Ka Nupepa Kuokoa, Volume V, Number 25, 23 June 1866 — Page 2

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

Wae, hooholia—koho ia na Ko@nite. Hapai hou i aka noonoo ono I ka Bila Haawina.

 

Nona hape i aka noonoo ana, a ma hope o ka noonoo ana i ka Bila dala pepa—laweia.

 

Lilo ka Hale i Komite. Heluheluia e ke kakaulolelo he Kanawai e ae ana i ka hoopuka ana i na dala pepa.

Noi mai o W.C Lunalilo e hoopa-nee ia.

 

Noi mai o Kairaki e heluheluia k apa-lapala hoopii e kue ana i ka bula dala pepa ma ka olelo Hawaii. Laweia, a heleheluia ka palapapla hoopii.

 

Wehewehw loihi mai ke Kuhinaa Waiwai ma na mea e pili ana i ka pono o ke dala pepa.

 

Kokua o Mr. Hoika i ka wehewehe ana. Aka, aole nae ona makemake ia Bila; n ua loihi no kona wehewehe ana ma ke mea e kuana i ka poina ke hooholo i aka Bila. Hoopane ia a ka Poalima noonoo hou.

 

Noi mai o Hairaki ke noonoo hou I ka Bila e hoololi ana i ke Kanawai dute o ka raiki

 

Hoopanee ia ka Ahaolelo.

Poha, june 14.

Halawai ka Ahaolelo ma ka hora 11 kaka@aka. Hon. Kapena Loke ma ka Noho. Pule ke Kahunapule a pau. Heleheluia ka moolelo o ka la i hala a ua aponoia.

 

Helehelu mai o ka Ahaolelo i $150 pakahi no ke kau Ahaolelo, ua hooholoia ma ka heuhelu nkahi ana.

 

Waihoia mai he olelo hooholo e kauoha ana i ka Makai o ka hale, e ana ike i ka hoike po o Punahou. Ua hoomein.

 

Heluhelu mai ka Mea Kiekie W.C Lunalio he olelo hooholo, e ken nana i ka haen ke kiapa Kometa.

 

NOi mai o Gov. Dominis, e hoomoeia ma ka papa.

 

Ka hou mai ka mea Kiekie a olelo mai,he hoololi kana ma ka huaolelo kena, ae hookomo malaila “kauoha”.

Noi mai ka Hon. Keawehunahala, a me ke Kuhina Kalaiaina, e hoomoe ma ka papa, no ka mea, he makamaka aloha o kapena Pete no keia Aupuni, a no na olelo hooholo, @ ua laweia e ka hale.

 

Heluheluia mai he olelo hooholo, e kauoha ana i ke Komite o Kalepa, e hoike mai i ka manao no ka palapala hoopii no ka apana o hamakaa. No ke awa o Honomalino ua kapaeia.

 

Heluhelu mai o Hon. Kupau he olelo hooholo no na men e pili ana I ka lalani Alii I kupono no ka Noho Moi

 

Kokua nui o Hon. Ukeke ia olelo hooholo koe mai ke kuhika kalaiaina no ka olelo hooholo no ka mea, wahi hoi ana o ka Moi wale no ka mea mana e koho I hooilina, aole o na Lunamakaainana kekahi, oiai e ola ana oia.

 

Kokua nui loa o Hon. Ukeke I ka olelo hooholo, oiai he mea ia e hoomanao ai ka Moi

Ma ke noi ia ana mai, ua ae ia e hoihoi hou aku I ka olelo hooholo.

 

Helehelu mai o Hon. Kakani he olelo hooholo, e hai aku keia Ahnolelo ma o ke komite la I ka moi. E mare ia I wahine, I mau ai kona ohana alii.

 

Ko Mai o Hon. Hoika o hoike mai I mea e mama ai ka manao o na Lunamakaainana, e nana I ka hoike a ke Komite I waihoia ku ai e noonoo I ka olelo hooholo a aka Luna Hanohano o Koolaupoko, ua hoopane loa i aka noonoo ana ia olelo hooholo.

 

Ma ke noi ana mai a Hon. Kaapa, ua hapaii ka hana o ka la, oia ka Bila Haawina

Ma ke noi ai ana mai e Hon. Keawehunahala. Ua kapaeia na hana o ka la, a ua noonoo ka hale no kekahi mau mea e ae.

 

Ua koho ka hale i Komite no ka hale a pau no ka noonoo ana I ka bila e kala alua ana.

Ku mai o Hon. Keawehunahala, a olelo mai ,ina he mau dala kela I hooliloia mamuli o ke kanawai, alaila ua make pono ke noi ana mai e kala aku.

 

Olelo mai ke kuhina Waiwai, ua haawiia no keia mau dala o ke Kanawai, aole nae I hooia I ka Bila Haawina.

 

Pane hou mai o Hon. Keawehunahala, aohe maopopo iki ia’u o ka Bila, a ioa aole e pauiia keia puka, alaila, e hamama no auanei ka puka a a lakou e hoolilo hou aku ai I oi ae mamau o keia.

Wehehahe mai ke kuhina waiwai ua nana a ua huli no ke Komite Kalepa I ka buke a ua ike no.

Wehewehe mai ke Kuhina Kalaiaina, I kona wa I hoi ae I ka oihana ua loaa he $9,000 ka aie o ke Kilauea, a pela aku.

 

Ku mai o Hon Kamalo a kokua I ka bila e kala aku I ke kuhina waiwai.

 

Eia ka Hon. Kanai ina ua hooliloia keia mau dala mamuli o ke kanawai, heaha ka pono o ke kala akuia ia, ua pono no. ina paha kakou e kala aaku manaoia mai ua hana hewa oia.

 

Ku mai o Hon. Kepoikai a olelo mai hoi e hoi@a no ia poi kaumaha maluna o ke kuhina waiwai a ua noi mai oia e haawiia I ke komite no loko ae ona Lunamakaainana wlae no.

 

Eia ka Hon. Kamika ua huli aku ko ouko Komite Waiwai I ka oiaio a ua ike a no ke aha ka mea e kala ole aku ai I ke kuhina Waiwai?

 

Haiolelo mai o kapena loke a kokua mai e huikala aku I ke Kuhina waiwai.

 

Ma ke noiia ana mai ua hoopanee ia ka Ahaolelo.

 

                                                                                                Poalima june 15

Halawai ka Ahaolelo ma ka ho@a mau. Helehelu mai ka Mea kiekie Lunalilo I ka olelo hoike a ke Komite no ka olelo hooholo e pili ana I ka noho ana o ka Moi Wahine kane make Kalama ae uku ia oia I $1,000, ae pau kona lawe ana I $2,000 mai na aina Moi mai ua ae i aka olelo hoike. Hoike mai ke Komite o na Hana Kuloko no na palapala hoopii mai haumakua a me Nawiliwili mai a ua ae ia e hookaawale ia @a ka Bila haawina I $700 no ke awa o honomalino, a I $1,000 no ka uapo o Nawiliwili ua ae i aka olelo hoike.

           

Ma ke noi ia ana mai,. Ua hapaiia na hana o ka la, oia ka Bila e huikala aku ana I ke Kuhina waiwai.

 

Noi mai o Hon. Kaapa, e holoina an huaolelo “a me na Luna Aupuni e ae,” a e heluheluia, ke kuhina Waiwai.

 

Noi mai ka Mea Kiekie Lunalilo e hoopanee loa i aka noonoo ana I ka hooholoia o kei bila

 

Noi mai o Hon. Ukeke ua kokua oia I ka manaoo ka mea  kiekie, a e waiho a hoi mai ke kuhina kalaiaina hope iho nei malia paha oia kai hewa.

 

Hoike mai ke Kuhia o ko na Aina e, o na ,mea I hoikeia, ua pololei wale no.

 

Hon. Ukeke, ua oi loa aku ka maikai ke laweia mai ia keonimana imua o keia hale, a e hui he niho.

 

Kuhina kalaiaina. Ua makaukau no wau e hana i kana mau hana a pau.

 

Eia ka Hon. Ukeke ina e li ia kela Kuhina li pu ia no anei oe? A ina e olelo aku keia hale e uku mau ia i $10,000, uku mai no oe? Hu ka aka a haalele wale.

 

Noi mai o kamalo e hooholia ka pauku mua e like ma ka hoololi.

 

O ke noi e hooholo I ka pauku mua e like kope maikai.

 

Ma ke noiia ana mau ua koho ka hale i Komite no ka noonoo ana I ka Bila Dala pepa.

 

Noi mai ka Mea kiekie lunalilo e hoopanee I ka noonooo ana i keia bila a ka poakahi ea hooleia.

 

Eia ka harris ua make makemakeia e lohe i ka manao o kela mea keia mea no ka bila, a pela no hoi kea lii Lunalilo.

 

Hai mai kea alii, he hiki no @a ia ke olelo no keia bila, ke ike nae ia, ka manao o ka nupepa a Wini.

 

Kue mai o Hon. Ukeke I ka hoopukaia o ke dala pepa e like me ka olelo o ka wa kahiko lilo wale iho no mea naunau na ka puaa a me  na ilio, ua ahona no ua niho o ka ilio a me na ilio ua ahona no ua niho o ka ilio a me ka puaa. A e kauoha i aka Makai o ka hale e kii i pahu kupapa a e hookomo ia Bila maloko.

 

Wehewehe loihi mai ke kuhina o ko na Aina e I ka pono o ke dala pepa.

 

I ko D. kalakaua lohe ana paha I kekahi mauao mai ke kuhina o ko na Aina e mai u mai a kela a kokua mai me ke kuhikuhi I Amerika.

 

Ka mea kiekie Lunalilo, e hoopanee loa I keia bila no ka mea aole paha I maopopo loa I na hoa Lunamakaainana. O kamika Hoika. Col. Kalakaua a me a’u ka poe maopopo pono iki. E kauohaia ke kakauolelo e heluhelu mai mailoko mai o ka nupepa a Wini I kekahi manao.

 

Eia ka Harris ina he hoa ia no keia hale pono ke heluheluia.

 

Eia k aka Mea kiekie ua ae oia na na e heluhelu I ua manao la a ua heluhelu oia I kekahi mau manao no loko mai o ka nupepa a Wini.

 

I ka wa e heluhelu ana ka mea kiekie I kekahi mea ku mai la ka Hon. Ukeke e hoolewaia no ka bila ana.

 

Eia ka Hon. Hoika ina e hoopukaia ke dala pepa ma keia Aupuni e apu koke no na dala a ka poe waiwai e waiho nei I ka lawei aku ma kekahi mau aina e  aku a he loihi loa aku.  A in ahoi kakou e a hana  like ana. Aole mea nana e kokua I keia bila.

 

Noi mai ke kuhina Waiwai, e noonoo hou i aka Bila I ka poakahi.

 

Hoopanee ka Ahaolelo a poaono

Poaono, June 16.

Halawai ka ahaolelo ma ka hora mau heluhelu mai o Hon. Keawehunahala he olelo hooholo e kauoha ana I ke kuhina Waiwai e uku hou aku I $3,000, a hui aku me ka puu dala I haawi mua ia I lawa ai na ilio o kona hele ana. (moiwahine Ema)

 

Noi mai o Hon. Ukeke e hoomoe ia ma ka pepa.

 

E waiho ia ma ka pep aka bila a hiki I ka wa e noonoo hou ia ai ka bila haawina alaila hapai wahi a Kamalo. Kokua pu mai o Wana.

 

Noi mai o Hon. Keawehunahala o ka wa pono keia e noonoo ai keia Bila.

 

Noi mai o hon. Ukeke e waihoia ka olelo hooholo ma ka papa oiaia ke jele la noia ma kona mau ilio iho. Aole ma ko ke Aupuni.

 

Ua kokua o Gov. Dominis I ka olelo hooholo ina e pomaikai ana keia aina ma kona hele ana.

 

Hon Mahelona ua kupono no kona uku makahiki no kona hele makahiki ana.

 

Hon. Kupau, kokua no au I ka olelo hooholo ina aole I k@ola wale ia ka $1665.00. o ka pono wale no a kakou I hana iho nei no na Kuhina a me na alii, aole wahi pono iki a kakou I hana no ke kuinukanawai.

 

Eia ka Harris ua kuhihewa paha ka luna o koolauloa no kela $1665, I hooliloia no e like me ka mea I hai ia.

 

O ke noi e hoomoe I ka bila ma ka papa hooleia.

 

O ke noi e hoopanee I ka noonoo I keia olelo hooholo ua a ponoia.

 

Heluhelu mai o Hon. Kamika I kana bila aole e dute ia na buke I pai ia ma ka olelo Hawaii, ka lawe ia maii, main a aina e mai. Hooholoia ma ka heluhelu mua ana.

 

Heluhelu mai o Hon. Keawehunahala I kana Bila e papa ana I ka lawe ia ana mai o na moo nahu, a me na moo hoeha e ae iloko o keia Aupuni, ua heluhelu akahi ia.

 

Koho ka hale I komite no lakou iho, no ka noonoo an ai ke kanawai e hoopau ana I na ia kapu a ke Konohiki, oia hoi e hoololi an ai ka pauku 389 o ke Kanawai Kiwila.

Heluheluia ka pauku akahi.

Kue loa mai o Hon. Li I ka bila.

Noi mai o Hon. Ukeke, e hooholoi ka paukui. Kue mai o hon, Kaunamano.

Kokua mai o kaapa a me kekahi poe e ae I ka hooholo loa I ka Bila.

 

Wehewehe loihi mai o Hon. G.B. ukeke I ka pono o ka hooholo I ka Bila, a iaia e olelo ana.  Noi ia mai e hoopanee loa I ka noonoo ana a ua laweia.

Hoopanee ka Ahaolelo a poakahi.

 

Ka Nupepa Kuakoa.

 

  Honolulu june 23 1866.

 

Na kula aupuni a me ka Aha @ @

Ua manao paha kekahi poe penei: Heaha hoi ko keia poe kahuna pule e lawelawe hou nei I na kula? Ia lakou ia wahi? Kainoa ua lilo I ke Aupuni, a eia no ke hoopipili hou nei ua poe mahaoi nei EA! Auhea oukou aole anei he aloha ka makua I kana keiki I hanau ai me ka ehaeha, me ka haakokohi me ke kaniuhu ke keiki ana I hanai ai me ke kaniuhu ke keiki ana I hanai ai me ka hoomanawanui,- ke keiki ana I kiai ai me ka makaala o lalau. A he mea ka ia e kahaha ai kanaka no kona aloha I ua keiki la! Aole no I manaoia he mea kupanaha ua aloha pau ole nei o ka makua, aole no he mea kula o keia lahui no ka kupanaha ka nana pinepine mai o na kahuna Euanelio I na kula o keia lahui no ka mea o lakou no ka poe nana I lawe mai I keia pono o ke kula maoli; a kukulu maanei.

 

Aole no e hoohalahala ana ka makua ai ke kuokoa ana o kana keiki ke hele pono aka ina e lilo I ka lalau me he mea la e poino ana o ka miki koke mai no ia o ua makua la e hoopakele iaia. A pela aole no e hoohalahala ana ua poe nei no ka lilo ana ia hai ka malama kula ke pono ka hana. Aka no ke emi loa ana ilalo me he mea la e pan ana I ka hiolo kekahi mau kula, a o ka holo wale koe o kamalii, e lalau ai I ka nahelehele, me he aha la la.  Nolaila ka hoohalahala.

            I ka akoakoa ana o na lala o ka Aha Euanelio ma Honolulu nei, ua maopopo he nui ka pono ole o na kula I ka lakou manao.  Aole o ka poe ilikeokeo wale no ka I lapa iho nei ma ia ano, aka, I ka nana aku, hookahi no manao o na Kahunapule mai ka Hawaii maoli, a ka haole.  A e ikeia auanei malalo iho nei kea no o ko lakou manao, ma ka Papa hoike o ke Komite I koho balota ia e ka Ahahui Euanelio o Hawaii nei.

KA HOIKE ANA O KE KOMITE NO KA KULA

            O ke ao pono ana I na keiki ma na mea o ka naauao a me ka pono maoli, o ke kahua no ia o ka pomaikai o ka lahuikanaka, nolaila, he nui ko kakou manao I na mea pili I na kula kamlii o Hawaii nei.  He oiaio no, he nui na kumu e hauoli ai I  ka laha ana o ka malamalama a me ka ike iwaena o keia lahui, I noho pouli a pegana mamua.  Ua loaa nae iloko o na makahiki elua I hala na kumu e hopohopo ai, o hoi ihope keia pono.

            Ke hooikaika nein a mea nona ka hooponopono ana I na kula, e hookaawale aku I ka poe I hookumu mua I na kula I kinohi, mani na kula aku, I ole lakou e lawelawe hou ma ia hana.  Eia na mea e Akaka ai.

1.        Ua hoopauia na kanawai kula mua e ka Ahaolelo Aupuni, elua makahiki mamua aku nei, a ua hookumu ia ka oihana Kahukula Nui.  Iaia ka wae ana, ka hoonoho ana, a me ka hoopau ana I na kumu a pau o ia mau kula a pau loa.

2.       O ka mea I kohoia e noho ma keia oihana nui, o Aberahana Fornander Esq.  no ia.  Ka mea I hoku nui aku I kona manao kue I na misionari Amerika, a me ka lakou mau olelo ao, ame kahoowahawaha I na kula a lakou I hookumu ai, iloko I kahi nupepa ana I hoopuka ai.

3.       Ua hoopla@ia na makua, aole I hoolo@eia ko lakou manao, ma ke koho ana I na kumu nana e ao aku I ka lakou poe keiki.

4.       Ua hoike ia ka manao, e hoopaleia ana ma keia hope aku, na mea a pau I pili I ka hoomana I ke Akua, main a kula aku.

5.       Ua hoike ia hoi, e hooleiia auanei ka Baibala, aole ia he @uke kula.

6.       Ua papaya kea o ana I ka pakoli ma na @ora kula.

7.       Ua lawe ka Papa Hoonaauao I ka mana ekalasia, a ua haawi mai I pule e pule ai na kumu me na kula.

8.       Ua hoopauuia ka noho okoa ana o na kula Pope, a me na kula Hoolepope, a nalaila, ua hoonoho pinepine ia na kumu pope maluna o na kula, I ao ia mamua e na kumu Hoolepope, a o ka nui o na keiki maloko, na na makua hoole pope no lakou.

9.       Pela hoi I ka hookaawale ana I kula okoa no na keiki kane, a me na kaikamahine, ke mahuahua wale nei na kumu pope maluna o na kula o na keiki a ka poe hoole pope.

10.   Ua hoonohoia hoi na kumu a me na luna kula, he ano ino ko lakou noho ana.

11.   Ua kuai lilo ia aku kehai mau halekula, ma na apana I lawa no na keiki kula, me he mea la, e waiho wale ana ko laila mau keiki iloko o ka naaupo.

12.   Aole he luna kula I keia Manawa, e like me ka mea I koho makahiki ia ma@@@, @@@@@ I ke kumu @@@@@ @@@ I na haumana, a e nalo ana paha kekahi mau kula ma keia hope aku.

13.   Ma ka nui o na kula, he hookahi k@ uku I na kumu, $.50 no ka la, me ka manao ole I ka nui o ka hana, a me ke akamai, a me ka ikaika o ke kume; ma ia mea no, ua hooleiia ka mea hoeueu I na kumu, ua pau koke na dala kula, a hookuu wale ia na keiki e auwana wale iloko o na wa hoomaha loihi.

 

No keia mau mea, a no ke koi ana mai o ke Komite o ka Ahaolelo Aupuni ia kakou, e hele a e kuka pa me lakou no na kula, nolaila, e hoo@oloia.

1.        E koho kakou I Komite e hele a e kuka pu me lakou ma keia mau mea.

2.       Ma ua apana I hoopale wale ia ka makemake o na makua ma ke koho ana I na kumu ao I ka lakou ma@ keiki, e paipai kakou I na makua e hooikaika pu lakou e hooku@@@ I na kula o@oa no ka lakou poe keiki.  A ke waiho ia aku nei keia mau mea a pau imua o ka Aha.

Me ka Mahalo.

 

Na Komite, W.P. Alexander, T. Coan, E. Bond, J.F. P@gue, M. Kuaea

Hoike kula Sabati,

            I ka poaono iho nei, oia ka la 16 o June, ia hookumuia ma Kawaiahao ke kahi hana hou.  Oia he halawai hoike kula nui o na kula sabati Euanelio a pau ma Honolulu nei, a me na apana e pili ana.  A e lilo ana paha keia I mea mau I na makahiki a pau.

            Ua naue hele aku la makou ilaila e makaikai ai.  A ua minamina makou I ka poe I ike ole I ua mea nani nei, he aha kamalii, he anaina keiki.  Maluna o ka aw@i, ua @ uhi ia me na hoailona kanikau, he mau mea kohu no keia wa.  O ka huaolelo makamae o Hawaii, oia o Aloha, ua kau ia iwaena, me ka lau paina uliuli ka hana ana o iahua a ma kekahi aoao ua kukuluia ka hae o Kawaiahao, a ma kekahi aoao ko Kaumakapili.  A ma na aoao o ka hale, he mau hae kukulu uuku iho, me ko lakou mau hua nani, oia na hae o na kula apana o Manoa, o Moiliili, o Pauoa, a pela aku a Kalihi.  A maluna o lakou a pau, malaila ka Hae welowelo o ke Aupuni Hawaii.

Ua hoonaniia kekahi papa kaukau nui ma ke alo iho o ka awai; me na pua, me na hua aala, a me na mea ono, aole o namea kumukuai nui, aka, ua lealea ka maka I ka nana aku.  Aka o ka himeni ana o na kamalu ka mea ia hauoli loa ai ko makou manao.  I ko lakou mele like ana,  ua piha ma ka luakini I  ka leo maikai o @a mau kamalii nei, no ka mea, he 550 ka h@@na o na keiki malaila.

            Ua hui nui main a leo o na kula haole a elua.  Hookah no hoonani ana I ke Akua. 

            Aole hiki ia makou ke hai nui aku I keia Manawa, I na huaolelo o ka poe haiolelo ia la, oia o Koana o Hilo, o Kowina (Rev. Mr. Corwin), o Mr. Church, o Forbes, o ko kakou hoa o Rev. M. Kuaea, o Kulika no hoi, a me ke Komisi@a Amerika, e hai anai kona good bye ia kakou.  A me ka haawi ana no hoi I na kamlii I na mea ono I hoomakaukau ia e na wahine eleu o Honolulu.  A ua Mahalo loa ia ka hana o ka puali kumu kula Sabati o ke kaona nei.

Ke data Pepa.

 

      Eia kekuhi mea e pili a@u I ka hoopuka ana o ked ala pepa e ke Aupuni.

            O ka mea I loaa ai ka mana I ked ala pepa, oia o ka manaoio o kanaka he dala maoli kekani ma ka waihona o ka baneko, nana I hoopuka I ua dala pepa la, a he mea hiki I kela mea keia mea ke hele ilaila I ka wa ana I manao ai pela, a e loaa no ke dala maoli.  I@a ua hopohopo kanaka no ia mea, alaila, aohi mana o ke dala pepa.  Ua poino pinepine kekahi mau hui baneko, no ka pihoiho@ o ka poe iaia na dala pepea o ua baneko la, a holo nui mai lakou e hoolilo I ko lakou dala pepa I dala maoli.  A no ka hapa uuku o ked ala maoli o loko o ka waihona baneko, pau I ke kuai kedala ia na pono o ia hui baneko.

            A pehea keia Aupuni o kakou, ina lilo ia I ka @ale @anako?  E hiki @@@nei I ke kanaka waiwai hookahi o kekahi aupuni e aku ke kuai I kona mau dala pepa he nui wale, a e hele mai, a koi mai I ka Manawa hookahi I ke dala maoli e kulike ana, a ina hiki ole ke haawi aku, heaha ka hope?  O ka miki koke mai no paha o ua aupuni e nei, nona ua kanaka la, e like me ka hele ana o Napoliona I Mekiko, e hoihoi I ke poho o kona mau hoaaina Farani.  E na@e malie aku kakou me ke dala maoli, mai kau iho iluna o kela lio oala, oia o ke dala pepa, o ikeia auanei ka @aki@aki liilii o na iwi o kakou.

 

@UNA@UNA MEA @OU HAWAII NEI.

 

            I na luna o ke Kuokoa—ke nmoi ia’ku nei na Luna o ke “kuokoa”, e hoike koke mai I ka nui o na pepea a oukou I makemake ai, e lawe no keia hapa makahiki aku e hoomaka ana ma ka la 70 lulai ae nei nolaila e uleu mai oukou. Ke lana nei ko makou manao e oi aku ana paha ka nui o ka poe lawe pepa I keia hapa makahiki e kowelo nei. Ua nui no knaz “kuokoa” I laweia he 2000 a oi aku. I keia hapa e naue nei.aole no hoi e haalele ana ka Luna hooponopono o ke “kuokoa” I ka pono o na makaainana a me na’lii e hiipoi mau ia ana no ia mau pono, aole hoi e hoop@limea’I wale aku I kela aoao keia aoao aka maka laina pololei wale no a hiki I ka hopena.

 

No “kilauea’.—hookah holo anai koe o “Kilauea”, alaila, hoomaha a hala eha pule, alaila holo hou. Ma keia holo ana, aole e ku ana I Kawaihae.

 

Hoike Kula o Waialua.—I ka hele ana aku  nei o kahi poe I ka nana hoike o ke kula kaikamahine o Waialua, a hoi mai nei, hai mai I ko lakou mahaloloa, I ka holo o ka naauao o na kaikuahnine o ua kula la o na ninau I haawiia’ku ia lakou he mea ole wale no ka ia. A e hele nui ana k ua poe hauman la me ke kumu I ke kaapuni a e hiki ana paha ianei I ka la 30 o June.

 

He whhai MAnao Mahalo,-- I kekahi la o kela pule i bala’ku nei ua launa oluolu mai kekahi hoa o ka hale Ahaolelo me makou a I mai la oia penei: “he mea mau ia’u ka haawi ana I umi dala ($10.00) no ka mahina hou @o ko’u manao o pau e I ka lilo I ka wa e hoi ai I ka home pololi paha a pilikia e ae paha o ka lillo no ia a nele ko ka mea nana mai na pono a pau o kanaka; nolaila e aho ka haawi e I ka wa I lona  mai.” O keia hana I hoikeia ae la he hana ku no ia I ka ma@aloia, e ka poe mana I ka pono o ke akua.

 

No Rev. E. Bona me Rev. S.C. Damona.

Ia Rev. E. Bona ak haiolelo kuloko ma ka Luakini haole a ua nui ka Mahalo o na haole kuwan a nui no ka Mahalo o ke anaina iaia, no ke ku hohonu maoli o na monao I hakuia ai; a @na ia mea ua maopopo he pule okoa paha ka noonoo ana; a nolaila ka mea I hele ai a kuhina maoli na manao. A ua makemakeia e hoop@ka ma na nupepa haole o kakou nei.

 

Nani maoli heaha ia mea nani? O ka pahukupapau o ka Mea Kiekie V.K. Kaahumanu. Ua lohi wale ia a noho ke aka iloko: ua hoopua wale mai hoi ke kamana e pau ana ka lohi apa ana I na pahu la I aka p@akahi ae nei.

 

Ua make—ma ka po o kala Sabati @one17) I hala’ku nei. Ua make aku o Z. Kahoona Kawainui ,ma Kamo@liili, Waikiki-waena. O ka lohi o kona ola ana ma keia honnua. He 17 makahiki. 6 malama a me 29 la.

 

He mau Kuhina Noho no @apana A ME K@NA-- Ma ka ahiahi o ka Poakahi I hala ae nei, ua lele mai iuka nei he mau Kuhina noho no Iapana a me Kina I hplp mai @@@ no I ka makaikai ia Hawaii nei.

 

Hookupu @ala—Ma Kawaiahao I keia Sabati ae nei ua loaa mai he $40.00 ma ka haawi manwalea ana mai o kekahi poe no ka oihana kuloko: a me Kaumakap@l@ hoi he $43.75 no na oihana kuwaho I loaa mai ka poe naau akea mai.

 

Ua @@@ Aloha.—Ma keia Sabati ae nei. Ua haawi aku o Rev. L. Kamika. I kona aloha pumehana I kona mau hoahanu. I akoakoa ae malloko o Kaumakapili, a ua mai no hoi ka olioli o na hoahanau I ka ike ana aku I lkona heleheiena ua maikai no @@ hele ana’ku nei I Amerika.

 

            E hoike ana na Kula o ka Apana o Honolulu nei ma keia hebedoma ae, e hoomaka ana ma ka la 25 a e pau ana ma ka la 29, nolaila e pono e hele pu mai me na makua I ike ai lakou I ka ike o ka lakea mau keiki a I ka ike ole paha.

 

Ua hoi mai nei ka mea hanohano pau.

 

Ahi—ma ka ahiahi o ka poakahi I hala ae ua pae mai laua me kana kane ma ka wapo ma ka halemahoel a ua haawi ae oia I kona aloha I kekahi poe kanaka e ku laweia ana aku o ka lakou Lani e na lima @ ole o ka make. Aloha wale, hoi mai la, o ka pahu ke ikeia iho.

 

H mau haole Ki Mano—Ma ke Kakahi.

Aka o ka poakolu I hala ae nei ike aku la makou e kaiia ae ana I ka hookolokolo elua mau haole a o nap u I na makai kahi I paa ai. Ninau aku la makou I aha keia mau haole? I ki I ka moa, puiwa paha ka hao’e Pukiki a olelo ua hooweliweli keia maa haole, nolaila hoopii’a aia mai ka Lunakanawai ka hemo. Me ka ole.

 

He Beke Samoa—ua loaa mai ia makoa he buke moolelo missiona no Samoa mai ka hiki mua ana o na Misionari Beritania malaila I ka A.D 1839 a hiki mai I kka makahiki I paiia’I I anuke oia hoi ka A.D. 1863; he Alemanaka no hoi kekahi no ua aina nei ua nani maoli no ka hanaia ana.

 

No Hilo—ua hoonakuia mai makou o J. upa o Kauakanilehua, I ka pepehi ana o kekahi mau haole elua, I kekahi mea e aku o P@ta ka inoa. E ole ka o Taka (tue@@@) o Kaupakuea pakele ai ke ola o ua Pita la. Me he ike la no I ka hana kanaka. Ka pepehi a eha ua poka no nae hoi kekahi haoe eiae iloko o Kawa a o kahi ua koe no I H@@o aia I ke kau iJure e hookolokoloia’i.

 

            Ahaaina lulu dala hanai Kumu o na hoahanau o ka Apana o Punaluu. Kau. Hawaii, ma ka la 30 iho nei o Mei o keia makahiki, oia ko makou la I lolo iho ai I dala no ko makou Kahunapule, Rev. J.Kauhane  o ka nui hoi o na dala I luluia ma ia la @@ 411.75. m ia la no I henehene mai ai na hoomaloka aole ka e lawa no ka ouku @@@ na hoahanau. Aka hoi o ko makou @@ a makou e hilinai nei oia no ko Makou @@ kua no ka mea ua oleloia ma Roma 3:3, e olelo ana, “Aole e hiolo ka oiaio no ka @@@ o ko lakou hoomaloka. J.W. Kekaula.

 

Punaluu, june 4, 1866.

 

No anahola— Ua poloaiia mai makou e Rev. E. Helekumhi ua loaa mai iaia ke leta iaia iho nei ianei e hai mai ana @@@ main a hoahanau mai o kaona ekalesia na Anehola e I ana Penei: “he 70 ka nei o makou no hoahanau I hapai ae I wahi aha halawai e kuka ai I na mea e pono ai ko makou manao. Aka, ua hoounaia ku kekahi mau mea e hele e malama I ka pule ma Koolau, Kauai a ma Kealia, o kahi @@@ @ halawai ai ma keia wahi hope I oleloia malalo o ka malu o kahi laau inia.”

 

Waapa pae ma Hilo—ua loheia mai nei. Ua pae kekahi waapa ma Hilo no luna mai o ka moku Kalepa Hronet, mai nu Leka ne ua moku nei , e holo ana I Kapalakiko, aka, pau e I kea hi ma ka latitu Akau 20 Lonitu 135 50; la pau ana ua moku nei I ke aji ua kau na ohua maluna o na o na waapa ekolu; a ia holo ana ua pae loa kekahi waapa ma Hilo, me ka polloi o na ohua he 43 la o ka holo ana mai o keia poe ma ka moana. O ka nui o keia poe he 15, he 12 kela, 2,, ohua a o ke Kapena. Ehuehu maoli keia Waapa o ka hele ana mai I ka moana I ka la 15 o keia malama ka pae ana, a elua waapa I koe eia no paha I ka moana u apae paha Iuka u amanao wale ia nae, e pae ana paha lakou I Fatuhiva. He 20 ka nui o na kanaka ma ia mau waapa elua. Aloha ino.