Ka Nupepa Kuokoa, Volume VI, Number 22, 1 Iune 1867 — HE MAU PALAPALA. [ARTICLE]

HE MAU PALAPALA.

LAHAI*ALr:CA. Mae\Sl 23. 1567. Rev. E. loane ; AioHA OT.:—Ma ke kauoha o ka * Ahahu< Imīpono Kristsano " o L. Luna ne?. ke nei haahna 'ku au n c*e e hnt mai.i na kumu au i manao aī, e uia ani keīa Uhui. me k* hana kupono e hikiai ke hoouiu i U lahai Hawuii. ? Owau k-.u kauwa hooiohe, D W. Lcka. Wajou, MEJ 4, 1867. D. W. Luka. Komieeo ka ••Ahahui loiipono o Lahainaiuoa Aloha oe. Ma kau palapala o ka ia 23 o Maraki i haia ae nei, kenoi mai nei oe ja'u, e hai aku i na kumu a'u ī manao ai e ulu ai keia iahui, roe na hana kupono e hiki ai ke hoouiu . i ka lahui. He manao ano nuiloa kiu e noi mai nei ia'u e hoike aku. oia hoi. na kumu e uiu ai , ka iahui Hawaii. Ke pane aku nei au ia oe, ina ke akea. mea e hoike aku ai ko'u inanao imua a ka : iehuiehu o ka poe e heluheiu ana i ka Nupe- ■ pa Kuokoa. Owai ke kanaka i oloha maoii i keia iahui, i imi oie i na kumu e mau ai, a e ulu ai, a e I mahuahua ai ka lahui ? La akaka pono keia i ka poe e nana ana, ke eini nei ka iahui Haw : iii, oia hoi, aoie i ; iike ka nui o nn hmnau, me ka nui o na makf. A o ka iahui ma ia ano. aole no eulu i ana, e emi ana no ! O ka mea imi iloko o | keia wahi olelo, oia na kumu e uiu ai ka ia- i hui, e oi ai na hanau inamua o na mnke. Eia keia olelo kumu, maopopo iea. " O ka lahui, e maiama ana i na kanawai e piii ana i ko lakou Ola Kino, a e malama ana hoi i nu kanawai o kn aina, a me na kanawai o ke Akua, e ulu nna no, ia iahui." 1. £ nialama na kanaka i na kanawai e piii ana i ko iakou Ola Kim, e pono ai. Eia kekahi o wa mea e pili ana i ke Ola Kino. 1. Kn iiaie e noho ai. 2. Na anhu e a.ahu ai. 3. Ka ai nna, me ka inu ana. 4. Ka hiamoe ana. 5. Ka hana ana i ka liana. (i. Ka Inpnau ana o ke kino i ka w.a mai. 1. O ka hnle kupono, kahi e noho ai, oia kaiii mea e pono ai ke ola klnn. Heaha ka iiale kupono ? Olelo mai paha kekahi, o "ka Hale Laau e like me ko ka poe haoie." Aoie nne malaila kuu mnnao no ka hale inaikai, kupono. Ua pouo no ka hale laau no ka poe e lona ai, a ua pono no hoi ka luile maoli, i paiia i ke (>ili weuweu, me ka lauhala paha. Eia ka manao nui, ua pono ke paleia ka ua a me ka makani, a e ku ma kahi kiekie, maloo ka lepo. Ina he haie laau. e paepaeia a kiekie mni ka lepo ae, a pela no, ina he iiale maoii. Aole loa pono e kukulu ka hale ma kahi haahaa, kahi wai, a moe ma ka piii moena maluna o ka lepo mau i ka wai. Noiaila mai keknhi o na mai 1010 o keia lahui. E paepaeia kahi moe mai ka lepo ae e pono ai. 2. O ka aahu o ue kino, knhi mea e pili ana i Uo ke kino ola. Ua pono ke nnhu i ke kapa mehana kupono no kahi e noiio ai, a me ke ano o ke kino. O kekahi rula no ka aahu i kupono i ke ola kino, oia ka waiho ae i kahi hapn, a hooman»a ke kino i ka wa hana i ka hana, nlaila hookomo koke hou i ka wa e pau ai ka hana, i ole e loaa ke anu. Peia hoi, ina i pulu ke kapa, i ka ua paha, i ka wai paha, e hemo koke ne ia lole, a kaulai koke, aahu i kapa maioo. 3. Ka ai ana n\e ka inu ana. Ua pono ke lona mau ka ai kupono, i ka wa kupono, 0 kela la o keia la. Ina i ai ole i ka ai i ka- * hi wa, alaila, hoopiha loa i ka opu i ka ai, he mea no ia e nawaliwali ai ke kino. A o na wai ikaika keknhi e ona ai, oia no kekahi mea e nawaiiwali ai ke kino o ka poe e inu ana ia mea. Aia a inu ia na wai ikaika, ikaika pono ole ke kino ia wa, aka hoi, 1 ka wa e inu ai a ona ke kanaka, a pau ae la, a maha, enii iho la ka ikaika, a oi aku ka , nawaiiwali mamua o ke ano mua. O ka « haaiele loa o kanaka i nn wai ona, oia ka mea e pono ai ka lahui. Ina e mau ka inu ana o na wai e ona ai, a mahuahua ka ona iwaena o K*a nina, ua akaka lea, e lilo no ia i mea e poino ni, n e emi ai kn lahui. 4. Kahiamoeana, Ua haawi lokoinaikai ' mai ke Akua i ka po, i wa e hiainoe ai. O > ke ao ka wa hana i ka hana, a ma ka po e hiainoe ai, i maha ka luhi o ke kino. 1 : I mea e iknika pono ai ke kino, ua pono ' ke hiamoe mau i ka po, ma na hora like, ka .pono loa. O Jca hooliio ana o kekahi poe i | ka po i wa e hele ai, io ianei, alaiia, ua maj ha ole ke kino luhi no na hana o ke ao. ! 5. Ka hana ana i ka hana. O ka hana j kahi mea e pono ai na kino o kanaka. O ka poe noho wale, hana ole, aole no ikaika like .. me ka poe hana mau. Ua ikeia m» na aina o ka honua,o ka poe hana mau i ka hana, ua nui na keiki i hanau a ' ai iwaena o ia poe, ua oi aku mamua o ka ; po« noho hana oie. Oia no paha kahi mea . e inahuv\hua ai ka lahui, o ka paa mau o na wahine me na kane i ka hana. .; 6. Ka lapaau ana [o ke kino i ka \va mai. . lloko o na kumu e emi ai keia labui,eta ke- . kahi kumu nui, o ka naaupo o kanaka no ka malama kino, i ka wa mai. Nolaila ka iilo • wale o kahi poeina Kahuna Lapaau Hawnii. i lna e haawi *keia poe kahuna i ka laau • kupono no ka mai, e mai ai, e atio ia. Aka > hoi, ua nui wale ka hana naaupo, hupo ma- > oli ma keta. 1 £ wela ana ke kino i ka piwa, kupono ae • la i laau naha e emi ai ka wela, aole hoi •; haawi i laau. Lilo iho la ua kahuna hoo- '; manamana nei i kana mau hana Hiokilo e 1 _ kipakt) ai i ka mai. Eia nae, o keola kana , | i kipaku, a make aku la ka mea mai. I Ua ike no paha oukou, e ka poe e heluhe-

- :C ana i k«:a i rrt2*4 hami Upawa!e a na kahani. a m lvo pinepine ke a . o-koj :a lako'i. A hcsha k"t niM e pono at nu keii ra«a ? Heahi rr.ei e u?u ai lahui ? kahi mi ! J niea e p*?oo as. 1. E haawi aku ka iPapi o ke Au• puai i maa wahi iiau. ano maopopo, pohlhi 'ole ; :na luoa o ke'u apam. keii apaca,o kashi kumiiia. Oia ho;, o m kuu r l?ke rae ka Paakai naha. ki Aila naha. ka Aiia kiu j»« ia, ka bu ki oahs t (Serri3; ka Pemkiia. a \ peia aku. Ae ao aku ua p-ip nei, ; keia poe luna. no ke ano o na mii kupono, no ke« ia, keia o na inau a lakou e haiw; z\. 2. E kokua ke Aupuni i rovj kanaka Hawaii opiop.o, i ioaa ka ike nw ka oihana !a- ; piau, i kupono no ko hkou lahuī. Ai ka wa e makauk-iu ana ua poe !a, ma ka hoike ana i ko lakou ike imua o ka Papa Hoo!a o ' ke Aupuoi, aiaila. e hoonohoia lakou ma na apana o na Mokupuni nei. Oia ka mea e na- • i lowaie ai, keia mea he heemanamana. . Ua pau iho la ka mahele mua o na Ohlo j Kumu a'u i kukuiu ai, ika weheweheia. A . : eia ka mea i koe. ■ ! '• Oka malama ana ina kanawai oka ai- ( ; na, a rae na kanawai o ke Akua, he mea ia ■ e ulu ai ka lahui." [ Ua hoopiliin a pan, ka hewa ine ka poino; j a o ka pono, me ka pomaikai. j () na kanawai o ka aina, ua ia | ; muiuna b ka ke Akua kanawai.a o ka mala-. j ina ma ka mea e pomaikoi ai. ■ Nolaila, ika ike ana ika luhui e kue ana ! i na kanawai o ka aina, a me ko ke Akua | inau kanawai, he inea weiiweii ia ! j ) Oke kue nna o knhi iehuiehu o keia la-j i luii i ke Kannwni 7 n ke Akua, a me ke kn-1 ! nawai o ka aina, oia kekahi kumu nui e i emi ai ka iahui. | i Oka oihana mare kai hookumu ia eke | 1 Akua i men e pono ai ka lehuiehu o kanaka. j j Ao'.e hoi i hiki i na kanaka ke kue ia oiha- ; I na, me ka hewa oio, a me ka poino oie. Ua i iiio keia hewa o ka noho " manuahi " i ku-| !mu no na hewa ho nui, a me ka poino. A | he mea ia e emi ai ka iahui. | Oia ka w Ahulau " o keia wa, e oki ioa ai i i ka iahui! ! Oka inu nui hoi o kahi poe ina mea e | ona ni, oia ka mea e nawaliwali ai ko iakau j kino, a ili ka poino nui maluna o ka lahui. i Oka hoonialoka maoli o kahi iehuiehu o | na kannka e noho nei, he mea ia e hooiii mai :ai ko ke Akua iimina maiuna o ka lahui. i Ao ka mainma ole ika ia Sapnti, n helu--1 helu ole o kahi lehulehu o kaiiaka, i keia wa, i iie mea ia e ili ai ka poino i ka laliui, eemi |ai lakou, a e poino loa ai. , "O ka mea naauao, e nnauao oia nona I iho." i Me ke aloha menemene. Ika Lahui Ha'waii. fS : A E. loa.ne.