Ka Nupepa Kuokoa, Volume V, Number 34, 25 ʻAukake 1866 — Page 3
Ka Nupepa Kuokoa.
HE KEIKI HELEHEWA. Ma kekahi la o kela pule i hala aku nei, ua nalowale kekahi keiki; aole nae i ikeia a i lohe ia hoi, ka imi ikaika ana o na makua ponoi, a na ke kanaka e i loaa ai ua keiki la i hoolaha ae, me ka i ana, ina aole e kiiia aku ua keiki nei, alaila, o ka lilo no ia o ua keiki nei i ka mea i loaa ai. Ke ane like mai la ia hana me ka hana ana i ka holoholona, ke kukala, a i kii ole ia mai, alaila, o ka lilo no ia i ka mea i loaa ai.
HE KAUKA LAPAAU NO LAHAINA. O kekahi o na kauka hou o ke Kaona nei, oia o Kauka Bikinigo (Becthinger) kela kauka e like ana me ka mea nona ke mele o "hai e na pua o ke kula," ua hoi aku nei i Lahaina,
a e noho loa ana malaila ma ke ano kauka lapaau no na mea a pau e loohia ana i na mai o kela ano keia ano. He palapala kai hiki mai nei, e hai ana, ua aua ia ua kauka la e noho ma Lahaina, a nolaila ke kumu o kona noho ana malaila.
ME HE LA NOA 'LA KA PAAPU I KANAKA. Ma ka la Sabati i hele haaheo aku nei me kona nani, a ma kakahiaka o ia la, ua ku mai ke Kilauea mai kona holo kaapuni ana aku nei ia Hawaii, ua ike aku makou i ka hele a hakinua na kanaka makai o Aina Hou. A no keia mea, ua kahaha loa ko makou manao. Ina he mau makamaka ua holo mai, he pono ka hele ana ma ia la, no ka mea, he hana kupono ia, aka, no ka lealea wale, ke i nei ke Kuokoa "aole pono, he hoohaunaele wale no ia i ka la Sabati."
UA HOI MAI. Ma ka hoi ana mai o ke Kilauea i ka la Sabati aku nei, ua kau pu mai maluna ona ka Mea Hanohano ke Kiaaina o Oahu a me kana Aliiwahine. I ka nana'ku ia laua, ua hele wale a lipolipo, i ka uhi mau paha a ka Hekuawa o Wailuku. Me ia lipolipo no, a o ka pa ana mai hoi paha i ka ae-kai, hui pu ae la hoi, hele wale a mea kai. Me ia poniuniu moku no a hoomaha ana ke alii Kiaaina wahine iloko o ka Halepule eehia o Kawaiahao, a i ko makou ike ana'ku, hoomanao ae la makou i ka noho ana o na alii o ke au i hala'ku.
E MALUHIA LOA ANA PAHA.—Mai ka hoomaka ana mai nei o keia malama ko makou hoomakakiu ana a halo ana i na huina alanui o Honolulu nei, a ua maopopo loa ia makou ua hoonoho ia iho nei na makai ma kela huina alanui keia huina alanui o ke Kaona nei e like me ka noho ana mua i kela mau makahiki aku nei i hala. Ke lana nei ko makou manao e maluhia loa ana ko kakou nei Kaona, a aole e lohe pinepine na pepeiao i na mea ino e hanaia ana maanei.
KA LA 31 o IULAI MA KOHALA AKAU.—Ua loaa mai ia makou he paiapala na T. Kauai o Kohala Akau, e hai mai ana ia ia makou i ka malama maikai ia ana o ka la 31 o Iulai ilaila. He la hoomaha ia no na mea a pau malaila, oiai, ua hookaokoa lakou he ahaaina hoomanao ma Makapala. A o kekahi mea hou i hanaia malaila, he hoopaapaa mawaena o kekahi kanaka Hoolepope a me kekahi kanaka Pope no na mea e pili ana i na ekaleisa. Ma ka hai mai a uo i ala, ua paa ke kanaka Pope. I hoopaapaa no la i ke aha. I mea paha e hoohoka ia'i.
KUMAKENA UA MEA HE PAPA A ME KA WAHIE. Ia makou e naue ana makai o Kilauea a ike i kona holo ana, aia hoi, halawai mai la me ko makou mau kiionohi maka, na papa hale he nui wale e waiho ana, a me na paila wahie he lehulehu wale e pukuikui ana ma Ainahou, a e hooleiia mai ana no hoi i uka nei mai luna mai o ke kiapa o Kimo Pelekane. Me he mea la nae o kana ukana nui ia e holoholo nei ma keia mau kai Hawaii. Pela no i ka nana aku. A ma ka la Poaha iho nei no, holo hou aku nei no i ka wahie i Kona, a hala loa aku paha i Kau.
HE HALE PAI NUPEPA HOU. Ke hoomakaukau mai nei o Mr. Ayer i kona keena pai nupepa ma kekahi keena kaawale o ka Hale Uwinihepa o Kapenaki ma Alanui Moi Wahine. E hoopuka ana oia he nupepa haole, pela hoi ka lohe wale mai. Ina pela io, o ka nui loa mai koe o na nupepa o ko kakou kulanakauhale. No lakou nei ae ia pomaikai, no ka poe hoi paha i ike i ka olelo haole, a ma na " Hunahuna mea hou o Hawaii nei" kakou e ike ai i kekahi mau mea i paiia ma ua nupepa la.
KE MAHIAI MAI NEI KA MOI.—I ka pule aku nei i hala a me keia pule, ke haiia mai nei ia makou ka lohe, eia ka Moi Kapuaiwa Aliiolani, ma Waikiki-waena kahi i mahiai ai me kona mau ohua, e hana ana i ka puni a kona mau kupuna, o ka mahiai. I ko makou lohe ana i keia, ua ninau iho makou iloko o makou iho, pehea la ka poe e noho wale mai nei aohe hana ? He nui wale na aina ma Waikiki e ku nei me ke akaakai, aohe nae he mahiai ia. I ko makou manao nae, ina e hoohali ia aku ia mau aina e mahiai, a ma ka mahele ai no hoi ka uku, a i ole ma ka puu dala paha, aole no e hoole ia mai ana e ka mea aina. Ke ike ae la kakou, ke mahiai mai nei ka Moi, e pono hoi e mahiai na makaainana, e hoopau i ka noho palaualelo ana, no ka mea, ke ike nei kakou iloko o keia mau la, o ke kanaka mahiai wale no ka mea lanakila. Ke i mai nei hoi o Solomona, "O ka mea mahi i ka aina, e maona oia i ka ai."
HE MAU KAIKAMAHINE .--I ke awakea Poakolu ae nei, ike aku la makou i kekahi mau kaikamahine eono, e kaia ana e ka makai. Ninau aku la makou, heaha keia huakai kamalii wahine? I mai la ka makai, "he poe Laikini e lawe ana au i Kawa, no ka hele ole ana i kahi o ke kauka, nolaila hoihoi ia i Kawa e hoopaa'i." E na makamaka heluhelu nupepa, pehea ka hana a keia poe i koho ai, oia hoi ka noho Laikini ana, nani anei ? Aole loa, he mea hilahila loa, aole no hoi he hana e laha ai keia Lahui, no ka mea, ua like no ia me ka mea e lealea ana ma ke kalakalai wale no, he manumanu ka mea e ike ia, aohe nae he pomaikai e loaa.
HU KA-AKA A HAALELE WALE.—Ma ke ahiahi Poakahi iho nei, i ka wa a ka mokuahi Kilauea e hoonenene ana e holo, aia hoi, hiki hope mai la kekahi wahi ohua Hawaii me kahi mamaka umeke poi; a no ka pupuahulu i ka holo o ka moku, nolaila, lalau ia mai la kahi mamaka ana e ka poe lima, a hoao ae la ua wahi ohua nei e hamohulu aku ma ka palekai, aka, ia ia e pinana aku ana, haule mai la kahi umeke poi ilalo o ka uapo a uwala liilii loa. Hooku nana iho la ia a paa ae la i kahi umeke poi nahaha a pii hou ae la. Ia manawa hu ae la ka aka o ke anaina e ku ana, a ina he moe ino ko ka po, ina ua poholo pu iloko o ka umeke poi.
HE ANAINA LEHULEHU MA KA UA KANILEHUA. He wahi palapala ka i hiki mai i kekahi o makou i keia pule, mai kekahi makamaka opiopio mai e noho la i ka ua Kanilehua, e hai ana i ka hoike pau ia o na kanaka o Hilo ma ke awa ku moku ma ka la 12 o keia malama. O ke kumu o ko lakou hoonuanua loa ana, no ko lakou akahiakahi a ike hou ia Kilauea, oiai, he mau makahiki ae nei i hala ka hoopalai maka ana a ua Kilauea nei ia awa, a i ua la nei pulupe hou i ka ua Kanilehua. He mea hou loa ia, wahi a ka mea nana mai ka palapala.
HE IA KU MA HANALEI.—Ua poloai mai o H. G. Sema o Hanalei, Kauai, ia makou ma kana palapala, e hai ana penei: "Eia ma ko makou nei kahakai ke hele mau nei na kanaka, na wahine a me na keiki i kela po keia po, koe nae ka po Sabati, i keia mea he kualau aweoweo ke hoopuni ia nei keia ia me na lau i hili loihi ia a hiki i ka umikumamaiwa anana. Ke ai nei lakou i ka ia i laweia mai, mai ka opu hohonu mai o ke kai." Ua oiaio paha keia, ke haanui mai nei lakou la, he mea hoonuu iho no hoi paha, aole ka auanei, he hooioi maoli no paha, i kahe iho ai ko kakou mau haae maanei.
HE PA KUAI PAPA HOU.—Ke kono nei makou i ko makou poe makamaka heluhelu nupepa, e nana i ka Olelo Hoolaha a L. L. Hulipahu o keia la ; malaila kakou e ike ai i ka nui o na ano papa a me na pili e waiho nei ma kona pa kuai papa hou ma Ainahou. Aia kona keena hana ma ka huina o na Alanui Papu a me Moi Wahine. He makemake no hoi oia e launa oluolu me na kanaka a pau e kipa aku ana no ke kuai ana i na lako hale. He oluolu no hoi oia i ke kuka pu ana no ka nui o na kapuai e paa ai o ka hale a me ka nui o na tausani pili, a me ka nui hoi o na dala. Aole kela e makee wale mai ana, aka, e hana no oia i ka pono kaulike mawaena ou a me ia. E hoao no i pau ke kuhihewa.
Na Palapala.
Mai ka malu hekuawa mai.
I NA HOA O KE KEENA "KUOKOA ;"
Aloha oukou :—Ekolu iho nei o'u pule ma Maui nei me ka hooili ole aku i kahi palapala no oukou, a ke kali nui nei paha oukou i ka hooko aku a ka oukou kauwa i kana mea i ae ai, oia ka hai ana aku i na mea liilii o keia mau aina hiwahiwa o Maui Komohana a me Maui Hikina. Ina he makemake ko oukou e ike i na pono a pau o Maui, he pono ke hele kino mai a noho iho he mau pule maanei, mawaena o na Wai-eha, a i ole ia ma na aoao Komohana o Haleakala, keia Hiwahiwa nui o Hawaii nei, mai Makawao a hiki aku i Ulupalakua. Aole i emi iho ka nani o Maui o Kama. Ke kahe nei na wai, a ke pa nei na makani olu o ke Koolau. Ke waiho nei ka ohu maluna o Halona, a ke kau haaheo nei ka papale kapu keokeo o Haleakala.
KA HOOKOLOKOLO MAWAENA O BELE ME PEKI.
O ka mea i wawa nui ia ma Maui nei iloko o keia mau pule, oia ka hoopaapaa ana a me ka hookolokolo ana mawaena o Mika Bele a me Mika Peki, he mau haole mahi ko laua ma Wailuku. Ke i nei kekahi poe, o ka hookolokolo ano nui hookahi keia i kela ae mamua o na hihia a pau o na wa i hala ma keia pae aina. Imua o ka Lunakanawai Kiekie, Hon. E. H. Alena ka hoao ia ana o keia hihia ; he umikumamalua la o ka hookolokolo ana ma Wailuku, aole no hoi i pau, ua hoihoiia ke koena o ka hana i Honolulu. O A. F. Judd (Alapaki) a me ka Aeko na loio ma ka aoao o Bele; a o kahi loio a-i-ku o Honolulu, me Pawela no Wailuku, a me J. W. H. Kauwahi, a me J. H. Napela na loio ma ka aoao o Peki. Nana aku oe i ka hana a na loio, hihi aku hihi mai na olelo aua poe imi Kanawai nei. Hele na olelo a lakou me na paio ana i ka loa a i ka laula, i ke kiekie a i ka hohonu, hihi lua a pakaawili no hoi,
" Hihi kaunaoa.
Hihi i Mana,"
i na hana a na keiki o ke Kanawai. He hihia keia i ulu ae no ka hoopaapaa ana no ka wai o ke kahawai o Iao. Ua hoole o Peki, aole kuleana o Bele iloko o ka wai: no ia mea, he minamina nui ko ka poe mahi ko o na Wai-eha no nei mea he wai. No ka nui o na mahi ko, ke hopo nei lakou o maloo ka aina. He hihia kaulana keia, a e lilo ana paha ka olelo hooholo a ka Lunakanawai ma kela mea i kumu alakai no na hihia o ia ano ke hooea mai mahope.
NA OAHU MA MAUI.
He nui ko o Oahu poe i holo mai i Maui nei i keia kau. Ma keia pule aku nei, ua helu au a he kanakolu a keu. Iwaena o lakou kekahi o ko kakou poe kaulana. O ka Hon. Mrs. L. Kamakaeha Dominis a me kana alii kane, a me Likelike kai noho iki iho nei ma Lahaina a ma Waikapu, aohe nae i liuliu, he mau la wale no ma Waikapu a hoi ana. I holo aku hoi ka hana e ike alii, hai ia mai ana e kamaaina ua hoi. Ua holo hou mai nae ke Kiaaina i ka pule i hala ae nei, a e hoi ana paha ma keia moku ahi.
Ua halawai iho nei au me na mea Hanohano E. H. Alena, a me G. M. Lopikana, i hele mai laua mamuli o ka hooko ana i ka laua oihana.
He nui na makaainana o "Oahu maka ewaewa" e noho makaikai nei ia Maui, a ua hoi aku nei kekahi poe o lakou. Ua makemake nui ia o Maui e ka poe makaikai no ka maikai o na helehelena o ka aina. Ua kela aku no hoi ko Maui nei poe ma ka hookipa maikai ana i na malihini. He nui ka poe hoolana mai e imi nei i ke ola ma ko kakou nei pae aina, aole no hoi i nele o Maui i kona haawina.
KA LA 31.
Ua malamaia keia la nui ma kela wahi keia wahi o keia mokupuni; pela ko'u ike. Ma Wailuku he ahaaina nui, a he nui ka hoohololio. Ua hoikeike ae na Ahahui o na Wai-eha ia lakou iho ma ia la ma na alanui me na lole o na ano wai hooluu a pau o ke anuenue. Pela ko'u lohe wale mai. A ua lohe wale mai au he mau hana nui kekahi ma Lahaina ma ia la.
Mauka nei ma kahi a'u e noho nei, he ahaaina nui ma kahi o Hopena no na paahana o ko laila mahi ko. A i ke awakea he halawai hauoli ma ka hale pule. Ilaila au kahi i hele ai e ike a e hoolohe i na hana, a ua noi ia mai ka oukou kauwa e kamailio aku. Aole au i haiolelo, he wahi pana olelo iki nae ka'u ma ia wa. He maikai na hana o ka la 31 o Iulai maanei a'u i ike ai, aohe haunaele nui, aohe inu mea ona a'u i lohe ai.
WI KAHI MAU AINA.
Ua wi kekahi mau apana o Maui nei, a ua pilikia maoli kekahi poe i ka pololi. Ua pii loa ke kumukuai o ka ai. I keia ahiahi iho nei, ua halawai au me ka Luna o kekahi mahi ko o Makawao, a ua hai mai oia, aohe i maopopo i keia la kahi e loaa mai ai ka ai no ka la apopo, pela ia la aku ia la aku. Ke olelo nei kekahi poe e kui i ka palaoa i poi e like me ka hana ana o ka poe Hawaii ma Kaleponi. Ke kii ia nei ka ai e ko Makawao me ko Kula poe ma Huelo. A ke kii nei ko Wailuku i ka ai i Molokai. E nui aku ana paha ka pilikia no ka ai ma keia hope aku.
KE KULA KAIKAMAHINE O MAKAWAO.
Elua iho nei makahiki o ke ao ana o keia Kula ; he 40 haumana e noho nei, a i ka nana aku, ua holo maikai lakou ma ka ike. Ke ao ia nei na haumana ma na palapala ma ka olelo Hawaii a me ka olelo Enelani, a ua makaukau kekahi poe ma ka olelo haole. Ua lawe na kaikamahine ma ka olelo haole ma ua kamakamailio liilii ana a lakou, a i ko'u hoolohe ana aku, he haole io no. I olelo Hawaii aku kuu hana i kekahi, he namu wale mai no ka i ala.
Ua ao ia no hoi na haumana ma na mea e ae, oia hoi ka malama hale, ka hoomakaukau ana i na mea ai, ka humuhumu, ka holoi, ka aiana lole, ka himeni a me ka hookani piana. Nana aku oe, ulili lua na lima o kamaliiwahine maluna o ka piana. Ua hoonanea loa ia au i kekahi wa i ka hoolohe ana i na leo mele lea a ua poe kaikamahine nei o ka aina nei o Hawaii. Ea, e ke Kuokoa e, ina he kanalua kou i ka pono o ke kaikamahine Hawaii, e hele mai oe e makaikai i ke Kulahanai o Makawao i pau kuhihewa.
Ua kokua ia iho nei keia kula e ke Aupuni a me ka Papa Hawaii, a he mea ia e holo maikai ai na hana o ke Kula. Ua paa iho nei ka hale kula hou, he hale maikai; he 32 kapuai ka loa, a he 22 ka laula. Aole paha mea e hoole ana i ka pono o keia Kula. He pomaikai nui ia, aole no Maui wale no; aka, no ke Aupuni a me ka lahui holookoa keia pono. E hoike ana ke Kula i ka la 31 o keia malama, alaila paha au e hai aku i na mea hou. H. H. P.
Maui Hikina, Aug. 17, 1866.
PAU I KE AHI. Ua ike iho makou maloko o kahi nupepa haole o kakou nei, oia hoi ka Hawaiian Gazette, i ka pau ana o ke kulanakauhale o Okele (Ottery), ma Enelani i ke ahi, he 120 mau hale i pau i ke ahi, a he 120 mau ohana e noho ana me ka hale ole.
Na Hana a ka Aha Hookolokolo
Kaapuni o ka Apana 2,
ma Maui.
Ua wehe ia ka Aha Hookolokolo Kaapuni o Maui, ma ka la 1 o Au gate, 1866. O ka Mea Hanohano G. M. Robikana, ka hoa Lunakanawai mua o ka Aha Kiekie, a me ka Mea Hanohano A. M. Kahalewai ma ka noho.
Eia ka hihia mua. Camp bell & Turton, kue ia Mele White Torbert, no ka ohi ana i na $152, a e kokoke ana paha, ma ka palapala e waiho ana i ka aoao pale. Ua hoao ia ka hihia, aka, ua haule e nae ka aoao pale, nolaila, ma ke noi a W. C. Ione, ua waiho ia i ka Banako. O Hanale Kamikana ma ka aoao hoopii, a o W. C. Ione ma ka aoao pale.
Ke Alii kue ia Lowehu kekahi pake kinikiu i laweia mai nei mai Kina mai, he hihia moekolohe ino loa i ike ole ia ma Hawaii nei i ka wa o keia noho pono ana. Hoopaiia ka pake elima makahiki ma ka hana oolea, me $25 koina. O Hanale Kamikana no ke Alii, a o Mahoe a me Kalu no ka pake. He pikao loa no paha no keia wahi pake. Ke Alii kue ia A chu, no ka lawelawe i na mea eha me ka manao e powa malu. He pake kinikiu no keia, no ia ohana no a Kauka Hiribalani i lawe mai ai. Hoonohoia elima makahiki ma ka hana oolea, me $50, hoopai me ke koina o ka Aha. O Hanale Kamikana no ke Alii, o Mahoe no ka aoao pale.
Ke Alii kue ia Paulua, hoopiiia no ka lawelawe i na mea eha, me ka hoeha ia Moana, no Waikapu, a ua hai kona auwae. O ko makou lohe, ua inu ia i ka awa, a moe ma kekahi wahi. Ua hooholo ke jure, i ekolu makahiki ma ka hana oolea, me $5, hoopai me ke koina. O H. Kamikana no ke Alii, Mahoe a me Aholo no ka aoao pale.
Ke Alii kue ia Napaepae, no ke kuai ana i ka wai ona a me ka hoolako ana i mea e ona ai ka lehulehu. Ua hoopiiia keia hihia imua o ka Lunakanawai Hoomalu, a mailaila mai a hiki i ke jure. Ua hooholoia, e hoopaahaoia ka lawehala i elua makahiki, $200, hoopai a me ke koina. H. Kamikana no ke Alii, Ione a me Kauwahi no ka aoao i hoopiiia. Ua kaheaia na oki mare, aohe i makaukau. Ua hoopaneeia ka Aha, a ua holo aku i Wailuku, malaila e hookolokoloia ai na hihia, a pau ko laila hoi hou mai ma Lahaina.
Ahaaina a na Iwa o Waiakea.
E KA NUPEPA KUOKOA E ; ALOHA OE :—
Ma ka Poalima, oia ka la umi kumamakolu o Iulai nei. Ua kukuluia he ahaaina na na Iwa puukani o na aoao palupalu o Kaua kanilehua o Hilo-hanakahi, ma ke kula o Waiakea, i hoopeia i na lau aala o Panaewa, i awiliia hoi me na pua moani o loko o Pekina, haiamu maoli ke nana'ku, me he la e kau ana na manu kikaha o Paliuli iluna o na pua lehua o Makaulele.
Anoai, ua lele mai iluna o ka poe makaikai ka ulu mahiehie no na kahiko keokeo me na hupa i hele a hoohaha me he palahu kane la, me na papale i luhi ehu i na lei ilima, a me na awapuhi pake, me na lipine e welo ana ma na poohiwi, ai ka manu iluna, kau a mea o ka nani.
Malaila i loaa'i kekahi wahi mele, penei ;
" Hoinainau mea ipo ana ka nahele,
Hookokoe ana ka maka i ka moani,
Ke ike ina pua hoomahie luna,
Hihina lua i Moeawakea,
Ina aku no la i pua lei o hao,
I Puna no ka waihona a ka moe e."
Ua hemo mai lakou mailoko o ka hale kula a mawaho o ka pa ; hui nae na keiki puhi ohe, me ka lakou mau mea kani. Mamua lakou o ka huakai, kani ka pahu, kani na ohe ua ane kinikohu ke ike aku, a mahope iho o lakou, o ke kumukula wahine Kealuloa Nalimu, me na iwa o Paliuli i paluaia ka hele ana, ua ane kikaha ka iwa ina pali ma ka nana'ku, a kai hele aku la mawaho iho o ka pa o ka Mea Hanohano ke alii Kiaaina o Hawaii R. Keliikolani. Malaila i lai ai i ke one anapa o Waiolama, a me ke kai leo nui o Paikaka, a hiki ma Kanukuokamanu a me ka wapo o Wailoa. Huli hoi mai ka huakai a komo iloko o ka pa kula ma ia hope iho ku poai ae la lakou no ka hoomakaukau i kekahi leo himeni ua hana mai me ka leo nahenahe oluolu a pau ia puhi ka ohe kohu leo o-o ke kikikou iluna o ka pua lehua.
Nui no na makaikai i hele mai e nana no keia mea hou a pu na mea i ka hanaia hookuuia lakou e paina no na mea i hoomakaukauia e na makua, a paa ka lakou paina ana, alaila, ua hookipaia na makaikai e ka poe i makaukau ua ai a lawa ka makemake.
O ka hora 3 a me ka 4 o ke ahiahi a pau ka paina ana hookuuia ka ahaaina. Ia manawa uleu aku la ua poe Iwa nei i ka hoohulei a na lio. Me ke aloha.
F. M. KUPANIHI.
E HAALELE ANA KA
Moku Ahi
"KILAUEA"
Ia Honolulu i kela Poakahi keia Poakahi.
Ma ka Hora 4 1/2 ponoi, (a hiki i
I ka wa e hai hou ia'ku ai.) A e holo ana i
KONA, HAWAII,
A me na Awa ku moku malalo iho nei:
LAHAINA,
KALEPOLEPO, KAWAIHAE, KAILUA,
KEALAKEKUA.
Ma ka hoi ana mai, e haalele ana ia
KEALAKEKUA & KAILUA, ma ka Poakolu. KAWAIHAE, " " po Poaha.
KALEPOLEPO, ma kakahiaka Poalima.
LAHAINA, " ka po Poalima.
WALKE R, ALLEN, &Co. 238-tf NA EGINI.
MA RE.
AKONI-KAPUA. Ma Honolulu, Aug. 22, mareia e Rev. L. H.Kulika. No Honolulu laua.
MAILOU-KALUA. Ma Honolulu, Aug. 22, mareia e Rev. L. H. Kulika. No Honolulu laua.
KAIHUPELA-KAHULEMELE. Ma Kawaiahao, Aukake 18, mareia e Rev. L. H. Kulika. No Honolulu laua.
KAKOOKALANI-POEPOE. Ma Maemae, Aukake 3, mareia e Rev. L. Kamika. No Honolulu laua.
KAUO-KAPUA. Ma Maemae, Aukake 9, mareia e Rev. L. Kamika No Moanalua laua.
KAILIUAKEA-MELE. Ma Maemae, Aukake 14, mareia e Rev. L. Kamika. No Maunaala, Honolulu laua.
MAAWEIKI-MELE. Ma Waimanalo, Koolaupoko, Iulai 29, mareia e Waiwaiole.
KAIAMA-KAPELA. Ma Puuohai, Iune 20, mareia e Kalolo. No Honomainaa, Hilo, laua.
HANAU.
Iulai 26, ma Honopou, Hamakualoa, Maui, hanau o Mose Kalauao k. na J. Kalauao me Kaahanui.
Iulai 26, ma Hanawana, Hamakualoa, Maui, hanau o Kealoha (w.) na Kahuhu me Kaaua.
Au g. 7, ma Puoohua, Hilo, hanau o G. L. Ilihiokalani k. na Wahamana, me Eliza Parker.
Au g. 1, ma Papa, Kona Hema, hanau o Mele (w.,) na Heleloa k.
MAKE.
Iune 21, ma Weloka, Hilo, make o Kamae k.
Iune 23, ma Maulua, Hilo, make o Keakalani w.
Au g. 15, ma Kalahiki, Kona Hema, make o Kekaau w.
Iulai 17, ma Kawa, make o Kuapihi w.
Iulai 29, ma Honopou, Hamakualoa, Maui, make o Kuewa k.
OLELO HOOLAHA.
E IKE AUANEI NA MEA A PAU.
mai ae iki mai i ka'u wahine mare
Ia M. KAHOOKAMANI,
E aia ma ko'u inoa, a ma kona inoa paha mai keia la aku, no ka mea, aole o maua noho pu. A. KAMANELE.
Niolopa, Aug. 22, 1865. 247-2t*
Hoki Helehewa!
E IKE OUKOU E NA MEA A PAU LOA.
Owau o ka mea nona ka inoa malalo nei, eia ma ko'u wahi he Hoki ulaula hauliuli helehewa, ua puka ke kua; hao
kuni U, aia ma ka uha hema. Nolaila, ke noiia aku nei ka mea nona keia Hoku, e kii mai me na dala $3.25, i uku no ka malama ana a me ka Hoolaha ana, a i na aole e kii mai a hala na la he 30 mai keia ia aku, alaila e lilo no ia Hoki no'u.
A. D. KAMOKULEWA.
Leepoko, Waianae, Aug. 20, 1866. 247-1t*
OLELO HOOLAHA.
E IKE AUANEI OUKOU E NA KANAKA a pau mai Hawaii a Niihau. Owau o AMOE ka wahine mare
A NUUANU,
no Hana, Maui. Ua mare ia maua ma Hilo nei, ua haalele mai o ia ia'u i na makahiki ewalu, me kona malama olei ko'u ola, nolaila, ke kauoha aku nei au i ku kane mare e hoi mai me a'u, i na aole oia e hoi mai me a'u, alaila, hiki no ia'u ke hoopii imua o na Lunakanawai Kiekie e hooki i ko maua mare ana. AMOE.
Puueo, Hilo, Aug. 10, 1866. 247-1t*
HALEKUAI HOU.
EIA KEIA HALEKUAI MA MONIKAHAAE, mauka aku o HALEAKALA. O ke kuai ana o ka holoku, he $1.50 lawa, aole anei he makepono keia, i ka nana iho, ua makepono loa! Nolaila, e wiki mai oukou e na makamaka. Me ka mahalo. J. FISHER.
Honolulu, Aug. 23, 1866. 247-1t
KAUKA LAPAAU.
I KA LA MUA O OKATOBA E HIKI Mai
ana, e hoomaka o
Kauka Bikiniga (Dr. Bechtinger.)
E noho loa ma LAHNINA i Maui, e hooko i kana Oihana Kahuna Lapaau, a o ka poe mai o kela ano keia ano, no kela wahi keia wahi, e hiki ia lakou ke hele io na la no ko lakou mau pilikia a pau. Dr. BECHTINGER.
247-10 ts
OLELO HOOLAHA.
NO KA MEA, UA HOONOHO IA KA Mea nona ka inoa malalo, i Lunahooponopono no ka Waiwai a pau o KAPOKA (k) o Haiku, Hilo, Hawaii, i make kauoha ole. No laila, ke kauoha ia aku nei na mea a pau i aie ia ia, e hookaa koke mai ia'u, o na mea ana i aie aku ai, e hoike koke mai i ko lakou kuleana e pili i keia, mamua mai o ka la 30 o Sept. mai keia la aku. A hala keia manawa, lilo i ole loa na hoopii i pili i keia. E loaa no au ma ka Hale Hookolokolo o Hilo.
D. KEAWEHANO.
Luna hooponopono Waiwai.
Hilo, Augate 15, 1866. 247 3t*
Lio Nalowale!
UA AUWANA, A UA AIHUE ia paha kekahi Lio o
KAIMANA,
He Lio Eleele, ua kuni ia BS. He kamoa ma na wawae mua. E uku no au i ka mea nana e hoihoi
mei i keia Lio. H. DIMOND.
Honolulu, Aug. 23, 1866. 247 1t
HE PA KUAI PAPA HOU.
300,000 Kap. Papa ka nui!
KE POLOAI AKU NEI O L. L. Hulipahu (he haole i noho a ewe ia Hawaii nei,) i na
io ponoi a pau o Hawaii nei mai ka Hikina a ke Komohana, e anoi ana e loaa na lako Hale no kelia wa aku, e kipa mua mai ma ko'u
HALE KUAI PAPA
Ma ke kihi Komohana o na Alanui Papu a me Moiwahine. Nana no e hahai aku i na lilo e paa ai ka hale, ke hai mua ia mai na palena.
Eia ma kona Pa Kuai Papa Hou!
60,000 Kapuai Papa Kalakala Nouaiki,
40,000 " " Hole "
30,000 " " Ulaula, 2, 1 1/2, 1 1-4, 1 in.,
80,000 " " Kalakala ulaula,
20,000 " " Kepa ulaula loloa, pine pa
200,000 Pili Laau kapili Hale, [me na kaola.
Na Pepa Kapili Hale.
150,000 Iwilei Pepa Kuea ka nui.
O kela ano keia ano o na pepa kapili Hale o Pelekane - 21 iniha ka laula a he 36 kapuai ka loa o ke kukaa hookahi. O kekahi mau kukaa iho he nui a hiwahiwa no ke nana aku.
Oia no hoi, 9,000 Iwilei Pepa Kuea Ame rika e waiho pu nei.
E okioki ia no na papa e like me ke kauoha, aole e uku ia ka hoolala ana a me ka wehewehe ana i na mea e hana ia ana. O ke kapili ana i na kua hale a me na laau o na Alahaka, e kuhikuhi wale ia aku no ia mamua o ke kuai ana mai. O na papa hele manoanoa i kupono no na Alahaka a me na uapo, e haawi koke ia no e like me ke kauoha. O na kanaka a pau e makemake ana no na mea kapili hale, e oluolu lakou e kupa mai e hoinainau pu me a'u ma ko'u
HALE OIHANA.
E hiki koke mai ana na PENA, AILA, PATE, a me na mea hulali i awili pu ia, NA KUI, PANI PUKA, OLEPELEPE, NA PUKA ANIANI, A PELA AKU. O na mea a pau i hai ia maluna, e kuai ia no me ke kumukuai haahaa loa i emi iho malalo o ka mea e kuai ia nei ma ka hookaa aloha ana mai.
He mau Papa Ulaula kekahi i HOLEIA ma na aoao elua, me na ano Pine Pa Hale maikai a pau. 247-5t L. L. HULIPAHU (TORBERT.)
KAUKA LAPAAU.
- O -Dr. Kennedy (Kenede) kona inoa.
AIA NO KONA HALE KAUKA MA ke Alanui Papu, makai iho o ka
HALE AUPUNI.
Honolulu. 245 1y
Kauka Lapaau!
- O -
A. C. BUFFUM
KONA INOA.
AIA NO KONA HALE KAUKA MA KONA hale noho ALDRICH HALE ma Alanui Papu, Honolulu.
236-6m
LOLE HOU! LOLE HOU!!
UA LOAA MAI NEI I KA MEA Nona ka inoa malalo nei, he mau lole hou e lawa ai ka makemake o ka poe puni mea hou, a i mea hoi e lohe pepeiao ole ai, nolaila, e hele mai no i ike pono i ke au-nui a me ke au-iki. He hiki hoi ia'u ke kuai aku ma ke kumukuai haahaa loa, me ka lana o kuu manao, o ka haahaa loa keia i oi ae i ko na Halekuai a pau ma ka Mokupuni o Hawaii.
KAPENA WAKA. (CAPT. J. WORTH) Hilo, Aug. 4, 1866. 244-4ts
OLELO HOOLAHA!
E na makamaka a me na malihini o na wahi e mai!
EIA AU MA KUU KEENA HANA ma ALANUI PAPU, makai iho o ka Halekuai o Waterhouse (Welekahauki. Malaila au e noho makaukau nei e hooponopono hou iho i na mea a oukou i hakihaki, ina paha he pu, he laka paha, he ki, he kula pepeiao, he pine umauma, he wati nui paha i make, me ia mea aku ia mea aku. A ua makemake no au e kuai i na apana keleawe kahiko a me na apana kepau paha a oukou i hoakoakoa ai.
RO BAKA ANERU (ROBERT W. ANDREWS.) Honolulu, Iulai 14, 1866. 241-2m
Ma ke Alanui Nuuanu
- O -
IAKOBO ESTALL!
- MEA -
Hana Tini a hana Hao Apana.
- MEA -
HANA KAPUAHI HAO!
KE HAAWI AKU NEI I KE ALOHA I na kanaka o Hawaii nei, no ko lakou launa oluolu ana mai I ka wa i hala, a ke lana nei ka manao e mau mai no ko oukou kipa ana mai. O ka poe e makemake ana e kuai kapuahi hao, a mea pili paha i na Tini, e kipa mai ia nei mamua o ka hele ana aku i kahi e. 231-3m
OLELO HOOLAHA.
OWAU O POAHI WAHINE MARE
A KALUAHINE,
ke kauoha aku nei au iaia e hoi mai, a i ole e hoi mai mai ka la i puka ai o ka Olelo Hoolaha a hiki i ka pau ana o Augate, e hoopii no au imua o ka Lunakanawai Kiekie, e hoopau i ko kaua mare ana, no ka mea, ua noho au me ka pilikia iloko o na makahiki elima a oi ae.
M rs. POAHI.
Waiahole, Koolaupoko, Oahu, Iulai 16, 1866. 242-6t*
LOLE HOU, LOLE HOU.
UA LOAA MAI I KA MEA NONA ka inoa malalo nei, maluna mai o ka moku D. C. Murray, he mau Kamaa Buti a me na Kamaa maoli i wae ia mamuli o na ano maikai loa. Penei:
Na Kamaa Buti ili bipi Farani maikai loa i papakahi ia a papalua ia ka ili o lalo ae, i kupono i na Keonimana.
Na Kamaa Buti kupono no ko kuaaina noho ana.
Na Kamaa Laholio o ka aoao - Na Kamaa ili bipi keiki me ka laholio ma ka aoao o kela ano keia ano - O na Kamaa Buti o kamalii i oi ae ka maikai mamua o ko na hale e ae. Na Kamaa wahine laholio ma ka aoao o kela ano keia ano - A he mau ano e ae o na Kamaa maoli a me na Kamaa Buti i kupono i na Kaikamahine a me na keiki, i oi ae ke emi i ko na hale kuai e ae ma ke Kaona nei. O na ano loli kane a pau - Na kakini wahine a me na kane. Na kalepa eleele he nui wale - Na kukaenalo a me ke keokeo paina - Na ano lole hulu hipa o kela ano keia ano - Na kaleko ano hou. Na palu huluhulu. Na kihei lilina. Na pale uluna lilina. Ke ano lilina keokeo maikai loa. Na palule keokeo maikai o kane - Na palule ka-la lilina o kane - O kela ano keia ano tawelu - Na hainaka lilina o kane. Na palule, palemai a me na palemai wawae - Kihei hulu hipa papamu wahine ano maikai - Na mamalu kilika.
He nui wale na KOHEOHEO,
LOLE WAWAE,
PULIKI O NA ANO APAU,
KAAWE & PAKU MAKIKA, UHIMOE KEOKEO,
LOPI KEOKEO MAIKAI, PEPA HAHAU,
KAHI ELEELE, BARAKI POO,
HAINAKA KILIKA KEOKEO, a o na ano e ae, BARAKI NIHO, LIHILIHI,
PIHI PA no ka palule, LIPINE PAPALE, PEAHI,
A me na mea e ae he nui wale o kela ano keia ano.
M. M cINERNY.
Alanui Maunakea me Beritania, Honolulu, July 24, 1866. 244-2ms
Halekuai Mea ai! Halekuai Mea ai!
Ma ka Hale Unihiepa ma Alanui Papu. UA HOOMAIKAI IHO NEI KA mea nona ka mea malalo nei i ke Kulana o kona HALEKUAI MEA AI, oia hoi, no ka hookipa ana mai i na kanaka maoli e kalepa ana, a o kona i ini nui, o ka hoolako mau i na mea maikai loa a pau e makemake ia ana. OIA HOI KEIA MALALO IHO:
AILA,
PALAOA,
PALENA, KOPAA,
PALENA LIILII, LAIKI,
PIA,
KOLU HOOLUU LOLE, KAMANO,
UWIKI KUKUI, MEA ONO, KULINA,
BALE, ILI PALAOA AI A KA LIO, & c.
Elua ana mau Kakauolelo i makaukau no ke kuai aku me na makemake, mai ka hora 5 o ke kakahiaka a hiki i ka hora 7 o ke ahiahi.
M R. KAKAI (A. D. CARTWRIGHT.) Honolulu. 243-6m
Olelo Hoolaha!
KE KAUOHA AKU NEI AU I NA MEA a pau i aie la Kamuela (S. H. Dowsett) i make, e hookaa mai mamua o ka la 30 o Iune 1866, e like me ka Manawa i haawiia e ka Aha. KIMO PELEKANE.
Lunahooponopono.
Honolulu, Mei 30, 1866. 243-4t