Ka Nupepa Kuokoa, Volume V, Number 23, 9 June 1866 — Page 3

Ka Nupepa Kuokoa.

 

            KE AU LA I KA MOANA: - Ma ka holo ana aku nei o ka moku D. C. Murry i ka Poaono aku nei, ua kau aku o P. C. Jones, hunona a E. O. Hall, a maluna pu no hoi o ia moku hookahi i kau pu aku ai o T. Metcalf (Meka), a me kana hiapo o kona ohana, a eha paha lakou a pau ke hooluana la maluna o ka paia lewa i ke kai, a ke huli la paha ma ka Akau, a ma ka hema, aka, ua pau ia ike ana i ka ua Kuahine o Manoa.

            KANAKA PUPULE MAKE NALOWALE. – Aia ma Kahaluu, Koolaupoko, Mei 4. Ua haalele mai o Kamau (k.) i ka la i ka mea mehana, a ua hele kohana aku la me kona kino pupule ma keia ao lau-kanaka, kino-wailua. Ke au nei kana mau keiki i o a ia nei, aole nae e loaa, no ka mea, ua kukehu mai la kela ia kakou. Aolo nae i ike pono ia ke kino kupapau, no ka mea, ua laweia aku la kona kino ulaia i ke au o ka hewahewa. Aloha wale. C. P. K. MOOWINI.

            AKAHI HOI KA POAONO KANAKA O WAILUKU NEI: - Mai ko'u la i hiki mai ai i Wailuku nei, a hiki i keia Poaono; aole au Poaono kanaka nui wale i ike ai e like me keia. E hi-o mau ana na lio me na kanaka maluna iho; me he huakai hele la maluna o na Kamelo. Mai ka hora elima ka piha mau ana o na huina alanui o Wailuku nei, a hiki ika wa a ka poeleele i uhi mai ai. O ka nui o keia poe i ka'u hoomaopopo iho; he poe opuu rose ka nui, e kikaha ana maluna o na lio i hele a waliwali pono na wawae. He kakaikahi na wahi hapauea. Eia hoi paha ka mea i nui ai o kanaka; o ka hoolaha ia ana o ke keaka ma ia po. Ma ka hora 8 o ka po ka hoomaka ana o keia hana. Nui wale na kanaka i hele Malaila. Nani ka halulu o ka wawae o na kanaka ke lohe ia ae, he hana lealea. A ka hele i ka pule, kau maha ka wawae, hoihoi ole ka lunamanao oloko, i ka hele i ka hale o ke Akua.

            HE HAIOLELO KUMAKENA. - Ma ka la Sabati i hala aku nei, ua haiolelo o Rev. H. H. Pareka iloko o ka Luakini o Kawaiahao imua o ke anaina i puni paa i ke kanikau. Ua komo ae maloko o laila ke Kuhina Waiwai, Kuhina Kalaiaina, ke Kiaaina, ka poe hanohano a me na hoahanau. Ua lawe mai oia i kana poolelo no na mea e pili ana i ka make. Mahope iho o kana hoolala ana i kana poolelo, kau mai la maluna ona ka eehia, a hoopili ae la i ka ako e ia ana mai e ka make, o ka Mea Kiekie Ke Kamaalii, VICTORIA KIHEAHEA, KALOHELANNI KAAHUMANU KAMAMALU. I ko ke Kahunapule kuhikuhi ana mai, "o ua Lani la ke alakai o ka Papa Himeni o Kawaiahao," ua eehia na mea a pau o ua papa himeni la, a ua hookulukulu ia iho na waimaka o ke Kamalei Haku e noho ana ma ia Papa. Iloko o ka wa i hoomakaukau ai i ka hoopili ana no ka haalele ana mai o ua Kalohelani la, ua heluhelu mai oia i keia mau lalani:

" Iliilihia i makiekie ke aloha,

Aloha uina kani lea i kuu manawa,

O kuu manawa e au wale nei,

Ua hala ka pili aloha me ka ipo-e."

 

Na ke Aupuni.

Olelo Hoolaha a ka Puuku.

            E paa mau ke Alo Alii i ka aahu kumakena no Ka Mea Kiekie VICTORIA KAMAMALU KAAHUMANU i make aku nei, mai ka la e hoopukaia aku ai keia Olelo Hoolaha, a hala elua pule mahope iho o ka hoolewa ana, a mahope aku oia manawa, e kanikau hapa no na mahina elua. Ka lole no na wahine ma ke kanikau ana, he holoku eleele me ka lihilihi eleele, a no ka hapalua kanikau, he holoku keokeo me ka lihilihi eleele. O na hoa a pau loa e pili ana i na Oihana Aupuni, a me na hoa o ke Alo Alii, e kau i ke kanikau maluna o ko lakou mau kahiko.

            O na kanaka koikoi, e komo lakou i ka paa eleele, me ke kanikau ma ka papale a ma ka lima hema; i ka wa o ka hapa kanikau, e kau ia ke kanikau wale no ma ka lima a me ka papale.

            O na hoa o ka Ahaolelo, o na Kanikela a me na Luna o na Aina e, ke poloai ia ae nei kakou, e malama i na mea i haiia'e la, a pela no hoi ka lehulehu holookoa, ke kauoha ia aku nei, e malama i keia mau mea, no ka hoomanao ana i ka Mea Kiekie i make aku la, ma ke kau ana i na hoailona kumakena i ka wa i haiia ae la. D. KALAKAUA. Puuku. Keena Oihana a ka Puuku, Mei 31, 1866.

 

KEENA O KA AKUKANA, KENELA,

Honolulu, Mei 31, 1866.

            Ua kauoha ia mai ka Akukana Kenela e ka Alihikaua, e hai no ka popilikia manaonao no ka make ana o Ka Mea Kiekie VICTORIA KAMAMALU KAAHUMANU, o na Alii Koa o na Koa ku mau, a me na alii koa o na koa puwalu, ke komo i ko lakou mau kahiko koa, e kau i ke kanikau ma na wahi hulali o ko lakou mau papale, me ke kumu o ka lakou mau pahi, ma ka lima hema, a maluna o ko lakou mau kahei.

            E uhiia na pahu i ke kanikau, a e hoolewalewaia ke kanikau ma ke poo o ka pahu hae o na Puali Koa hele wawae, a me ka Puali Kaua Lio.

            Ina e noho ana na Alii Koa ma ke Alo Alii, e kauia ke kanikau maluna o na wahi hulali a ko lakou mau papale, ma ke kumu o ka pahi, ka lima hema, a me na mikina lima keokeo a me ke kahei.

            O ka wa i haiia e ke Alo Alii, e pono e malama ia e na koa. JNO. O. DOMINIS, Akukana Kenela.

 

English Column.

Telegraphic.

            The Memphis riot culminated in a general conflagration of negro quarters, and the killing of fifteen negroes by the mob. The negroes, becoming exasperated, attempted to secure arms from Pickering, but were warned off. Probably 1,500 blacks were assembled in South Street, when startling rumors reached the city that they were preparing to march on the town and burn it. This was the signal for a general outpouring of low whites, who pillaged gun stores and rushed down South Street, headed by the Mayor. 15 or 20 negroes and one white man were killed, and the negroes fled to the woods, leaving many wounded.

            The President has officially proclaimed the Convention between the Emperor of Japan and the Governments of the United States, Great Britain, France, and Holland' providing for the payment by Japan of 3,000,000 indemnity for the damage to our shipping and the stoppage of trade in the Straits of Simonousky, by the hostile action of the Prince Satsuma, which the Tycoon could not prevent, but it is agreed that in lieu of money, the Tycoon may open Simonousky, or other ports in the inland sea which the above-named Governments may accept.

            The reconstruction Committee of Congress have agreed on a report. Representation is to be based on population. Any State denying suffrage to any of its citizens is to have its representation reduced. Active rebels will be virtually disfranchised. These changes are to be made a part of the Constitution, and rebresentatives from disloyal States are to be admitted when said amendments have been ratified. The report was agreed to in Committee by a vote of 12 to 3.

            M. Drouyn deLhuys, early in January, addressed Mr. Bigelow an informal note, saying: "In Mexico we hope to obtain, before long, the guaranties which we have sought, and which are to complete our final arrangements with the Emperor Maximilian; at that moment the mission of our troops will be accomplished, and they can return to France. I wrote in this sense to Mexico, by order of the Emperor, on the tenth of January."

 

            HOIKE A NA KOMITE O NA HANA HOU NO KA

AHAOLELO HUI O AMERIKA. O ka hoike a na Komite o na Hana Hou, ua like loa, a ua holo hoi me ke kue ole ia e ka hapanui; a penei no ia : O kela mokuaina keia mokuaina e hoole ana i ke koho balota ana o na nika, e hooemiia ko lakou mau Lunamakaainana. O na kipi a pau, e laweia aku ko lakou mau pomaikai mai o lakou aku. O keia mau hoololi, e hoololi ia i apana no ke Kumukanawai; a o na Lunamakaainana i kohoia mai na mokuaina lokahi ole o ka manao, ua ae ia lakou e kamailio i na wa a pau e hooiaio ia ai na hoololi. Ua hooholo lokahiia ka hoike a ke Komite, ma ka ae ana o 12 poe, a kue 3.

            HE HAUNAELE MA MEMAPISA. He haunaele nui ma na wahi a pau o na negero e noho ana ma Memapisa, Tenesi, a ua pepehiia he 15 poe oia ano e kekahi poe mu. Ke kunahihi nei na negero, a ke hoao nei e lawe i na mea kaua mai Papu Pikarina mai, aka, ua hoopau waleia. Ua kokoke paha e umikumamalima haneri negero i akoakoa ma kekahi alanui i ka wa i loheia ai ka haunaele ma ke kulanakauhale, ua makaukau lakou e hele aku imua i ke kulanakauhale, a, e puhi aku i ke ahi. O ka loaa iho la keia a ka poe haole kipikipi, ka poe hao wale i na hale waiwai, kahi i hooahuia ai na mea kaua, a lawe aku lakou me ka holo aku hoi imua, ma ke alakai ana a ka Meia (Mayor) He 15 a 20 paha negero i make, a hookahi kanaka keokeo i make.

 

Na Palapala.

Aloha Alii.

WAIMANALO, Iune 4, 1866.

E KA NUPEPA KUOKOA E ; ALOHA OE :

            Ua halawai ka aha makaainana o Waimanalo e hoike aku i ko lakou kanikau pu ana me ke Alii ka Moi Kamehameha V, a me ka Makua Alii M. Kekuanaoa.

            Kohoia o S. W. Polani i Lunahoomalu, a noho mai o S. Lumaawe i Kakauolelo.

            Kohoia o Rev. S. Waiwaiole, V. Kanehoalani, M. Kawaihalau i mau Komite.

            Hapaiia na hana. Ku mai ke Kakauolelo lo a heluhelu mai he palapala e pane aku'na i ka Moi Nui. A ua hooholoia.

            Ku hou mai ke Kakauolelo a heluhelu mai he palapala pane aku i ka Makua Alii. A ua hooholoia.

            A eia ka palapala i kakauia na ka Moi Nui.

I ka Moi Kamehameha V.

            E KA MAKUA: - Mamuli o ke kaumaha i uluhia mai maluna Ou a me ka ohana alii, a maluna hoi o Kou mau makaainana, a me ka lahuikanaka holookoa mai o a o, ma ka lawe ana aku o ka mea Mana Loa ia Victoria K. Kaahumanu, Kou kaikuahine i aloha nuiia :

            Nolaila, Ke waiho haahaa aku nei makou na Komite i kohoia i ke aloha a me ka uwe kanikau pu ana o na makaainana o na Pali Koolau o Waimanalo me Oe, no ke Kama Alii, ka Hooilina hoi o ka Lei Alii i naue aku nei.

            A no ko makou hoomanao ana ae, ua hoehaeha ia Oe e na ao poluluhi o ke kaumaha a me ka pilihua :

            Nolaila, Ke pule ae nei makoa i ke Akua e hooluolu mai i Kou pilihua ana ma ka hookuikahi ana o na manao.

            "E OLA KA MOI I KE AKUA." S. LUMAAWE, Kakauolelo.

            A eia hoi ka palapala i kakau ia na ka Makua Alii.

I ka Makua Alii M. Kekuanaoa.

            E KA MAKUA: - Mamuli o ke kaumaha i uluhia mai maluna ou a me ka ohana alii, a maluna hoi o ka lahuikanaka mai o a o, ma ka lawe ana aku o ka mea Mana Loa i ke Kama Alii Wahine Victoria K. Kaahumanu kau Kamalei i aloha nui ia :

            Nolaila, Ke waiho haahaa aku nei makou na Komite i kohoia i ke aloha a me ka kanikau pu ana o na makaainana o na Pali Koolau o Waimanalo me oe, no ka hooilina o ka Lei Alii i hala aku nei.

            A no ko makou hoomanao ana ae, ua hoehaeha ia oe e na ao poluluhi o ke kaumaha a me ka pilihua :

            Nolaila, Ke pule ae nei makou i ke Akua e hooluolu mai i kou pilihua ana ma ka hookuikahi ana o na manao.

            "E OLA KA MAKUA'LII I KE AKUA." Na Komite: Rev. S. WAIWAIOLE, V. KANEHOALANI. M. KAWAIHALAU.

            Hooholoia. E kopeia i mau kope mai loko mai o na kope a na MEA NANA na kope, a hoouna aku i ke Kuokoa. S. LUMAAWE. Kakauolelo.

 

Halawai na Makaainana o ka Apana o Wailuku, Maui.

ALOHA OE: -

            Ua akoakoa na makaainana o ka Apana o Wailuku, ma ka la 4 o Iune, A. D. 1866, no ka hoike aku i ko lakou kaumaha a me ko lakou luuluu no ka lawe ana aku o na lima menemene ole o ka make i ke Kama Alii Wahine Victoria Kamamalu Kaahumanu, ka Hooilina o ka Noho Alii.

            Ma ke noi a J. H. Napela, ua kohoia o J. D. Haverkost i Lunahoomalu, a o W. H. Uaua i Kakauolelo.

            Hoopuka mai o J. K. Unauna, e kohoia o J. H. W. Kauwahi, J. H. Napela, H. Kuihelani, W. H. Uwelealea, J. K. Unauna, J. D. Haverkost, W. P. Kahale, W. H. Uaua, a me T. C. Forsyth, i mau Komite e palapala i ka Moi a me ka Ahaolelo. Hooholoia.

            Hoopuka mai o J. H. W. Kauwahi i na palapala i hoomakaukauia, a ua heluheluia, a aponoia.

            Nonoi mai o W. H. Uwelealea, e hoouna ia ke kope, a e paiia ma ke Kuokoa a me ke Au Okoa. Ua hooholoia. W. H. UAUA, Kakauolelo.

 

Haunaele ka Hale Ahaolelo.

            Mawaena o ka hora 3 a me ka hora 4 o ka Poalua, la 5 o Iune. Ua haunaele ka Hale Ahaolelo, i oi ae mamua o ka haunaele mua; a ua ike ia na hoa a pau, ua hahana loa ka haunaele, e haule hia ia ai kekahi mau hoa o ka hale, e kekahi poino kuloko.

            O ke kumu o ke noi ana o ke Kuhina Waiwai ia J. W. P. Kamakau, e hoi aku oia ma ka noho Luna Hoomalu; i kumu e ko ai kona manao Kuhina, no ka haawina o ka Lunakanawi Apana o Koolaupoko $500, a i haule ai hoi ka hoololi a ka Luna o Waialua, $400.

            Iaia i peahi ai ia Bila R. ka mahele olelo o ka hale; o kona manao, e lilo iaia ka Lu na Hoomalu, a hoopuka aku oia i kana mea i manao ai he pono; a i kona hiki ana iloko o ka hale, ma ka noho Luna Hoomalu. Kele koke oia ia wa me ka ikaika, a pane koke no ia wa, "E ka makai o ka hale, e hopu i ka Luna o Waialua a lawe aku mawaho e hoopaa ai i kekahi lumi. Ia manawa pane mai la ka Luna o Waialua; "aole kuleana e hoopaa ai, eia no ia'u ka hale;" Pane hou no ua Kuhina nei e hopu ka makai, o ka hopu no ia o Uilama, a o ka pioo mai la no ia o na hoa.

            I ka manawa i pae ai ka leo mua o ke Kuhina, e kahea ana e hopu ka makai. Ia wa no i ike mua ia aku ai ka Lunamakaainana o Ewa, a me Waianae; e makee ana i ka pono o na makaainana o Waialua, me kona makee pu i na pono o ka lehulehu o kona Apana, a me ka lahui holookoa. Iaia i pane ai ka leo, aole o kana mai. A penei kana ; "Heaha kou mana i kena ai e hoopaa i ka Luna o Waialua ? Ua haki na rula o ka hale ia oe; Ea ! o ka Peresidena ka mana aole oe, pono oe e haalele ia noho, ia J. W. P. Kamakau. Ina paakiki oe malaila, a lawe ia ka Luna o Waialua, o ko makou haalele pu no ia i ka Hale Ahaolelo, o ke kahe no ia o ke koko, ke haunaele mau nei keia hale ia oe. Iaia e pane ana i keia mau hua; e uiui ana kona pakaukau i na puupuu ona, a ia hoomaka ana o ka owa, o ka nei like ae la no ia o ka halulu, a me ka owaowa o na papa kaukau i na puupuu a ka Lunamakaainana o Koolauloa; a me Hamakua, Hawaii, a me Molokai, a me kekahi Luna o Lahaina, a pela ae na hoa a pau. I keia wa e haunaele nei me na leo u-a, ike ia aku ka Lunamakaainana o Ewa, a me Waianae, e kahea ana ia Uilama, e aneane ana e wehe i kona kuka; me kona huli mai i hope a olelo mai, e ka Luna o Waialua, e noho paa oe i ka noho o Waialua, ka noho nui o ka mana mamua o kela Kuhina. Ia wa; noho koke ka Luna o Waialua, me kona wahi leo, "ke noho nei au i ka noho o na makaainana o Waialua." Huki ka makai, paa loa kela. Huli mai no ka Luna o Ewa, a pane mai, e ka makai, hookuu koke oe i ka Luna o Waialua, mai huki, mai hoopa i kona kino, mai lawe oe o kahe ke koko iloko o ka hale. Ua ike pu ia na hoa makaainana e amo ana i na noho, e pepehi paha i ka makai, a e hopu i ke Kuhina; a ia wa, ua ike pu ia aku Ka Mea Kiekie o C. W. Lunalilo, a me J. Kapaakea, e kokua ana e pau ka haunaele, a o ke Kuhina o ko na Aina e, ka uwao nui loa i aloha ia e na Luna Makaainana; a nana kekahi i kinai i keia ahi e a-a ana me ka ikaika, maloko o ka Hale Ahaolelo.

            Iloko oia wa e haunaele ana ka hale, ikeia aku ka Mea Hanohano J. W. P. Kamakau, e ku ana mahope o ka pa o na Lunamakaainana Ia wa, loheia ka leo o ka Lunamakaainana o Ewa a me Waianae, e kahea ana, "e J. W. P. Kamakau, e hoi oe i ka noho Luna Hoomalu, a e kipaku i ke Kuhina Waiwai e hoihoi i kona noho, a e hoopau ke Komite o ka Hale ; a i ole e hana pela, hiki aku au ilaila. Ina oe e noho ole ma ka noho, ka nui no ia o ka haunaele. Pono oe e hoi koke." Ia manawa holo koke ka Mea Hanohano Kamakau a ku ma ka noho. Olelo aku e haawi hou mai i ka noho ; hoole mai ke Kuhina Waiwai, me ke kipaku e hoi mai o J. W. P. Kamakau. Iaia i hoi mai ai, o kona manawa no ia i paa ia aku ai e ka Lunamakaainana o Ewa a me Waianae ma kona lima, me ka olelo iaia : "Ua poino ka Hale a me ka pono maluhia o ka lehulehu a me ka Moi a me ke Kumukanawai ia oe a me ke Kuhina Waiwai; pono oe e ku malaila, a ke nonoi nei au e hoopau i ke Komite, a e hookuuia ka Ahaolelo ma ka hoopanee ana a hiki i ka hora mau ma ka la apopo, a e hookuu pono ia ka Luna o Waialua, e like me ka nui o kona mana." Ia wa, kanahai iki ka haunaele a me ka pio-o ana. Noi kokeia ka hookuu a ke Komite. A pau na hana, a o ka pakele no ia a ike ia aku ua Kuhina Waiwai la e aloha ae ana i ka Luna Makaainana o Waialua, a me ka Luna Makaainana o Ewa & Waianae, e lulu lima'na me ka hoomaemae ia ia iho imua o laua a me ka ohana a pau o ka hale.

            Eia hoi ka ninau : Nowai mai la keia kumu i haunaele ai ua Hale Hanohano nei o kakou i keia kau Ahaolelo ? MAKAIKAI.

 

Na mea hou o Kualoa.

            KA HALEWILIKO : E hana hou ia ana ma ka aoao Komohana Hema, he wahi e waiho ai o ka mahu hou, i mea nana e hoomoa na ipuhao wai ko. Ke ho-a ia nei ka puna, kokoke e moa, aia a moa, hoomaka ka hana.

            NO KE KO : Ke ulu maikai nei ke ko, a ke mahuahua aku nei, no ka mea, ke palau ia nei kahi kokoke i ka pali. Uliuli maikai ka ulu ana, aole mea nana e keakea keia ko.

            HE MAHU HOU : Ua hiki mai he mahu hou rna kualoa nei. I ka olelo mai a na kanaka; "oia ka ka mea nana e hoomoa na ipuhao wai ko," pela paha aole paha.

            HE PAHUHAE : Ke ku nei he pahuhae ma kahi o Waila, a ke welo nei ka Hae Amerika maluna ona. I ka nana aku, ua lai maoli no o Kualoa nei iloko o keia mau la.

            KA HANA A KA HAKU : Ke pa-e mau nei ka leo o kahi pele i kela po keia po, e hoala mai ana i na hoahanau hoomaloka; e ala mai ko lakou hiamoe ana. Ua holo no ka hana a ka Haku ma keia wahi, ke paipai mai nei ka Uhane o ke Akua, iloko o kela naau keia naau. S. P. K. AEKAIOKUALOA. Koolaupoko, Oahu, Nei 28, 1866.

 

NIIHAU, Mei 14, 1866.

REV. L. H. KULIKA ; ALOHA OE.

KE ANO O KA APANA O NIIHAU NEI. Aole no he lulu nui mai o na hua maikai o keia kihapai, aka nae o ka hua i ike mua ia mai ka hoomaka ana o'u e hiki mai a i keia la a'u e hai aku nei o lakou no ia e ulu nei ma keia kihapai.

            O NA HANA NO KEIA KIHAPAI. Ke mau nei no ka hele ana mai o kekahi poe ma na halawai pule Sabati a pau, a o kekahi poe no hoi ua noho no na pilikia kino. A o ko makou halawai Poakolu i kela Poakolu keia Poakolu ma ka hale o kekahi hoahanau ma Lonopapa oia o J. Kapahee. A o ka makou hana ma ia halawai Poakolu, he kula ma ka buke haawina Baibala. O ke kula Sabati o na keiki a pau o Niihau nei aole i hoomaka, aka nae ua hoomaka kekahi poe uuku wale no i kela Sabati i keia Sabati, a ke kali nei makou a paa ae ko makou wahi Apana Luakini, alaila hoomaka makou e kula Sabati me na keiki a pau o Niihau nei.

 

O ke Kamelo a me ka Uku-lele.

            I kekahi manawa e hoomakaukau ana kekahi Kamelo e hele ma ka huakaihele ma kahi loihi. Elekei mai ana he wahi ukulele, a kau aku la ma kona kua. Noho malie iho la ua uku-lele nei i ka hele ana o ke kamelo a hiki ma kona wahi ana i hele ai. I ka puka ana ilaila, hoomaikai aku la ka uku-lele i ke kamelo penei: "E, kamelo e, lokomaikai maoli oe, ahonui no hoi i ka lawe ana ia'u ma keia alanui loihi, alanui luhi o ka hele ana."

            Pepelu aku la ke kamelo i kahi a-i oeoe ona, huli ae la i kona mau maka i hope a ike aku la i ua uku-lele nei ma kona kua, "owai oe e olelo mai nei i keia mau huaolelo hoomaikai ? I manao paha oe he kaumaha kahi ou ! Akahi no au a ike he mea e kau ana ma kuu kua. O ka'u ukana ponoi wale no. Nani kou hoonui ana ia oe iho. Hookohu no ua mea liilii he uku-lele."

            Pela kekahi poe i manao ai he poe koikoi lakou, a manao paha he mea ku ka lakou olelo, eia ka he mea ole loa no.

 

            E haiolelo ana kekahi kahunapule. O ka awai, he awai ano kahiko, oia hoi ua kapiliia a puni me ka papa me he pahu la. I nana aku la ka hana o kanaka iloko o ka halepule e lelele ana i o ia nei ua kahunapule nei me he pupule la, alaila e pee loa ana ilalo iloko o kona awai ano pahu. I nana hou aku ia kanaka, he wahi e puka ana iluna, a o ka hohono launa ole me he pele la ka hopena. Pii nana aku la kekahi poe diakona iluna o ka awai, eia ka e pau ana ke kahunapule i ke ahi. O ka hookumu ana o ke ahi, he pua ahi koe, oia hoi ke ahi pele e hoa ia nei, aia iloko o ka pakeke kahi waiho ai. Kina koke no paha ua ahi nei, o ka akaaka mai nae o kanaka ka mea kina ole.

            Apiki maoli hoi ke ahi koe iloko o ka pakeke o ke kahunapule puhi baka. Hu ka aka. E haalele paha i ka baka.

 

            Ua hele kekahi kanaka opiopio i ke kaua. Eono piha poda ana i hookomo ai iloko o kona pu me ke ki ole aku i ua pu la.

            I ka hoi ana ma kona home, hai aku la ia i kona makuahine i ka piha loa o kona pu. " Ki ia aku hoi paha kau pu piha launa ole" wahi a ka makuahine. I ki aku la ka hana o ke keiki ; pahu ana ka pu, waiho ana oia la ilalo, aole nae eha loa, ka pu nae kai nahaha liilii. Kii aku la ka makuahine i kau wahi apana i mea makaikai. "E, mama e," wahi a ke keiki, "uokii elima pahu ana koe o ua mea weliweli nei he pu !!"

 

MARE.

            KAHANANUI - KAPULE. Ma Honolulu, Iune 2, mareia e Rev. H. H. Pareka o Daniela Kahananui k. no Molokai mamua, me Kapule w. no Heeia, Oahu mamua. Ke noho nei laua ma Kalihi Oahu.

            PUHIEA - PAAKUKU. Ma Honolulu, Iune 8, mareia e Rev. H. H. Pareka o P. Puhiea k. me Paakuku w. No Kaakopua, Honolulu laua.

            KAMAUNU - KEKULU. Ma Kaneohe, Mei 28, mareia e Rev. B. W. Pareka o Kamanu k. me Kekulu w. No Kaneohe laua.

            KANEOULU - NOHOLOA. Ma Kaneohe, Mei 28, mareia e Rev. B. W. Pareka o Kaneoulu k. me Noholoa w. No Kaneohe laua.

            LEPANIA - AIKANAKA. Ma Lonopapa, Mei 9, mareia e D. S. Kupahu o Lepania k. no Lonopapa, me Aikanaka w. no Kamalino. Mei 9, ma ia wahi no mareia e D. S. Kupahu o Paahao k. me Mahana w.

 

HANAU.

Ian. 14, ma Hoaea, Ewa, Oahu, hanau o Inoaole w. na Kaaeku me Nalawaiaelua.

Feb. 4, ma ia wahi no hanau o Keliinohokula k. na Kahikapu me Hoomana.

Mar. 12, ma Honouliuli, Ewa, hanau o Makahiehie w. na Kaai me Kapela.

Apr. 8, ma ia wahi no hanau o Kalalaokamoku w. na Kepilino me Kaholopapa.

Mei 18, ma ia wahi no hanau o Kaholokahiki k. na Hooliliamanu me Kahilahila.

Mei 15, ma Kualakai, Honouliuli, hanau o Bila k. na Kamau me Kauki.

 

MAKE.

Mei 6, ma Kealia, Kona Hema, make o Kahoopii w. he kaikamahine i aloha nuiia.

Ian. 19, ma Honouliuli, Ewa, make o Makaula w.

Ian. 19, ma ia wahi no make o Oni k.

Ian. 23, ma ia wahi no make o Kuahine k.

Ian. 24, ma ia wahi no make o Kalalaokamoku w.

Mei 4, ma ia wahi no make o Kaiwakona w.

Mei 21, ma Kunawai, Honolulu, make o Kuamoo k.

Mei 5, ua make S. Keokalani k. no Waikapu, Maui.

 

Kauka Lapaau !

- O -

A. C. BUFFUM

KONA INOA.

AIA NO KONA HALE KAUKA MA KONA hale noho ALDRICH HALE ma Alanui Papu, Honolulu. 236-6m

 

Huihui Ki!

UA HAULE I KELA POAONO AKU nei he Huihui K. A ina e loaa i kekahi mea a mau mea paha, alaila, e hoihoi mai ma ke Keena Kuai Buke o H. M. WINI, a e loaa no ka uku. 236-3t

 

$544 ! MAKANA GULA NUI !

- E -

KOKUA I KA POE MAHIAI

- O -

HAWAII NEI !

ME KUU AKE NUI E HOOHOIHOI i ke kanu ana o ka PULUPULU SI AILANA, mawaena o na kamaaina o Hawaii nei, mai Niihau a ka lae o Kau, a e kokua no hoi i ka poe ilihune, ke manao nei au e haawi aku i na makana manawalea malalo nei, i ka poe e kanu ana a e mahi nui ana i ka Pulupulu, iloko o ka MAKAHIKI 1866, mai ka la mua o Ianuari, a ka la hope o Dekemaba, 1866. E haawiia'ku keia mau makana i ka poe e loaa ana iloko o ka malama o Ianuari, 1867.

            1—E uku ia kekahi kanaka maoli e kanu ana i ke "St AILANA," i na eka he umi a oi ae paha, ke hoohua mai i na paona Pulupulu he 10,000 a oi ae, mai Ianuari1, a hiki i Dekemaba 31, 1866, i ka makana gula, - $200.

            2.—O ke kanaka e hooulu ana i ka Pulupulu i emi iho na paona malalo o ka ke kanaka mua, alaila, e loaa ia ia ka makana gula, - $100.

            3.—O ke kanaka e hooulu ana i ka Pulupulu i emi iho i ko ke kolu, e loaa ia ia ka makana gula, - $50.

            4.—O ke kanaka e hooulu ana i ka Pulupulu i emi iho i ko ka ha, e loaa ia ia ka makana gula, - $40.

            5.—O ke kanaka e kanu ana i ka Pulupulu i emi iho i ko ka lima, e loaa no ia ia ka makana gula, - $30.

            6.—O ke kanaka e kanu ana i ka Pulupulu i emi iho i ka ke ono, e loaa no ia ia ka makana gula, - $20.

            7.—O ke kanaka e kanu ana i ka Pulupulu i emi iho i ko ka hiku, e loaa no ia ia ka makana. He Wili Pulupulu.

            8.—O ke kanaka e kanu ana i ka Pulupuiu i emi mai i ko ka walu, e loaa no ia ia ka makana, He Wili Pulupulu.

            9.—O ke kanaka e kanu ana i ka Pulupulu i emi mai i ko ka iwa, e loaa no ia ia ka makana, 4 Buke Kuokoa i humuhumuia a paa.

            10 —O ke kanaka e kanu ana i ka Pulupulu i emi iho i ko ka umi, e loaa no ia ia ka makana, 4 Buke Kuokoa i humuhumuia a paa.

NA RULA O KA MAKANA ANA AKU.

            Rula 1.—O keia mau makana a pau, e haawi ia i ka poe i loaa iloko o Ianuari, 1867.

            Rula 2.—Na ke kanaka hookahi wale no e mahi i ka Pulupulu, ia ia wale no e loaa aku ai ka makana, aole ka Pulupulu a kekahi mea e ae i kanu ai.

            RULA 3.— Aole e loaa aku kekahi o keia mau makana, aia a he Kanaka Hawaii, (koe na haole.)

            RULA 4.-- O na Pulupulu a pau loa, i loaa'i keia mau makana, e kuai mai lakou me a'u, a na'u no e malama pono i Buke Hooponopono no na paona a kela mea keia mea i kuai mai ai.

            RULA 5. —Ina elua a ekolu kanaka paha, i lawe mai i na paona he Umi Tausani a keu, e haawi la aku no ka makana mua i ka mea nona na paona i oi ae, a o ka mea malalo iho, e loaa no ia ia ka makana elua, a pela aku.

            Nolaila, e o'u mau Makamaka mea aina, e ala ae oukou; a e hooikaika nui oukou, e hana pauaho ole, a mai hoopalaleha, no ka mea, e loaa auanei ia oukou na makana maikai. O ka poe i hana hooikaika me ke akamai, e loaa no ia lakou na makana maluna'e nei.

            O ka poe e makemake ana i na Hua Pulupulu Hou e kanu, mai Kaletona Hema mai, e loaa no ia lakou ma ko'u Hale Wili Pulupulu, ma ka Hale Leta. 224-tf H. M. WINI.

 

KAIKAMAHINE NALOWALE !

UA NALOWALE MA HALE ALII MA ka po Poakolu, Iune 6, he Kaikamahine Elima makahiki. O kona ano, he lauoho ehuehu, ua ako ia; o kona aahu he eleele, a he eleele no kona papale. O ka mea e loaa a hoihoi mai ia'u, e uku ia e like me ka mea pono. D. KAMANAWA. Honolulu, Iune 8, 1866. 236-1t

 

Ua Makemakeia!

I POE PAAHANA HE 10 NO KA MAHIKO ma MAKAWAO, Maui Hikina, me ka uku ia no i ka uku maikai - a he mau dala no hoi ke haawiia i kinohi. KALE OLELO-E. (HACKFELD) 236-2t

 

OLELO HOOLAHA.

OWAU O KA MEA NONA KA INOA malalo nei, ke papa, a ke hookapu aku nei au i kuu mau Apana kula, ia Pohakupalahalaha, Kalaekoa, A me HOAULOA. A me na loi kalo e waiho la ma KAILUA, KOOLAUPOKO, Oahu. Aole e hele wale na holoholona, Bipi, Lio, Hoki, Miula a me kela ano keia ano holoholona. Aole no hoi e kukulu ia kekahi holoholona paa kaula maua mau aina nei. Ina e ike ko'u Luna, oia o P. H. Pilipo, i kekahi holoholona a mau holoholona paha e hele wale ana maluna o ua mau aina la i haiia maluna, alaila, e uku no ka mea holoholona $1. no ke poo. A ina aole e uku mai, e lawe ia no ma ka Pa Aupuni, i mea e kaa'i ia uku. A i ole ia, e hoopiiia no imua o ka Aha Hookolokolo. E lilo keia i Kanawai mai kona la i hoopukaia'i. C. KANAINA. Honolulu, Iune 7, 1866. 236-3t

 

OLELO HOOLAHA !

E IKE AUANEI NA KANAKA, NA Haole, na pake, na mea a pau loa. Owau o ka mea nona ka inoa malalo nei. Ke kauoha aku nei au ia oukou, o kekahi mea, a mau mea paha e kuai aku i ka APANA AINA o HALAI e waiho la Ma KUKANAKA I Honolulu. Ke papa aku nei au ia oukou, mai kuai mai oukou, o poho oukou. No ka mea, eia no ke keiki ponoi a Halai ke ola nei. Nolaila, mai puni mai oukou, o ili no ia poho ia oukou. J. D. KAMOHAI. Waimanalo, Koolaupoko, Mei 31, 1866. 236-1t

 

Olelo Hoolaha !

KE KAUOHA AKU NEI AU I NA MEA a pau i aie ia Kumueia (S. H. Dowsett) i make, e hookaa mai mamua o ka la 30 o Iune 1866, e like me ka manawa i haawiia e ka Aha. KIMO PELEKANE. Lunahooponopono. Honolulu, Mei 30, 1866. 235-tf

 

Olelo Pane ia S. L. Bila.

I KUU KANE HAKUKOLE INO, UA halawai mai au me kau mau olelo konakona, ku ole i ka pono like i paiia ma ke Kuokoa, Helu 21, e i ana, ua haalele kumu ole aku au iaia, aole nae pela ka oiaio. Eia ka oiaio maoli, iloko o ko maua mau la e noho ana malalo iho o ka berita mare, ua pepehi pinepine kela ia'u, a ua hoopii ia imua o ka Lunakanawai Apana, a ua hoopaiia. A no ka pepehi ino, me ka aneane e lawe aku i ke ola, nolaila, ua ku aku au imua o ka Lunakanawai, a pane aku au, aole au e hoi hou e noho me ia. Ina o kuu hoi hou ana me ia, haalele au i ka la i ka mea me hana. KAMAKAIMOKU. Honolulu, Iune 1, 1866. 235-2t

 

OLELO HOOLAHA.

E IKE MAI NA MEA A PAU, OWAU O KELUIA, ke hoolaha aku nei au ma ke akea, no ka pilikia, e aneane ana e hoi aku i ka opu o ka honua. Nolaila, ua haawi aku au i kuu hooilina ia HOOLAU kuu kaikaina ponoi, i ke keiki i kapaia o KAUKALIU, nana kela keiki, aole na kuu kane, ua waiho mai oia ia'u i na makahiki elua. MRS. KELUIA Moanalua, Oahu, Mei 16, 1866. 234-3t

 

Ma ke Alanui Nuuanu

- O -

IAKOBO ESTALL !

- MEA -

Hana Tini a hana Hao Apana.

- MEA -

HANA KAPUAHI HAO !

KE HAAWI AKU NEI I KE ALOHA I na kanaka o Hawaii nei, no ko lakou launa oluolu ana mai i ka wa i hala, a ke lana nei ka manao e mau mai no ko oukou kipa ana mai. O ka poe e makemake ana e kuai kapuahi hao, a mea pili paha i na Tini, e kipa mai ia nei mamua o ka hele ana aku i kahi e. 231-3m

 

OLELO HOOLAHA !

E IKE AUANEI NA KANAKA A PAU ke nana mai i keia. Owau o ka mea nona ka inoa malalo nei, ke hai aku nei au ma ke akea, o ka aina o Kawaiki ma Kunawai, Oahu. Ua lilo ia'u ma ka Hoolimalima, nolaila, e pono oukou e malama i ko oukou mau holoholona, Lio, Bipi, Hoki, Miula, Puaa, a pela aku. Oiai ua hookohu au ia Keomoku i Luna nana maluna o ua aina la, iaia ka mana. Ina e komo kekahi o keia mau holoholona i haiia maluna, maloko o ka aina, alaila, e uku no $2. o ke poo hookahi o kela a me keia holoholona. A aia i kuu Luna wale no ka mana, a e lilo keia i Kaanawai paa mai keia la aku o ka puka ana. H. MACFARLANE (HENELE.) 231-1m

 

J. W. KEAWEHUNAHALA.

Loio ! Loio !!

O KA POE MAKEMAKE I LOIO E KOKUA ma ka Hoopii ana, a pale ana ma ke Kanawai imua o o na Aha Hookolokolo o kela Aupuni, e kii koke i ka mea nona ka inoa e kau ae la maluna ; a e loaa no oia ma kona Hale noho i Kikihale, ma uka o kahi o J. KAHAI Esqr., a i ole ia, e loaa no ma ka Hale Hookolokolo i Honolulu, Oahu. Honolulu, Feb 9, 1866. 219-1y

 

HALEKUAI PULUPULU !

UA MAKAUKAU AU E KUAI aku i ka Pulupulu Hawaii, o kela ano keia ano, penei: Ki Ailana, Helu 1. - Waeia a me na hua. Georgia, Helu 2. - Waeia a me na hua. A e haawi aku no au i ke kumukuai i oi aku. H. M. WHITENY. Honolulu, Mei 5, 1866. 231-6m

 

OLELO HOOLAHA.

I ka Lahui Hawaii !!

UA KOHO IA AU I LUNA HOOPONOPONO no ka Waiwai o KAMUELA (S. H. Dowsett) kuu kaikaina i make. Ke hai aku nei au i na makamaka, ua makaukau au e hoolawa aku i ka makemake ma na Lako kukulu Hale o kela ano keia ano, no ke kumukuai haahaa loa, oiai ua lawa ka LAAU, PAPA, KEPA, PILI, &c., &c., &c., &c., &c., He mau moku kekahi o'u nana e lawe aku ka mea i kuai ia. He hiki no hoi ia'u ke kuai aku i ka wahie o Kauai, a me Kona ma Hawaii, i na he wahie ka kekahi poe. E hele mai na Dala, a wahie paha, i ike i ka makepono e na lako e paa'i ka Hale. Na'u na KIMO PELEKANE (J. J. DOWSETT) Honolulu, Mei 25, 1866. 234-1m

 

Manao Kue i ka Kamakahewahewa

Mau Olelo Hoolaha !

KE KUE AKEA'KU NEI au i kana hoolaha lalau ana, me kona kakau iho i kona inoa maoli ma ka hope o kona manao hoolaha. E hooia ana nona maoli ka LOKOIA hoolimalima O Makalapa, Aka, aole pela ka pololei maoli. Owau ka mea i hoolimalima me KAHAUOLONO no ka Lokoia o Makalapa ma Halawa i Ewa, kahi hoi a ua Kamakahewahewa nei e hoolaha nei nona. Na'u no i hoonoho aku ia ia e malama a e hana a me ke KIAI. He kanaka o Kamakahewahewa malalo mai o'u, aole no hoi au i kauoha'ku e hoolaha lalau ia, nolaila, mai manao oukou e ka poe heluhelu hoolaha he oiaio kana, aohe oiaio. MR. KEKUAILIAHI. Honolulu, Mei 23, 1866. 234-4t