Ka Nupepa Kuokoa, Volume V, Number 33, 18 August 1866 — Makemake ana. [ARTICLE]

Makemake ana.

Eia keia, aole pono i na makua e waino wale i ke keiki me he popoki la aole ao ia i ka hana i kona wa uuku, oiai 11 a hiki ia ia ke hele me kona ninu wawae, a oiai e hookauwa niai ana ia malalo 0 kona mau makua, a 0 ka hoolohe mni a me ka hooko ana wale no kana ma na kauoha a pau a na makua. I loko nae 0 ka lai a mau kauoha, e pono ua mau makua la e makaala ia luua iho, mai pane hoopunipuni iki imua o ka laua mnu keiki, penei; A pa-u i ke aku-a, 2 Mai ue loa oe 0 moku ko pepeiao i ke kanaka oki pepeiao e hele mai la, a no ka mea, he hoopunipuni keia a ka makuu e olelo la pela, a pela *ku a nui wale. Aka 0 wa kahikd ia, e pono e pepehi loa na makua ia mau mea n pau, no ka mea, he pono ole ke kapili pu mai ka apana kahiko me ka npana hou, pela mai ka Haku. A 0 ka waiho loa ana ia mea, he mea no ia e pono ai ke keiki a me na keiki paha, oia ke kumu 0 ka pono ohana me na makua pu, a maa no na keiki i ka hoolohe a me ka makaukau pu i na hana kino a me ka maemae pu mai ka olelo ana a me ka hana ana, a me ka noho maemae, hele ana a pela 'ku. A no Ka mea, ua noho mau Inkou malalo o na makua, nolaila aole lakou ikea ma na wahi kolohe, aole auana io, io, ma ka hana ko lakou makemake nui to|a imi naauno a me ka pono pu, a me kā hoopono ana ma ka pono, no ka men, ua maopopo mua ia lakou ke ano 0 na hewa a pela no ka pono i ka lakou ike, no na makuamai no, a e kamaiho nuiia ia mau makua, a 0 ka hun inau keiki e hana ana no e like me ko lakou m iu makua, no ka mea, i ka wa pono o ua mau keiki la, e hoouna mau i na kula « ka ike a me ka naauao. A 0 ia ano keiki, he poe malama i na kanawai 0 ke kula, a he poe kokua i ke kumu a mau kumu paha. A naauao, alaila na hana luna he kula okoa h, e pono ai na keiki kane, a pela boi na kaikamahine ma ka lakou kuia hana e pono ai lakou. I ka wa paha e kuuia 'ku ai kekohi o iakou mai ke kanawai ae o na makua, aole ia keiki e pilikia a pololi, no ka mea ua mna 00 i ka hana, n e kapa 'e no ia i ka hana o kona ola ia, a peki no ka maa i ka malama ana i kana loaa mai no ka hana me ka ai pakiko mau, a maa no boi i ke aloha hoalauna, aole liuliu piha koke 110 kona pepeiao i ka wnihona lako. A i kona wa ana i wahine, aole ia e nana'e i ka maka wahine maikai a nele i ka naauao a me ka pono, aka, imi no ia 1 lra raea e pili ana ka ike a m? ka naaoao a me ka pono, pela pu mai ka makaukau i ka noho ana hale a peln ! ka. Ika wa e kna mat ai ka laoa, alaila e hana e 00 laua me ka laua ike e like paha me na haina a pau 0 kem moolelo, a o ka hoahanaii a mau hoahinau o nei roau mea, e baoa like ana no lakou ma nei mau loina, alaila o ke kawowo koke ae !a no ia e lik® me ka wa ia osua ke pani hakahaka 0 Mose ke kauwa a lehora no ka noho maeenae o kela a me keia ohan», a na ia la no e hooko ae r like me kona makemake no ka mea, ua hana ia no pela, ma ka hou o ka !ae e looa'i ka a«. Eia ka» no ka hoomaemae aoa. I ka wa « haalele ai ke keiki i kona tuie mua.a

h.-oa mni h i keĪA ac\ r,o ia ki ue nna, a!a;ia ka heoim'.n nin.i !a no n o kant htv!v.>. a mr\ ke aVamai a nie We ahoaai o ka makuahiae i kokuan e ka nukuakaue e Uke n<.e na haina mainua, e pi!i ana i koia mea e nkakuu mai ai :a mau pihkia a i;io i kanaka. A l«u ka hoomaeinaeia ana no ke keiki a puni kona kino 1 ka wai mahana lue ke kopa, a a puni oia. aiaiia he kaliki ma kona puhaka, i ka mea kaliki huiuhulu a inea e ae paha, alniia ka jvi!ule p!e a ine ka pale-koki hu'uhulu a mea e ae pnha, alaila kona kapa hoike. Alamua nae o ka hana ana o keia mau mea. a mahope o ke kaliki ana. e J.i*ve apana lole keokeo i peluia a oki lioopoeia i ka upa, a poa iho niawaenakonu ō ia mea a puka, e hookomo ai malaila ka piko o ke keiki a puka,a e kau poai ap ia mea maiuna iho u ua p;\le ia ka ako. A kekahi la ne o ka hoomaemae ana, nlnila e hookomo hou i mea like me kela i haiia malunn, a e hana nae ia opana pa!e piko e hamo i ka aila puaa, a e hookomo hou i kn piko e like me kel.i ka waiho ana o ka piko maluna, n o ka pau no i;\ o ka hana ana no in mea a hiki i ka hemo ana o ia mea he piko, A e mau aku 110 ka hoomaemne ana o ke keiki, e like me nn pono a pau 0 ke keiki a mau keiki hoi i haiia maluna. Hii ana i ke keiki. Aole pono na inakua 1 ko laua hir nna e papalu ae i ka poho lima malalo. pono ne o ke poo, ina e pna mau ia ana ia wahi o ke keiki, alaila e holo auanei ka loa o ke poo o ke keiki ma ka Inula, a i ole ia he poepoe paha, a pela no kn hoomoe mau ia ia i.'una ke alo. A no :a niea, ua ano ino mnoli na pnpale o na kannka kahiko ke nana, a nno maikai ole no hoi, a pela no na jiapale o na wahine. O ka wa kahiko no nae in, he oki loa ia. Aka o ka hii a me ka hoomoe nna i ke keiki, penei paha : E paa ae ka lima hema malalo ae o ka hono a-i o ke keiki i inea e hemo ae ai i ka loa ke poo ma kona hope ponoi, e hoomnlu loa ia ia wahi o ke keiki a hiki i ka wa e paa ae ai oia kona wa e hele ai me kona wawae, I ka paa ana pela, alaila ka lima aknu e apo iho maluna o ke keiki ma ka aoao hema, a pna ne malalo pono o ke keiki ka poho lima, pela no hoi ke hoololiia ke poo o ke keiki ina ka aoao akau. Hii nna mai i ke alo ponoi. 1 ka wn e hanai ai i ka waiu paha ma kn aoao hema i ke keiki, e maopopo auanei ain ma kn aoao hema ke poo o ke keiki e pili nna kona innha nkau ma ke kano lima hema o kona mnkuahine, a o ka pulimn o ua linm heina la o ka makuahine, pna mai la inawaho mai o ke kiuo o ua keiki nei, a o ka iima aknu iniluna ae o ka puhaka a o na uha paha o ke keiki* e malania a e hoomnnao nna ia hope por>o o ke poo o ke keiki e like me ka haina mnluna, a pela i ka wa e hoololi ne ai i ke poo o ke keiki mn ka aoao akau, ua like no nie kela noao mua i oleloia oe la. A ina ua hiamoe ke keiki i kela wa e ai onn i ka waiu, a manao ka mnkunhine e knu iho ia ia mn na uha ona i ke keiki, e waiho iho ma ka maha nkau a hema piha i ke poo o ke keiki oiai e moe ana kela iluna kona alo. a pela ia e waiho aku ai ia ia ma kona wnhi e inoe ai. A ina manao ka makuahine e hooluli pono iluna ke poo o ke keiki me kona wa e huli ai ke alo ilunn, alaila ka uluna palupalu i hoopoopooia o *nena konu 0 ia mea. pela e waiho iho ni i ke poo o ke keiki iluna pono ke alo, alaila pili pono mai la na hai o ka uluna i ka mnha akau a me ka maha hema o ke poo o ke keiki n pela mau aku. A ina paha e manao ana ka ma kuahioe e hoomoe kunihi i ke keiki ma ka aono akau a henm paha.ua hiki no peha, i moena pulu ka maikei loa, oluolu ka moe ana o ke keiki. Manao mau ana i ke poo o ke keiki e like me ka haina maluna no in mea. 1 ka hooponopono ann i ke keiki i aa wa a pnu o ke keiki oiai aole ia i hele me kona mau wawae, mai poina iki na makua i ka malama ana i kona poo, n no ka mea, o ke po« ka hanuu kumu kino o lala a pau o ke kanaka, a mnlaila ae na mei a pau a ke kanaka e haoa'i. A nolaila e malama loa ia oe ia wahi 0 ke kanaka mai kona wa uuku mai. Ina wa a pau o ka hoomaemae »na o ke keiki 1 haiia ma ia raea mamua, e mabmaia ke poo e like me kona mau kanawai maluna oe la. A oiai oia e hoomau ia ana, a e hoioi ta aoa paha mai kooa poo a na wawae i koxuk wa ilona ke alo, a he mea mao no ho» i ka makuahine ke Wao mau i ke keiki ma kooa mau uha, a oiai oia e holoi ia ana a e hoomaloo ia aoa paha me ka malama i ke poo. 4 ka mnioo ana o kona kioo. o ke kaiepa ka mua o ka lawelawe ana ta mea iha kona hope a omau ma kona me ka lepa kaiepa i ba«reie m mai ma na oha mai ke kikala mai o ke keiki a ka huina kaiepa ma ke alo, e onwu pu ta keia me kela maa lepa i ke pine« a i ka hou ana ae ī iaea e paaS i ua kaiepa la ma ka aoao e boa mai ai i ku

c.o i ka ir?.ka p.ne k>v \.v«• * o I»? kfik'.. nui» nao o k* hei ,Tr:« o kf p r-r. ;n Wki>motx na o a? t tn.in<"4incoi ma* iono o ke kan'olo i moi e l.iki a) ko tanro >«i tr.oa ke pulu a hookoMH'» hou ao i ks irfi rnai>v> ma !o»nu o ke koik!, e hookowo maa kn pto mawaho mai o ko kakuā mu.n i hawele ta ma: ka noao homu jv»ha a akau pah.n. n o ko kikiM hop? mni ma k* aoao akau ae peha mawaho loa ia o ka pio kawe» io e hui pu nna mo ko'i. honnnlo m.ii nse na kaku.i i paa, alaila omau iho ke pine ma* waho tho o ke knkna. oiiie |vna ntu ka lim* homa i ke kakui o loko me ka pio a hoohui aku la ka lima nkau i ko kakua hope nuwa» ho me koh mau mea t pci.ua iho e ka m.ina* mnna nui lima hema n jna pu Inkou. i mo;\ hoi o kaawa'o ai ka l'nna «kau. i inoa e lt!au ae ai i:\ !:ma i ko p:ne mt\ k'\ waha, otai e poa in «na ke pine mah:la. n pnn i ka lima aknu ia, n pela e omau pu iho ai a j uka ilnko a hui ne puka hou iwaho a pofa e jvia'i a p* 1 !.! aku, mamu.l o ka hookomo nna i kona mau ponn a pnu. A e liko hoi tro ka haina no ka makuahine inn oia e mnmo e hoomoe kunihi ae i ke koiki m knhi nono a inn kvla naio pahn, pelt\ no ka hoonoho nna i ke k* iki iluna, a mo ka hoolololo nnn ia ta iluna ke ano Uoaknka ia ia. oia kokahi mea e Inn* ni kona mnnno olioli, mn ko aknmai no īa o ka makuahim». a o k:\ makinikane j*ihn. A mnanei hoi, nn pnu t>e ln kr\ hahni nna no ia mau nien n pau, n o na n\» n ntc i koe oku i kein, alniln nn kn pne i oi kn iko o hahai hou mai ia kakou no tta keiki. Pule aiia. A e liw*e ute ka nui o na hoo« ponopononna e pono ni na koiki. |>eln no kn nui o kn haipule nnn i ke Akun im nn koiki a hiki i ke o o nna. A potto Lnhui koia e na hnipule, n me nn maknmaka n |>au e manao ana i ke oln o kn Lnhui ina noi hope, oia hoi ka mnlnwia pono nnn o kein a rt\o kela men ohnna a pau mni Hntvaii n Wnkea n Kauni luua me Fap;\, na mnkua o keia Lahui; e «la mni knkou n nana ne i kn Inni ī ko tesu Krifto wnhi nnu ko knkuu men i heie mua ilaila no kakou. Hoike kula o ka la 129 mai, nona kn haina mua o nei mea he mnknhiki hoike kuln rt\.% Kaumaknpili, o ka la hope in pnu, ekolu la no in o ka hoike nna, A ua oi ae ko'u mn« hnloana ma ko'u manao i nn hnnn nkomai, a mnknuknu hoi na keiki a ine na kumu. Nani ka holo o na keiki ma ka \ke Iwlu kaknu n me ka heluhelu palapala nma, n me ke kakuu palnpala oina, a ninu kii a kekahi keiki i hala na mnknhiki he 10 paha o Inkoba Maka paha kona innu inoa. A oia mau kii ann i kalnknhn'i, oia ka honkoka mua ona oe imua o na maka o ke anaina mnkaikni hoike kula, iiiamua o ka im keiki apa nna mni me he pniknu Ia« Kia ka he mc«* hooikaikn kino keia a lakou e apa mai noi n aoho npa a koe nku, nohe liki a koe aku, o ia npa nnn nmi a iulou i ku lalani mni nnn elua lalani mahope a mamun o ka huii nna o ka l.ilani mua i hope, a hopu aku a hopu mai na lima, a pela no kapuai e kai ai iluna i o h nei, me ia no na lima e npa mai ana e like loa ine ke kii i hanaia ma ke aka* mai a me ka noonoo pono, pelu no ka like o na ieo mele a oiai e opa ana iakou, aohe lik? a koe aku, aole no hoi he pono a koe aku o lakou e npa mni nnn, no ke nknmai o ke kumu, n noiaiia un nmhalo lun ia e ka aha makaikai ia mau hnnn apa ann mai a lakou. I ka pnu ann ne o ka apa ana mai, ku ae la kn Lunnmnkanmnnn o Hilo, a waiho ne la iinua o ke anaina i kona maneio mahalo maoli i ka ike o na keiki e bo!o ana imua, a e hoomaopopo ana ia i ka pono o na kumu i ka ikaika o ke ao ana, a me ka pono o na makua i ka maiama i ui keiki. Alailn kuu ia ne la ke auainn. A iaia nae hoi e hai man.'O nna, owau pu kekahi in manno hooknhi, a ir.a ia manao hookahi, ua hnlalo iho au la'u iho e noonoo ana. O ka mua, oia ka hookuu ana o ke. aoaina me ka puie ole, noiaila ua hiki ole loa ke waiho ae ke nnaina i ko lakou manao hoalohaloha aoa i ka Haku no keia mau ha> na maikai • oa keiki, a me na kumu, a me na makua pu. U ka iua, no ke aha la i waiho ai ia baru inaikai loa i kela ako i na maikai a pau e hanaia mai ni ma ua la la \ No ka hui ana mai anei o oa haumana a ka poe Pope ma ia Luakini l A ina peia io, ua makau ka paha ke aupuoi i na mea mana a ka poe Pope a oui wale aku, no ka lakou mau olelo akena oo lesa Kmto mai Ukou me ko lakou mao kii, e koe aoa i ka pooo o keia Lahui ano Kmttano. A oo ka lini nui o ka loanao makemake a me ka mahaio i na hana a na keiki roa ua la hope la o ka hoike ana roa\, ua UIo bolo okoa au mailoko a waho o'u, a mai ka piko poo a ka poh %ra«rae boi, a oolaik wau i waiho mua ae la maluna i oa kanawai e pono ai kakou o» ka mabma ohana ana a mo j>a hoopooopooo aoa oo na keiki ma nei bo« pe. No ka mea, oa Eoanaoau maanei • ku

ho'J rrn; n» o lak<--hi. k* «Tt?a i ninViia. p*hn »- Wi ho'i ai o lik«'ba. no ka mea u<ik«j ii ? Aki. he oiiio r«o ii nir.rj?i, no ka rtiri ui unk'ii io no oia o ka liiihmn ana i r»i a pvj a leho'. i ke Akui o ua lako* Kt la i ppa mai i kana mau marno i Wap.* hou ja kona iooa o I«crae!n, he inoa. }aoak,ia ke ano, no ka tr.«»n, na pia !oa } un lakoba la knm hoa hnkaka aole e hemo ae mai ona ae la, a hnawiia mai la ia ia ka lanakila mamua o ko ia Ja hoakuuia ana, uo ka inoa, ua hn.iwi mai !a kela i ka ianakila ia lakoUa ma'una o E«nu kona kaikuaana ka mea e oi a»« ka ikaika o laua mamua o ia nei. , A no kfia mnu haina i loaa ai ia lakol» ka lannkila o keia ninau, nohea inai ko ia n' i lanakila ana ' Nowai mai hoi 1 Malaina | paha ma kona ikaika maoii no, wani mai a u la. lVla io p:iha, nka, heaha ke kumu o kona mahuka nna ? N'o kona ikaika anei ? A iko ka mea hai mai, un like o'e kana hai- j i»a, a panv hou mai :aha, ao e. A o ka mea | tt«>.'!K>o pono, e hai ae oia penei ; no ko I«i- j L"!m maimoio nna ia I'/nova ma kona naau, j i ke Ahna o k«ma '..upuna Ahenihama. ke Akua o l>aak», kona makuakane, oiai ua niahuk.i aku la ia nmi ka h-iie uku o kona | mau mnkua n<> ka inake i kona kmkuanna. A mo«* iho la i ka po ma ka aina waonahele in'» kahi uluna |ol«aku ma kona poo. A ike !»f ja ia ma knna hiliio ia po i ka puka ma ka iam e hamama mai nna imua ona a ho nl.ihuka e ku ana i ka honua a i ua puka la koua wehiu, a r ike nna i n.i nnela e pii aku j nna a e iho mai ana ma ua alahaka la, a pe--11 la i ike ai u kapa ae 1j ia wahi o iietela, no ki\ mea, o ka ipuka keia o kn l \ni, n o ka halo wale.no Ueia o ke Akua. A. mn konn mnhnka nna, e pono kakow p-ilm e noonoo hou ne no kela ninau, l'ehea la e kau hou mni ni o lukoka, no kn men, he uuku ia,? A he oiaio no hoi iu ninnu, no ka men, he!e wale iho lu no un InkoUi nei nohe malu i ka ua.a hnlawai waleme ka Ja i Loleno e. Pelu no ko kakou ike ana. e he* I»» hookahi nnn oiu wale no, nohe kannkn a mau kanaka e la hoi pnha, he ole loa no. Aki o kr AUua o kona niau makua ka mea i kokua nui mai i.i ia e like me na hnina mnlunn, n he oiaio no, o ka mnnnoio ana o ua Inkoha U ia lehov« kona mea i lanakiln nui ai. Pela ka hoina like ina keia mnu j haina, penei, o ka pule o ka nuinaoio a ke kanaka pono, e lanakila nui oia. Inkopa 5, j 15 —18 e maopoopo ni keia kuhiknhi nna. I'] wi.iho nne kokou in, no ka men, ua aknaka oia ke kumu o ka manno e hikiai ia knkou e Hnwaii ke poo o ka pae nina n hiki j i K:\uai ke hoomnopopo ne, a me he nne hi« ki io In ia knkou ke hoomahunhua i ka noho ana luhm mn nei hope ae ke loknhi ka ina- ! nno, e like me keia muu kumu innnao a pau j i hniin mnlnnn. ! A no ku men', o kn nu'n i ninnuin ua uu* J ku in, nkn, un hooholo ne ka mea nmna ia | lakohn he men nm, no'kn men, ti.i loaa ia m j ma konn puhnkn iho nn keiki 12, a ua lilo ' keia mea uuku i mea nui, n he lahui nui lon j iwnenn o nn lahui, a he Inhui hoi nonn ke | Akua ma o Sema la ko lakou tnoo kupuna ! mai n Non mai, n e fike me kana wanann no ! ua Semn la n me ko laun muli loa o Inpeta. | Akn, me he mea uuku 10 la nae ua lakoha ! nei ka mea i olelnin he Inhui nui a un knpn- : in he f?eraeln, nn lehora mni ke Akun o ! vSemn, peln no ta i ne oluolu ae ai ke kapaia 1 oia ke Akua o kn lsemcla no ka pono o ko f lakou mau kupnnn, no ka men, o nn kupuna j no hkow no ka poe manaoio n pau o ke no 1 nei in lehova, wnhihoia kn Haku i'kn lunn ! haneti, liiika 7:9. ; Ak;\ ua uuku io no nae un lahui nui la, ! no kotm haalele ana i ka mnnno ia lehova, j nole lakou malnmn i kana mnu kauohn a , me kon i inau kannwai hemolele, no kn mea, | ua huli ae l.\ lakou a hoomana i im mea i hnnaia a kapa'e I.i in mhn mea i nkua no laknu. A mn in nno i Mo mnj ni ko kakou ! mnu kupuna i poe hana e like me lakou la, j n noho kauliilii mi na moku puni o keia mo- j nnn nui mai A>ii mni, wahi a ka Inpela e j ao mai uei ia kukou i keia mau makahiki, j ma hope kokoke loa o kn hnaleleia o nu kii ' .ikua o keia pie ainn. i hoomakaiA ka noho | kaavvale i ka ae pu me ka wahine mai a wakea Ihua o Papa kana wahine mai. No ko 1 Wnkea mnnao hewa ia hann ann pela a hi- ' k« mni uei ia Kamehnmeha elua \ ike makn \ nku ai e ka poe knhiko o knkou. - A ua ma- j opopo ia ma na moolelo Haivnii a na keiki o j kakou i heluhelu mai ni im ka la 29 o lune ! 0 keia A. D. 1S(58. A mai k*a la 20 o Ma- j raki o A. D.*J?2O, u \ hiki mni i o kakou nei : ka Uaib>ila, ka olelo hemolele a Kr!sto : 1 mea hoonnauno ia kakou n me kahi mau moku puni e aku.n nolaila o ka hui nna o nn makahiki moi kona hiki nna n keia w». he •J(? me nkolu mnlnme a me na keu he 27. Mai ka iaha ana m»i o un olelo In ina keia pne ainn, he 43 me 27 ta. A o ka laha ana'e o ka nanuno mn ke kuln nai o he 35 me 27 I«i. Mai ke ao ana o na Mti ma ka oielo haole he me 97 la. Kumuknnwm o ke aupuni Hawaii oei, he 25 me 27 la. Kuokoa ann o ke aupnui Hawaii 23ine 271a« HiaNrt ana i mnu pono a pomaikni i na makaainana he 20 me 27 la. IVla o penei no hoi kakou e ike ai i ka pii an« o ka naaoao a me kn pono po no ka llaihaia mai, «a hinia mii me na pono kino ina ka niaauno. A nolaila ke ninau nti nae,

T~Z' ~ " . ' j No Ha«raiiae no paha keia maa pomaikai hou o kam mai.? A no ka mea, ke oielo » r»ei keknhi po*, He oi no Uz ka pomaikni o '. k.i iva m Kaii-.ehami'ha I. i ko ke»a vva kaAka. ma ia mau psne ana. «ole loa e hiki ia , kakou e oielo ae ua oiaio ia haina, no ka , ; n;ea, he pane kino uhane ole no ia mea. A | p*?U na mea uhane o!e a pau i ki kakou ike ana. A no ka mea, ke ulu mai nei na hana 1 hou e lako ai o kana mai, e pakui inai ana maluna'e o kela mnu mea, no ka hoomaeia o ka pono a me ka hoooaauno ano, mai keia ; a kela hanauna aku a pela w\le aku. | Aka nae hoi, heaha la ia u keia mau hai- ' ! na hoīhoi n me ka hauoli moli ? heaha la. a ! j heaha hoi ? 1 ka mea o ka ho'o kiki o na j makamaka i ka make, a ua oi mau ka make i ! mamua o ke ola. a o ka poe bo!o kiki e oi ae | ka make, o na mea opiopio. Mai ka wa ia | 1 Knnhumanu I. mni a keia wa, ua piha no | paha ke kulanakauhale Honolulu nei i na ■ He o ia ano. Eia nae ka mea kupainnaha i ; maoli, ua olelo ka kekahi o na hoa o ka i | elele o ka Aha kuka kumukanawai o lulai | A. D. 1864. " Aole ka e koino ma keknhi . pauku o un kumukanawni la ka inoa (o leho. I ; va) no ka mea, he inoa mnke nui ia o na ; I kanaka ma kein pie ainn." Aole no paha e ole ana nn kanaka ike ole ' in lehovn i ka olelo ne pela, no ka mea, he • men pnakiki lon ma ko lakou manaō ka imi • ana ia {ehora me ko lakou nnau. No Ke ; nha la ? No ke aha hoi, mal ima paha no ka ; nui o na manao ana, he nkua kela mea a me : ! keia mea i ko lakou noonoo. Aka nne hoi, » oia mnoli no na kumu o kn poino mnu ana o i kein Lahui, nolaila puk'9 mai na mai ino nu j ko na amn e mai, a ke pii mai nei i ka nui i loa nna i keia mnnawa me he mai nai la. A mai makaukau wale knkou no ia mau ! mea, no ka mea, ua nui'no na pouo a me na ; pomnikai e pii nei i lu.iia maluna,*n ke hai j | hou ia'ku nei. he mau kula nui e ne ma Hilo j a me Waioli, a he mau kula olelo haole ma j uu Waioli la, a me Koloa, a nui wale ma I Honolulu nei, a ma kau wahi e ae n nui wa- ! le aku e malama pono iu nna, a lie mau ku- ; la hanai kaikamahine ma kahi inau wahi, i aia ma Makawno n me Wai ilua, e malama i pono in ana no na keiki kane. Pela hoi ke kula kahuna ma Wailuku, ; Maui e malama pono ia nna, a me na kahu j eknlesia kanaka maoli, e malnma nui ia oi- | hnna mnikui loa, e hoopuipui inui ana i na J pono kuloko, pela hoi na pono kuwaho i hoo- j A me kn hoomau nna i na hnnwina mnnn- ' ; walen no ke aupuni o ke Akua, e like me ; kn i nna a ka Hnku, e haawi ka Kaisnrn i.\ ! Kaisar«t, a o ka ke Akun i ke Akun. Malo- ; ko o keia mnu me i, ua kukuluia ka hale hookipa Luina, a me ka Halemni Moiwahi- , I ne, n me ka Hnle-pnahao mnikni ne. A o ! i ka Ahahui Knnhumnnu, n me nh halemni ! i Lepera i mea e lnha nui ole ne ni m mni ino. j ! Aia no nae inii ka malama pono ana e emi j j ai in mni ino hooweliweli ke nnna'ku. 1 j ' Aka he mea ole no in ke noonoo ihcy lft\- j | kou i na mea e hannia nei, o na nhahui ma- i ' j hiai, a me na nhnhui e ne e pii mai nei ma j nn men e ulnkolako ai ku noho nna ma ke j nno paahana, a ine ka malnma wni\rai nna* f" j a me he la e haele ann no kakuu a kau ae ! i ma ke ano o ka imi loaa ke haalele nae ku- j , kou i ka ona, a me ka ulnla ana ma ia mea, i ! a pela'ku, no ka mea, o ka poe imi iknika i ' ma ia ano, nohe pomnikai. Aka o na ohn- I | hui paahnna e hnalele nna i un inen onn la i I a mnlnmn pono, oole no e nui ana ka aie. ; ■ Eia kekahi ahahui innikai, im hooni-knia | | iho nei mai-Kawninhno, oia ka nhnhui kula | I Sabati knmnlii, a e hele nna in nhahui ma i j na wnhi e ne, he inau lala no ia uhāhui. n i j ua oi ae ka inaiknio keia aiiahui ke malama ' ; pono na mnkua i na keiki, i ko iakou nlnkai ' | mau ana i nn keiki ma ke kula Sabati, n me : i ke anaina pule o la U, a me na la e ne, mu i ' ki mnlnmn ohnna ann a me nn halnwni e ae. ■ i A u keia mnu men e hnnoia nei e kakou. no ; I kn laui mai no in> no ka men, e kokua mai • nna no ku ka lani ke hoomnu nku kakou ma i | na hann « ku ann ma kn mihi e like me ka ī | makemnke o ka mea nnna i hnnn ke no nei, i ! oini un kokoke mai ka maonwa e hannia ue ' \ ai knkou e like ii e kana. ( Pa kaliia nne ka mnnaolana e ilee i knh\ - ! e ulu ni un Lahui nei i nn komite ma ke ! koho nnn * ka Moi Kaniehnmehn IV i nn ' \ Knukn, mn ka Ahakuknmnlu o kn A. D. » j ISO2, aohe no noi he wahi mea a lohea mai : I o keia manaw», penei a pela e ulu ni la hoi, ! n no kn nele ia mau mea kein monlelo e j w.iiho ia nku la in oukou'nn makua, n > ; nn kuinu, n me na keiki, ito ka inen. o oukou t no nn imkua o na hnnaunn e hele nei a hele » ! aku, puka m«i no ī hele nku, i A nolaila e lana maikai ae ko kakou ro*u • minao i km hooulu ana i ka Lahui ma kn | hoomaemae noa i iki hnnauun hou i na mai ; ino n pau o keia mnu knu e hele nei, > mea • I e emī ai ia m«u me\ ino a uiu ae na men < j nani ohaha a maikai maoli, « niakauknu no , ( hot, n m»luhia na ohana, no ka mē*. eia | i\raeua o kakoM ke kokua maikai loa, a ke * ? hooko nei nu i knu tnnu haina me ke noi aktt * j ia ia i aloua mii » kakou ka Lahuī ann le .i nei nona iho. j Alohalahi». | | Ua hoi mai xei.—Ma ke kakah'uka o ka < Poalun i naue iho nel, «a hoi mai « ReT. ? 0. H. Ouhek kona kooiun, maluna mai i o Helene, rOai Wo h*ua hele'ana aku nei i ta \ inaiīAUui. - - » f . * }■