Ka Nupepa Kuokoa, Volume V, Number 30, 28 July 1866 — Makemake ana. [ARTICLE]

Makemake ana.

' [h'uena o kc!a pule.] ; Malama ana mni ka hniau ana mai. E li- ; ; ke me ka hnu k£kee opiopio a nanapn pahn, | ; o ke ahi kona mea e pono ai. ma l<n luia ana j ia mea nU'luna o ke ahi opala i hoahuia ; a 1 ( moa kona ili, nlaila, hoopio ne i kahi kekee i a nanapa paha, oiai hoi f| wela ana kona ili. ; A no kona hnnaia nna pela, ua pololei a like me ka mnkemake o ka rnea nnna in mea, ' alaila, ihi mai i ka ili a pakolea i na pine i ' ua laau la, i hoomoeia ma k:i ili o ka honua ' j a hala kekahi nian la. A ike ka rnea nana ua hau la un pnlolei pono, no ka mea, ua j malooka wai o ka lnau, nolaila, un paa loa | ; kona pololei nna. Pela no ka malama nna I ; o ke keiki a hiki i ka 21 o kona 'maknhiki, i : : ina he keiki kane oia, a hiki hoi i ka UO ma- ! ; kahiki. ina'he kaikamahine oia, Aka, he ' mau n.akahiki no i eini mai malalo o kela ' ' mau makahiki, ke ike nae ka rnak.ua ua nia- • ! kaukau ke keiki/alaila, hookuu ia ia. no ka mea, ua kanaka rnakua oia no ka loaa ana o na mnknhiki he 19 a 20 paha. Pela do ke • I kaikamahine i hiki aku na makahiki i ka 19 a 19 paha. Ka noko ona o ke kane me ka wahine. A oiai ua hoohuiia ae laua inn ke.ano houkahi, i mamuli o ke kanawpi oia ajio, e kane ana : na ka wahine hookahi, a pela hoi l a wahine ; ; na ke kano hookahi, me ka manao pumeha» ' ; na iwaena o laua. A oiai ua hala iho ka | manawa, a he maju ku elua.'paha, a ua hao- ! : haoia ia mea, pela e.maopopo ai, he manawa ; ua hiki mai paha. .. . I\(X))ioo ana. Alaila, e ike no kona hope • a me ka )ioaijona maopopo, oiai ua ko ia j mea, alaila, o ka mea : a. mau . mea oia ano e , ; manao ana e imi i ka mea o pono ai oia ma i kana hana mamua o ka hookiia ana, { ka noho hoomaemae ia ia iho i na mea ino • a pau, oiai e koko ana ma ke ano rsaserene. ? E naria īa Kiaohi 17: 16, 25 ; *2l: 41, 45, 50. Pukaana 1 : 17, 20, 21. Lunnkanawai 13: 13, 14;.a pehi ae, a pela 'r.kn, no ka mea, o ka Baibafa no ke kumu alakai mai- ; kai no na hana maikai e ulu mai ai na po- ; ; maikai he noi. ; Kauohaana. A o kela inali pnuku ae la t : pela oe e ho&niaemae ai e ka niakuahine oi* ai e kauhua ana oe a e koko aha hoi, a i ka wa e hala.mai ai kela mai kou puhaka ae, e | hoomakii oe i ka lawelawe ana la ia ine ka | maikai a me ka pono, e iike me ke kuhiku- | hi ana rr.a ka Baibiia. A pela olua e na maj kua a o ka poe makua palia. no ka mea, ua I lilo oukou i mau kahu malama no ia waiwai. i he keiki no ka Haku. Nona kau lualnma l ana a ine kao kane, i ka heomoe ana a nie j ka hoonana ana, a me ka hanai fana ia ia i \ ka waiu. a me ria meo īe ae e poho ai ke keiki, me ke ao ole aku i kekahi kolohe a me i kekahi hewa i kona wa iluna ke alo, a ae, a kolo, a hiki i kona wa e oielo ia ai ua oo oia. AWn. e pono ia olua a ta oukou na \ mea e pili anu ma ia ano, e hoomalu pono ? mai kona wa uuku i oielo ia ae la. Ina ua uwe loa ke keiki i koua wa uuku, e īmi maopopo i ke kumu o ka uwe ana. he poioii paha, a o ka waiu no ka laau» * ina hoi aohe oluoiu, alaila, e imi i ka mea e olui ol*J ai, anoai he maka hiamoe paha, afaita, e '} holoholo a e mele ae i na lalani mele kupo- ; no, a e noho iho ma ka noho-paipa: e hoolu* | Hiuii ai a hiamoe wale ke keiki, alaila, \raii ho ae ia īa ma kooa wahī kupono e moe ai. ' A 'ii» oluoiu ole oia ma ia raaa mea, aiaiia, ■ e imi hou, malaaia ua mai paha. alaila.e he- | ie i ke Kauka, a ina boi aole, he uwe koea . waie iho no ua ke keiki, noiaila, e waiho ku ; ia ia ma kona wahi e n»«*> * e noho ana ■

paha me ka o'elo o'e ska ia ia o ka makoa h?ne, * o ka makuakane » mea e ae paha, e aku no la uwe ioa ana o ke keiki a : kona v\» 9 Q<-.ho rnaura!e ai ne. a i oi? i . hiam«>e p.»ha. aluia, e hoomee ro a hoeenuiu.ia ia 1 ka uhi k'jpono ao ka naki a makua piha. r,o ke keiki «eu i leaa ka eooooo iz u. I ki_n\ wa hei e noho mai ana a e nnaa p»»no iuai a«ut i k?t mtkuahine a j ka makuaktitie jto kvi niea. ua ike 00 ke keiki ia ia iho, no.ka hov->tuaopopo o!e mai o ka n»akua ia i < e uwe U>a ana. & no ia niea, n.ina pono n\ti\ ke keīki i ka makua, aluia, e noonoo ki maku;<, he ano mihi j»ha no ka mea, ua ike no ia i ka hoihoi o!e 0 na miku;. i kona wa e uwe !oa ana. ua hewa 1 ka na o!e 1 ka wa a ka makua e huonana ana, e a«"e no ia e launa me ka makua ; alaila, e nit»an ka mukuakane a 0 ka makuahine ha i ke keiki, "lia pau ka uwe ana A'aila, e kuuou p;>o mai paha kela, a 1 o!e ia e ae (naoii no pjha. A no ia mea, e pono e liooai-io-'opo aku kekahi o laua ia īa no ka pono oie o ka uwe na ole ana ona, a ua kaum.ili 1 ki man;-.o 0 kou mnkuahine, alaila. mihi m;ti no ke keiki i kona hewa 110 ia uwe ana. A ina pela, alaila, e olelo ka niakuakane, "E heie koke oe e muki i ka papalina o kou makuahine, alaiia, pe!a oe e hana mai ai ia'u." E hana no auanei pela ke keiki i ka mr«kuahine, a pela no hoi i ka makuakane a mea e ae no piha ; a pela e pau ai kona rm»nao kaun.aha, a loaa hou ia la ka olioli ana n nie ka launa ana ia laua. A me ia no e ike ai ke keiki ia,ia iho ua hewa, a 0 ka hanlele 110 ia ia mau mea. A no ka ka makua alakai ana pela. e lilo ai oia i kanaka pono. a i wahine pono paha. O ka pono o na keiki mai ka wa uuku mai a i ke 00 ana, ao'e no ia e lole ae wahi a Soiomona. llooponuponn ana maika lea vuku mai. Ua hoike ia man.ua o keia hooponopono ana na kumu i haiia ma ka Oaihala, 0 ka hoomaka ana ia i ka inea au i noi ai he keiki e like me kou makeinalie ; nolenae nau iho ia mea, aka. na ka Haku mai 110. pela ka na ia Ada mu nm. _ Na ka wahine no, e hooko keia tnea. £ nana hou kakou ma 1 Samuela 1 : 11. Pehi 1 ko ai kana, a pela kakou e ike ai i ka na knikamahine a Lota kuka ana. Kinohi 19,: 31. A ina keia mau kumu e nana ni kakou e ka lahui okoa nei, oiai ua maGpopo ia kakou ka emi ana 0 ka lahui i na kau he nui i hala ae ia kakou, no ka mea, ao!e mi'iii a me ka lahui i malama ia lehova, oiai ua noho mai oia r a me kana n»au kauoha hemoiele iwaena o kakou i na maknhiki i hala, aole nae kakou i nnonoo ma keia ano la mau manawa. Aole i uwe aku ka ain » imua o i aln e like me lakou |a ae la, no ka mea, ua noho iho kakou ma ke ano kau i-a a kau ai me ka lealea, e like me ka \va i;i Noa. Noiaila, ke ole!o nei ka aia ma kena waha : 14 He mo 0 lihova, he Akua make,'; \>*ahi a lakou. ; E waiho nae kakou ia mau mea a mau mea pono.oie n p.iu. n e noonoo ae kakou i eiua mea. 1 O ka hoomaemne ann o na mea eiu;i i huiia ma ke eno mare, e like me na kunm manao ma ka Baibala i ike ia ae la ma ka n».;»a a me na mauao. 2 () ka hana aku e iike me ka makemake ana no keia nua he keiki, a mnu: keiki paha e like me ko ka Haku i ana mai, 4, 0 ka mea i noi, ua haawiia la ia, a o ka mea i kikeke, ua weheia ia in." 0 ka aoho pono a bēle nuwann ole o Jjd wahine a me ke kane, oia ka mua, n pela aku. 0 ka hooponopono a me ka malama ona i ke keiki oia ka lua. I ko.na wa e hea ae ai ina ke alo o kona mau makua. na ka maku ihine no ka, malama a me ka .hor>ahu una i ke keiki i na mea e pili :::wi nona, a oiai ui pau ia mau uieu 1 ka lako, o:ai e koko ana ia ma ke ano kapa keiki « peia nkii. no ka mea,4ia ili ae i ka makuahine ka hana oui a ine ke ahonui nae, e manao ana in ka Haku mai. a o ka maiuma kana me ke kokua mai nae o ka makuakane i ua keiki nei a laua. Ina he ibau inakua haipuie iaua. aiaila, e pule pu no iaua i ke Akua imua o ka iaua keikj, oiai e waiho mni ana 6i4* imua o kua. a i mea. : hoi e lohe [ilnepine mni ai ke keiki i ka laua olelo pu ana imua o k« Haku, a hiki wale i kona la e lohe pono mai ai i Un Jaaa mau hana ano haipule. A peia e kauoia*ē ai ke keiki e hoolohe a e nialama i ka laua mau kauoha. 0 ka umkuahine nae ka mea kuhikuhi mau 1 oa ruia e pono ai ke keiki, pm ka pule pu aka ine i<i u ma na bana kekah». Āoaoan r. Na ka makunhine e papo i ka wa e owe ana ke keiki, a ina aole e hooīohe koke mai. e iiana pono aku ka makuahiae me l>e opo maka liona, me ka luiilui ae ona imua o ke keiki. oiai ia e naoa poao mai ana 1 ka mikoahine, a ma ua ooho malie oia me ka uvve ole ae ma ia tva e nana aku ana ka makuihine, aiai!a, e iele koke ae ka olioli 0 ua makua ia. a e muki ae ma kona papiiioa. a oiai paba oa komo ka maoao bo* ahewa ia i* iho. ma kona naoa ana mai i na tnska o ua n;iku« la. a ina e nana ae'i ba makuakane. oia pu aoa, a pela e haalele ai ke keiki i kona īho, a launa koke 00 hoi i na inakua. £k1 kekahi; o ka iokahi o na manao o ua mau makua la, oiii ehoopooopano ana kekahi o lau* me ke keiki, no keieahi lalau & kue paha i n» pono a ka makua i ao aku «i, a 1 papa aku ai paba. Aole loa kekahi o ia»ia e Moa mnmnli o ke keiki, a peb e wi-

tvo ioa ai ke keiki i»nua o ka nakua, a li'o no f m«i [ohe. a malama koke no: oo nlMam* pono » mai ka wa uoku nai. a i>o ka jM>no ona makua kekahi oia ka laua Imi* na ana im«a o ke k#:ki, a e habai no ia tr>»moH o kt* pono o kona maa makua, a e liio » no ia i keiki maikni a me ku mauao. Aele iTia k«» hi« h.nhao wale no e naauao ai ke keiki. ma ke kuhikuhi pono i ka pono a nte kn hewa. n mi iti mau mea e afH»no aku ai i ke ke ponn kana bana a»a. a nofaiin, he mea i.i nona e olsoli nui ai, a p*h no e ahewna ai oi\, ke hen*a knna tnwi nnn. «laila. he mr* no ia nona e kauimha'i, aka. ina e hnalele keln i> hew« onn, e ka(a koke ae no kn mnkma i kona hewn. A«>le no e pili nna ka Imu hohaolke keiki i alakai pono h tna keia ano, no ka n»e«, «a eha mn» c!i no kn m»au o ke keiki i ka leo o kona ; makuahine, a o ka maku <kane paha ma ka laun ao paknhi nnn me ka leo Wupono. Ao irma mn. Eia kekahi; aole e pono i na makua ke Inipoi i ke keiki a hnh ka mn« knhiki mun, a e!un paha; nlaila, ao ia ia i ka hele ame kn hana ame kn olelo. Eao no j ia ia i ka olelo i kot»a wn iiuna nlo, a me ' kn pnani »na m ia. i inen e Inna aikonn mn- ; nno, a hoomnopopo r no i konn noonoo a me kn hoolohe koke mni no. Aohe no he pono ; i na mnkon e hoomee mau i We leeiki ihmn : ke alo a nnna e huli ne. a e nla mni pnhn. 0 kn makua wnl» no ka mea hiki ke hann mn ia nno. e hnoala n hoonoho paha i mna a i pna ke poo, aole nae he mea hana mnu. aka, he hono ann. nhe hoao ana. a pela aku. A no konn lohe i ke no ia nku, n ine ka hnhai : nna ia ia i na inoa o kela n me keia mea , inoa. O Mama ka inoa mua, a o Pnpa ka | lua, aiaila, e hai nku i ki inoa o ke poo. InuI oho, maka, pppeiao. wnha, a pela aku n pau ; na nno inoa e pili nna i ke knnakn, alaila, o : na inoa e ae o kela a me keia nno a mau i ano eae paha i loaa : ke keiki i kona wa i uuUu, mamua o kona hiki nna ae i na ma- : kahiki eha a elima paha. alailn.o na hua paj lapala a pela aku a pela ae. (Aoleipau.)