Ka Nupepa Kuokoa, Volume V, Number 45, 10 Nowemapa 1866 — Page 3

ʻaoʻao PDF (1.51 MB)

Ka Nupepa Kuokoa.

            KE HOOKAULANA IA AKU NEI O S. C. LUHIAU. - I ke Kapena o ke Kuokoa i kaahele aku nei i ka mokupuni o Hawaii a hiki ma Kohala, aohe ana mea hou ano nui o ka hai ana mai, o kona mahalo loa wale no ia Rev. S. C. Luhiau. Ma ka la 23 o Okatoba, ua loaa mai iaia he $112 mai a Luhiau mai. O ke kumu i haawi ia mai ai oia mau dala, no na dala o ka Nupepa Kuokoa, Alaula, na Buke a me ka Mahinahou. Nolaila, ke hoaiai ia aku nei o Rev. Luhiau ma na palena a pau o Hawaii nei a hala loa aku i Amerika, i Patuhiva a me Maikonisia, o ke keu ia o na Kahunapule Hawaii i mikiala loa ma kana hana. O kona wahi ekalesia, he wahi ekalesia uuku o na kanaka, aka mamuli o kana hana pono ua haule iho kekahi mau wahi e ae i keia wahi ekalesia, ua haohao makou i ka holo mua ana o keia wahi ekalesia. Ke kukala leo nui nei makou iaia e lele haaheo ana kou inoa malalo iho o na kukuna o ka la. A ke haawi nei makou, oia "ka oi o Maui Hikina."

          MAKE I KA PU KAUPOOHIWI. - Ma Kailua, Oahu ua ku kekahi wahine i ka pu, o Kalama kona inoa, ma ke ahiahi o ka la 1 Novemaba. O ke kumu i ku ai, e nanea ana elua mau wahine maloko o ka hale i ka moe, maloko aku o ka puka o ka hale o Samuela Anaru, he kaikamahine nae kekahi maloko o ka hale o Maria kona inoa, he 14 paha a keu ae kona mau makahikiki. Ia laua e moe ana ku ae la ua kaikamahine nei a hele aku la i waho o ka hale, aka loaa e aku la ka pu iaia e pili ana ma ka paia, o kona hopu aku la no ia a hii mai la. Ia wa koke no kiko koke mai la kahi e kani ai, a o ka lele liilii aku la no ia o ka lu i loko o ka pu, a ku ana o uo Kalama, oia ka lua o ka wahine e moe ana i lalo. Ua kii koke ia mai o Kauka Kenede i Honolulu nei, a ua holo aku oia e nana. Ua haawi ia ka laau ma kahi i eha ai. I ka la Sabati ae no, haalele ia iho la ka laau a ka haole a puni hei aku la i ka laau kanaka. O Hau ke kahuna nana i lapaau, a ma ka la 8 iho nei, make aku la, ua wahine la. Mai ka opi mai o ka o pu a hala i ka oloolo wawae kahi i ku i ka lu. Aole i maopopo ke kumu o ko kekaikamahi milimili ana i ka pu. Aia ke kane i Keomolewa. O S. Kanehaku ka hoike nana makou i hai mai.

          NA MEA HOU O NA WAIEHA. - Ma ka lokomaikai o Kaleookamanu, o Waiehu, Maui ua loaa mai ia makou keia mau hunahuna malalo nei. Ke mau nei no ka hamama ana o luna o kaupaku o ka halepule ma Wailuku i keia manawa. Ke hooikaika nei no nae ke Kahu kahiko, a he aneane haalele paha koe ona, oiai ua poni ia iho nei o Toma G. Tatina i Kahu Ekalesia no Wailuku.
          - Ke hoomau nei no ka hana ana o na wili ko ma na Waieha, mai ka Poakahi a ka Poaono. He nui na paahana ma keia mau mahiko, na kanaka maoli, na haole a me na pake. "O na wahine nae ka mea aloha i ka hele i kumakahiki a me ka hana malama" wahi a ka mea kakau mai. Aia la ka i hea na kane aloha ole a keia poe wahine, ka mea i kapa ia ke poo o ka wahine?
            - He nui loa ka wi ma Wailuku, ke ulu nui mai nei ka nahelehele ma na kau-papaioi o na kanaka. O kekahi kumu hoi paha o ka nahelehele loa ana, o ka lilo nui o na kanaka i ka hana a na haole, a haalele i ke kanu ana i ke kalo.
          - Ke kapili ia la he halepule haole no na haole haipule. O Re v. Toma G. Tatina ka mea nana e hai i ka olelo ma ka olelo haole. Maloko o ia halepule, e hookaawale ia ana i keena Kula Sabati no na keiki haole.

NU HOU KUWAHO.
Ka Haunaele ma Nu Olina.

O Nu Olina ke kulanakauhale nui o Lusiana, kekahi moku aina o Amerika Huipuia. Oia no ke kulanauhale i pio ia Adimirala Faragu laua o Gen. Butela (Butler,) iloko o ka makahiki 1862.
          Na Gen. Butela i hooponopono, a malama pono me kona mau koa malalo o ke Aupuni, i ka malu o ke kulanakauhale. Ukiuki loa na kamaaina o ia wahi ia Gen. Butela, no kona ae ole ana ia lakou e hanaino aku i na koa o ke Aupuni a me na Negero. Kapa aku lakou iaia o Butela Holoholona (Best Butles,) no kona hoopai pono ana i na haku negero kuapaa, no ko lakou hana kaumaha ana ia lakou, a no kona ae ole ana i na wahine e hoino aku i kona mau koa. Aka, he kohu pono loa no kana hooponopono ana, a he mea e ka malu, a haunaele ole o na kulanakauhale i kona wa e noho ana malaila.
          Mahope mai i ka malama o Aug. M. H. 1862, lilo o Gen. Sepele (Gen. Shepley) i Kiaaina malalo o ke Aupuni, no Lusiana. Malalo ona ua hooponopono hou ia na Aha Hookolokolo.
          A pau o Gen. Butela, hookomo ia o Gen. Baneko (Banks) i Luna koa nui no ia apana, a iloko o ka M. H. 1864, ua kauoha ia'i na kamaaina kipi ole e hui i ka la 22 o Feb. a koho i Kiaaina, a me na luna malalo ona no ka moku o Lusiana. Ua koho ia ma ka balota ana, o ka M. Hana (M. Hahn) i Kiaaina, a ia Mr. Wela (Wells) i hope Kiaaina.
          A pau ke kaua, hoihoi o Gen. Hana i kana oihana, a lilo ia M r. Wela ke Kiaaina, i ka la 4 o Mar. 1835. Ia wa hoi, nui na koa kipi i pio i na koa o ke Aupuni i ko lakou mau home, a paapu iho la ke kulanakauhale o Nu Olina ia lakou. Aolo nae lakou i oluolu i na mea i noho me ke kipi ole i na negero, aka, ua hookaumaha a hoomainoino ia lakou. Na Peresidena Aneru Ioane (Andrew Johnson), a me na luna malalo ona kekahi hewa nui, no kona haawi ana ia lakou i na oihana o ke Aupuni, me ka hoonele i na mea kupaa me ke kipi ole.
          Ua hooholo na mea i kipi ole e halawai hou lakou ma ka la 30 o Iulai i hala iho nei, ma ke ano aha elele, e kukakuka ma na mea e pomaikai ai lakou, a e holo pono ai na pono kau like o Lu siana holookoa. Kue nae o Major Monrve, ka luna nui o ke kulanakauhale o Nu Olina i ua manao la, a imi i mea e hoopau ai. Aole nae i pau ka manao o na mea kipi ole e halawai; a ua halawai no lakou i ke awakea o ka la 30 o Iulai. Nolaila ka haunaele.
          He haunaele weliweli no keia. O ka nui o na mea i hele i ua halawai la, ua makaukau ole i na pu-panapana i mea e pale aku ai i na mea kue mai, no ka mea aole lakou i manao e pepehi ia ana lakou. Ua manao e hopu ia ana paha e na makai malalo o Major Monr ve.
          Me ka huhu nae i lele koke mai ai na makai a me na kipi, a me na pu-panapana, a pu e ae, a me na newa, a ki pu mai, a pepehi me ka lokoino loa.
          Iho mai o Mr. Hana, ke Kiaaina mamua, me ka manao e pakele; aka, ua hailukuia i ka po me na newa, a ki pu ia no hoi, a mahope ua lawe ia i ka hale paahao.
          O kekahi kahuna pule o Re v. Mr. Hotana (Hortan), i kona wa i noi aku ai e hookuu aku lakou iaia, aka, ki pu pinepine aku la lakou iaia, a hou aku la iaia me ka pahi, a hehi iaia malalo o ko lakou mau kapuai. Pela no hoi o A. P. Dastic, kekahi mea ikaika ma na pono kau like o na ili keokeo a me na ili eleele, ua pepehiia a ki pu ia me ka lokoino maoli.
          O ka nui o na haole a me na negero i make he kanaha, a he haneri me kanaono i eha.
          Oia haunaele no ka mea i ulu pono mai ka hana paewaewa a Peresidena Ioanesana. No kona kokua ana i na kipi, e waiho wale ana i na mea i noho kupaa malalo o ka Hae nani o Ame rika, a me na negero, na mea i noho hoomanawanui loa iloko o ka wa i kaua ai ko lakou mau haku me ke Aupuni.
          Nani kona paewaewa? E hookahuli ia auanei kana hana. E nui auanei ka haunaele ma Ame rika Hui, ke ae ole ke Aupuni i ka noho like ana o na kanaka a pau, na ili keokeo me na ili eleele, malalo o na Kanawai kaulike. E hoopai auanei o Iehova ia lakou ke ae ole ia ia mea.

Na Palapala.
Na mea hou o Kehukai-o-lalo.

I KA LUNA HOOPONOPONO O KE KUOKOA; Aloha oe: - Eia mai na wahi huna mea hou o Kehukai-o-lalo.
          1. PA KUPAPAU. Ua kukulu hou ia ka pa kupapau o G. Laanui, maloko o ka pa o ka halepule Euanelio ma Waialua nei, he pa pine laau, i hele a "pilipono ka la i Papaenaena" ke kapili ana, i hele hoi a moa-ua-kea ke pena ana. Aole no he pa e ae i ukali aku i kona nani. Na Kekaaniau a me kana alii kane i kukulu. He hoike maopopo ia o kona aloha i kona makua. He hana maikai no ia.
          2. HOOLAA LUAKINI. Ma ke awakea o ka la mua o No vemaba nei, ua hoolaaia ka halepule ma Kamananui, i Waialua nei no ke Akua Mana Loa. Ia Rev. M. Kuaea ka himeni, pule, heluhelu palapala; ia Rev. O. H. Kulika ka Haiao, ia Rev. J. S. Emesona ka Pule Hoolaa i ka hale a me ka Pule Hookuu. Malaila na Luna a me na hoahanau, a me na kaikamahine o Kehukai. He wahi hale maikai, ua paa pono i na papa laau haole, ua paa ko loko i na noho a me ka awai, a ua makaukau na mea o ka hale bele, a o ke kapili wale no koe a me ka bele, a ua kaa no hoi na lilo a pau no ia hale. Pomaikai ko Kamananui i ka wehe ia ana o ka puka o ka Lani malaila, kahi e launa pu ai, a e lohe ai i ka ke Akua mau hana.
          3. KULA MA MOKULEIA. Ua paa ka hale kula o Mokuleia, he 24 kapuai ka loa he 16 kapuai ka laula. Ua paa olalo a me na paia i ka papa, a he pili maoli ko luna. Ua paa o loko i na noho a me ka papakaukau. - Aole hemahema nui i koe.
          Ua loaa ke kumu, oia hoi o Kamana, no Kaneohe. He haumana oia no ke Kulanui o Lahainaluna, a he haumana no hoi no ke kula Kahuna a B. W. Pa reka ma Kaneohe. E hoomaka ana oia e kula ma keia Poakahi ae, oia hoi ka la 5 o Novemaba. He wahi kula Misionari Kuloko ia no ka Ekalesia o Waialua, no ka mea, na ka Ekalesia o Waialua i kukulu ka hale, a me ka uku ana hoi i ke kumu kula, a o ka na makua hana wale no koe o ka hoouna mau mai i na keiki i ke kula, a me ka hoolako ana i na mea kula e holo ai ka ike o na keiki. Nani ka pomaikai o ko Mokuleia! Nani no hoi ke aloha o ka Ekalesia! E hooikaika ana paha lakou e kukulu hou i hale kula no Waialae. Nani wale ke aloha i na keiki!
          4. KULA HAOLE. Ekolu kula haole ma Waialua nei i keia wa. Na J. W. Nakuina, he 30 a keu na haumana. Na Mr. Boe ma Kauaula, he 10 a keu na haumana, na J. S. Emesona, elima makua, a elua keiki. Nui maoli no na kula haole ma Waialua nei, ikaika no na makua. He ano lewa nae ka manao o kekahi mau makua, e nana ana i kela kula keia kula, a i kekahi wa, lawe i ke keiki i kela kula keia kula, a he ano lualele a mokuahana na kula - He mea nae paha ia e hooikaika loa ai na kumu - i mau mai kana mau haumana, a i nui hou mai paha, a hiolo iho ka kekahi. O ka ke kanaka no ke hiolo, no ka mea, aole ia o kana olelo. Aloha ino ia i ka hapai ana i ke kula iwaena o na kumu haole elua. M. K.
            Waialua, Nov. 2, 1866.

No na hoa Lahainaluna mai Hawaii a Kauai.

E KA NUPEPA KUOKOA E; ALOHA OE: -
            Ma keia i hai ia aku la, ua ike oukou i na hana a keia makuahine ahonui kaniuhu ole iloko o na kau a me na hooilo; ua hoomaka ia kou hanai ia e ka Lahainaluna, mai kou wa e like ana me ke keiki i luna ke alo, aole i wikiwiki iho keia makuahine i ka hanai iho ia oe ma na ai paa, oia hoi ke kalo ka uala, ua ike no kela aohe e hiki io ka opu o ke keiki liilii ke hoohana ae na io paahana nana e hoowali ae i kana mea e ai ai; ua pu-a no kela me ka ai i hoowali ia me ka wai a hehee, pela mai no a hala hookahi makahiki, alaila, haalele keia i ka hanai ana ia ai pii hou ae iluna e like ole ana me ka ai mamua, pela mai no hoi ke kolu a hiki ae i ka aha, alaila kuu mai kela i na ai paa o kela ano o keia ano a mau ka haalele. A hiki i kou wa e puka ia mai ai mai loko mai o kona opu, he mau olelo ao no kekahi nou me ke aloha no hoi ke hoolohe aku i kana mau olelo; e like me kekahi olelo ao ma ka Baibala. "E hele ae mai hana hewa hou." A o na keiki i hoolohe i kana olelo, ua ahai aku no lakou i ka inoa o ka makua mana ma ka lani, a o ka laha ka ia ma na aina o Nuuhiva. A na keia makuahine no i hoolaha ae ka malamalama, mai Hawaii nei a Niihau. O ka pau ia o ka noho pouli ana o keia lahui Hawaii hou.
          E haalele ae kakou i ke kamailio ana nona. I na hanau mua mai loko aku o keia Makuahine o Lahainaluna; aloha oukou. No ka hiki ana o ka manawa i hookuu ia aku ai ko oukou mau pokii, a hoi aku i ko lakou wahi noho a hiki aku hoi i mua o oukou, alaila mai nana maka a ho-a iki, o olelo ia mai oukou e ko kakou lahui a me ko Amerika. Euwe! "Kela Lahainaluna aohe hookipa ae i kela Lahainaluna o lakou," aia lilo ae e ka mea e hana ana pela i mea nana, e paa mau ai i ka waha o ka poe naaupo, ua ike ia ae e ka Lahainaluna he kumu hoohalike ka keia lahui, i na ua ike ae ua pilikia kou hoa, e koi aku kaua ma ka hale e paina; o ka pono noia ia kakou.
          I na ua hiki aku kou pokii ma kou hale i ka po he aha ka pono? E kipaku ia ia e hele i kona wahi e hele ai; pela e hookipa ai me ka oluolu a hiki i kona wa e hele ai, e hoomoe iaia ma kou wahi e moe ai, mai kuhi oe i ka maikai o kona aahu a olelo iho aole e pono ke moe, he pelapela ko'u wahi hale o ko olua ona hookahiia he Manu - hulu like.
          Pela nohoi na makua o kakou, o Rev. S. E. Bishop, me Re v. C. B. Anaru me Mr. Fatina, me na kumu a kakou a pau mai Hawaii a Kauai. Mai kuhi mai oukou no ko lakou noho ana i kahi hanohano, a nele ko oukou hookipa ana ia lakou, i na he poi uala ma kou hale e hanai mai no ia lakou, e hoomoe no ia lakou ma kou wahi e moe ai, i na ua ike oe he maikai ia wahi i kou manao alaila e hana aku e like meia. I lilo ai ia hana a kakou i kumu maikai na Hawaii hou, e han ai ma keia hope aku, o keia ola kino ana. T. HOOMAHA.
          O ct. 12, 1866.

Ko W. T. mea hou i waena o ka Hawaii.

E KA NUPEPA KUOKOA E ALOHA OE. - Ua paipai ia mai au e ka makani Nouaiki, makani olu o keia wa, makani hooholu i ka lau o ke Paina, makani kipe pua rose oia nei. E hai aku ia oe i kekahi mau mea i anoiia, ina nae he mea ponoia i kou Lunahooponopono, pono e hookipa iho ma kahi kaawale o kou Home olulu; Penei.
          Ma Po rt Townsed. - Ke paa mau nei no ko laila mau Hawaii i ka hana, ma ka hana la kekahi, hana mahina kekahi.
          Ma Po rt Gamable. - Ke paa mau nei no koonei mau Hawaii i ka hana, o kekahi poe no ka luhi, hooluolu no kekahi wa.
          Puupepa. - O ka hana mau ia a kekahi poe, e ao kapo e po ka la ia lakou.
          Holoi lole. - O ka hana oi ia o ka loaa mamua o na kane maanei, e loaa no he 25 dala no ka pule, a emi mai i kekahi wa, o M. Pau w. me Erena hapa Hawaii, na mea lawelawe maia hana i keia wa.
          O ka makou ai mau e ai nei i na kau a kau, oia o ka poi palaoa.
          Mai Pake. - Ua loohia o H. Kamai w. ia ano mai, no Honolulu mai no paha, 14 ae nei mahina oia mai meia, ua nui no kona imi ana i ola nona i na kauka, ua hana keahi, a ua hala ka ike a kekahi. A no ka pilikia i loaa i ka wahine kane ole, ua hooholo iho na Hawaii i komohia e na puuwai aloha, e kokua aku i ola nona, a ua hookoia ia mea, ua loaa ka puu kala kupono nona, ina e haalele iho ia mai ia ia, o ko'u makemake noia.
          Ma Po rt Madison. - Ke paa mau nei no ko laila mau Hawaii i ka hana a no ka luhi hooluolu kekahi wa, o kekahi o ko kakou hoa o ke Kuokoa, oia o Nauka, ua haalele oia ia laila, aia oia ma Oregona i keia wa Pela paha ua nei oia e haalele ai i ke Kuokoa.
          Haalele. - Ua haalele na Hawaii ia Port Blakely i keia wa.
          Hana ole. - Freeport, aole hana oia mila i loko o keia mau mahina. O kekahi o ko'u hoa oia wahi, oia hoi John Kapula, ua loohia oia e ka mai pupule i na la i hala ae nei, i keia wa, oluolu kupono, o ko'u makemake noia, o ka hele aku oia mea pupule.
          Hoohuiia. - Ua hoohuiia kekahi o ko'u hoa aloha o ua wahi la, me Ane. Hohoia he wahine kupa no keia Aina, oia hoi o J. P. Kamaikaaloa, Daniel Kaili kekahi, me kekahi wahine o a nei no.
          Koalei uka. - Ke paa mau la no ko laila i ka hana, ua haalele o J. Kahalaala ia laila, aia oia ma Olegona.
          Pohihi mamua. - Ma ka haina o na Hawaii maanei i ka mahina o Maraki, i hala, eia na inoa o na mea i ike maka hou ia. Ma Port Gamabie, Kamaihui, Koalei-uka, Kaioe, J. Kuike.
          Aloha: - Ke aloha aku nei au i o.u mau kini a a pau e noho al ma Puna Hawai, a me na wahi e ae, ina ua hewaau ma keia, e kala mai no.
J. W. D. KALEHUANUI.
            Teekalet. W. T. Sepatemaba, M. H. 1866.

Make i alohaia.

            Me ke kaumaha me ka ehaeha o ka naau e hai aku i na makamaka aloha a pau. Ua make iho nei o S. V. Naumu, ma ka hale noho o D. Kealahula, ma Koloa Kauai, i ka hora eha me hapalua o ke ahiahi o ka Poaono. Octoba la 20. O ka heluna o na la o kona mai ana, hookahi malama pela mai ke Kauka.
          A ua hele aku au ilaila e ike ai i kona kino make a e kaumaha pu me ka poe e kaumaha ana, e uwe! pu me ka poe uwe! ana a ma ka la Sabati hora elua ua lawe ia mai kona kino kupapau ma ka luakini, a ia'u no ka olelo maia manawa, e pili ana i ka mea make, a me ka poe e ola ana, a pauia hookuuia aku ka Halawai, a hoolewa aku makou ia ia ma kahi e kanu ai, a nalo aku ia, hoi mai makou me ke kaumaha, a me ka minamina nona, no ka mea he kanaka pono, a maikai, a he kupono ke hilinaiia. A eia iho he wahi moolelo pokole nona.
          O keia S. V. Naumu, he kanaka oia no Kahana, Koolauloa, Oahu. Iaia i puka mai ai mai Lahainaluna mai, a noho pu au me Rev. M. Kuaea, ma Hauula, a malaila ko'u ike mua ana ia Naumu, e makaala ana ma na hana a ka Haku. Na halawai Sabati, na kokua i ke Aupuni o ke Akua, a me na hana maikai e ae, a hala kekahi mau malama, hele aku au i Waialua, pau ka'u ike ana iaia, a i ka makahiki 1863, lohe mai la au, ua holo i Wailuku, Maui, i ke kula Kahunapule a Rev. W. P. Alekanedero a oia no hoi kekahi o na haumana i komo mua ma ia kula, a mahope iho hiki aku au, a noho pu me ua o Naumu a me na hoahaumana e ae; a ua noho oia malaila, me ka hoomanawanui, i ka imi ana i ka makaukau, no ka oihana hai olelo, a ua maopopo ua loaa mai, nolaila, hoounaia mai oia no ke kihapai o ke Akua ma Hanapepe i Kauai nei, a malaila no oia i noho iho nei, me ka hooikaika mamuli o ka hana a ke Akua, a ua mahaloia oia, no ke ano oluolu, akahai, aloha no, a me ka ikaika maoli no, a ua aloha na hoahanau o Hanapepe iaia, a mahope iho nei, loohia mai oia e ka nawaliwali, a ane hiki ole ke manao ae he oluolu malaila, no ia mea, hoi mai ma Koloa, a malaila i waiho ai, a na Kauka Rev. J. W. Gmith i hoomanawanui i ka lapaau ana, a no ka ikaika loa o ka mai, ua make aku. "Pomaikai ka poe make iloko o ka Haku - e hoomaha lakou i ko lakou luhi." - Nolaila, i na hoa aloha a pau o S. V. Naumu. O kela aina malihini a ka malu he kuawa o Wailuku, e ike oukou, ua haalele mai ia kakou, a ua hele aku i ke ala hoi ole mai, a ke noho nei me ke kaumaha, a me ka, minamina iaia, a e hoonani aku kakou i ke Akua, nona ka haawiia ana mai, a nona no hoi i lawe aku e hoomaikaiia kona inoa Hemolele.
J. WAIAMAU.
Lihue, Kauai, Oct. 23, 1866.

No ka Uluhua paha.

            Ma ka po Poalua, oia ka 16 o keia malama, i ka wa a ka la i haalele mai i kona malamalama, a kokolo mai la hoi na kukuna o ka po, oiai ka makani Waiopua e aheahe malie ana. Ia wa i hoomaka ai kekahi kanaka e lawe i kona ola, ma ka hikii ana i kona pu-a-i i ke kaula. Aka aole i holo lea ia hana ana, ua loaa e i kekahi wahine.
          No ka uluhua paha i ke ola loihi, 'o ua aloha wahine paha,' e kuhi ana paha he mea mau loa ke ola, o ke alanui aku no ia o kakou e iho mau ai, oiai 'o ka mea i hanauia e ka wahine he hapa kona mau la.' Nolaila e o'u mau makamaka e, mai hoohalike me keia makamaka o kakou oia hoi o Keoni. Ua oki au malaila, ke hoi nei ko Puna keiki ke kuehu mai nei ke ki o MAKAIWA, me ke aloha i na keiki hoonohua kepau o ke Kuokoa.
L. K. KALAIOPUNA.
            Wailua kai, Kauai, Oct. 20, 1866.

MA RE.

HOOMANAWANUI - KALUA - Ma Kohala, Oct. 20, mareia e Rev. S. C. Luhiau o Hoomanawanui me Kalua. No Kohala laua.
WAIOLA - KALUA - Ma Puna, Hawaii, Oct. 16, mareia e L. Kaina, o J. Waiola me Emelia Kalua.
NUUANU - KALAWAIA - Ma Waikoloa, Waimea, Oct. 30, mareia e Rev. L. Laiana, o Nuuanu k. me Kalawaianui w. no Waimea laua.
KAIWI - KAWAHINEAILIMA - Ma Kohala, Oct. 24, mare ia e Rev. S. C. Luhiau, o Kaiwi no Waimanu, me Kawahineailima no Mahukona.

HANAU.

O ct. 9, Ma Keahialaka, Puna, Hawaii, hanau o Kamakakoa w. na Mose me Hooluhi.
O ct. 15, ma ia wahi no, hanau o Kauila w, na Luahine me Kawahamaalea.
O ct. 5, ma Waiemi, Waimea, hanau o D. Puna k, na Kauwe me Hu.
O ct. 26, ma Kuakahanahana, Waihee, hanau o Kaleialoha, na Pohinauakea me Kuhia.

MAKE.

O ct. 17, ma Keahialoa, Puna, Hawaii, make o Kaanehe.
O ct. 8, ma Kaaawa, make o Kane.
O ct. 27, ma ia wahi no make o Mokuiki w.
Iulai 24, ma Makaua, make o Kuaopihi w.
No v. 2, ma Wailuku, Maui, Make o J. C. Farwell, he Loio aloha nui ia e na haole a me na kanaka.
No v. 5, ma Apua, Honolulu, make o Waiau w. Oct. ma Kaumakapili make o Po w.

HE KAMANO HOU!

UA HIKI MAI NEI MALUNA O ke KIALUA "CONSTANTIN" mai Sitaka mai, he mau pahu Kamano ulaula hou he nui wale. E kuai ia aku no e like me ka makemake e KALE OLELO E (H. HACKFELD & CO.) Honolulu, Nov. 9, 1866. 258-3t

I KA POE MAHI PULUPULU.

E KUAI NO AU I KA PULUPULU SI AILANA i kela manawa keia manawa a pau ma ka uku makepono loa. E lawe mai ma kuu KEENA PULUPULU ma Honolulu nei. H. M. WINI. Honolulu, Nov. 10, 1866. 258-2m

OLELO HOOLAHA.

E IKE AUANEI NA KANAKA A PAU loa o kela ano keia ano. Ua kapu loa kuu Apana Aina Ma KEAOPUKA a me LOILOA, ma Koolau, i Maui Hikina, a ua kapu na mea ulu a pau i na holoholona, Bipi, Lio, Miula, Hipa, Kao, Puaa. Ina e komo hewa kekahi o keia mau holoholona, e uku no i $1.00 no ke poo. O ka mea kue, e hana no au e like me ke Kanawai. C. KEKUAHANI. Peahi, Maui, Oct. 26, 1866. 258-2t*

Olelo Hoolaha
- A -
Ka Lunaauhau o Ewa me Waianae.

E HOOMAKA HOU KA OHI AUHAU ANA ma ka Pule Elua o Novemaba, ma ka Poakahi la 12, e hui ae o Kumumauu, Kapuaikaula, Halawa, Aiea, me Kalauao, ma Aiea ma ka hale o Kauaua.
            Ma ka Poalua la 13, e hui ai o Waimalu, Waiau, Waimano a me Manana ma ka hale o J. KAHAUOLONO.
            Ma ka Poakolu la 14, e hui ai o Wiawa-kai, Waiawa-uka, a me Waipio-kai Waipio-uka, Waikakalaua a me Waikele ma ka hale noho o J. KAHAUOLONO.
            Ma ka Poaha la 15, e hui ai ko Hoaeae, Honouliuli, Puuloa, Lihue a me Waimanalo ma ka hale o J. W. KAIKAINAHAOLE.
            Ma ka Poalima la 16, mai Nanakuli a hiki i Keawaula ma ka hale o J. KAAPUIKI e hui ai. A ma na wahi a pau i hoakaka ia, e hookaa mai ai oukou i ko oukou mau AUHAU a pau. Me ka mahalo, W. J. NOA. Luna Auhau. Honolulu, Nov. 6, 1866. 258-1t*

Ma ke Alanui Nuuanu
- O -
IAKOBO ESTALL!
- MEA -
Hana Tini a hana Hao Apana.
- MEA -
HANA KAPUAHI HAO!

KE HAAWI AKU NEI I KE ALOHA I na kanaka o Hawaii nei, no ko lakou launa oluolu ana mai i ka wa i hala, a ke lana nei ka manao e mau mai no ko oukou kipa ana mai. O ka poe e makemake ana e kuai kapuahi hao, a mea pili paha i na Tini, e kipa mai ia nei mamua o ka hele ana aku i kahi e. 231-3m

LOLE HOU! LOLE HOU!!

UA LOAA MAI NEI I KA MEA Nona ka inoa malalo nei, he mau lole hou e lawa ai ka makemake o ka poe puni mea hou, a i mea hoi e lohe pepeiao ole ai, nolaila, e hele mai no i ike pono i ke au-nui a me ke au-iki. He hiki hoi ia'u ke kuai aku ma ke kumukuai haahaa loa, me ka lana o kuu manao, o ka haahaa loa keia i oi ae i ko na Halekuai a pau ma ka Mokupuni o Hawaii. KAPENA WAKA. (CAPT. J. WORTH) Hilo, Aug. 4, 1866. 249-9t

Olelo Papa.

E IKE OUKOU E NA MEA HOLOHOLONA a pau ma keia Olelo Papa, ua kapu loa ke komo hewa ana o na holoholona e like me ka Lio, Bipi, Hoki, Miula, Puaa Kao, Hipa, maloko o ka Pa o ka Luakini o Kawaiahao, a ina e loaa kekahi o keia mau holoholona iloko mahope iho o ka hoopuka ana ma ka Nupepa, alaila, e hoopaaia no me ka lawe ana iloko o ka Pa Aupuni. Nolaila, e na makamaka, ike i keia, a e hookanaka iho. E. KAWAIAHAO. Honolulu, Oct. 20, 1866. 255-4t.

Halekuai Mea ai! Halekuai Mea ai!
Ma ka Hale Unihiepa ma Alanui Papu.

UA HOOMAIKAI IHO NEI KA mea nona ka mea malalo nei i ke Kulana o kona HALEKUAI MEA AI, oia hoi, no ka hookipa ana mai i na kanaka maoli e kalepa ana, a o kona i ini nui, o ka hoolako mau i na mea maikai loa a pau e makemake ia ana. OIA HOI KEIA MALALO IHO: AILA, PALAOA, PALENA, KOPAA, PALENA LIILII, LAIKI, PIA, KOLU HOOLUU LOLE, KAMANO, UWIKI KUKUI, MEA ONO, KULINA, BALE, ILI PALAOA AI A KA LIO, &c. Elua ana mau Kakauolelo i makaukau no ke kuai aku me na makemake, mai ka hora 5 o ke kakahiaka a hiki i ka hora 7 o ke ahiahi. MR. KAKAI (A. D. CARTWRIGHT.) Honolulu. 243-6m

KAUKA LAPAAU.
- O -
Dr. Kennedy (Kenede) kona inoa.

AIA NO KONA HALE KAUKA MA ke Alanui Papu, makai iho o ka HALE AUPUNI. Honolulu 245 1y

Kauka Lapaau!
- O -
A. C. BUFFUM
KONA INOA.

AIA NO KONA HALE KAUKA MA KONA hale noho ALDRICH HALE ma Alanui Papu, Honolulu. 236-6m

HANA KAA O NA ANO A PAU.

UA MAKAUKAU AU MA KO'U HALE hana KAA ma AINA HOU, e hana i na kaa o na ano a pau. - Na Kaa i pau i ka hakihaki o kela ano keia ano, a me na mea no a pau e pili ana ia Oihana. Nolaila, ia oukou e na makamaka mea Kaa, e ike ia kakou hookanaka. WILLIAM AULD (UILAMA.) Honolulu, Sept. 20, 1866. 251-3m.

E HAALELE ANA KA
Moku Ahi
"KILAUEA"
Ia Honolulu i kela Poakahi keia Poakahi.

Ma ka Hora 4 1/2 ponoi, (a hiki i I ka wa e hai hou ia'ku ai.) A e holo ana i KONA, HAWAII, A me na Awa ku moku malalo iho nei LAHAINA, KALEPOLEPO, KAWAIHAE, KAILUA, KEALAKEKUA.
Ma ka hoi ana mai, e haalele ana ia
KEALAKEKUA & KAILUA, ma ka Poakolu.
KAWAIHAE, " " po Poaha.
KALEPOLEPO, ma kakahiaka Poalima.
LAHAINA, " ka po Poalima.
WALKE R, ALLEN, & Co. 238-tf NA EGINI.

LOLE HOU, LOLE HOU.

UA LOAA MAI I KA MEA NONA ka inoa malalo nei, maluna mai o ka moku D. C. Murray, he mau Kamaa Buti a me na Kamaa maoli i wae ia mamuli o na ano maikai loa. Penei:
            Na Kamaa Buti ili bipi Farani maikai loa i papakahi ia a papalua ia ka ili o lalo ae, i kupono i na Keonimana.
          Na Kamaa Buti kupono no ko kuaaina noho ana.
          Na Kamaa Laholio o ka aoao - Na Kamaa ili bipi keiki me ka laholio ma ka aoao o kela ano keia ano - O na Kamaa Buti o kamalii i oi ae ka maikai mamua o ko na hale e ae. Na Kamaa wahine laholio ma ka aoao o kela ano keia ano - A he mau ano e ae o na Kamaa maoli a me na Kamaa Buti i kupono i na Kaikamahine a me na keiki, i oi ae ke emi i ko na hale kuai e ae ma ke Kaona nei.
          O na ano loli kane a pau - Na kakini wahine a me na kane. Na kalepa eleele he nui wale - Na kukaenalo a me ke keokeo paina - Na ano lole hulu hipa o kela ano keia ano - Na kaleko ano hou. Na palu huluhulu. Na kihei lilina. Na pale uluna lilina. Ke ano lilina keokeo maikai loa. Na palule keokeo maikai o kane - Na palule ka-la lilina o kane - O kela ano keia ano tawelu - Na hainaka lilina o kane. Na palule, palemai a me na palemai wawae - Kihei hulu hipa papamu wahine ano maikai - Na mamalu kilika.
            He nui wale na KOHEOHEO, LOLE WAWAE, PULIKI O NA ANO APAU, KAAWE & PAKU MAKIKA, UHIMOE KEOKEO, LOPI KEOKEO MAIKAI, PEPA HAHAU, KAHI ELEELE, BARAKI POO, HAINAKA KILIKA KEOKEO, a o na ano e ae, BARAKI NIHO, LIHILIHI, PIHI PA no ka palule, LIPINE PAPALE, PEAHI, A me na mea e ae he nui wale o kela ano keia ano. M. McINERNY.
            Alanui Maunakea me Beritania, Honolulu, July 24, 1866. 244-2ms

HE PA KUAI PAPA HOU.
300,000 Kap. Papa ka nui!

KE POLOAI AKU NEI O L. L. Hulipahu (he haole i noho a ewe ia Hawaii nei,) i na io ponoi a pau o Hawaii nei mai ka Hikina a ke Komohana, e anoi ana e loaa na lako Hale no kelia wa aku, e kipa mua mai ma ko'u HALE KUAI PAPA Ma ke kihi Komohana o na Alanui Papu a me Moiwahine. Nana no e hahai aku i na lilo e paa ai ka hale, ke hai mua ia mai na palena.

Eia ma kona Pa Kuai Papa Hou!

60,000 Kapuai Papa Kalakala Nouaiki,
40,000 " " Hole "
30,000 " " Ulaula, 2, 1 1/2, 1 1-4, 1 in.,
80,000 " " Kalakala ulaula,
20,000 " " Kepa ulaula loloa, pine pa
200,000 Pili Laau kapili Hale, [me na kaola.

Na Pepa Kapili Hale.
150,000 Iwilei Pepa Kuea ka nui.

O kela ano keia ano o na pepa kapili Hale o Pelekane - 21 iniha ka laula a he 36 kapuai ka loa o ke kukaa hookahi. O kekahi mau kukaa iho he nui a hiwahiwa no ke nana aku. Oia no hoi, 9,000 Iwilei Pepa Kuea Amerika e waiho pu nei. E okioki ia no na papa e like me ke kauoha, aole e uku ia ka hoolala ana a me ka wehewehe ana i na mea e hana ia ana. O ke kapili ana i na kua hale a me na laau o na Alahaka, e kuhikuhi wale ia aku no ia mamua o ke kuai ana mai. O na papa hele manoanoa i kupono no na Alahaka a me na uapo, e haawi koke ia no e like me ke kauoha. O na kanaka a pau e makemake ana no na mea kapili hale, e oluolu lakou e kupa mai e hoinainau pu me a'u ma ko'u HALE OIHANA. E hiki koke mai ana na PENA, AILA, PATE, a me na mea hulali i awili pu ia, NA KUI, PANI PUKA, OLEPELEPE, NA PUKA ANIANI, A PELA AKU. O na mea a pau i hai ia maluna, e kuai ia no me ke kumukuai haahaa loa i emi iho malalo o ka mea e kuai ia nei ma ka hookaa aloha ana mai.
          He mau Papa Ulaula kekahi i HOLEIA ma na aoao elua, me na ano Pine Pa Hale maikai a pau. 247-5t L. L. HULIPAHU (TORBERT.)