Ka Nupepa Kuokoa, Volume V, Number 26, 30 June 1866 — Page 3
This text was transcribed by: | Alisa Adaza |
This work is dedicated to: | Awaiaulu |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
@ @ O Honolulu – E hoomaka ana Aka @ kanaa maoli ma ka 16 o @ @ ma ka la 2.
He wili lepo – Aia ma kahi hana uwinihapa @ @ Manamana, ua ike aku makou I @ @ @ e ka ana, n aka lio e kaa- @ @ @ kaa ilio o loko, a hookomo @ @ wiliia a aeae loa, mai ia ano @ @ ka pohaku uwinihapa maikai.
Ua @ ma ka @ mare e H. H. Pareka, o Haimma Kaumialii k, a I elua no ke Kaona nei, a ua ike wale @ @ apo, na heo like iho la, e holo @ I ka loa a me ka laula o ka nohoi @ ana.
K@ HINA NOHO O AMERIKA NO HAWAII NEI: @ ae o Gen. E, M. McCook. Kuhina @ Amerika no Hawaii nei, ma Kapala- @ ma ka la 2 o June. A ke manao wale @ nei e hiki mai ana ma ko kakou nei @ @
@ YANKEE: - Ma ka holo ana aku nei @ @ I ka Poaono aku nei I Kapala- @ @ ia makou ua komo ia I na ukana Hawaii nei. A Mawaena o ia mau ukana e @ paha ia makou ke hai aku. He mau @ aila nia , aila kukui a me ka aila koli I ! ia e ka mea kaomi a McLean. No Ha- @ wale nei no a pau.
KA HUAKAI KAAPUNI O KE KULA KAIKAMANE o WAIALUA.- Ma ka Poakahi ka haa-@ ia Waialua, a hele nui mai a moe @ Hauula, a i ke kakahiaka o ka poalua, I kaliawaa, a moe ma Kahana. Poako- @ ma kunloa, a hookipaia e waila, a ka @ hiki ma Kaneohe, a I ka Poalima, @ ma Honolulu nei. Hookahi nae kaika- @ ua @ I ka mai piwa, a o ka nui, maikai ke ola. Ua hookipa oluolu loa ia kou e na kamaaina o na Koolau o Oahu nei.
MAU AINA DALA NUI – O ka pa aina a me @ hale e ku nei ma ka Pauhi, kahi hoi i @ nui ia. Ka Hale Aina Amerika, ua kuai @ kela pule aku nei mama, a ua lilo ia Cummings makou o Waimanalo, no na @ la eha tausani a me kanalima (1.050). E @ ia aku ana noi Hotele Amerika. O ka pa aina hoi ma kula o ka hua, a me hale malana iho, kahi hoi a Uilama Jer-@ I noho mua ai, ua lillo iho ne i ke kuai @ na dala hookah tuusani elua haneli (1.200). Ke hoomaikai ia nei, a ke kapili ! ! nei, a e lilo anai wahi no ka Hale-@ Amerika.
OLA O KUPANEA! OLA O KUPANEA!! – Ma @ia mau la i kaahope ne nei, ua nui lo aka @ ma ke kulanakauhale nei no ke olu hou @ o Kupanea mai loko mai o ka pahu ku@, aka, o makou nei la, aohe no hoi he @ aku ia lohe, oiai ua make oia ma @ 21 o lune nei, a ua hoihoiia I Kalihi @ahope iho o ka hala ana o kekahi la. Aka, @ lohe ana mai hoi, ua ola hou ia Kaon. @ la Poalua aku nei nae hoi, ua hoopaa @ la ua Kaona la iloko o ka Halepaahao @ Kawa. “Aohw ola ma ka lima o ka mea @” wahi a ka Palapala Hemolele.
KA HOOLEWA ANA I KE KINO KUPAPAU O KE @ KA MEA KIEKIE VICTORIA KAMAMLU KA-@ - I keia ka, e hoolewaia ana ke ki-@ kupapau o ka mea non aka inoa maluna @. O ka hoonohonoho ana o ka huakai, e @ ia no ia ma na palapala loloa I pai ia. E hoomaka an aka hoonohonoho ana o ka hua- @ ma ka hora 10 o ke kakahiak, a ma ka @ 11 e kai ai ka huakai a ua kau-@ na puuwai Hawaii aloha Alii, e komo @ ana aku I ko lakou aloha. Hope loa I ka @ @ hala e aku la I kea la mau a na kini @ e hele nei.
NA MEA HOU O KAAAWA.
E KA NUPEPA KUOKOA E; ALOHA OE: - E @paha oe a me jkou lunahooponopono. E hookomo iho ma kahi kaawale o kou @. I kela mau hua e ka ae @ malana. “Na mea hou o kaawa.” I @ mai ai na hoa puni mea o kaua, mai Hawaii o Keawe, a hiki aku I kauai o Ma-@
KE ANO O KA AINA.
He aina palahalaha keia ma ke kahakai, @ wiwi ma ke kuahiwi, he pali ma kela @ keia aoao o ka aina. He maikai no @ ka pa ana mai o ka makani maikai ma @ akau hema.
HE PA NUI ANAPUU.
Ua hoomakaia ka pa ana o keia pa nui. Lol aku nei o keala makahiki 1865, a hiki @ nei iloko o kela makahiki 1866 ua pan. Ka loa o keai pa, 2 mile me ka @ paha. Eia kahi kupanaha loa, ia’u I naue aku ai hiki aku la au ma ka Lae o Kaio, hoomaka ko’u hele makaikai ana me ka pololei o ke alanui. A ma ia wahi hoomaka ke anapuu loko iwaho. Ka hele aku la noi ia o ke @ a hiki loa aku I ka Lae o Makaua. Ninau aku la ai I na kamaaina o ia wahi, no ke aha la I hana anpuu ia’I keia pa Hai mai la lakou; “no ke kuleana aina o kanaka, kahi e anapuu la iloko no ka haole @ wahi; kahi hoi e hua-ke nei iwaho he kuleana ia wahi.” Pau ae la kona kanalua @ ia mea.
NO KA ULU ANA O KE EO.
Ua uliuli maikai ka uiu ana o ke ko ma keia aina, no ka momona o ka lepo I ka wai, nolaila, hikiwawae k aula ana o ke ko. He uoku nae kahi I paa I ke kanu ia I ke ko; he nui kahi I koe. Ke eku nei nae ka ihu o ka palau ilala o ka lepo ma kahi I koe. A ina e pau keia wahi alaila, he oi aku keia o na aina momona ma keia hope aku.
NO KA WI O KA AINA.
He nui ka wi ma keia aina iloko o keia mau la; kea i nei I a wahi huli opiopio, ola kekahi mau la. Aka, o ka hapanui o ka noho ai ole. “Ke olelo nein a kamaaina o ka ai aku I ke ki o ke kuahiwi koe”
Heaha la ke kumu o keia w? Eia, no ka palaualelo o kanaka, ahone mahiai, no ka mea, he nui ka aina; aole nae he mahi ia, nolaila hiki mai ka wi. Aia kokoke mai ka pilikia, o ka wa iho la ia e hoopapau ai I ka mahiai. O ka pono anei ia e ola ai keia ola kino ana, aole ia o ka pono lalau na lima I ka o o, hana’ku me ka ikaika I loaa ia oe.
KA HANA A KA HAKU.
I ku’u nana ana I ka hana a ka Haku ma keia wahi, kakaikahi loa ka poe malama I kapono o ka haku. O ka hapanui, ua lilo I ka lealea, aohe malama iki I ka pono o ke Akua. Aloha ino o lakou. Auhea oukou e ka poe e makemake ana, e naue mai no e ike I k alai o keia mau aina, I pau ko oukou kuhihewa. He ma u ia mau wahi mea hou a ka oukou wahi kauwa nei. Me ke aloha no.
AEKALOKUALOA. Koolaupoko, Oahu, Iune 16, 18@@.
KA HOONOHONOHO ANA
I KA
Huakai Hoolewa
O
Ka Mea Kiekie Ke Kama Aliiwahine
Victoria Kamamalu Kaahumanu.
Ka mea hana Pahu.
Ke Kula Alil, Kula o Maemae.
Oihana @ ahi o Honolulu.
Ka Ahahei hoopomaikai a ka poe paahana
(Meeha@’s @ Union)
Na Kahuna @ o ka me @ @.
Na Konohiki o na Aina L@.
No Ko @ o na Aina @ o Ka @.
No Konohiki o na Aina o Ka Mea kiekie Kama Aliiwahine.
Kinaina o Oahu, me na Ahalolelo.
Puali Koa Hulumanu.
Na koa ponoi o Ka Moi.
Na Ohua o Ka Moi.
Na Ohua o ke Aliiwahine.
Na Kahunapule Hoole Pope. Kahunapule Katolika Roma.
Ka Haku @ Lui.
Na Kahunapule o ka @ I @ hou ia.
Bihopa o Honolulu.
Mahele Koa @
Na Kahili Nui.
Na Kahili @.
Na hapai Pahu.
Mahele Koa Lio.
Na Kahili Nui.
Na Kahili @/
Na hapai Pahu.
Ke Kaa Lio o Ka Moi Wahine Emma.
Ka @ a ka Nui.
Ke Kaa Lio o Ka Moiwahine kanemake Kalama.
Ka @ @ Kiekie.
Na Kuhlua.
Hix. Ex. Kuhina noho o @ Jua. McBride.
Ke Komisina Farani Desneyers.
Hope Komisina Berkaula W. L. Green.
Na @ o ka Aha Kiekie.
Na @ o ka Ahakukamalu.
Na hoa @.
Na Kanikela o na Aina e.
Na Lunakanawai Kaapuai.
Na Kakauolelo o na Oihana Aupuni. Na Loio.
Ka Luna Dute Nui na Luna o ka Hale @ na Luna Hale papaa.
Ka @ a me na Luna Makai o na Mokupuni a pau.
Na @.
Na Haole kama@.
@ Kaahumanu. Ka @ @.
Puah @ Lio.
Na Makai.
No ka moku kalepa “Hornet” I pau ai I kea hi ma ka moana.
I kela Sabati I kaahope aku nei, ua ku mai o Nahienaena mai Hilo mai, a maluna ma ona I laweia mai ai kekahi mau kela I pae ae ai ma Laupahoehoe. I ke komo ana mai o kekahi mau haole o ua poe pio la o kea hi, ninau aku la makou I na mea a pau I ilihia ai maluna o lakou; alaila hai pau ia mai la makou penei: Ua holo mai lakou mai Nu loka mai a hiki I ka @ Akau 2° @ 112° 30° ma ka la 3 o mei I hala’e nei o ka pau iho la no ia o ka moku I ke ahi. O ke kumu I pau ai he kukui I lawela ilalo o ka moku e kekahi o na ‘lii moku, aia ma kahi I hoomalamalamaia’I he waniki, a I ka pili ana o ke kukui malaila. O ka a koke no ia a lanakila keahi maluna o na ohua o ka moku; a aia hoi ma kahi hoomka ai ka a o kea hi, na pono ai a pau aole mea hiki ke kii aku, o na mea ai I loaa mai he mau wahi barena @, he wahi uha puaa hame, he mau wahi kini ia. Kiola ia na waapa iloko o ke kai, ma ka waapa nui., he 15 kanaka, a maluna o na waapa liilii kekahi poe mahele like i aka ai, holo like mai no na waapa a I ekolu a bala na la he 19, alaila kauliilii lakou. “Haalele I Puna na hoa’loha.”
Holo mai la ka waapa nui a pau ka ai, aku la kanaka I ka lolei wahiia’I ka puaa hame he wahi pahu waiu paka, wawahiia a liilii ai ia, pau pu me na wahi lole aahu I ka ai ia a hala he mau la. Loaa he puhikiiokioki liilii ia iwaena o 15 kanaka, a mahope loaa he honu puunaue ia no, a pela mai no he mau manu eha, a he puhikii hou mai no, ia pau ka ukemu, a hiki wale I ja pae ana I Laupahoehoe. I ka pae ana iuka aole hiki I na mea o luna ka waapa ke ku, I hapai maoli ia kau haole e na kanaka, haawiia mai ka ai, a ai iho la lakou, a pela iho la lakou I pakele ai.
NU HOU ONA AINA E MAI.
Aole maku I ke mai I keia pule I kaa hope ae nei, eia nae kekahi moolelo no ke kipu hoohiolo ana o na moku kaua o Sepania I ke kulanakauhale nui o kili, oia o Valeparaiso.
He kulanakauhale nui maikai keia, ua like me kapalakiko paha ka @. A ua @ wale ka poe kalepa malaila, main a lahui nui o ka honua nei, mai Enelani mai, mai Farani mai, a me Amerika. I ka la 23 o Maraki, ua hoolaha ka Adimarala o Sepania, I kona manao e ki poka I ke kulanakauhale, kea e ole mai ke Aupuni o Kili I ka hoohaahaa ia na e Sepania. Hoohalahala loan a khina noho o na Aina e, no ka nui o ka poino ke hana ia pela. Paa nae kona manao, a paa no hoi ka hole ana o ke Aupunio Kili. A i ka maopopo ana e lele io mai ana na poka hoohiolo, pau aku la na kanaka I ka hoholo iuka, a ma ka pae puu kahi I noho mai ai. A I nana mai ai I ka pau ana I ke ahi o ko lakou mau home.
I ka la 31 o Maraki kai lalani aku la na moku kaua, a hoolele aku la I ko lakou mau mea make iuka. Ekolu hora o ke kipu ana, he 2000 tausani na poka o ka hoolele ana, a pau aku la na hale kalepa, ka Hale Dute, a me na halekuai I helu ole ia. Hookah nio ka pau like ana I ka poka a me kea hi. Ua $20,000,000 dala paha ka nui o ka poino I keia hana menemene ole o ua Adimarala Paniolo Sepania Kolohe nei.
A Pau ke kipu ana, hoi mai la na kanaka, a kokua mai la na kela o na moku Amerika e ku mai ana I ke kinai ana I ke ahi. Ua nui no naa moku kaua Berekane, a me na moku kaua Amerika malalila, a ua koi mai ke Kuhina noho o Amerika, e hui lakou ma ke kue ikaika ana me ka mana o ko lakou mau pu I ole e hana mai ka Adimarala Sepani e like me kona manao. Na ka Adimarala Berekane ka pihoihoi, a nolaila, mahope o ke kipu ana, ua hoahewa loa main a Berekane kamaaina o uka I ua Admirala makau wale nei o lakou, a ua hooholo lakou I ko lakou manao o na Amerika e kaua aku me na Sepania e hookaumaha nei I ke Aupuni liilii. A e hoowahawaha loa ia ana o Sepania ma keia hope aku. He mana kolohe wale aku no kona, aohe mana io. A heaha ko kakou manao no ka Berekane hoolalau pihoihoi wale?
O Peru kekahi aina e noho kaua nei me Sepania. A ke lohe ia mai nei, aia ma Calao ke awa ku moku o Peru, malaila kahi I hana hou ia ai keia hana hoohiolo kulanakauhale ma ka la 3 iho nei o Mei.
HUNAHUNA MEA HOU O NA AINA E.
O kekahi kanaka kakau buke ma Farani. Oia o Victor Hugo, ua loaa mai iaia $25.000, mailoko mai o ka hoolaha kuai ana o kekahi mau buke ekolu ana I kakau ai. O ke koena keia mahope o ka hoihoi ana o ke poho o ke poe nana I hoopuka I ua mau palapala la. Makepono no.
O ka nui o ka pulupulu i hoouluia ma ka Hema o Amerika Huipuia I ka makahiki hookah, ua hiki paha I ka 4,000,000 kela, 400 pauna ma ka bela hookah.
Ua hele kekahi kanaka e makaikai I na kahua hoouka kaua, kahi I kaua ia ma Amerika I keia mau makahiki I kaahope ae nei. A ke hai mai nei kela I ka weliweli maoli I ka waiho wale mai o na iwi kanaka I o ia nei, e kuakea wale ana I ka la, no ka uhi pono ole ia I ka lepo. Aole I kanu maoli ia.
O ka nui o ka lilo I ke ola makahiki o na Komisina, a me na Kuhina Noho, a me na Kanikela o Amerika Huipuia, a me ko lakou mau Kakauolelo. Us oi aku mamua o ka $700.000. Ua hoouna aku kela aupuni, ma na aina e, I na Kuhina Noho he iwakalua, I na Komisina he umikumamalua. I ke Kanikela he elua haneri me kanahiku. A o na hope Kanikela, hope Komisina, Agena kalepa he kinikini wale, ua ehiku haneri a keu ka huina a pau loa o keia poe nana ka malama ana I ka pono Aupuni o Amerika.
O ka nui o ka waiwai I lawe pio ia ma ka moana e na moku kaua o Amerika I ke kaua iho nei, ua hiki I ka 20.000.000 dala. O ka hapilua o keia, oia o na dala he 10.000.000. oia ka mahele o ka poe nana I hoopio I ua waiwai nei, mai ka Adimerala a ke kela maoli.
Nohea la ka wai e inu o na kanaka o keia kulanakauhale nui (city) o Kikago (Chicago?) No ka moana wai maoli e pili mai ana. Oia o ka moanawai o Mikegana.
A no ka mea, o ka wai e pili ana me ka aina, ua ino I ka lepo a me ka opala, nolaila e eli ana ka poe iaia ia hana, malalo o ka ili honua. A malalo o ka loko wai, a puka aku mawaho loa, elua paha mile mai ka aina aku. A mailaila mai e kahe ai ka wai a komo iloko o ke poo wai o ke kulanakauhale.
Ka oi paha keia o ka hana ike, a me ka makau ole. Ua lohe makou I ka hai ana mai o ka poe kahiko no kekahi akua ma Hawaii, I alualuia e kekahi kanaka a napoo iho la ilalo I ka honua a puka aku la ina kahi e. Oia paha keia e pao nei malalo o ka moanawai. Hookah mile I pau o kei eli ana a hookah mile I koe a maikai ka hana o keia ponawai ano e.
E hoomaka ana ka poe koa o Farani e noho nei ma Mekiko e hoi aku ma Farani. I ka malama o Novemapa 1866. A I kela makahiki aku e pau loa ana lakou I ka hoihoi ia I ka aina ponoi o Napoliona.
MAKE HANGHANO:- Ua ike iho makou maloko o kekahi nupepa o Honolulu nei. I ka make ana o Wina@ Sota (Scott) ka Alihi kaua nui o Amerika Huipuia I ka wa I hoomaka ai o ke kaua kuloko o ia Aupani. Ua lawe ia aku kona ola ma ka la 29 o Mei. Ma Nu Olina. O ka make ana o keia kanaka aloha aina a Aupuni hoi, he mea nui no ia na na puuwai Amerika e hoohaluiloi iho ai I ko lakou mau wai@ aloha kanaka.
Mai a Kalaka mai.
He wahi olelo hoike hana I ka Ahaolelo Ekalesia o Hawaii. Paipai mai o Kamika ia’u e @ aku I ka palapala hoike I ka haua o ka Ahaolelo Ekalesia ma Honolulu. I ka malama o lune. Ae aku no au. Aka. Pilikia I ka hana. Aole e hiki ke hooloihi aku I ka olelo.
Eia no wau ma Nu loka nei. Ua mau no ka hana maanei Okatoba 1864 a hiki I keia la 12 o Aperila, 1866. Hookahi mahina wale no I haule I ka hele ana I ka halawai makahiki o ka Ahahui Misionai ( A. B. C. T. M.) ma Kikago, Illinoi.
Ma ke Baibala Hawaii ka hana. Ma ka hooponopono ana a me ke pai ana I keia buke maikai, I lona I ko Hawaii keia waiwainui, I mau ai ka pono a me ke ola ma ia mau aina. Ua hooponopono hou ia ka kaibala niua, I moakaka ka manao o ke Akua I hoikeia mai ma keia Buke. Ma keia aoao keia aoao. Mai ka mua a i ka hope, ma hoa kuhikuhi.
Penei ka hana : Ua hoonohoia na haa ke pau, a hooponopono, alaila, hana no i keia aoao i keia aoao, a liloia i papa kepau paa. A mau ia pela, a hala ka haneri makahiki a tausani paha, a hala ka haneri makahiki a tausani paha. A pau na aoao i ka hanala pela, alaila. E paiia i mau tausani. Buke, a pau ia i ka lilo aku, e pai hou no , a pela mau aku no, aole e hoonoho hou ia na kepau.
i keia Manawa, ua pau na papa aoao o ke Kauoha Kahiko i ka hanaia. O ke Kauoha Hou ka mea i koe . A pau ia. Hookah heluhelu hou ana mai ka mua a i ka hope alaila pau ; o ke pai ana koe, a me ka hana ana i ka ili, a hooili aku i Hawaii. Hookahi paha makahiki a meu i koe, a loaa ia oukou keia mea kilohana hou.
Palapala mai o Kauka Gulika. A pau ka hana ana i ka Baibala. He mau buke hou paha e paiia maanei. Nui ko’u makemake e ike hou aku I ko oukou mau mak, aka, ne aku au e noho hou, a kokua ma keia hana lako oukou i na buke maikai. I holo hoi ka ke Akua hana ma ko Hawaii Pae Aina.
Na Kam,ika no e hai aku ia oukou i na mea hou ma Amerika nei. Ua ninini nuiia ka Uhane Hemolele maluna o na ekalesia o keia aina I keia wa e noho nei. Olioli no ko ke Akua poe kanaka.
Aloha oukou a pau.
NA KALAKA.
Nu loka, Aper. 12, 1866.
Mai a L. Kamika mai.
KAPALAKIKO.
Mei 24, 1866.
Ja Kauka Gulika, Luna Kakauolelo no ka Papa Hawaii ma Honolulu,
ALOHA OE: -
I ka la 3 o Mei nei, ua hiki mai makou mai Nu loka mai. A ua loaa koke kekahi mau palapala ,ai Honolulu mai ; no Nahora kekahi I kakauia ma “Jacksonville.” Kaleponia, Aperila 27, 1865 ; no Theadore W. Gulick kekahi. i kakauia ma “Chinese Camp,” Aperila 28, 165 ; a nou iho kekahi i kakauia ma Honolulu, Maraki 15, 1866.
Penei ka palapala no Nahora :
“JACKSONVILLE. Aper. 27. 1865.
REV. L. KAMIKA ; ALOHA OE :--
Ma ka la 2 o Aperila mei. Ua halawai like makou me Mr. T . W. Gulick ; a ua hooholo like iho makou, kea e ia mai e ka Haku. Nolaila, ua mhooholo iho ka lehulehu e koho mai ia’u i Komite e hoouna aku I palapala ia oe no na mea i hooholoia e makou.
Ina he mea oluolu i kou manao e pii mai e hookahuna aku ia ia, alaila. E halawai kakou ma Columebia.
Ke haawi aku nei ka lehulehu I ko lakou aloha ia oe.
MOSE NOHORA, Komite.
E like me ia ke ano o ka palapala no T. W. Gulika, kou kaikaina. Nui kopna makemake mai ia’u e pii aku ilaila. A e kuka pu me lakou i ka malama o Mei 1865. No keia hana maikai. A i ole ia wa. i ka wa e hoi mai ai makou mai Nu loka mai.
Aka, ua holo e aku makou mamua o ka hiki ana mai o keia mau ppalapala. Nolai’a, ua hoounaia laua imua o ka Papa Hawaii ; alaila, ua palapala mai oe ia’u – penei-
HONOLUL, Maraki 15, 1866.
REV. L . SMITH D. D. ; ALOHA OE: -
Ua ao ia no au e ka “Papa Hawaii,” e noi aku ia oe, i kou hoi ana mai, mawena o Laleponia ; e pii aku. A ike i ko Hawaii poe kanaka e noho ana ma Tuolumne County. Ua lohe makou ia Mr. Theodore W. Gulika, he poe kanaka ma kela kalana ; a ua makemake e ike ia oe.
Oluolu makou, ina e hele oe a noho pu me lakou I kekahi mau la, a ao aku ia lakou ma na mea e pono ai ko lakou mau uhane.
A ike oe ia lakou, a me ke ano o ko lakou noho ana ; a ina i manao oe he pono ke ku@ @ iwena o lakou. A e hookahana hoi i @ @ no lakou ; ua ae aku @ ia oe e hana @.
Aia no @ i kou manao i kou ike @ ana ia lakou. Aole @ Papa Hawaii ma ia mea.
E uku no ka Papa Hawaii i na dala e lilo no kou hele ana mai Kapalakiko aku a hoi mai @ no keia hana ana.
E imi nui oe i ke ano o ka noho ana o na kanaka Hawaii ma @ a me Oregona a hoike mai ia makoa. He nui ke aloha o na Ekalesia Hawaii, a me ka Papa Hawaii ia lakou a pau. Me ka mahalo.
L. H. @
i ko makou hiki ana mai, @ Nu loka mai. Aole @ maanei i ku pono ia makou e hele aku i Honolulu.
Ua @ ka moku mahu, o Ekale kona ina. Ua @ kona @ ana i Honolulu.
Ua oleloia @, kokoke mai ka wa, e ka hou mai ai ka moku Comet, Capt. Paty, mai Hoa@ mai.
Nolaila @ au i elua @, e hele @ e ike i na kanaka Hawaii.
@ e aku au i palapala. i lohe lakou i ko’u manao e hele a ike ia lakou. i ke ahiahi o ka la 9 o Mei, @ ai i ka moku mahu e hele ana i @ a @ loa hiki ilaila. A @ komo au I ke @ lio. (Stage) a hele aku i “Chinese Camp;” a maiaila aku hele wawae au i 4 mile a hiki i Jackson ville. I paka aku ka hana aia hoi : Ua pau na kanaka i ka hele i hkahi e.
Ua @ koke @ au me Mr. Kelley he haole hoa hele pa me makoui Nu loka i kela makahiki mai i kahi i hele aku ai na kanaka : aia ma “@ Pedros Bar” Kekahi : a aia ma “Grape vine @” kekahi. Nolaila. @ @ au i @ Pedro’s Bar. A loaa ia L. H. Kapuaa ma ilaila. Ua hiki e ak ko’u palapala ia la kou, a ua kii ia aku na kanaka elima e noho ana he mau mile e aku 5; a ua hele mai lakou, a ua hana pu makou i ka la Sabati oia ka la 13 o Mei nei. i ka hui ana, he 11 kane, 2 wahine, a 1 kaikamahine.
Akahi no a hiki mai o Kapuaa ma ma keia wahi. No ka mea, he poe hele liilii lakou i o ia nei, e imi ana i na kahawaii maikai e eli gula. Ua hemahema ko lakou mau hale malumalu a na nawaliwali kekahi wahine o lakou, nolaila. Aole hiki pono ia’u ke noho loihi me lakou.
Eia na inoa o ka poe i akoakoa ma Don Pedro’s Bar.
NA KANE.
No Kaumakapilil. O L. H. Kapuaa, Waiaholo. Kanahelewai; Kahakauila, no Kohala; Nahua, no Kailua; Koikoi, no Koloa; Kawaaahau. Me Paiwa. No Kaumakapili; Keaho, no Hilo; Kahue no Lahaina; Kawaapaele, no Molokai.
NA WAHINE.
Kulailua, no Kaumakapili; Louisa, he wahine Ilikini. Oia hoi ka wahine a Kahakauila; Makaeha, he kaikamahine @ Ilikini, he elima ona makahiki.
HE MAU NINAU.
Ninau au i ko lakou manao e hoi mai i Hawaii? @ mai lakou, “ua ilihune makou, aohe dala e uku ae ai i ka moku.” I mai hoi kekahi. “ua hilahila makou i ka hoi wale aku me ka ilihune.”
Ninau au ia L. H. Kapuaa, i kona manao e lilo i Kahunapule no na kanaka ma Kaleponia nei.
i mai la oia, “Ua kanaula no au, no ka mea, ke noho liilii nei na kanaka, a auwana pinepine i o ia nei. Ina ua noho pu makou a ua hele pu hoi ma ia wahi aku ia wahi aku alaila pono no, no ka mea, hiki no ia’u ke hana pu me lakou no ke kino; a e ao aku hoi ia lakou i ka olelo a ke Akua i na la Sabati; aka aole hiki ke hele i o ia nei mamali o kanaka e ao aku. A e paipai aku ke kokua ole ia mai.”
Elua ko makou halawai. E hoomana i ke Akua I kela Sabati. Ua lako mua lakou i na baibala a me na Himeni a me na Lira. Ua ike lakou i ka heluhelu palapala. Heluhelu maikai ka wahine liikioi; a akamai loa ke kaikamahine e heluhelu a kamailio ma ka olelo Hawaii.
i ka wanaao o ka la noa haipule hou makou, alaila, alakai kekahi o lakou ia’u i ke kauhale o Dono Pedro’s Bar; a komo au I ke kaa lio, (Stage) a holo i Columebia. Aole kanaka malaila; nolaila; colaila, hookipaia au ia po e Rev. D. Palmer. A kakahiaka ae, holo aku i Vallecito; a mai laila aku, hele wawae no au i keolu mile ma na @ a me na awawa, a hiki i kahi o Nahora ma.
“Grape vine Gulch.”
Oia ka inoa o keia wahi eli gola. He 20 kanaka a keu ma keia kauhale. Elua maama a me ka @ ko lakou noho ana ma ia wahi.
Eia na inoa o kanaka i launa mai ma “Grape vine Gulch.”
NA KANE.
Mose Nahora. Wahinealoha, Kalakiela, Kaikihana, no Lahaina; Kaaiahua, no Puna; Kauiamanu, no Kohala; Nuuhiw, no Kaupo; Kaaluea, no Waimea, Hawaii; Pikoli. No o Oahu; Kahawai. No Puna; Kailikoli. No o Oahu; Makuahine, no Kona Hawaii; John Conner. No Waimea, Hawaii; o Kaukunui a me Ma no Oregona; Kamakaua. Kaalawa a me Hamo, no Borabora; a o Kack-Hoot, no Amerika.
Aole i pau.
MARE.
M@ - K@ H@ @ @ @ e Rev. H. @ @ @ @ N@ H@ @ @ Ka @ @ @ @ @ @ @ Rev. H. @ @ @ K@ @ @ @. No @ @ @ @ @ @.
@ @ @ o K@ @ @ @ @. No @ @ @ @ @.
@- K@. @ @ @ @ @ @ @ Rev. H. @ @ @ @ K@ N@ H@ @.
@ @- K@. @ @, @ @ @ o Rev. H. @ @. @ @ @ @ @ @.
@ @- Ka@. @ @, @ @ @ @@ Rev. @ @ @ K@ @ @ @ me ka@ @ @ @.
@- @ @ @ @ @ @ @ @ Rev. H @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @.
HANAU.
@ @ @ @ @ @ @ @. @ @ @ @.
@ @ @ @.
@ @ @ @ @ hana @ @ keiki @ @ @ @ @ @.
@ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ me K@.
@ @ @ P@ R@ @ @ @ @ K@ @.
MAKE.
@ @ @ K@ @ @ @.
M@ @ @ @ @ K@ @.
@ @ K@ @ @ @ @ @ @.
L@ @ @ @ @ @ @ @ @ @.
@ M@ @ @ @ @ @ @.
@ @ K@ @ @ @ @ @ @.
@ @ @ Ka @ @ @ @ @ @ @ @.
N@ W@ @ K@ A@ H@ @ @.
Pai Kii!
O KALW ROIKEK@ RUR@ K@ H@- @ @ai K@ a P@ K@ @. @ @ @ @ @ @. @ K@ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ . @ @ @ @ @ @ @ @ @ mau @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @@@@@ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @@@@ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @@ @ @ @ @ @ @@ @ @@@ @@@@@ @ @@@@@@ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @@ @ @@ @ @@ @ @ @@ @@ @ @ @ @ @@ @ @ @ @@ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @@ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @@ @ @@ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @@ @ @ @ @ @ @ @@ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @@ @ @ @ @@ @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ .
LAEE HOIKEKE @ @
@
2@
h@ @ @.
Kuai Kudala nui Kauni.
A@ M@ K@ PONONO. @ @ @ @@ @ @ @ @ @ @@ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @
B@ M@ K@ @ @ K@ H@ @ @ @ @ @ nei. @ K@ H@ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ 2 @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ kekahi M@ @ @ @. A @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ 2 2 @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ 2.
@ @ LL.
T. H. @
Na @ @ @ W@ o Ka@ @ @ @ @ @.
Kauka Lapaau!
O
A. C. BUFFUM KONA INOA.
AIA NO KONA HALE K@ MA na hale noho ALUH@ H@ ma A@ P@.
Olelo Hoolaha!
KE KAUOHA AKU NEI @ I NA MEA A @ @ @ k@ @ h@ @ @.
@ @ mai @ @ @ @ @ @ @ @ @. @ @ @ @ @.
KIMO @.
@ @ @.
@ @, 18@6.
Ma ke Alanui N@.
IAKOEO ESTALL!
MEA
Hana Tini a hana Hao Apana.
MEA
HANA KAPUAHI HAO!
KE HAAWI AKU NEI I KE ALOHA I@
k@ H@ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ 2 @ @ kipa ana mai. O k@ @ @ @ @ @ @ a mea pili @ @ @ @ @ @ @ @ @ ana @ I kahi.
HALEKUAI PULUPULU!
@ MAKAUKAU AU E KUAI
m@ @ @ Hawaii @ @ @ @.
Ki Ailaua Holu 1. W@ @ @. Georgina, Helu 2. W@ @ @ A@ h@ @ @ @.
@ M. WHITENY.
Honolulu, Mei 5, @
J. W. KEAWEHUNAHALA.
Loio! Loio!
O KA POE MAKEMAKE I LOIO E KO-kua ua ka H@ @ @ @ @ @ K@ @ @ @ @ A@ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @.
Kikiliale,
Ma uka o ka@ o K@ @ @ @ @ @ @ H@ H@ @ @ @.
H@ @ @ @.
OLELO HOOLAHA.
O KA POE AIE KA HENRY @. OIA @ HENREY o M@. @ @ @ @ @ @ @ @ W. E@ m@ W@ M@.
J.W. @
237 31.
L@ @ @ W@.
E HAALELE ANA KA
Moku Alii
“KILAUEA”
Ia Honolulu I kela Poakahi keia
Poakahi.
Ma Ka Hora Ai ponoi, (a hiki i i ka wa w hai hoa ia kuai.) Ae h@ i
KONA, HAWAII,
A me na Awa ku moku mahalo ilio nei:
LAHAINA,
KALEPOLEPO
KAWAIHAE,
KAILUA,
KEALAKEKUA.
Ma ka hoi ana mai, e haalelo ana ia
KEALAKEKU @ KAILUA, ma ka Puakolu.
KAWAHINE. @ @ po Puaha.
KALEPOLEPO ma kakahiaka Poalima.
LAHAINA, ka po Poalima.
WALKER, ALLEN, &Co.
238-11 NA EGINI.