Ka Nupepa Kuokoa, Volume V, Number 44, 3 November 1866 — E helu hapa-umi a pa-umi. [ARTICLE]

E helu hapa-umi a pa-umi.

Ku haaii io 1 ; i■ i nn Aup'ii:i i «>i o ka naauao 1 na in iu'na kahi!uj i iiialiele <ilc la ma ko aim liapa-umi. Oia li<»i <» na ana k:mpa«nin. aua h-a, a ine na ann pilia inaloo, ame na ana wai. L iini na i.ik'o» i mau ana lioii i inaiieie l»apa-»:uii ia, i iiolo ka hana oka li'iulnulii ana, a hoonui ana, e liko Iku ine ke (iaia Anierika i mahek; ia i (limo a i kenela. Penei; —O ke ana loa i iii'i 11011 ia mai nei, oia hoi ke ana i<»a o Pai'aui, lil' melu (melno) ka inna. Ln aneam; like me ka iwilei ka loihi. Oka hapauuii o keia ua kapaia lie (lekimeUi, a «» ka liapahaneri o ka melu he kenimetti ia. mau hakiua maikai keia ke honluulu. aoiie lulii, e lioomanao i na kaulaliao, akanuai, a iniha. a 1110 na roda, a iwilei, a anann. Pela 110 na ana kaupaona he k(irama (trraminc.) he dekikaramct, a he kenikanima, ma ia ano hapa-umi a hapa-liane-ri no. i;.i hoopuka makou i keia i walea kakou i ka mahele ana i ke dala ma la ano hookahi. oia o ke (liine, a me na kcueta. Ua hoowahawaha ia ke elinie iwuena o kakou nei i keia mannwa. Eia palia ke kumu o iveia liouwaiiawaha i'ana. Mamua na kapaia ke elime lie hn.p.awaln, a lawe ia ma ia ano hapawaln i'n\. Oka hioio mai 1:0 ia o na dime mai Ameiika ni!ii a nei nei, n<» k;i mea, kuai ka haole i umi (lime im ke elala nookahi nia Nu loka, a luki maanei. ua like ia nie umi hapawaiu, oia hoi sl.^ ( a uu puka pono ia. Nolaila, na nui loa na (kme i hoopukapukai:'. [>ela niaanei. Oiai e waiiio nui ana keia mea o ka (lime i ka lima o na kanaka i i \va ma ke auo hapawalu, ua kau kanawai ia e h.".»ih<»i ka waiw.ii (vnlue) <» ia apana dala a i ilime, (10 keiuin) wale 110. O ke poho 11 o paha ia oka poe iaia na dnne e paa ana n\n ka lima, a nolaila ua haalele loa ia ke ilime a hiki i k< ia wa, O ka makou, 0 hapai hou i ka lawela\ve ana i ke dime, aole ma ke ano ho<»i i kona waiwai. a kapa aku i iiapa walu, aka mn ke ano dime ponoi no, oia hoi elima di'in\ hooka'ni ia hapaluadala. Ae wo hewehe iki kakou i uei mea, a mai hoowahawaiui mai t»ukou, e na mea i oi o ka naanno, no ka makou knmailioana ma keia mea me ka poe i maa nle.

I kein wa n;i ku;u ia ka «iluui, 5 nlaui iii) kn hnpawalu. hoi fie *20 uu kn hnpnlnu. Pelu'u la ma kc auo kuii (lime : l 4 nlani uo ke iluue, a oiui 5 elime ma ka linpnliui d ila, ua liku nt> ia me 'iO nlam nn ka hnpnlua, iike me ko k»j;u hapnwnlu aua. lua l»oi 4 nlani no keilime. in nlani no ka liap:i-dime, pono ia no kahi keiki me ke kokoolua onn, pakaiu na alani ia iuua elua. Maloko o ka hapaha, elua dune a me ka hnpa-dime iiookahi, n ina ua makemake kekaiii e kuni i 4 alani, iiaawi ka hapaiia, a lioihoi mai ka inea kuai i ke dime lioo'nnhi me ka hapa-dime. Ua oi pnhn ka pono o ia niamua o ka haf»juvalu. A eia kekahi, o ke kuai aua i ke poo lela ke kuai iho, aohe hnkina koe e lrtte uie kekuai hapawalu nna. II e nui wale na kela maanei no na o-koiioia mai nei, ka lakou mea i n»aa keia oke dime, ame ka hapa-dinie. A oiai he mea kakaikalii wale no na hafKiwaln, a me na linpauniikiimaniaono (liapaumi) ma ka houua uei, e noi kakou i na kaiepa o ke kaoua nei e hooiaha mai i ke dime. 10 kenctn - hookahi dime, 10 dime - - d*ili, 10 dala - - goldpiece.