Ka Nupepa Kuokoa, Volume V, Number 44, 3 November 1866 — Page 3
Ka Nupepa Kuokoa.
Ma ka po Poaha iho nei no, ua hookipa hanohano hou ia na lii manuwa ma kahi o ka Lunakanawai Kiekie, ka mea Hanohano E.H. Alani ma Nuuanu. Ua hoomakaukau ia he papaaina oi o ka maikai malaila, a ua ai pu a luana pu kekahi poe hanohano o ke kaona nei maia papaaina.
HOOPAU MANAWA; HOOPAU KANANA: — O ke kakau mai ia makou nei i na huaolelo hoino a kuamuamu wale aku ia hai, he mea makehewa ia. He mea ia e hoopau wale ai i ka manawa o ka mea heluhelu kope no Ke Kuokoa, a he hoopau wale no hoi i ke kanana o ka mea kakau. Ina he hewa kekahi e pili ana i ka hapanui o na kanaka, i ka Luna Aupuni a ekalesia paha, he mea kupono ia e hoopuka, aka, mai hoikeike mai imua o makou nei i ka oukou mau ohumu liilii kekahi i kekahi.
AUWE! UA HAALELE MAI! - Ma ke kakahiaka Poakolu iho nei, oia ka la 31 o Okatoba iho nei, make aku la o Hakaleleponi Kamaka, ka wahine mare a C. Kahala, ma ko laua hale noho ma Kaumakapili, i Honolulu nei. He wahine oia i aloha nui ia e kona ohana, a ua lele auna mai lakou mai na Pali Koolau mai, a mai ka lepo ula mai ho, o Ewa, a hookahi hoi mai ka moana mai. O keia wahine hoi, he lala mau oia no ka Papa Himeni o Kaumakapili, a ua hiki mai nei hoi ka pila hou a lakou, aole nae keia i hookani, ua hala e aku la, a ua anuanu ka poli o kana mea nui he kane, ua hoonele ia mai hoi kona makuahine i ke kaikamahine ole. Ke ola nei na laua hookahi kaikamahine, a o ka makuahine hoi ua hala e aku la. Ua ukali ia kona huakai hoolewa e kona mau hoa'loha, ma ke ahiahi Poaha iho nei. Aia me na pilikana o ka mea i make ko makou aloha nui. A no kona hala ana, ua hoomanao ae makou i keia mau wahi lalani mele.
"Ua hala ka puulena aia i Hilo.
Ua imi aku la ia Papalauahi."
Na Palapala.
Ka hele ana i Wailuku.
E KA NUPEPA KUOKOA E; ALOHA OE;
Ua hoomaka makou e haalele ia Kahana, Kaanapali, ma ka hora 11 o ke kakahiaka o ka Poakaki la 15 o Oct. O na hoa hele o ia hele ana. o Rev. S.W. Nueku, Kahu ekalesia o Halawa, Molokai, me Mrs? Paulo Lunakahiko a Diakona o ia ekalesia, o J.H. Moku, a me K. Kaukau, Lunakahiko a Diakona o ka ekalesia o Kaanapali. Oiai he mau lala lakou no ka "Aha Lunakahiko," ma ko na halawai i Wailuku, ma ka la 16 ae o Oct. Hiki aku makou i
HONOKAHUA.
Pulupe iho la makou i na kilihune a ka ua Lililehua, a he ho ra a oi ae ko makou kali ana ilaila, hauoli makou i ka ike ana iho, e liuliu a hoomakaukau ana ko laila keiki kupa kamaaina o J.D. Kanehoa, i ke kukulu i hale nona iho a no kona ohana; a he nui no ka poe e kokua ana iaia ma ia hana, a pela io no e pono ai, i pale ia ae na pakaua o ka Hooilo e hiki mai ana; no ka mea, o na mahina kupono iho la no keia e ako ai kou hale e Limaloa.
NO HONOLUA.
A hiki makou i Honolua, i ka nana aku, e lauahi ana na lima o ko laila poe i ka mahiai o ka uala ka ai a lakou e mahiai ana. Aohe leo o ka pilikia e hiki mai i o lakou nei no ka ai, no ka mea, aohe kanaka i kana i ka uala a nele ka ai i kona hua. Pela iho la no ka pono, i ka Lani no ka ua, wehe e ke pulu o lalo nei. A maanei i hoi ai kahi hoa hele o makou o K. Kaukau, no ka pakika a pahee o ke alanui, e kuhi ana ia wau i Kaline wale no ia mea he pakika paha, eia no ka ia nei no kahi.
NO HONOKOHAU.
O ka lima keia o na aina hono iloko o ka Moku o Kaanapali, ke hoomaka ia mai, Honokowai mai. E like me nei, Honokowai, Honokeana, Honokahua, Honolua, a me Honokohau. Aka, ma ka moolelo o Lonoikamakahiki i hoopuka ia iho nei ma "Ke Au Okoa," ua oi ae. No ka mea, ua palua ia na aina hono iloko o kekahi o na aina i olelo ia iho nei maluna.
A i kou hiki ana uanei e ka malihini i a nei, o ko luna a me ko kai wale no kau e nana ai. O ko o a me nei, ua paa i ke kaupaleia, me he lio kau kaa la i paa kona mau maka i na pale ili. I ka nana iho i kekahi o ko nei poe; ke eleu nei e kukulu i mau hale laau no lakou iho. E loaa auanei i ka mea hana mau ka lako, a me ka noho ana kuonoono.
NO KAHAKULOA.
Hiki makou i Kahakuloa i ka hora 4 1/2 o ke ahiahi. Nui ke kahaha o kou mau hoa hele no ka loihi a me ke ino o ke alanui, ma no la paha laua i hoomanao ae i ke Kilohana o ua aina la, ma ka olelo a kekahi o na haku mele o ke Au i hala! Penei:—
"Loa Kahakuloa,
He mau pali mamua.
He puu kinikini,
He alu he kahawai,
He kapekepeke ke alanui" &c.
A no ka mea hoi, he aina no o Kahakuloa ua alina a hookae ia e ka poe haku mele. E laa hoi o "Pau ka lihi hoihoi ia Kahakuloa."
Ia makou e noho ana ma ka hale o ke kamaaina o D. Hale Kailiilii ua hele kela i ka mahiai, a na kona ohana lokomaikai i i hookipa ia makou ma ke ano malihini. A ke hai ia aku nei maanei, o na malihini hele a pau mai ke kulana kiekie a hoi iho ilalo, maanei e kipa mua ai—a hele aku.
NO WAIHEE.
Hiki aku makou ma ke kiekiena ma keia kapa e nana la ia Waihee, hoohikilele ia mai la makou e ka manao hauoli, i ka ike ana aku i na mala ko nui e waiho lahalaha mai ana, na hale oihana o ka wili ko a C. H. Lewers (Loi). A hiki makou i ka hale wili, e hana ana no ia hale i kana hana, hana oluna, hana olalo, hana kela aoao, hana keia aoao, hana ko loko poe, hana ko waho, pau loa na wahi a pau i ka hana ia.
O S. T. Alexander opio ka Luna nui o ua wili ko la. O ka auwai no kekahi mea hilu loa i ka nana'ku, ua eli ia ma ke kumu o ka pali, Ili-poopoo ma kau wahi. Ili-hualala ma kau wahi. Ke holo nei ka wai mai Waihee a hiki i Waiehu, na Rev. W.P. Alexander i ana iho nei. Lua ole no hoi ka hana a ka naauao.
NO WAILUKU.
Hiki aku makou ma ka hale o ka Mea Mahaloia Hon. W.P. Kahale, ma ka hora 9 1/2 A.M. la 16 o Oct. ua hala aku kela i ka luakini e kali ai i ka manawa o ka halawai a ka Aha, a na kona ohana eleu a lokomaikai i hookipa oluolu ia makou.
I ka hora 10 A.M. o ka Poalua, la 16 o Oct. ka hoomaka ana o ka Aha i kana mau hana. Ua akoakoa mai no ka hapa nui o na hoa o ia Aha, i kahi a me ka manawa i hoopanee e ia e ka halawai mua ae. Elua la i noho ai ka Aha e hooponopono i kana mau hana, a hookuu ia aku la.
Me ka Mahalo.
J.W. MOKU.
Kaanapali, Maui, Oct. 20, 1866.
Mea hou ma ka Ekalesia o Kekaha.
E KA NUPEPA KUOKOA;— Ka nunu lele ahiahi o ke kaona, e lawe hele ana i ka lau Oliva ma na kapa kahakai o keia mau moana i ike mai ai na moopuna a Noa,
Aloha oe:—No ko kaua halawai pu ana ma kou keena i keia la, nolaila, ke hai aku nei au ia oe i kekahi mau mea hou o ke kuaaina nei ke oluolu nae oe a me kou mau lima lawelawe ia oe. Oia hoi keia:—
I ka la hope o ka malama o Augate i hala ae nei, he ahaaina lulu dala ma Makalawena, apana o Kekaha, mokupuni o Hawaii nei, no ko lakou aie i ke kamana a me na hemahema e ae; eia ka nui o na dala i loaa mai ma keia lulu ana, $226.87. ½
Eia ka nui o na hoahanau ma keia apana he 23, a he mau malihini kekahi i kokua pu me lakou. A ma ka la elua o ka malama o Sept. ua hoolaaia e Rev. J. W. Kupakee, a me Rev. G.W. Pilipo. Aole hale laau e no ma keia wahi, aole no he ili keokeo, aole he poe keonimana maanei, aku he poe ilihune wale no.
Oia ka mea hou i ko'u manao, a me ko lakou nei ae hoi, he ukana hoi ka paa o ka hale laau na ke-u lakolako.
Ke kumu o ka pau ana o keia Luakini.
1. I ko'u ike ana i na hoahanau, aole o lakou kuai i na mea maikai no na kahiko no ko lakou kino, aka hoomakaulii kahi palahaku no ka Luakini.
2. Ua oluolu ka noho ana o na hoahanau malalo o ko lakou kahuna-pule, a me ka malama pono ana i kona ola.
3. Ua nui ko lakou olioli i ka lohe ana i ka olelo a ke Akua i hoike ia i waena o lakou.
4. He like ka manao o keia poe ma ka mea hookahi aole ku-e i kekahi me kekahi.
Me ka mahalo ia oe, ke hoi nei ko Maunakilowau-kini keonimana, aia ka la i Lehua.
Na'u na BEN. KAAHAIHANU.
Heaha la ia ia Neti? He eleu paha.
E KA NUPEPA KUOKOA E; ALOHA OE: — Akahi a ulu mai ka manao e halawai kino ai. Oiai ua kono ia mai au e kela mau hua e kau ae la maluna o keia kukulu manao ana. Oia hoi keia. "Heaha la ia mea ia Neti? he eleu paha." A no ko makou ike ana iho i kona mau hiona, e hookapeke nei ma na kapakai o ko makou wahi mokupuni nei. A i ka nana ana aku, aole i kana mai ua mea he holo. He mea ole wale no ka hoi na lae oia nei, pela no ka hele a ke keiki iwikani, nana e kaiue ka moana, aohe pela i na moku mamua aku nei, a i keia wa he uleu paha. Nolaila, ke mahalo aku nei makou i keia wahi moku, ka mea nana e wawahi na ale kualoloa o Kaieiewaho, a me na kai uliuli o keia mau mokupuni. Nolaila, hoomanao ae la au i keia wahi mele i kupono ia ia.
"Kukulu kalaihi a ka la o Mana,
Keekeehi i kulana o Ainaike."
A no ko makou manao mahalo ia ia ua kapaia aku ia. Kapuhiolali o ka moana Pakipika. A no kahi Kapena no hoi kekahi mahalo, ka mea nana e hookele nei me ke akamai lua ole. Ua kohu pono no ka hoopili ana a na Ona moku. Nolaila, ke hooili aku nei au i keia wahi hunahuna mea hou a nau ia e hoaiai ae ma na wahi au e naue ai.
Ke hooki nei au maanei. Me ka Lunahooponopono ke aloha a me na keiki hoonoho hua. A. W. MAIOHO.
Halealoha, Kalahea, Kauai, Oct. 41,866.
Pane ia "J.M.B."
Ua hoahewaia ka poe Iudaio no ko lakou kaulia ana ia Iesu ma ke kea, ua kapaia lakou he poe pepehi. Heaha ka oi o ke Katolika mamua o ka Iudaio? A ina he hewa ke kaulia ana o na Iudaio ia Iesu ma ke kea, heaha hoi ka wawahi ana o ka poe Katolika i kona kino ma ka lakou Sakerema? Pehea e pakele ai ka poe Katolika i ka hoahewa ana, oiai aia lakou iloko o ka lua hookahi me na Iudaio, e wawahi ana i ke kino o Iesu?
O ka poe i wawahi i ke kino o Iesu, ina he Iudaio, a ina hoi he Katolika, he poe lawehala lakou, aole hiki ke olelo iho, he poe pono.
Auhea oe e J.M.B, ua noonoo anei oe i keia?
E ka hoa, e hoomanao iho oe, elua ano o na olelo o ka Palapala Hemolele; he olelo akaka lea, a he olelo hoohalike. O ka olelo akaka lea, oia ma ka helehelena o na huaolelo e ikeia'i kona ano.
A o ka olelo hoohalike, aole ma ka helehelena wale no o na huaolelo e nanaia'i, aka, ma ka hoomaopopo ana kekahi i ka mea i hoohalikeia.
"E malama oe i kou wawae i kou hele ana i ka hale o ke Akua." Kekahuna. 5:1.
He olelo hoohalike keia. A ina ma ka helehelena o na huaolelo wale no e nanaia'i, alaila, eia ka hana; i ka wa a ke kanaka e hele aku ai i ka hale o ke Akua, e kiei oia i kona wawae i ole e kuia e ka pohaku. O ka wawae anei o ke kino ka mea e kauohaia mai nei e malama, aole anei o kekahi mea e ae.
"E hoolei i kau berena maluna iho o ka wai, no ka mea, a hala na la he nui loa, e loaa hou mai no ia ia oe." Kekahuna 11:1.
Ina nana ke kanaka ma ka helehelena wale no o keia mau huaolelo, alaila, eia ka hana e loaa ana ia ia, e lawe oia i kana popo berena ma ka muliwai a hoolei aku malaila. Aka, ua akaka, aole keia ka mea i aoia mai e hana.
E like me keia mau olelo i hoike ia maluna'e, pela hoi ka olelo a Iesu no ka berena. "O ko'u kino keia." he olelo hoohalike no.
Ua kapa o Iesu ia ia iho he "Kumuwaina oiaio," a heaha kou manao e J.M.B., he kumuwaina maoli anei oia e like me na kumuwaina e ulu nei ma na kihapai a kanaka? A ma kekahi wahi o ka Palapala Hemolele, ua kapaia o Iesu, he "Keikihipa." I ko'u manao ana, he holoholona anei oia e like me na keikihipa e auwana hele nei ma ke kula?
Ke kapa nei ke kane i kana wahine, he "iwiaoao" nona, a o ke keiki hoi, he "milimili." He oiaio anei, he iwiaoao maoli ka wahine no kana kane?
He kanaka oe e nana nei ma ka helehelena o na huaolelo wale no, a ua kapae i ke ano hoohalike; no ke aha la oe i olelo ole ai, he pohaku maoli o Iesu, oiai ua kapaia oia ma ka Palapala Hemolele, he "Pohaku kumu no ke kihi."
Ua kapakahi kau hana ana, a ua ikeia kou hawawa i ka hoakaka ana i na olelo o ka Palapala Hemolele.
Ke kapa nei oe ia M.K, he lunaauhau, he kanaka e, a eia ka olelo ao ia oe; mamua o ka hoahewa ana ia hai e pono ke "unuhi mua oe i ke kaola mai loko ae o kou maka iho," i akaka ia oe kou ano.
A eia hoi ka ninau, o ka 'Ekalesia Eha' i oleloia ma kau palapala, owai ia Ekalesia, he Katolika Roma wale no anei? A o kahi ana i noho ai, ma ka lani anei, a ma ka lua ahi o ka poe daimonio paha, oiai elua wale no wahi i hoikeia mai ma ka Palapala Hemolele e noho ai na uhane o ka poe i make?
Ko na aina Hikina o Maui mea hou.
MA NAHIKU I KOOLAU. Ke uleu nei na wahi hoahanau uuku loa i ka hoa ana i ka imu puna o ka hale pule pohaku hou; a i ka nana'ku, e holo pono ana no ka lakou hana. Aloha ino neia mau wahi hoahanau uuku e hapai nei i ko ke Akua hale, kahi hoi e lohe ai i na olelo maikai o ke Akua.
MA POOHILIA I HANA. Ua pepehi iho o Puleloa i kekahi bipi wahine ana, i inai ai no ke komo ana o ka hale laau hou ona. A maloko o ua bipi nei, ua ike ia kekahi keiki bipi kane elua poo, elua pepeiao, eha maka, hookahi no kino, eha no hoi wawae.
Penei ka hana ia ana o na poo. Aia ma kahi e hookui mai ai ka a-i nui o ka bipi la, me ke poo; o ka pane poo ka inoa o ia wahi, aia ma ia hookui ana, ua puka hou ae ua poo hou, ua like no a like, alua ai poo hookahi no ai; mai akaka nae hoi paha kona ola, make e hoi ka makuahine i ka pepehiia.
MA ALEA-MAI I HANA NO. Ua pau i ke ahi na waiwai o T.W. Kunewa; ua lawe aku ua lima menemene ole nei i na upena he umi a oi, a me na waa elima, a me ka moku kapilihou. O ke kumu i pau ai, he ahi lamalama na kekahi mau kanaka lawaia, i kii aku i ka upena holoholo iloko o kahi e waiho nei keia mau waiwai, ua haule iho ka huna ahi iluna o ke oka laau moku, a me ka opala, o ka paa no ia, minamina ino.
MA IA WAHI NO. Ke eku nei ka ihu o ka palau a A. Unauna; a o ka mua paha keia o ke kanu ana o ke ko ma ia wahi. Heaha la ia i ka haole imi waiwai? he pokeokeo paha ia.
MA KIPAHULU. Ma na la mamua koke iho nei, he hokukule loa na kanaka, aole hele nui mai i ka pule i ka la Sabati i keia mau la hope hoi, ua piha pono kahi hale pule o makou; no ka loaa ana mai paha o kahi mea nana e hoolana i ka manao, oia o D. Puhi, ka makou haiolelo: a ua puahi no hoi oia i ka hoolana i ka naau palaka.
Oia iho la no na mea hou a ko oukou wahi makamaka i ike iho nei.
A.P. KEKUINAU.
Na Mea Hou o Niihau.
E KA NUPEPA KUOKOA, ALOHA OE.
Ma ka la Sabati iho nei ua kukuluia ka Ahaaina a ka Haku ma ka Luakini Hoolepope ma Puuwai. Na Rev. D.S. Kapahu i lawelawe ma ia Ahaaina ana. Ua hookomo ia mai kekahi mau hoahanau hou elua. e hui pu me keia ekalesia, he mau wahine laua, o Sara Aikanaka w. a me Terupaina w. He mau keiki liilii kekahi i bapetiso ia, aka, i ka nana aku, me he la ua noho pu mai ka Haku nona ke kihapai me kana mau kauwai Ua aneane oi aku mamua o ka 20 na hoahanau i keia wa. Ina paha aole i kipaku ia kekahi poe kanaka hoahanau o Niihau nei, ina ua hiki loa aku i ke 40 ka nui o na hoahanau. Aka, e holo ana no ka hana a ka Haku Iesu Kristo. Ke hanai nei o mrs Kupahu, i na kaikamahine a me na keikikane i kekahi palapala hoonaauao, a he palapala ku no hoi i ka hoopakika mau i na leo a me na puu, oia hoi ka Himeni. Ua wale-waha loa kekahi mau himeni o ka Lira Kamalii, a ke hoowalea ia nei no i ka Lira Hawaii, a ke ao ia nei i ke kanawai o ka himeni. Aka, e pii ae ana paha na keiki o Niihau nei.
KE KUKULU NEI KA HALE O KE KAHU. Ke hia nei na oa, ua paa na pae pou, a ke lolii nei ka a-aho maluna o ke oa. He mau la no koe, hiolani iloko o kona punana, kau ke poo i ka uluna, o Welehe ka malama.
Ke noho nei no na wahine kauna kamaaina o Niihau nei, me ke kupilikii o ka noho ana i na hana a ka poe no lakou ka aina, aole hoi e hiki ke hoole aku, no ka mea, o ka hope o ka hoole aku, o ke kipaku ia, aia wale no he ae aku. oia iho la no ka olu o lakou la, no ka mea, ua akaka no ka "Haole hanaio wahi a lakou la a-e.
PONO OLE MAOLI Ke waiho wale nei na hale kula Aupuni ma Niihau nei, a ke hele lalau nei na keiki opiopio i kupono ke ao ia, a e hoolilo ia lakou i poe naauao mahope aku. Nowai la keia hemahema? No ka mea nana ia hana. O na keiki ma kekahi mau mokupuni wale no ke omo i ka waiu, e waiho wale o Niihau? He nana iho a he apiki.
PAKELE MAOLI. I kela pule i hala aku nei, holo aku la kekahi mau kanaka elua o Niihau nei, maluna o kekahi waapa, mai Puheheke a hiki i Lehua aina, a malaila hoomaha, me ka manao a kakahiaka ae holo i Kauai, aole laua i ike e hiki mai ana ka makani ino i waena konu o ka po, moku aku la ka heleuma o ua wahi waapa nei, a o ka lilo aku la no ia i ka moana, pomaikai ka apakau ana ae, pae ana i Lehua mokupu ni, manao ae la ke ola. Elua mau kanaka iluna, o Pua, a me Paikapu. Mai ke Akua mai no ka pakele. Aloha no.
D.A. KAIOLE.
Niihau, Oct. 16, 1866.
PUHEHEKE, NIIHAU, }
Oct. 1866. }
E KA NUPEPA KUOKOA E ; ALOHA OE:— E oluolu paha oe e hookomo iho no na mea a'u i ike ai ma Niihau nei e pili ana no na kula, a me ka nui o na dala e loaa mai ana ma keia Apana. Ua nona iho nei au i ka nui o na wahi dala Auhau Kula o keia apana, he $62 wale no; a lawe aku auanei ka Luna Helu 4 keneta, a lawe hoi ka Luna Auhau 5 keneta no ke dala hookahi, hui ia a 9 keneta ka lilo no ke dala hookahi. A ina hoi e pau loa na $62, ua like me $5 58 i laweia noloko ae o ke $62. koe he $56 42; a lawe ae noi auanei ka Lunakula, he $25 00 koe iho no he $31 42, a oia wale iho la no na wahi dala e koe. Elua hoi kumu, he hapalua ($.50) ka uku no kekahi i ka la, a he hapaha hoi ko kekahi, huipu ia, ua like me ekolu hapaha ($.75) ka lilo ia laua no ka la hookahi, aka, aole nae e pau ka hapaha makahiki, o ka pau no ia o keia mau wahi dala, a koe aku 3/4 makahiki e koe, aole kula ia, nolaila, mau no ka naaupo o na keiki, no ka mea, o ka hapa nui o ka makahiki ke pau i ka noho wale ia.
Eia hou no hoi; o ka nui o na haumana ma kekahi kula, he 30 a keu aku, a o kekahi hoi, he 20 a keu aku.
Ua mau no ko makou kula Sabati i keia manawa; ina hoi e hui pu ia na makua me na keiki, alaila, he 40 i kekahi kula Sabati, a emi mai no hoi i kekahi Sabati, nolaila, ua lana ka manao o ka paahana no na hua opiopio, no ka mea, ua ulu maikai mai ma ke kihapai, a ke kali nei no ka hua mai.
D.S. KUPAHU.
Na mea kanu lipolipo.
E ala mai ka kou na keiki o ku'u one hanau, a e mahi i nei laau lipolipo o na aina e mai, no ku'u kanu ana, a ike au i ka hoolele hauli mai i kuu puuwai, mehe pua lehua ala i ka maka o ka manu, ke ike aku i ke ano ahiahi, nolaila wau e kono aku nei ia ka koa, e wiki a e kanu i keia laau lipolipo, e like me keia ili keokeo e hoomaka nei i kana hana, i ka umu ai, oia ka mahi ana i ke ko pela hoi kakou e makaala ai me ke aloha. G. HOALAKU.
Honokowai. Kaanapali. Maui. Oct. 12. 1866.
No Fatuhiwa elua.
Ia oe e ka Lunahooponopono o ke Kuokoa, a me na keiki na na eulele iho i na hua kepau, ke aloha. Ke haohao mai no; paha oukou e o'u mau hoa puni mea hou e noho mai la mai ka la hiki, a ka welona a ka la i ka ili kai o lalo o Lehua. Me ka ninau ana. aia la i hea keia Fatuhiwa elua? Eia no i Hawaii nei kahi i ao nui ia ai ka naauao. a me ka pono o ka Haku. E kahaha hou no paha, oukou me ka i ana, eia o Hawaii nei ua naauao a ua malamalama. Pela io paha, aka, ke hai aku nei au i keia Fatuhiwa; ma ke poo o keia kukulu manao ana. Aia ma kahi i nele i ke Kahunapule ole, a me ke Kumukula ole, na mea nana e ao a e hoonaauao aku, i na kane, wahine, a me na kamalii ma ka pomaikai o ke kino, a me ko ka Uhane ma kela ao. A kakou e manao aku nei la e hoouna i na Kahunapule, a me na Kumukula a kakou i Fatuhiva e ao ai i ko laila poe hupo, e hele ana i ka lealea io ia nei, a me na pono kino o keia ola ana. Aole o lakou hoomaopopo he la pule ka la o ke Aiwaiwa i hooki iho ai i kana hana, a hoomaha iho oia ma ia la, i mea e ao mai ai i na kanaka o keia ao, e hooki i ka hana ma ia la. Nolaila, aole anei he pono e makaala kakou ia kakou iho? O ikea wale mai kakou, a kipa hewa ke aloha i ka ilio. E ao e kakou ia kakou a makaukau, alaila, hoouna aku i na aina e. Pehea hoi ko kakou poe Fatuhiva e pee mai nei i ka uluhala o Kahuku i Koolauloa Oahu, aia ko laila poe la e holoholo mai ana me na upena kuu i-a, ma na kapa kahakai o ua aina la i ka la Sabati, aole no hoi he kuu i ka i-a a nui i na la e ae. O ka mahiai kalo no hoi kekahi ma ia la, ua pau ka paha ka hoomanao ia ana o ka la pule? Pela no hoi na keiki e auwana wale ana io ia nei, a o kekahi poe hoi, i ka hoohei Bipi ma ia la no, aole nohoi he hoohei aku i ka naauao. No ke aha keia? No ke Kahunapule ole, a me ke Kumukula ole ma keia apana. Ke oki nei au maanei, o pehu loa mai auanei ko lakou la nuku.
L.K. KALEHUAWAI.
Kahuku. Okatoba 13, 1866.
He mau Lio keiki hele hewa!
E IKE AUANEI NA KANAKA A pau, a me na ano haole a pau, Owau o ka mea nona ka inoa malalo nei, eia ma kuu wahi kekahi mau Lio keikikane ulaula helehewa, aole nae i kuniia i ka hao. Ina e ike ka mea nona keia mau lio, e kii koke mai me na dala eha ($4 00) no laua a elua, no ka poino o ka mea kanu, a me ke dala hookahi ($1 00) no ka hoolaha ana. Ina e kii ole mai a hala hoi na la he 30, lilo loa keia mau lio keiki ia'u, a e kuni no hoi au i ko'u hao ponoi.
A.U. KAHUE.
Huelo, Hamakuloa, Maui, Oct. 19, 1866. 257-1t*
OLELO HOOLAHA.
NO KA MEA, UA HOONOHOIA KA MEA nona ka inoa malalo nei i Lunahooponopono no ka waiwai a pau o Kalepani k, o Laupahoehoe, Hilo, Hawaii, i make aku nei me ke kauoha ole. Nolaila, ke kauoha ia aku nei na mea a pau i aie iaia, e hookaa koke mai ia'u, a o na mea hoi ana i aie aku ai, e hoike koke mai i ko lakou mau bila, i pili i keia mamua mai o ka la 30 o Novemaba mai keia la aku, a hala keia manawa, lilo i ole loa na hoopii i pili i keia. E loaa no wau ma kuu hale noho ma Puuohua, Hilo.
E.F. WAHAMANA.
Lunahooponopono Waiwai.
Hilo, Oct. 8, 1866. 256-2t*
Ma ke Alanui Nuuanu
-o-
IOKOBO ESTALL!
-MEA-
Hana Tini a hana Hao Apana
-MEA-
HANA KAPUAHI HAO!
KE HAAWI AKU NEI I KE ALOHA I NA kanaka o Hawaii nei, no ko lakou launa oluolu ana mai i ka wa i hala, a ke lana nei ka manao, e mau mai no ko oukou kipa ana mai. O ka poe e makemake ana e kuai i kapuai hao, a mea pili paha i na Tini, e kipa mai ia nei, mamua o ka hele ana aku i kahi e. 252-2m.
LOLE HOU! LOLE HOU!!
UA LOAA MAI NEI I KA MEA Nona ka inoa malalo nei, he mau lole hou e lawa ai ka makemake o ka poe puni mea hou, a i mea hoi e lohe pepeiao ole ai, nolaila, e hele mai no i ike pono i ke au-nui a me ke au-iki. He hiki hoi ia'u ke kuai aku ma ke kumukuai haahaa loa, me ka lana o kuu manao, o ka haahaa loa keia i oi ae i ko na Halekuai a pau ma ka Mokupuni o Hawaii.
KAPENA WAKA. (CAPT. J. WORTH)
Hilo, Aug. 4, 1866. 249-9t
Olelo Papa.
E IKE OUKOU E NA MEA HOLOHOLONA a pau ma keia Olelo Papa, ua kapu loa ke komo hewa ana o na holoholona e like me ka Lio, Bipi, Hoki, Miula, Puaa Kao, Hipa, maloko o ka Pa o ka Luakini o Kawaiahao, a ina e loaa kekahi o keia mau holoholona iloko mahope iho o ka hoopuka ana ma ka Nupepa, alaila, e hoopaaia no me ka lawe ana iloko o ka Pa Aupuni. Nolaila, e na makamaka ike i keia, a e hookanaka iho. E KAWAIAHAO.
Honolulu, Oct. 20, 1866. 255-4t.
Halekuai Mea ai! Halekuai Mea ai!
Ma ka Hale Unihiepa ma Alanui Papu.
UA HOOMAIKAI IHO NEI KA mea nona ka mea malalo nei i ke Kulana o kona HALEKUAI MEA AI, oia hoi, no ka hookipa ana mai i na kanaka maoli e kalepa ana, a o kona i ini nui, o ka hoolako mau i na mea maikai loa a pau e makemake ia ana. OIA HOI KEIA MALALO IHO:
AILA,
PALAOA,
PALENA,
KOPAA,
PALENA LIILII,
LAIKI,
PIA,
KOLU HOOLUU LOLE,
KAMANO,
UWIKI KUKUI,
MEA ONO,
KULINA,
BALE,
ILI PALAOA AI A KA LIO, &c.
Elua ana mau Kakauolelo i makaukau no ke kuai aku me na makemake, mai ka hora 5 o ke kakahiaka a hiki i ka hora 7 o ke ahiahi.
MR. KAKAI (A. D. CARTWRIGHT.)
Honolulu. 243-6m
KAUKA LAPAAU.
- O -
Dr. Kennedy (Kenede) kona inoa.
AIA NO KONA HALE KAUKA MA ke Alanui Papu, makai iho o ka
HALE AUPUNI.
Honolulu. 245 1y
Kauka Lapaau!
- O -
A. C. BUFFUM
KONA INOA.
AIA NO KONA HALE KAUKA MA KONA hale noho ALDRICH HALE ma Alanui Papu, Honolulu. 236-6m
HANA KAA O NA ANO APAU.
UA MAKAUKAU AU MA KO'U HALE hana KAA me AINA HOU, e hana i na kaa o na ano a pau. Na Kaa i pau i ka hakihaki o kela ano keia ano, a me na mea no a pau e pili ana ia Oihana. Nolaila, ia oukou e na makamaka mea Kaa, e ike ia kakou hookanaka.
WILLIAM AULD (UILAMA)
Honolulu, Sept. 20, 1866. 251-3m
E HAALELE ANA KA
Moku Ahi
"KILAUEA"
Ia Honolulu i kela Poakahi keia Poakahi.
Ma ka Hora 4 1/2 ponoi, (a hiki i I ka wa e hai hou ia'ku ai.) A e holo ana i
KONA, HAWAII,
A me na Awa ku moku malalo iho nei
LAHAINA,
KALEPOLEPO,
KAWAIHAE,
KAILUA,
KEALAKEKUA.
Ma ka hoi ana mai, e haalele ana ia
KEALAKEKUA & KAILUA, ma ka Poakolu.
KAWAIHAE, " " po Poaha.
KALEPOLEPO, ma kakahiaka Poalima. LAHAINA, " ka po Poalima.
WALKER, ALLEN, & Co.
238-tf NA EGINI.
LOLE HOU, LOLE HOU.
UA LOAA MAI I KA MEA NONA ka inoa malalo nei, maluna mai o ka moku D. C. Murray, he mau Kamaa Buti a me na Kamaa maoli i wae ia mamuli o na ano maikai loa. Penei:
Na Kamaa Buti ili bipi Farani maikai loa i papakahi ia a papalua ia ka ili o lalo ae, i kupono i na Keonimana.
Na Kamaa Buti kupono no ko kuaaina noho ana.
Na Kamaa Laholio o ka aoao - Na Kamaa ili bipi keiki me ka laholio ma ka aoao o kela ano keia ano - O na Kamaa Buti o kamalii i oi ae ka maikai mamua o ko na hale e ae. Na Kamaa wahine laholio ma ka aoao o kela ano keia ano - A he mau ano e ae o na Kamaa maoli a me na Kamaa Buti i kupono i na Kaikamahine a me na keiki, i oi ae ke emi i ko na hale kuai e ae ma ke Kaona nei.
O na ano loli kane a pau - Na kakini wahine a me na kane. Na kalepa eleele he nui wale - Na kukaenalo a me ke keokeo paina - Na ano lole hulu hipa o kela ano keia ano - Na kaleko ano hou. Na palu huluhulu. Na kihei lilina. Na pale uluna lilina. Ke ano lilina keokeo maikai loa. Na palule keokeo maikai o kane - Na palule ka-la lilina o kane - O kela ano keia ano tawelu - Na hainaka lilina o kane. Na palule, palemai a me na palemai wawae - Kihei hulu hipa papamu wahine ano maikai - Na mamalu kilika.
He nui wale na
KOHEOHEO,
LOLE WAWAE,
PULIKI O NA ANO A PAU,
KAAWE & PAKU MAKIKA,
UHIMOE KEOKEO,
LOPI KEOKEO MAIKAI,
PEPA HAHAU,
KAHI ELEELE,
BARAKI POO,
HAINAKA KILIKA KEOKEO, a o na ano e ae,
BARAKI NIHO,
LIHILIHI,
PIHI PA no ka palule,
LIPINE PAPALE,
PEAHI,
A me na mea e ae he nui wale o kela ano keia ano.
M. McINERNY.
Alanui Maunakea me Beritania, Honolulu, July 24, 1869. 244-2ms
HE PA KUAI PAPA HOU.
300,000 Kap. Papa ka nui!
KE POLOAI AKU NEI O L. L. Hulipahu (he haole i noho a ewe ia Hawaii nei,) i na io ponoi a pau o Hawaii nei mai ka Hikina a ke Komohana, e anoi ana e loaa na lako Hale no kelia wa aku, e kipa mua mai ma ko'u
HALE KUAI PAPA
Ma ke kihi Komohana o na Alanui Papu a me Moiwahine. Nana no e hahai aku i na lilo e paa ai ka hale, ke hai mua ia mai na palena.
Eia ma kona Pa Kuai Papa Hou!
60,000 Kapuai Papa Kalakala Nouaiki,
40,000 " " Hole "
30,000 " " Ulaula, 2, 1 1/2, 1 1-4, 1 in.,
80,000 " " Kalakala ulaula,
20,000 " " Kepa ulaula loloa, pine pa
200,000 Pili Laau kapili Hale, [me na kaola.
Na Pepa Kapili Hale.
150,000 Iwilei Pepa Kuea ka nui.
O kela ano keia ano o na pepa kapili Hale o Pelekane - 21 iniha ka laula a he 36 kapuai ka loa o ke kukaa hookahi. O kekahi mau kukaa iho he nui a hiwahiwa no ke nana aku.
Oia no hoi, 9,000 Iwilei Pepa Kuea Amerika e waiho pu nei.
E okioki ia no na papa e like me ke kauoha, aole e uku ia ka hoolala ana a me ka wehewehe ana i na mea e hana ia ana. O ke kapili ana i na kua hale a me na laau o na Alahaka, e kuhikuhi wale ia aku no ia mamua o ke kuai ana mai. O na papa hele manoanoa i kupono no na Alahaka a me na uapo, e haawi koke ia no e like me ke kauoha. O na kanaka a pau e makemake ana no na mea kapili hale, e oluolu lakou e kupa mai e hoinainau pu me a'u ma ko'u
HALE OIHANA.
E hiki koke mai ana na
PENA,
AILA,
PATE, a me na mea hulali i awili pu ia,
NA KUI,
PANI PUKA,
OLEPELEPE,
NA PUKA ANIANI, A PELA AKU.
O na mea a pau i hai ia maluna, e kuai ia no me ke kumukuai haahaa loa i emi iho malalo o ka mea e kuai ia nei ma ka hookaa aloha ana mai.
He mau Papa Ulaula kekahi i HOLEIA ma na aoao elua, me na ano Pine Pa Hale maikai a pau.
247-5t L. L. HULIPAHU (TORBERT.)