Ka Nupepa Kuokoa, Volume V, Number 25, 23 June 1866 — Ka Nupepa Kuokoa. Wa-ha Ra-ma o-e. [ARTICLE]

Ka Nupepa Kuokoa.

Wa-ha Ra-ma o-e.

/ kc Kuokmi ka manao a jne ka Luna Hooponopono: No ka inta, ke hooniau iu nei no k«i mnnno l-.tU(V p v * 00, i im;a lioi e liiki ai «a oe t* iuii aku nie Oliaiula, a »hl* Mon, ko kakou ni;iu iio;<iauna, na na-a noiau e kti la nia. ko laua aoao hoomana oiaio wahi n laun, u ine lakou okoa a pau na luokupuni nui. K ponn e liookui maikni aku oe me laua, no ka mea ua ik*a"e iu ino ka ua o Ohaiula m;iu haina rna ke Auokoa oka !a 1 o Mui, a lu; u.au puana oh.'lo latina maikai i kona manao. ina nae e olelo ana oia m>i kana mea i ike ni, ua maopnpf> ia mea ua olulo la, e like rnu ka poe i ike like i na olelo e. a pela aku, ua luki no, no ka mea, ua lohe kela a me keia hoa olelo ma ia mau olelo e, alaila, owau kekahi e mahalo ia mea, no ka maheh; pono ia mai la'u ke ano.

Akn ma kuna iiaina lutiua wale no, u;\ hiki r>f> paha no Kona poe hon ia piine ann, eiu iiik. 1 Ihm. na noiio maoli mai n;ie mn ke ano Kaula haiolelo ae ia lakou la, o Kalavi«n, a me kona iiinii hon. A ina no lioi e like me ia kn oiaio o kana hana una ina iu haina Inlimi oielo e, i kona |>oe il<c ole ia nlelo. Pehen e nuiopopo ai iii lakou la k«na ? Pela ko Paulo \vahawalui anu i nu iausani liuaoleie-e inalnio o na huaolelo elima i hni innopopom ma ke ulo o ka poe e lohe inai ana ine ka maopopo, E liko me ka la Peneketoka la, a 110 ka nien, ua hai ia aku ka oh lo mn nn pepeiao o kn p )e nana ia olehi i hele a kumuainu U«« i'» l«Lf\n A pono nnn. uu nui innoli ke kahnha f«na a iu poe, a me ka pane koke ne, ua piliu keiu poe i kn waina, no ka lohe pono i nn olelo o ko lakou au.a iho, oiui e noho muliliini mm ia pne oia lerns!»len)a. A pel.i mnoii no hoi in;i kein pae aina o ka p;to mua nna m«i o nu Misionari n»ua, eina n ekolu pnha makuhiki i hala ae ia liikou. o ka paiiL* au lu no iu o lakou rna ku olelo Huwaii; a o ka lohe koke no ia o na'hi a me na kanaka i ke nno o ka iakou iuiiii hana me ka maopopo. Aoie puiiu meiu ko Ohniula uiunao lu, nka nae palia, i men e mnopopo ai, oia ka oielo iiiii m» nn kuia o kona aoao e ku mui lu. E nana ia Ahuimanu, ma Kahaluu, i hookaawaleia ai e ao ia mau olelo, a o ku liapa nui no ia o ka lakou uuui oihana ekalesin, a pelu no e pohihihi ai kn lakou mau oihana, pela wale aku a oi wale aku no. A f>ela wnle nku na luina pili kuunku -wule anu iho, ui»le inai ke Ak\iu mui, no ku mea, uu ike kakou i na moa i hai ia inamun, aole mai ke Akun mm. Pela i ko ai ka mea i pnlnpalain inn ka Inhio a D,inifla 8: ; 26; 9: 20; \?7. O kein mau pauku la, e poiiopaha kakoū e hoomnopopo ae i nei mau lalani mele 0 ka wa kohiko. (t Ahuwale m ii la, He kuulo«io—e, Ka nuhele mnuua, I oloku ia." A pela no knkou c nana oiuolu iho ai 1 im haina n j>au o ka mokuna 11 o I)a--niela, i hai»a mnmua nku nei, a pela c maopopoai, aole lon i pili iki ae i ka oiaio o ua ekalesia Roma nei mni a lesu Kristo mni, ua nui na kaua i hoikeia ma keia mokuna iwaena o na nupuni, a no ia l\oi, ua inanao ka mea kakaii nui i ke ko io ana ma na kaua a pnu o keia ano. ma ka Moolelo o Euroj>n a pnu t» kakou c nana nei ma na haina mamua aku nei, no ka mea, aohe walni ano maoli o ke kuleana oiaio o ua hoomana Roma nei, no ka pouli nui o ka honua i Kela manawa, mai ka pau ana o lerusalema, a me na buke i ke «hi, ine ka pau pu aoa o ka iaakini ia wa, a me na haipule. E like me ka ka Haku hoike ana mu Mar. 13, a ma l.uka nu hoi, i ike ia e kakou ma na mua o keia kukulu manao ana. Aole keia m»u haina e hoike ia nei ia kakou e na hoike, he mau n»ea hoownhnwalia wale i ks ekalesia Roma m> kona ano hoomana oiaio. Aka, i inea e ike ai kakou a pau na aoao hoomana'kua, i oiaio ole maoli niai a (esu mai. A i

mea hoi e kualihi n-ai ai ka manar> o kanaka ia Roma. Ek;:ie«ia Knlohka. he oiaio w\ihi a Ohaiula ma. a rK>hiila keia hai pau ona ma ka Palapala Hemoleh». ke kahua i kukuiu ia ni ka ekaiesia oinio i na kau a ';au, i na mnnawa a me na n«annwa, i ua wa popiiikia a me na wa muhihia, i na wa poino a me na wa pomaikai. Mnmuii o ka »ke n akn nna ma ka nanu o ke kannka l.ewa i ke Akua, a ene ka hoomaopopo nna ma ka nana Baibala. mahope o kona luhe ann a me kona ike ana paha i ke nno o ka olelo oiaio e ola ai, a o ka hoomaupopo mau ana ma ka naau i ka make weliweli e hiki inai ana maiuua o ua uhaue hewa o na kanaka i pale ae a hoole i na Kanawai o ke Akua, oia kekahi mea e pono ai ke knnaka ma kona mihi ana imua o ke Akua, 8 e hai aua i kona mau oono a pau ana i hana ai i na hewa onn a ke Akuo i ike mau m-«i ai. A nonoi aku la imua onn ma na wahi mehamehn ma ka pule, a ma ka olelo [)U ana meia i.keia a me kela man.iwa |>ohO t> ia ano. A mn ia hann mau una a ke kanaka, a o na kanaka, a o ka lahui okoa no paha, alaila o ka hookaokoa ia ne no ia o ke kanaka a ike ana i ke Akua, a me koua mnu kauoha. a me kona mau Kanawni oiaio. a lilo in i kahua pna no kona manao, kana mau olelo, a me kana mau hnna. kona nolio ana. a me kona hele ana, moe ana, a me ke ola ana, No ka mea, ua kikoo ae ia kona mnu lima i na kapuai o ka Mea poui iita maikui iua ole no ko ke ao nei o Emanueiu waie no. A no in meu, he wahilaina pokole penei. O kn pule a ke kauaka j>ono, e lunakila nui oia. O keia mau haiun mnlun.? ae nei, oia ke ano mao!i o keia mau manao baibala, e nlalni uni i na kumu ole loa i pili uku u» ICS\J IVI IMo l;nl;rvu Ka ekalesia Roma. Aka i mea nae hoi no lakou e manao mai ai. aole i hanaia ma ke ano keakea iaia, a alalai paha ia lakou ma ko lakou mnu aoao, i mea e mnopopo ai ia kakoti ua kue ia hoomann i na Kanawai a pau o ke Akua, aia ma lakobo 2: 9; 10; 11. Penei, o ke kukulu ana o ke kii ma ko lakou mau luakini, aole uo ke x*Vkna mni ia, nka, ua ikea nae ma ka Moolelo o Europa a kakou e ike nei, he mea nani mau mn keaupuni o Iloma mainua o ke ku ana mai o ua ekaiesia Lloma la, a pela no e maopopo ni ia kakou no kanaka wale iho ia hana, n o kn iiewa no ke kumu o ia hana ana pela. A pela no ka hooiilo anaj ka la hoano o ke Akua i la lealea nona, a ua iilo nui ko ke ao nei mamuli ona, a pela no na mokupuni a pau o kakou e noho fiei, mai ka A. D. 18-27, n ewaiu paha a keia wa. A oiaie kue aua o Poki ia Kaaliumanu ia mau mnknhiki, a i Nov. 1829, nalo ia enemi o ka pono, aoie ia. Ma ke kokna «na iaia o ke Kanikela Berilania i hiki mai ni keia hoomana kii. ku i ke Kanawni o ke Akua. Pukaana 40: '3: 4; 8: a pela mau mai ka hauie ana o ia mau mea i ua eka!esia Rou.a la. a pela no kona komo malu ana mai iloko o keia aupuni me ka iho oie o Kaahumauu ke Kuhumuui. oiai e iiiki ;.na ka mea e Al\i ana ia wn, A oiai ua iaha nui ae ka mahunalama ma keia pae aina mai .ia Misionari mua ae. A oiai no hoi, un pau na kii akua o keia lahui i ka pule ia i ke Ahi, pau pu na heiau nui hmkiui, a me na lieinu lnhi, nuunua o ka hiki ana o na Misionari maauei, a oiai e noho ana o Ilauaii nei iloko o ka noaupo. a me ka ike oie i ka palupala, i ka A, E, a j>ela akua pau na hua nnia, aka, ua hoomaka ia no nae ia mau hua mua man ua o ko iakou ia ana mai, oiui e oia ana o Kamehameha I. A heaha la ia aonna ? He mea'ole h*a ia, no ka mea, uuku ioa na mea i ao ia mea, aole no he ike. Pela ia Kukanaloa raa, a ia Lono ma mai, a hiki mai la Vanekouwa m»i. Aka, o kana nmu men nae i kuhikuhi ai i ua Kamehameha la, o ke ano o ka malama aua i ke 'hi me na koa, a o ka iioopau ī ke kaua n.e Kaumuahi, a o ke kuhi ae ona imua o ke 'hi, ain ke Akua ma ka lani, a o keia n>au mea au e malama nei, he mea oie, wahi ana. Aka ua olelo ia, ua noi ua Kamehauieha la iaia e hoouna mai i kumu a?> nana mai Beritania Nui mai, aole ioa nae i hiki mai ia

mea i noi ii aku ai, a make kt b me ka iko u!c i ke anoo ke Akua oiaio. pela no kn luhui Moo. inai ia wa umi a ka A. D. }$'2U. a<»'e naauao. Elua iiKiii rn»?a a kakou e nana ai msanei. o ke konm malu ana mai o na kuffiu Pope niua ma keia {<te aina, me ka hoike ofe ia i na'lii o ka aina ka mua. A o ka olelo nu aua me na'lii o ka :u>ao mua i hiki mai ma Hawaii nn ka lukou nihana i haele mai ai maanei e ao ai, oia ka lua. A auhea ua aoao oiaio o laua i ka kakou ike ena hoa ? Luka 10: 9, oia ka hoike oiaio, no kela aoao paha keia huike ea ; nia no ia ouk«.-u ia ena makamaka. A eia no keknlii mea a kakou e waewae }>»»no ae ai-e. O ka tu)opau ann o Kanit'hameha 11. i na kii akua o kona aupuni a pau, a me na mea e pili pu ana ma ia nu'ii. a o ke kukulu ana ae hoi o ka eka)csi<} Koma mn Ilonolulu nei i ko« na mau Uii akua mai a lupe mni. Owni ka meu pono o laua ? Aka. he mea no nae e maopopo nui ai ke ano o ka ekalesia Iloma. ona nianao i kona m;tu pono a ponuiikai. Ao!e nae pela ka aoao hoomana mua, noho uo lakou malalo o ka malu o na'hi o ka ama. Aole i pau.