Ka Nupepa Kuokoa, Volume VI, Number 19, 11 Mei 1867 — Page 4
This text was transcribed by: | Shelden Agbayani |
This work is dedicated to: | Kumu Kawika Eyre |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
Ke Kuokoa,
Honolulu
Mei 11, 1867
Ke Kumu o Kuu Ola
- Ke ola nei no wau la
No ka poe aloha ia’u.
No Ka Lani no malalona.
E kali ana no’u,
No na kini pili kino,
No ka pale i na ino,
No ka poe hooilina,
No ka hana pono mau.
2. Ke ola nei no wau la
E hoomanao maikai
I ka poe eha no’u la.
E ike a Hahai;
I ka poe haku mele,
I na kaula hemo’ele,
I na kiki i paulele
I ka Haku e ola @.
3. Ke ola ne no wau la
E launa oli po
Me ka poe naauao la.
Me na kauwa a le@@;
No ka poe pilikia,
I hoo lauwilii@,
I Paa I na h@@@.
E uwao ola no lakou.
4. Ke ola nei no wau la,
E pule a hana ‘e
No ke oki on a kaua.
No ka pau o na kue,
I pau ka ala pahi.
A hui a kuikahi,
A malu huli@mahi.
A nani ka pomaikai.
5. Ke ola nei no wau la
No ka poe ike ia’u.
No na kini hoalauna,
No kea o i ko’u hanauna.
No ka pono o ke ao la,
No ke ola oia mau. H.M.H
No ke aha e ola nei kakou?
“No ke aha ke ola ana o ka poe hewa a elemakule?” wahi a ka niau a Ioba. Me he mea la he pohihihi ke kumu e ola ai ka poe hewa. Aka, aole kakou e ninau ai i ke kumu o ke ola ana o ka poe hewa. He poe hewa kakou a pau i kekahi Manawa. Iloko o ka hewa i hanauia’i kela mea keia mea. Auhea ka mea i koe a haumia ole i ka hewa? E huli oe a i@ea wale i ka huli loaa ole. E noonoo i ka niau maluna.
No ke aha e ola nei kakou? Ke pane mai nei kekahi, ke ola nei au no ka’u mau keiki; a pane kekahi, no kuu mau makua, a o kekahi, no na makamaka, no na hahanau, a no ke kane, a no ka wahine, a no ka imi i ka waiwai, i ka naauao.
Ua pono no ua mau pane nei. He pohihihi nae kea no.
E ka makua, ke ola nei ka oe no kau mau keiki, wahi au. Ae; kekahi kumu ia o kou ola ana. Pehea nae kou ola ana no na keiki? He mea nui keia. Ke ola nei oe no ka malama i na keiki, no ka pepehi paha ia lakou, no ke alakai ia lakou ma ka pono i hiki aku i ka lani; ma ka hewa paha, i hiki aku i ka po. Ke hana pono nei paha oe imua o ko lakou alo. Ua pono, ke kamailio ana, ke kuhikuhi ana, ke kauoha ana, ka paipai ana. Kea o aku nei i ka ike, i ka pule, i ka ke Akua ōlelo, i ka himeni, i ka hana lima, i ka hana maikai. Ke alakai nei ia lakou, i ke kula maoli, ke kula Sabati, i ka hale o ke Akua, I ka mahi@@@@. Ke nana nei oe i akoakoa na keiki ma ka pule ohana, a i noho pu ma ka halehalawai, a hoi pu hoi, ke pau ka halawai. A ke nana nei paha oe, a hooikaika i lako lakou i ka lole kupono, i ka palapala, ka himeni, ka baibala, ka Nupepa. A ke mau nei paha kau pule i hoohanauhouia lakou, a loaa ka makaukau no ke ola mau loa.
Ko ola pono ana ia no na keiki. Aka, nole paha pela ke ola ana o ka nui o na makua. Hanauia ke keiki, lilo paha ka malama ana i hai, aole i ka makua. A ukiuki, a huhu pinepine ka makua ia ia. A waiho wale ia oia i kekahi manawa, aole malama pono ia. A hanaiia i ka ai kupono ole.
A hana inoka makua imua o ke keiki, hakaka kekahi makua, me kekahi makua, momeume, puhi baka, inu ra@@a ona, hula, pepa, aihue, pepehi, kolohe, a ne aku no i ke keiki i keia mau mea. E olani oe i wahi maka no’u, a e hoo iloko o ko’u wahi ipu baka, me ona ahi pu, wahi a ka makua i ke keiki. A-aha?
A ma ku pule ohana, a ma ka balawai hoi, aple o kau keiki me oe, ka makua, aia i ka lalau, aole hele pu, nole noho pu, aole hoi pu. Auhea kau keiki? Ke ano anei ia o kou ola ana no kau keiki? Auhea hoi kana mau buke? Aohe buke, aohe Nupepa, aohe pahu palapala, pepa palapala, pepa kakau, aohe pepa, inika, peni, papapohaku, aohe wahi @@@wale, ua piha lao ka hale i ka pa@pu, na umeke poi, i ka ukana, ka opala, ka walaau apioloke. Pela anei e imi ai i ka pono, i ka naauao no ke keiki, a nou iho? He imi kaialile lomaloma nihale keia, a loaa anei?
He keiki oe, a ke ola nei no, kou mau makua, wahiau. Ka pono ia Aka, e malama oe o ola oe no ke k@e, ka pakik@, ka hookuli, ka hoonalu, a hoeha wale, a pepehi paha ia laua, me kou kolohe a hana hewa ana.
Ke ola nei ke kane no ka wahine, a o ka wahine no ke kane. Pela ka hoohiki ana. E malama pono ke kane i kana wahine ponoi, a me ka wahine i kana kane ponoi. Ke kanawai ia. Aka nae, ma ka nana ana, he ola okoa no kekahi poe kane, ko kekahi poe wahine, he ola kue kekahi i kekahi, a hoohaukiuki a hookaumaha kekahi i kekahi. He wahine ponoi kau, he wahine manuahi kekahi; he kane ponoi hoi kau, a he kane manuahi no hoi. A o ka mea manuahi ka i malama nui ia. Ua kuihewa olua. Aole oia ke ola ana o ke kane no ka wahine, a o ka wahine no ke kane. He ola lakou, he ola pepehi kekahi i kekahi.
He kumu kula kekahi, a ke ola nei oia no na haumana. Ae, he oiaio no, e imi mau no ke kumu i ka pono o na kaumana; aole o ka pono wale no, e pili ana i ke kino, a i ka naauao, aka o ka pono e pili ana i ka uhane, a i ke ola mau loa.
A ke pane mai nei paha kekahi kumu, ka i noa, o ko makou makemake no ia, e ao, e paipai i na haumana, mai loko ae o ka baibala, a e pule hoi no lakou, i ola ko lakou uhane; eia nae, ua kapu ia hana ia makou. Na ka Papa hoonaauao i hookapu. Aole paha. Ua kuhi hewa oukou. Maloko o na hora kula paha, ua manaoia he pono ole ke paipai no ke ola no ka uhane, o lakou ke kuhikuhi ana ma ka aoao Pope, ka aoao Bi@opa, ka ao@o Kalawina paha ke ola. Aka, mawaho o na hora kula, ma ke alanui, ma ka hale, ma ke kula Sabati, e hooikaika loa na kumu i ola na haumana, o make hewa, a in@a wale ke ao ana, a lilo i mea ole.
Nani wale na kumu no ko kakou ola ana, aka ua oopa kuu lima, a ua luuluu kuu uha, ne, ua pau ka pepa, ua kumumu i peni. He hoi nei au i ka Puu o Hokuula, e hana pu a hiolani me na Musi o— H.M.H
Ko na makuahine malama ana i na keiki.
Oiai ke keiki e hoopapaana lea ae ana, oia hoi ka hala ana ae o na mahina he 10 a oi aku, e hoomau no i ka pikale aku i ke keiki me na ia p@a e paka@ liilii ai; i wahi hua-moa i bailaia aole nae moa loa (o paakiki.) a i wahi berena pudini u@ku hoi me ka hua-moa pu iloko i ka aina awakea. Aohe make hanai hou aku i kekahi mau ai paa e ae. He mea hewa loa keia, o ka hanai nui ana aku i na ai paa, he mea hewa lea no hoi ka hanai ana aku i na ai paa mamua o ka manawa e hiki ai i ka niho ke nau pono i ka ai. Ua maa na makua Hawaii i ka mama ana i ka uala i ki-a iho i na keiki liilii i keia manawa, mamua o ko ke keiki hoomaka ana e naunau pono iho i kana mau me ai. He mea oiaio no ua hoopilikia ole ia ke keiki ma ka naunau a moni aku, no ka mea, ua pau mua ia oe i ka nau ia a ae ae, aka, o ka opu a me ka mea hoohehee ai, aole i kupono i ko laua manawa e hoohehee pono iho ai i na ai o ia ano, a e laulau pono ai hoi ka opu i kana hana.
O ka hoowalea e ana i na ai maoli e haawi aku i na keiki omo waiu niho ole, ua like no ia me ke kiola ana aku i ka hua kulina iloko i kekahi wili kulina niho ola nana e hoaene ke kulina. O na keiki i hanai e ia i na ai paa, he an@ hupo ko lakou ke nui ne, a i ole ia, he ano pupule paha, a oia no hoi kekahi mau kumu o na mai e ae i hiki mai maluna o lakou. A pau ka manawa o ka pikale ana, oia hoi mai ka hoomaka ana mai o na mahina eono, a hiki i ka pau ana oe e ka makua, ua pau loa mai na niho i ka ike ia, alaila, e hoohuihui ae ka hanai ana me kekahi mau ai paa e ae, me ka makaala loa no nae i na pilikia e ae i loaa mai i ke keiki mamuli o ka hanai ana aku i na ai makua.
No ka mea, he kakaikahi no na keiki kino ikaika i hanai ia i ka waiu maoli o ka makuahine i loaa nui ole i na pilikia e ae i ka hiki ana mai i keia manawa. A o na keiki i kanai ia i na waiu e ae mai ko kakou hanau ana mai, aohe e nele ia lakou i ka loaa pinepine i na mai o ka wa kainalii.
Iloko no hoi o keia mau maka@ki, e loaa ai na mai fiva ikaika. A i ka hoomaka ana e ualu na niho e ke keiki hanai ia i na waiu e, e hoomaka pu mai no ka loaa ana o na mai pilikia ikaika.
Iloko o keia mau makahiki, e hoomaka pu ia na koe iloko o ke keiki, ame ka hi, ka ea o ka waha, a me na mai e ae he nui.
Ina ua hoopailua mai ke keiki i na ai mau i hanai ia ia ia, a ano e paha ka opu, mai imi mua oe i ka laau lapaau, e hooano e iki i ka hanai ana. He nui no na mea e hooano e ai ka hanai ana, a i kekahi manawa e hoouuku iho i ka mea ai. O ka hi, a me ke pakeko vinewine, e pau no ia mau mai ke hanai ia ke keiki i ka pia, sago i paila pu ia me ke kai moakaka o ka bipi-ti (beef-tea) i paipai pu ia me kahi waiu. Ua like no hoi ia me ka huai ana aku i ka pia maoli a me ka waiu; i elua hapakolu he pia, a hookahi hapakolu he waiu, a hala ae kekahi mua la, i pia wale no me ka wai, a i na paa ole ka hi i keia, e hanai aku i kekahi mau ai paa e ae me ka waiu. (Aole i pau).
No ke Ino o ka Rama.
Ke wehewehe hou aku nei au i ke ino o ka rama ia oukou; e o’u mau pokii, aloha okou: - No okou no, ka poe opiopio, ko’u manao nui oiai, o oukou ka poe aole i ike i ke ino; a no ia ike ana o’u, nolaila, ke papa aku nei au ia oukou, mai @oopa, mai puni i kekahi o kou mau hoa @loha, ke i mai ia oe, “E inu.” A i ole paha, “e hoao,” mai ae iki oe, o haule oe i ka lua kahi ou i manao ole ai mamua, o like oe me ko’u haule ana i ka lua a ka diabola. Aloha ino, ka poe e hahai ana ma neia kuamoo o ka make! E i mai paha auanei kekahi o kuu mau pokii, “no ka ono paha ka mea e inu ai lakou.” Aole, aole loa! O ka awaawa o ka puu a me ka wela o ka opu, a me ka nalulu o ke poo, oia ka’u i ike. O ka rama he puni lealea, he puni hookano, a e hoopau ana i kou mau dala iloko o nei hana ino, aloha ole; a pilikia ka noho ana o ke kane me ka wahine, pilikia na keiki. No ke aha ke kumu o nei pilikia? No ka pau o ke dala i ka rama. Nui ka’u mau dala i pau i ka inu ana i nei mea he rama. I ko’u poe hoa @loha i na la mamua, e nana mai kakou, a e hoopau i ka inu ana, a mahope e wehewehe hou aku no au i ke ino o ka rama. W.T. Cooper. Makawao, Aperila 24, 1869.
Hosana i ka Mesia.
(Leo Mele - @@@@@@@@@)
1
Hosana! E ola! Homaikai.
Ke Alii i hele mai ma ka @@@ o ka Haku.
Hee no ia Iesu, ko ka po Ala @@@@.
Hale@@@, kei ke ala hou ana.
Hui- E Haleluia! E Haleluia mau;
E Haleliua! E Haleluia mau;
Ia Emanuela; Haleliua i ka Mesia,
Ke Ali’i pookela mau loa.
2
Haleluia no kona hoomalu ana,
O Iehova ke Alii ke Akua mau;
Lilo na aupuni i ka Haku;
A i kana Mesia, e Alii mau ana.
Hui- E Haleluia, (a pela aku).
3
Hoonani i ke Akua no kona inoa.
O Kupaianaha, o Kakaolelo.
Ke Akua mana, ka Makua mau loa,
Ke A-lii o ka Ma-lu.
Hui- E Haleluia, (a pela aku).
4
Hoonani e na Aina a pau,
I ko kakou Hoola mau;
I ke Kahikolu, Haleluia;
I ka Mesia ke Alii pookela mau loa.
Hui- E Haleluia. (a pela aku).
Na H.M.S
Ka apana kahiko me ka apana hou.
He mea maopopo loa i ka ike ana, he ano e ka nanai@@ o ka mea hou, a he ano e no hoi ko ka mea kahiko. Aole i like ka heluna o na la o kekahi mea kahiko me ka heluna o na la o kekahi mea hou; ua oi aku na la o ka mea kahiko i ko ka mea bou. O na kumu laau o ke ano hookahi i ulu mai i ka wa hookahi, ua like no ko laua mau la; aohe oi o na la o kekahi mamua o na la o kekahi, no ka mea, ua like ko laua opiopio a me ko laua kulana. O na opuu pua i puka mai i ka wa hookahi, ua like ka heluna o ko lakou mau la; a i ka mohala ana ae, e like ole auanei ke ano a me ka heluna o na la me ko na opuu e puka hou ae ana. E like me ke ano o ka heluna o ko lakou mau la, pela no hoi ka like ole o ko lakou mau ano a me ko lakou mau kulana. He ano opio pio loa ka nanaina o na opuu rose hou i ko na rose i mohala, a he okoa loa no hoi ka helehelena o ka apana kahiko i ko ka apana hou. I ka wa kakahiaka, e u@@@i maikai mai no na mauu, a i ke awakea, e mae auanei; a pela no hoi ka like ole o na mea kahiko me na mea hou. Ina la mua o ka laau, e palupalu wale no ia; aole oolea kona mau lala, aole ua@a ka ili, aole no hoi paakiki o ke a-a; a i kona mau la oo, e oolea ana kona alualu a me kona kino a pau; aole hoi palupalu e like me kona mau la opio. A hala aku la na la o ka noho’na oo, hoomaka mai la ka noho’na elemakule, palupalu @@-nomino a popopo. Pau ae la ka ikaika, ke oolea, ke konekonea a me ka ohana maikai ana. Hiki mai la i ka palena o kona ano mae mai la kona mau lau, hina aku la hoi a make.
He mea i olelo nui ia ka nahe ana o ka apana kahiko i ka apana hou. He oiaio loa no ia olelo ana, oiai ua ike maka ia no ia mea, a ua maopopo lea, he nahe io no ka apana kahiko i ka apana hou. Ina e humuhumu pu ia ka apana kahiko me ka apana hou, aole no e emo, a nahe ae la ka apana kahiko, a paa no ka apana hou. Ina hoi he mau lima ko laua, a hoomaka laua ma ka huki ana, aole no e nele ka nahae ana o ka apana kahiko i ka apana hou. He ikaika loa ka apana hou, a he palupalu hoi ka apana kahiko, he nohaehae wale, ua popopo, oiai ua hala aku la na la o kona ikaika ana. Ua pau kona oolea, ua pau kona heu, ua lua, a ua hiki mai na la o ka pono ana; na ka apana hou ka eha; e nahae ai.
Aole paha o na apana lole wale no kai ku i keia olelo ana, aka, o na apana no a pau o keia ano keia ano. E nahae ana no ka apana papa kahiko i ka apana papa hou, e like me ka ikaika o ka apana hou, ke kapili ia kekahi hale me na papa kahiko a me na papa hou; e popo e ana na papa kahiko, a e koe ana no na papa hou. Pa mai la ka makani e hoonaueue ana i ua hale nei; a nee aku la ke kulana mua o ka hale, leleliilii ne la apana popopo, haihai na pou kahiko, a hiolo no ua hale nei. Hele ka pili mua, a pau ka nani o kona kulana.
Ua maopopo no ke ano o ia mau apana, a pehea la hoi na wahi apana kanaka? Aole anei i like me kela mau apana? E like me ka nahae ana o ka apana lole kahiko i ka apana lole hou, pela no auanei e nohae ai ka apana kanaka kahiko i ka apana kanaka hou. E like hoi me ka like ole o ka nanaina o ke kane me ko ka wahine, pela no ka like ole o ka ikaika o na manao manawa o laua. O na opio i humuhumu (hoohui ia) pu ia iloko o ka berita mare, e aho iki laua, ua ikaika like ka huki ana o na manao e hoohui ia laua ma ia Hui Hemolele ana; a ina no e huki aku kekahi ma kekahi aoao, e huki no auanei kekahi ma kekahi aoao me ka ikaika like; a, aohe no e maopopo ana ka mea o laua e nahe. Aka, o ka hoohuiia ana o ka Opio me ke Eleku, ua like no ia me ka humuhumu pu ia ana o ka apana lole hou me ka apana lole kahiko, e noh@e auanei. He mau la pokole wale no e paa ai laua, a ina e hoomaka aku ka opio i ka huki ana, e nahe auanei ka pili mua. Waiho e ka apana Eleku, a waiho e ka apana Opio; aohe e pili pono, oiai ua hooke ia ka pili e ka mea hou. Pau ae la ka noho’@a pono, pau ka ikaika like ana, moku ke kaula nana laua i hoopaa, oia hoi ke aloha o kahi i kahi, a koe iho keia:
“O kuu manawa e au wale nei,
Ua hele ka pili aloha me ka ipo------e.”
Nani ka mea a@@@@, o ka hoohui ana i ka @ @ me ka apana hou. Pono o@e ka @ @ ana o ka Opio me ka Ele@u; e like @ ka pono ole o ka hokui ana i ka apana kahiko me ka apana hou.
Ma ka nana ana a me ka noonoo pono ana i ka apana kahiko a me ka apana hou, e @ua mai no ke kumu e alai mai ai i na @ hou e noho mai nei, aole e hoohui ia me na hapauea iloko o ka berita mare. E pono ka hoomaopopo e i keia;- nahae ka apana kahiko i ka apana hou,” mamua o ka hui ana aku iloko o ia Hui Hemolele. O ka @ ana o kekahi na kekahi, he makana makamae loa ia; aka, eia ka hewa, o ka ike ana aku, he makana kahiko, ua popopo; e kupu mai auanei ka manao ana e hoonahae, a o ka nahae @ no ia. E p@a ana no i na la mua, a liuliu iki iho, e nahae auanei. He nui wale na kumu e hoike mai ana i ka oiaio o keia @ eia ae no kekahi poe ke noho mai nei mamuli o ia ano. Ke hooke nei na Opio i ka Eleku, a ke nahe nei ka pili, a he puni hoi ka olelo iho, “wahine lapuwale;” me ka pepehi aku, e hoe@a wale ai no i ka ia palupalu o ka hii@ka opio.
Nolaila, e na Ekelu Hawaii, mai lawe i na Opio i mua makana hemolele na oukou, o nahae auanei ka pili a ke aloha, a puanuanu hoi ka noho ana o na la hapauea. Mai puni aku oe i kona ui, i ka nani o kona mau hiohiona, me ka nahenahe o kana mau olelo a me ka hoomaemae waho aua;-he mau me ia nou e hei aku ai i ke pahele, a mahope e loaa iho ia oe keia, “nahae ka apana kahiko i ka apana hou.” E hoomaalea wale mai ana no kela no ka ike mai i kou kuonoono, aka, i kou puni ana aku, e lilo auanei oe i mea malama i na apana liilii i na haehae iho, a ku no ka i ala olelo:
“Aohe hana mai a Palai-e,
O ka luhe wale mai no.”
Lokoino.
Hoike o ka Manaoio.
MOKUNA XXVI.
No ka Launa pu ana o na Haipule.
Ua hui na haipule a pau me Iesu Kristo, ko lakou poo ma ko lakou Uhane a me ka manaoio, ua launa pu me ia iloko o kona mau haawina, kona ehaeha ana, kona make ana, kona alahou ana mai a me kona nani: a ua hui hou lakou kekahi me kekahi ma ke aloha, a ua launa pu iloko o na makana a me na haawina o kekahi a me kekahi, a ua paa lakou e hana kekahi i ka mea e momaikai ai kekahi ma na mea oloko a me na mea oloko a me na mea owaho.
1 Io. 1:3. Ep.3:10, 17. Io. 1:16. Phil. 3:10. Ep. 4:15, 16. 1 Tes. 5:11,14. Gal. 6:10. Io. 3:16-18.
Mokuna XXVII.
No Na Oihana Hoailona.
He mau hoike na oihana hailona a he mau sila no hoi o ka berita o ke aloha, na Kristo no i hookumu i mea e hoike ai ia ia iho a me kana mau pono e ili mai ana iaia; a i mea hoi e kaawale ai ka poe iloko o ka ekalesia a me ke koena o ke ao nei, a i mea hoi e hoikaika ai ia kakou e malama ia ke Akua iloko o Kristo e like me kana olelo.
Na Kristo, ko kakou Haku i hookumu i na oihana hoailona elua wale no, iloko o kana euanelio, oia no, o ka bapetiso ana a @ ka ahaaina a ka Haku; aole na ka mea e e lawelawe i keia mau oihana, na ke kahuua pule wale no i kahe pono ia mai.
(1) Rom. 4:11. Kin. 17:7. Mat. 28:19. 1 Kor 11:23. 10:16. 11:25,26. Gal. 3:27. Puk. 12:18. 1 Kor 10:21. Rom. 6:3,4. 1 Kor. 10:2,16.
(2) Mat. 28:16. 1 Kor. 11:20, 23. 4.1 Heb. 5:4
Mokuna XXVIII
No ka Bapetiso Ana.
He oihana hoailona o ke Kauoha Hou ka bapetiso ana i hookumuia e Iesu Kristo, he hoailona ia i ka mea i bapetisoia a he sila hoi o ka berita o ke aloha, o kona paukuiia ana iloko o Kristo, o ka hanau hou ana, o ke kala ana o na hala, o kona haawi lilo ana ia ia iho i ke Akua ma o Iesu Kristo la e haele ma ke ala hou ana, a e hoomauia mai ana keia oihana iloko o ka elalesia, mamuli o ke kauoha ana mai o Kristo, a hiki i ka hopena o ke ao.
Aole o ka luu ana maloko o ka wai ka mea e pono ai, aka ua hana pono ia ka bapetiso ana ma ka pipi ana a ninini ana paha i ka wai maluna iho o ka mea i bapepisoia.
Ua pono ka bapetisoia na mea i hoike i ko lakou manaoio i loko o Kristo a me ko lakou manao paa e hoolohe ia ia, a o na keiki kekahi e manaoio ana na makua a o kekahi paha o na makua o lakou.
(1) Mat. 28:10. Mar. 16:16. 1 Kor. 12:13. Gal. 3:27,28. Rom. 4:11 Kol. 2:11,12. Gal 3:2. Rom. 6:5. Tit. 3:5. Oih. 2:38. Mar. 1:4. Oih. 22:16. Rom 6:3,4. Mat. 38:19,20.
(2) Oih. 2:41, 16:33. Mar. 7:4. Hebra 9:10,9-21.
(3) Mur. 16:15,16. Oih. 8:37. Kin. 17:7, 9. e nana pu me Gal. 3:9,14. Rom. 4:11, 12. Oih. 2:38, 39. 16:14,15, 33. Kol. 2:11, 12. 1 Kor. 7:14. Mat. 28:19. Mar. 10:13-16. Luk. 18:15.
Mokuna XXIX
No ka Ahaaina a ka Haku.
O ko kakou Haku o Iesu, i ka po ana i ku makaia’i, ua hookumu oia i ka oihana hoa ilona o kona ki@o a me kona koko, i ka paia o ka ahaaina a ka Haku, e malama ia ‘@a iloko o kona mau ekalesia a hiki i ka hopena o keia ao, i mea hoomanao mau, e hoike ana ia ia iho i mohai iloko o kona make ana a e hoopaa ana i na pomaikai o ia mohai i ka poe manaoio a pau, ko lakou hoolakoia a me ka ulu ana iloko ona, ko lakou hoohiki ana e malama i kona mau pono, a i mea hooia i ko lakou launa pu ana me ia a me ko lakou launa pu ana kekahi me kekahi.
Iloko o keia oihana hoailona, aole i kau mahaia o Kristo i kona makua, aole i hanaia kekahi mohai io e hemo ai na hewa o ka poe ola a o ka poe make paha, aka he hoike wale no o kela kaumaha hookahi ana ia ia iho maluna o ke kea no ka lehulehu a me ka alana uhane o ka hoomaikai a me ka hiilani aku i ke Akua no keia makana nui: nolaila, o ko ka poe pope mohai o ka mesa (wahi a lakou) he mea hoino loa aku ia i ko Kristo mohai hookahi, o ke kalahala wale no ia no na hewa a pau o ka poe i waeia.
O ka olelo e hoike ana, ua loli ka berena a me ka waiua a lilo i kino maili a i koko maoli o Kristo ma ka ke kahuna pule ana, ua kue i ka palapala hemolele a ua kue i ka noonoo maoli, ua hookahuli i ke ano o ka oihana hoailona a ua hoohua mai i na makau wale he lehulehu a me na hana hoomanak@.
Aole i maukaukau na hopo a me na kanaka hewa e launa pu me Kristo, a pela aole i pono lakou ma ka papaaina a ka Haku, a ua hana nui na mea o keia ano ke paa aku lakou i keia mau hoailona hoano, o ka mea ai i keia berena a e inu i ko ke kiaha o ka Haku, me ka pono ole, ua hewa ia i ke kino a me ke koko o ka Haku, ua ai no ia a ua inu i ka hoaheaia nona iho.
@@@@
Ua make ma ka aina o Wasinetona.
E ka Nupepa Kuokoa E: Aloha Oe: Ma ka la 17 o Maraki nei, a haalele mai o Mareko ko makou hoa o ka noho ana i na kaiaulu o Wasinetona nei, a ua haalele mai oia i keia ola ana, a au aku la oia i ka momona kailipolipo o ka make, kahi hiki ole hoi ia kakou ke ka-ua aku. Haalele mai la oia ia makou kona mau hoa o keia aina makua ole, “hookahi no makua o ka ikaika.” Ua hanau ia oia ma Kawaihae-uka, Kohala, Hawaii. Eia malalo iho nei kahi kanaenae aloha nona.
Auwe oe e Mareko,
Ko makou hoa nei,
Ke uwe haalipo nei,
Ke uwe haalou nei,
Kou mau hoapili,
O keia aina malihini,
Kamaaina i ka manao,
Kukouukonu ke aloha,
Me na waimaka pu,
Ku pono i ka iwi hilo,
Puuwai a ke aloha,
Auhea iho nei oe,
Ei aku nei paha,
I ka moana kailipolipo,
Na ale hanupanupa,
Ka muliwai Koieie,
O Keomolewa nei,
Auhea iho nei la?
Ei aku nei no hoi,
I ka malu lau laau,
Kohai o ke Paina,
I ka puili Olale,
I ola no ia kino,
No ke kini o Nouaiki.
J. W. D. K.
Teekalet., W. T. Mar. 17, 1867
No ke Akamai o kekahi Bipi.
E noho ana kekahi wahine ma ka mauna Sokotia, o Grant kona inoa, a nana no hoi i hai kekahi moolelo no kekahi bipi.
Elua aina e pili pu ana ma kahi hookahi, aole he pa mawaena o keia mau aina, nolaila hele na bipi no kekahi aina ai i ka mea kanu o kekahi aina, pela no hoi kekahi. Noia mea, hoonoho kekahi kanaka i kana keiki kane e kiai i na holoholona ana, i hele ole aku lakou e ka lohe kekahi aina; o keia luna o hoonooia ai, aole oia i malama pono, aka nae ua hoohala oia i kona manawa ma na hiamoe ana, a hele aku no na bipi e ai i ka ai o kekahi aina. Nolaila, kupu mai ka manao ino i kona makua kane e hoopai aiku i kana keiki. A mahope mai oia wa, kupu mai ka manao huhu o ke keiki e hoeha aku i na bipi, e like me ka hana a kona makuakane iaia.
A maloko o keia pua ana e malama nei, malaila kekahi bipi kane nui a ano maikai kona helehelena ke nana aku; a hooinaopopo keia bipi i ka hana ino mau a ke keiki ia lakou. No ka hiki ole o keia keiki ke hana pono i na holoholono a ka makua, a lawe mai oia i ka hana mai kona alo mai i mea e pakele ai keia mau holoholona. I ka wa nae a keia makua i kuuai i keia pua bipi me keia bipi kane, a hoohele aku no ia lakou ma kona aina ponoi me ke kahu ole, aka nae na keia bipi e keakea i ka hele aku o kekahi ma kekahi aina, no ka mea, i na oia e iki i kona poe hoa e hehi aku ana ma kekahi aina, kii aku no keia bipi kane a hou mai me kona hao i kona poe hoa, a pela mau ka hana a keia bipi e malama ai i ka pu-a holookou. Alaila, ike keia kanaka ua makehewa ke kiai ana o ke keiki, no ka mea, ua lawe ka bipi kane i ka hana, a hoohoka ia ua keiki hiamoe la, a na ia bipi no i malama i kona poe hoahele a pau, a pakele no hoi na mea kanu o kela aina e pili pu ana. Aole no paha i hana keia bipi i kela mea no kona manao ana he pono, aole no hoi i hoomanaopopo ia he aihue kela mea a lakou i hana’i, no ka mea, aole hiki i na holoholona ke ike i ka pono a me ka hewa.
E hiki no ia lakou ke hoomahui, a ike lakou, i ka hana ana i kekahi, hiki no ia lakou ke hoohalike pela, a ike lakou ua hoeha ia lakou ma ke kau wahi, makau no lakou ke hele ma ia wahi. No ka hoeha pinepine o keia keiki, nolaila, makau loa keia bipi kane ke ike aku i kekahi ao ao o kekahi aina.
J. Will.