, oukou wale no ka mea mana maluna o ia mea, aka, ua oi loa aku nae ka pono, ina e hooholo like ia ko oukou mau manao, e kukulu ia ka luakini iwaena konu o ka hapalua o na aoao elua, i like ai hoi ka hele ana aku a me ka hele ana mai. L.H.]
Ka Moolelo o ka Ahahui Kula Sabati.
(Ua hoopokole ia.)
Ua hoomakaia na Halawai a ka Aha i ka Poalua. Iune 4, 1867. Hora 2 1/2 o ka auina la ma Kawaihao, Honolulu. Noho o Rev. O.H. Kulika ma ka noho Lunahoomalu, pule o Rev. J. Kauhane.
Eia na lala o ka Aha i hiki mai.
NO HAWAII.
NO HILO A ME PUNA. - Rev. T. Koana, Rev. T. Pohano, Rev. H.J. Pahio.
Na Elele a me na Kahukula; - Nalima, Hanalo, Kauka Wetemoa.
NO HAMAKUA A ME WAIMEA. - Rev. S. Kamelamela, Rev. S. Kukahekahe.
Na Elele a me na Kahukula ; - Keikenui, Halemanu, Kealoha.
NO KOHALA. - Rev. E. Bona, Rev, S.C. Luhiau.
Na Elele a me na Kahukula ; - Kapaona, Kahookiekie.
NO KONA. - Rev. J.D. Parisa, Rev. S. Kaonohimaka, Rev. G.W. Pilipo, Rev. J. W. Kupakee, Rev. S. W. Papaula.
Na Elele a me na Kahukula ; - J.W. Kaipo, Kape, Kekea, Ioane, Keohuhu.
NO KAU. - Rev. J.F. Pogue, Rev. J. Kaohane, Elele o J.W. Hanu.
NO MAUI.
MAUI HIKINA. - Rev. S. Kamakahiki, Rev. D. Puhi, Rev. Kaawa, Elele Noenau Kaupo.
MAUI KOMOHANA. - Rev. W.P. Alekanedero, Rev. T.G. Tatina, Rev. D. Balauina, Rev. J.H. Moku, Rev. S.E. Bihopa.
Na Elele a me na Kahukula ; - Papalimu, Mose, Kuaana, L. Kaiwi, Kauaihilo.
NO MOLOKAI.
Rev. S. W. Neuku, Rev. A. O. Polepe.
Na Elele a me na Kahukula. - Haalilio, Hon Ioane Ii, Nawaimaka, Makaohaiulu, E. Daniels, Kawainui, Kamalalawalu.
NO OAHU.
NO HONOLULU. - Rev. H.H. Pareka, Rev. L. Kamika.
Na Elele a me na Kahukula, W.H. Kaimana G. W. Manuela R.W. Anedrews, P. Kapohaku, Alapai, Nalaau.
NO EWA A ME WAIANAE. - G.W. Manuela, Rev. A. Kaoliko, Na Elele me Kahukula, Naoho, Kame.
NO WAIALUA A ME KOOLAU. - Rev M. Kuaea, Rev. E. Kekoa, Rev. Z. Poli, Rev. S. Waiwaiole.
Na Elele a me na Kahukula. - Amala, Rev. O.H. Kulika, Naili, Kanuha, Kail@a, Meemanu, Kanehoalani, S.N. Emekona.
NO WAILUPE. - Rev. S.N. Holokahiki, Elele, Kalua.
NO KAUAI
Rev. E. Ioane, Rev. J. Waiamau, Rev. D.S. Kupahu.
Na Elele a me na Kahukula. - A. Wilikoke. H. Ioane, Ninaukala, Kealahula.
Eono halawai ana o keia Aha. Ekolu i malama ia ma ke akea a imua o ka lehulehu o na makamaka ma Kawaiahao; a ekolu hoi halawai hana a ka Aha ma ke keena kaawale o lakou wale no.
Ua hai ia ma ka Aha nui i ke akea i ka po mua ka olelo a ka Peresidena, a me ka manao a Rev. J. Waiamau.
Ua pai ia mahope ae nei, na kumumanao i haku ia e Rev. J. F. Pokoe, Major W. L. Moehonua a me C.J. Laiana Esq., a i hoike ia mai imua o ka Aha.
I kekahi mau halawai, ua kamailio ia na mea e pomaikai ai a e holo ai no Kula Sabati. Eia Kekahi, o na ninau i hoopuka ia a i kukakuka ia.
Ka pono, a o ka pono ole o ke kapae ana i ka lua o na haiolelo o ka la Sabati, me ka hoolilo loa ana i ka lua o na hana o ia la i Kula Sabati.
Ka nui o na haumana, e pono ke hoonoho malalo o ke kumu kula hookahi, a ma ka papa hookahi.
Ka waiwai o na himeni a me ke ano himeni kupono.
Ka waiwai o ke Kula Sabati a me na mea e holo ai.
NA MEA NUI I HOOHOLO IA.
Hooholoia. A ua kohoia o A.F. Judd Esq. (Alabati.) R.W. Aneru Esq. a me Rev. Z. Poli i Komite e hooponopono a hoike mai i ka helu o na Kula Sabati. i hoike ia imua o keia Aha. O ka hua o ka hana a kiea Komike a ike ia ma ka Papa Helu o na Kula Sabati i pai ia ma na aoao mahope ae nei.
Hooholoia. E noi aku keia Aaha i ka Papa Hawaii e hoopuka i Buke Himeni no na kamalii Hawaii, a e komo iloko o keia buke na mele hou i haku ia iloko o keia mau makahiki me na leo kupono.
Hooholohia. E paipai keia Aha i na kumu o na Kula Nui ma Lahainaluna, a me Hilo, a me Waialua, e imi ikaika lakou i na mea e lilo ai ka lakou mau haumana i mau kumu kula Sabati makaukau ma na mea a pau e pili ana i kela oihana koikoi.
Hooholoia. E pai ia ma ke ano buke liilii ke Kumukanawai o keia Aha. Ka Papa Helu o na Kula Sabati a me na kumomanao i heluhelu ia imua o ka aha nei, a e noi ia ka Papa Hawaii e hookaa i na lilo no ia pai ana, a na ka Papa Hooko e hooponopono.
Hooholoia. Na ka Papa Hooko e hoolako mai i na Kula Sabati a pau i na buke, e malama i ka helu o na kumu a me na haumana.
Hooholoia. E hoike ia ke aloha o keia Aha i ka Hui Kula Sabati o Honolulu, no ko lakou hookipa aloha ana i na lala o keia aha i na la o ko kakou noho hui ana.
Hoopaneeia ke Aha e hui hou ma Honolulu i ka malama o Iune 1868.
KA PAPA HELU O NA KULA SABATI NO 1867
Ka averika o ka hiki mau mai.
Na Kumu
Keike Kane
Kaikamahine
Na Makua
Huina Pau
Haili, Hilo, Hawaii 17 51 47 86 2@1
Kula, Hanai, Hilo, Hawaii 2 64 66
Keiki Haole " " 3 15 25 43
Puula, Puna, " 5 11 10 20 46
Opihikao, Puna, " 7 8 11 33 65
Onomea, Hilo, " 6 9 9 31 55
Hakalau, " " 7 7 4 31 49
Laupahoehoe, Hilo, " 2 10 10 41 63
Maunalele, Hamakua, " 5 11 9 20 45
Waipio, " " 9 20 20 49 98
Waimea, " " 6 13 22 41
Kokio, Kohala Kom. " 1 3 4 21 29
Puuepa, " " " 1 4 4 10 19
Haena, " " " 2 5 6 24 36
Iole, " Akau " 15 40 24 49 128
Kalaoa, Kona Akau, " 6 8 13 24 51
Kailua, " " " 8 6 7 35 56
Kamaliu, " " " 5 17 14 75 111
Kealakekua, Kona Hema, Haw., 13 14 13 43 83
Popopua, " " " 9 15 11 32 67
Waiohinu, Kau, " 10 21 30 12 73
Keaiwa, " " 3 8 5 20 36
Kipahulu, Maui, 4 17 17 26 64
Kaupo, " 3 16 9 14 42
Honoaula, " 4 8 8 7 27
Huelo, " 4 14 13 14 45
Keanae, " 7 4 5 64 80
Wailuku, " 9 31 29 21 90
Waiehu " 5 11 7 8 31
Lahaina, " 20 34 52 57 163
Kaluaaha, Molokai, 12 45 32 54 143
Halawa, " 6 20 19 42 87
Kawaiahao, Honolulu, Oahu, 22 68 67 41 201
Kaumakapili, Honolulu, Oahu, 14 50 54 32 150
Maemae, " " 2 9 1 12
Kawailoa, Waialua " 7 34 77 98 216
Mokuleia, " " 2 8 7 3 20
Laie, Koolauloa, " 1 23 15 39
Kahana, Koolauloa, " 1 6 4 41 51
Kualoa, Koolaupoko, " 7 11 18 42 78
Waikane, " " 10 19 12 47 88
Kaneohe, " " 10 35 22 30 97
Waimanalo, " " 2 5 4 22 33
Wailupe, " 3 4 5 10 22
Waioli, Kauai, 0 19 16 16 60
Koolau, " 4 7 5 26 42
Anahola, Kauai, 4 7 7 28 46
Lihue, " 7 40 17 8 72
Koloa, " 14 16 51 20 101
Niihau, " 3 14 14 5 36
338 935 888 1441 3593
Na Kula i Hoike Huikau ia.
Kula o H.R.Hitchcock, (Hawe.) Hilo, Huina pau, 55
Kalihi, Oahu. . . . . . . . . . " 48
Moanalua, Oahu, . . . . . . ." 22
Waianae, " . . . . . . . . . " 60
Waimea, Waialua, Oahu, . . . . . . ." 17
Kula o Wilikoke, Waioli, Kauai, . . " 15
Princeville, " " . . " 14
_____
3830
NA ELELE IAPANA. - Ua olelo ia o kekahi kuinu nui ka i holo aku nei o na poe Elele o Iapana i Amerika Huipuia iloko aku nei o keia mau la i hala ae nei : e huli ai i na miliona dala gula $3,000,000 a ke Aupuni o Iapana i hoouna aku ai i No Ioka i mea kuai mau moku hou no ua Aupuni la. Aohe i loaa iki ua mau puu dala manuunuu la a lakou. Ua pau paha i ka limalima ia a i ole ia, ua mio ia no paha, e "Mawae huna Aina ma."
KAMANO! KAMANO!!
UA LOAA MAI I KA HUI O Kale Olelo e ma o Honolulu nei na Pahu Kamano maikai loa o ka muliwai Kolumebia. E kuaiia no na Kama na pahu a ma na hape pahu e like me ka makemake, ma ke kumukuai oluolu.
KALE OLELO E MA (HACKFELD & CO)
Honolulu, Aug 2, 1867. 2@
OLALO HOOLAHA.
MA KA LA 17 O AUGATE E HIKI MAI ana, a ma ka hora 14 o ke kakahiaka, e kudala ia ma Nawiliwili kekahi kuleana aina no ESE OPUNUI, he mea i e ka make ma Koloa, a o PAPALINAHOA ka inoa o ka aina 5 eka kona nui. E kaai ia ana keia aina mamuli o ke kauoha a ka Lunakanawai Kaapuni, Apana Eha.
J.W.Smith.
Luna Hooponopono Waiwai
Kolea, Kauai, Iulai 16, 1867. 294 @t
OLELO HOOLAHA.
IA OE E WAHINENUI KA'U wahine mare, e noho ana ma
HONOMALINO, KONA, HAWAII.
Ke kamahaia aku nae oe, e hui mai kana e noho pu, e nana aku a e nana mai, mai puni oe i ka hoowalewale a oe mau makua, no ka mea, o ka mea i mareia, mai hooeemo ia mea. Nolaila, e hoi koke mai ae i ka hebedoma hope o Iulai nei, a loa aole oe e hoi mai, a hola ka pule i oleloia maluna, alaila e hoopili no au ia oe imua o na Lunakanawai Oki Mare, a e hooh@ ia ko kaua berita mare, no kou makau kane a hea lele wahi moe hoi. Me ke aloha no ia @. J. KEA
Pa@, Waialua, Iulai 16, 1867
OLELO KAHEA.
O MAKOU, KAMEHAMEHA V., Moi o ko Hawaii Pae Aina, ma ka Lokomaikai o ke Akua.
KE KUKALA AKU NEI.
O ko Makou Makemake, i ku like ai me na mea i hoakaaka ia ma ko Makou Kumukanawai, e akoakoa mai na Hoa o ka Ahaolelo o ko Makou Aupuni, ma ka Hale Hookolokolo, ma ko Makou Capitala ma Honolulu, no ka Ahaolelo Ku i ka Wa, no ka Hooponopono ana, e like me ka manao ia, ana he pono, o ka Aha Pomaikai Kaulike, me ke Aupuni o Amerika Huipuia : a e hana hoi i kekahi mau hooponopono ana, a mau mea e ae a pau i ku like a i kupono hoi ia mea ; ma ka hora 12 awakea, i ka Poakahi, la 2 o Sepatemaba, M.H. 1867.
Haawiia malalo o ko Makou Sila Ala Nui, ma ko Makou Hale Alii Iolani, i ke Kulanakauhale o Honolulu, i keia la 30 o Iulai, M.H. 1867.
KAMEHAMEHA R.
Na ka Moi.
FERD W. HUTCHINSON.
MARE.
Iulai 4, ma Honolulu, mareia e Rev. L.H.Kulika, e Clark me Kile@ Pe@ekila me Molokai.
Iulai 1, ma Waianae mareia e Rev. A Kaeliko, a Pakoake me liil.
Iulai 15, ma Waianae mareia e Rev. A Kaolliko, o Heoahewa me Kaneh@ali.
Mei 2@, ma Hamakualoa Mareia e Rev. J.P. Gerioa, o Papalakea me Kamaka.
Iaone 15, ma Halehaku, mareia e Rev. J. P. Ge@, o Kekua me I@i-
Aug. 1, ma Kawaihao marie e Rev. K.H. Naliha, o Mokulau me Kap@ No Koolaupoko laua.
HANAU
Iune 14, ma Huelo Mauai, hanau o Ululani.
Mei 24, ma Kamaile Waianae hanau o Napahuelua
Iune 4, ma Puuhawai Waianae hanau o Keliiimahiai.
Iune 16, ma Maaaha. Waianae hanau o Inoaole
Iulai 8, ma Laepuko Waiananae hanau o R. H. Kulika.
MAKE.
Mei 12, ma Makaha Waianae make o Kekei.
Iulai 12, ma Ehu Waianae make o Kuhia.
Iulai 22, malaila no make o Kenuimauele.
Iulai 25, ma Olowalu Maui make o Maluaikoo.
Keena Oihana o ka Luna Helu.
AIA MA KA HALE HOOKOLOKOLO, ma ka papa malalo, ma ke Keena o ka
MEA HANOHANO G. M. Robikana.
imake iho nei. 296 3t
Olelo Hoolaha.
EIA MA KA PA AUPUNI MA PAUOA nei
A pana o Honolulu he lio kane eleele nui i ku@na i ka hao me he M. la ke ano ma ka uha hema. P. KAAIAHUA
Lena Pa Aupuni
Honolulu, Iulai 31, 1861.
296-1t
MAU LAAU LAPAAU OLA A
UPAMA (UPHAM.)
E OLA KOKE AI O KA MAI HANO A ME ka NAENAE iloko o na minute elima, a e ola loa ai hoi ka mmai mahope iho o na Lana maikai ana.
HE LAAU no hoi no ka hoola ana i ma OHUNE a me he PUUPUU O KE kino.
HE LAAU MALAKELA. (Marachelia) no ka hooulu ana i ka umiumi olohelohe iloko o na pule eono. E kuai ia e
C. F. PULUKA,
296 tf Ma ka Halekuai, Honolulu, Alanui Papu.
OLELO HOOLAHA.
UA KOHOLA MAI KA MEA NONA KA inoa malalo iho ne i Lunahooponopono no na waiwai a pau a Nawahine, o Papaaloa, Hilopaliku i make aku nei. Nolaila, ke kahea ia aku nei ka poe a pau i aie mai ia ia, e hookaa koka mai oukou i ko oukou aie ; a ina paha ua aie oia i kekahi poe, e hele koke mai i ka Lunahooponopono mamua mai o ka la 20 o Augate mai keia la aku, a o ka poe hoi a pau i hele ole mai mamua mai o keia manawa i hoike ia aku la maluna, e nele loa oukou i ka oukou mea e kai mai ai. E loaa no au ia oukou ma ko'u hale noho Puakailima.
H.B. NALIMU,
Lunahooponopono,
Waiakea Hilo Iulai 29, 1867. 296-3t
OLOLE PAPA.
NO KA MEA, UA LILO MAI IA'U ma ke kuai na Apana Aina o BILA (WILLIAM PEDERICK). o a hoi na aina o
KAKIONUI a me KAUMAHALUA,
ma ka Mokupuni o Maui, a me ke Ahupuaa o KUMIMI ma ka Mokupuni o Molokai. Nolaila, ka Papa loa aku nei au i na kanaka a pau o kela ano keia ano. (koe wale no na kanaka e noho ana maluna o ua mau aina la i kela wa) ua kapu loa ua mau aina la, aole e hele wale ae, a pakaha wale iho, o hooholo i n holoholopa maluna o ua mau aina la, aole no hoi e lawaia wale ma ke kai o kuu aina ma Molokai. O ka mea e hoolohe ole i keia, e poohu no kona lae i na ala a ke Kanawai
AILUENE EVERETE (Edward Everett.)
Honolulu, Aug 3, 1867. 296 1m
UA HOOEMIIA KA UKU O KILAUEA.
MAI KEIA MANAWA AKU, UA HOEMIia ka uku o na @ o KILAUEA i
HOOKAHI DALA
mai Honolulu aku a Maui, a pela no hoi mai Maui mai. O ka uku o na ohua ma na wahi e ae, he ola mau no e like me mamua.
JAN@oN, GREEN &CO.
Honolulu Iulai 25, 1867 (295-4t) Na Agena.
MAKEMAKEIA NA IWI!
E UKU NO KA MEA NONA KA INOA malalo nei $7,00 no ke Tona hookahi o na IWI HOLOHOLONA, a e lawe mai ma ka wapo o Honolulu
KALE OLELOE (H. Hackfeld)
277-3m
HALE KUAI HOU!
UA WHE AE NEI NA MEA NONA ua inoa malalo nei he HALE KUAI HOU ma Moalakahane, mawaena o ka Hale Kuai Bipi a me ka lia le Kauka o Dr. Kenedy ma ke Alanui Papa. O kekahi o ma ua, ola hoi o SCHUTTE ua maa no na kanaka iaia, ma ke Halekuai o Painapa. Eia hoi maloko o keia Hale na ano LOLE he nui wale, e l@a ai ke makemake o na kane a me na wahine, @lai he mau lele kane a he mau lole wahine maloko o keia hale. A e kuai aku ana no mana me na makamaka Hawaii a pau i na mea i makemakeia. GRUNWALD & SCHUTTE.
271 tf
HOOLOHE MAI!
KA HALEKUAI O C.F. PULUKA
OIA I KE MAKEMAKE NAE KA mea nona ka inoa malalo nei e haalele i ho i na kalaulu o ke Aupuni Hawaii i loko o ka wa pokole, polaila, ke hoike aku nei au i na makmaka Hawaii a pau loa. E hooemi ana au i ke kumukuai o na mea kuai o k@ Halekuai, ma Alanui Papa, malalo o ke kumu like, e like me na Hale Kulala mai keia la aku Nolaila, e oluolu oukou e hele mai e nana i kuu waiwai, mamua o kou nana ana aku. C.F. PULUKA.
Honolulu, Mei 23, 1867. 2-3m
HALEKUAI MAKEPONO!!!
EAIA KELA HALEKUAI MA KEKIHI makai o Alanui Marina a me Alanui Nuuanu, ma Ewa iho o ka @ Hotele. Ma maloko o keia halekuai na lole o kela ana keia ana, kupono i na wahine a me na kane. He hiki no ke kuaiia ma ke kumukuai haahaa loa, na koheoheo a me na kaieahai paina : na Palule aku lilina a me na ano Palule e nei na Papa e , na Kamea Buki a me kamaa@ o na kane, a me na kamaa hila liilii o na wahine. Na Kihei Haluhalu o keia ano keia ano, na lole wahine o kela ano keia ano, a me na mea liilii e ae a Kalawahi. Nolaila ia okou e na makamaka a pau, e naue hele mai, i ike io ai makou i ka makepono.
Me ka mahalo
SIMSON MAGNINE.
292 1m
HALE KUAI!
O KA HALEKUAI O KAHI HAOLE Parani ma ke Alanui Maunakea, me kai iho Lepukehoe (Liberty Hale) ua lilo iho nei i na mea na inoa malalo nei, na mea nona ka Halekuai me Monikahaae. Aia maloko o keia Halekuai na lole o kela ano keia ano o na kane a me na wahine, a he hiki no hoi ke kuai ia aku me ke kumukuai oluolu i na makamaka a pau o keia ana keia ana.
GRUNWALD and SCHUTTE
276 tf
OLELO HOOLAHA.
O WAU O KE KANE MAKE A KAEHA w, i make aku nei ma Waialua, mokupuni Oahu ke kahea aku nei au ma ke akea i kena poe pili a pau loa, e hele mai e kamailio pu me a'u, a e loaa no au ma ko'u wahi noho ma Waialua, mokupuni a Oahu, a ia W. S. Pahukula paha a ina aole oukou e hele mai a hale ka malama hookahi, alaila pau ko'u wa kali no oukou. Me ka mahalo KEONI
Honolulu, Iulai 18, 1867 @
E HAALELE ANA
KA MOKU AHI
"KILAUEA"
Ia Honolulu i kela Poakahi keia
Poakahi.
Ma ka Hora 4 1/2 ponoi, (a hiki i ka wa e hai hou ia kua ai) A e holoana i KONA, HAWAII,
A me na Awa ku moku malelu iho nei:
LAHAINA.
KALEPOLEPO.
KAWAIHAE.
KAILUA.
KEALAKEKUA
A e ku ana no hoi i MAHUKONA, KOHALA.
Ma ka hoi ana mai, e haalele ana ia
KEALAKEKUA & KAILUA, ma ka Poakolu
KAWAIHAE, " " po Puaha.
KALEPOLEPO, ma kakahiaka Pualima.
LAHAINA, " ka po Pualima.
N.B. - Ma kela wa aku, e he ana e KILAUEA, MAHUKONA, KOHALA, me ka hali hoi ana mai
i Honolulu, ma kela a me keia auina la Poaha, me ka lawe ana no hoi i na ukana a me na o@ ilaila, a me i laila mai paha,
JANION, GREEN & CO.,
288-tf NA EGINI.
Papa Nukama (R. Newcomb),
- A ME -
Toma Kea (Thomas Cross)
NA MEA HUMU BUKE.
Alanui Kalepa Makai o Hale Luina.
275-1y
KAUKA LAPAAU.
-O-
Dr. Kennedy (Kenede) kona inoa.
AIA NO KONA HALE KAUKA MA ke Alanui Papa, makai iho o ke Alanui Hotele
Honolulu 246 ly
HALE PAI KII.
O MAUA O NA MEA NONA NA INOA malale nei, ua makaukau maua e hoolale i @ o kea poe e makemake ana e pai@a ko lakou mau helehelena ma ke aniani a pepa paha o na ano kii a pau loa. Ke p@ aku nei mana ia oukou, ua lilo ia ma@a ka HALE PAI KII o P@heke @ ae o ka Hale Pai Kuo@a Nolaila ke noi aku nei maua ia oukou, e naue mai ma ke maua Hale Pai Kii nei, ola i he mau keiki na maua no Hawaii nei.
PAPA@ G. CRABBE.
KNONI MIKI OPIO (JOSH MEEK J@)
2@ 3M
HALE PAI KII !
ALA KO'U HALE PAI KII MA
MONIKAHAAE,
Mawaena o ka HALEKUAI BIPI a me ka HALEKUAI MEA AI o S SAVIDGE ma ke Alanui Papa H@ ke kumukuai o na KII. H L KEIKI (CHASE)
267-ly Mea. Pai Ki'i
NA LAAU HALE
-A ME-
NA MEA KAPILI HALE!
E LOAA NO MA KE
KUMUKUAI HAAHAA LOA
KE KI AI ME
L.L. HULIPAHU (TORBERT.)
MA KE KIHI KOMOHANA A KAU O LA nui PAPU a me Alanui MOIWAHINE.
Na LAAU ULAULA a me na LAAU NOUAIKI,
PAPA I KAHI IA A KAHI OLE IA.
AUKA a me ke KUA o kela ano keia ano,
Papa Kepa, na Pine Pa a me na Aaho Loloa,
Pili Hale a me na Aaho Liilii,
Pani Puka, Pukaaniani a me na Olepolepo,
Kui, Ami, a me na Kui Nau,
PENA
AILA PENA.
AILA HOOMALOO
BENEZOLE,
PEPA HALE o kela ano keia ano ma ke kumukuai haahaa loa.
NA ANIANI puka oi kelakela ano ina ke kumukaui makepono loa.
278 3m
HALE MU!
HALE KUAI MEA AI!
HE OLUOLU LOA KE KUAI ANA O NA inoa ai ma keia hale, i lohe oukou e na makamaka Hawaii a pau.
RAIKI no Waimea, Kauai mai,
PALAOA maikai loa,
KAMANO io ula no Keamolewa mai,
BIPI wahi no Kaleponi mai,
KOPA keokeo - KOPA ulaula,
AILA Honua! AILA Kohola,
KOPE - PAAKAI.
AI no na Lio me na Moa,
Na mea ono he nui wale o kela ano keia ano.
PIA NO HAWAII MAI,
PIA AI-
A he nui loa no na mea ai maikai e ae.
Nolaila la ea, e na makamaka, e hele mai no me kahi dala, a e ike maka no oukou i keia mau mea i halia ae ia maluna.
Me ka mahalo
I. BATALETA.
2@6-3m
KA PULUPULU SI AILANA
KE HOOMAU NEI NO AU I KE Kuai ana i
Na Pulupulu Si Ailana!
me ka anoano i a e haawi no hoi i ka manawa e loaa mai ai i
KE KUMUKUAI KIEKIE LOA.
Na Pulupulu Si Ailana o Fatuhiva, Tahitit a me Fiji.
Ina e loaa mai me ke ano maikai kupono, e loaa ao na kumukuai kiekie loa ma ka moana. Pakiuka nei : me ka hoo@ iki mai i ka aku moku.
Oiai, na loaa mai la'e na mua
WAI PULUPULU MAIKAI LOA,
a ua makaukau no ke hoomaemae ana, a keia ana i na Pulupulu, no ka poe hana lole o Europa, me na olelo hooakaka pu mai ia lakou mai, nolaila, ua makaukau au e kuai aku a e wae hoi i ka mai o na mea e lawe ia mai ana.
Aole Pulupulu e ae i makemake ia, o ka Pulupulu Si Ailana maoli wale no; aia wale no nae ma ka ha.
E hoolako ia aku no na hua Pulupulu, me ka UKUOLA, i keia a me keia mea e noi mai ana, me keia pae moku, a ma ka moana Pakipika nei.
H.M.WINI
N.B. - Aole a nele ana ka loaa mai o ka uku o ke @, i ka poe mahiai i kela a me keia makahiki, ma kela a me keia ano @ ana, me kahi PUU DALA UUKU i hoolilo ia e like me ka Pulupulu Si Ailana i a e mau no la no ka makahiki he umi e hiki mai ana. E noonoo nae i kahi e kane e kahi @ maikai e kokoke ana i kapakai, i ole e pa ia mai e na ma@ ikaika, a ma kahi no e ea mau ia ana.
280 @ H.M.M.
OLELO HOOLAHA.
E IKE AU A NEI NA MEA WAIWAI a pau a kela ano keia ano, owau o ka mea nona ka inoa malalo iho nei. Ke hai aku nei au, ua hoolele mai o MRS. K@AKA kuu wahine mare i ko maua home, a me ko maua wahi moe, a ua hele aku la i ka mea i k@ ke papa akau nai ae ma ke @, mai h@ mai oukou i na wahine nei a'u, a i na e ka mea hoale la ia me ko'u ae ole, maluna iho o kona poo kona p@, @ ua hoa@ mai ma ia'u ma ke ano ino loa e kona mau olelo. Me ka mahalo. MR. KAI@O
Ap@, Honolulu, Iulai 18, 1867 291 4t