Ka Nupepa Kuokoa, Volume V, Number 13, 31 Malaki 1866 — NU HOU O NA AINA E MAI. [ARTICLE]

NU HOU O NA AINA E MAI.

Ii INilupulu, (/.liki. a ui( k wi iua 1 L\ hiki aua'ku o ka m:i l«iia, ua U ke kaua ih\ A.menka, uu puiwa a hikiB u.i k.hiaka kanu pulupulu malaila, a b" mea lii ikf? ia iu.\iuu;\. 0 ko kumu* |ni o k;» pulupulu o luiu i laweia ai ma l/i* liulu. Kuelnui, ua haule uiai, mai ka '36 lu'l.» a luki i ka IU k*'ueta nv» ka paona, a i wale »0 ke kumu nui i luki mai ai kela iwa nui a me ka hikilele. l'a hoole ua ole kalepi aole e uku mua nku i ka poe nu pulupuin, a nolaila, u\ haalele i<»a ks\ k? kanu pulupuln i ko lakou mau malaI keia \va, ua emi mai k;\ aiiu i «hi 11 i ka pulupulu u aiuua ae o ka w.a o iu.i aua. t) ka nui o uh paiki pulupulu i loaa mai i i makuhiki i hala, «a hiki nku i ka 525, j0 m » ke kanawalu paona o ka paiki hooihi, o:a palia he jv\ona ka nui, h«' 1.1559,917 paona no ka makahiki 1564. ka mea e ike ia aku nei, o kn haule nui ia uiai o ua pulupulu i manao la no ka tyi>. Me nui wale ka poe i ake nni i'ke anu (Hilupulu i haalele, n hoī nku i ka laou hana inau <» ka ulana lole. Ua oleloia ke kanaka uiana k>le. me kana wahine a lau keiki eha pjiha, e loan ana kn eha a me ta hajKilua |K»ni o ka la, ua like nve eiwa feueia, n \n\ lawn oluolu no ia uku. Koko<c e pau loa na kanaka o laila i ke komo i ko lakou uahu kamnaina. Ua kakau mai kekahi mea kakau manao o Inia, a penei no knna: «• ® . " 0 ka uuhou, he ann nui e hoohikilele nna i ka inanao o ka mea e noho ana ma kauhale kuaaiua, i ka ike iho i kana mala pulupulu, ana i mnuao ai i ke kakahiaka nei e iona he $100.00» hiki i ka $150.00 (laia paha ; me jC3O.) aka, i ke ahuihi, ua nele loa no ka hiki ana mai o ka nuhou hoopuiwa nianao ma ka waea leleipinpa, aka. o ka niaiama aua iho ia mea. aoie e hiki i ko* 'ia nianao holookoa ke hookipa »h0. ,% Kia kekahi, ke hele puni ue» ka wi ma [ luia, no ka piiu ana o ku laiki i ka pap:ia-la. | O ke kumukuai o keia mea ai iwa inia, ua pu ae i ka haneri |vvhaneri, a oia no hoi. ka ai knmaaina i ko Hiuedu j>oe. Ma kekahi 'nnu wahi e ae, ua hoonele io;i ia kekahi poe «' ka pololi, a peuei kn palajiala a keknhi jnea : "ina e piha ka poho iima o kekahi mea i ka palaoa n hooma-U ia iloko o ka wai, ua hiki < ka mea hookahi ke kutio aku i hanen ka-

nrika e hf?ir- tnsi ma kn pukn oka nana e b.v.v! nn?». 0 ki paiioi i pnlihn. a i hoo ulo ia i waiona ua kuai ia mai i ai. ♦* ka po f - rcpa wahi dala ; a o ka f?. »n nel* ioa i kahi dn]a ole, ua noi aku īakou i na anoano i hoo!ei ia. a i kaomi ia ai a iiio mai i aila. Peia iho Ja e ioaa a» ka wai f a pela no hoi ma ka aina kokoke rr.;i ka muiiwai Ganage. Ua puni o Kalakula ina hakaka 0 na kunaina no ke kio-wai lepo e ku inau nei, a me ia e uiu ai ka iakou mau laiki." Ko Kahiki poo Kari<(i<ino. C) ka paakiki a ka poe ma na wahi moku» puni Polunesia, a puliki aku i ka hoomnna mua a l »kou i ao ia'i. ua maopopo ia i ka moolelo o Tahiki. 0 na Misionari hoole Pop* Bpritnnia.ua hoomaka koke iakou i ka hana ma Tahiki ika makahiki 1797. I kp« kahi mau makahiki he kanaha TT»a|iope iho, lawe ae la na Farani i ke ola o ka aina, no ka mea. ua makemake ua'lii e kipaku aku i na k;>huna Kalolika mai ke ao ana'ku malaila. .Mahope iho oka lilo io ia aua oia aina i na Farani, kue loa iakou i na kahuna hoole Pope Beritania, a hoinoino aku la ia lakou nia ka hoemu ana'ku ia iakou ma kahi e. Ua houpilmia kahia na kumu Beritania 1 hookuke ia'i ena kuinu Katolika i laweia nmi, mai Furani mai. Aka niahope iho o ko lakou noho ana a hala na makahiki he iwakalua, haule wale iho ia ku lakou hooikaika ana i ka hoohuli mai i na kamaaina ma ko Inkou manao i mea ole. I kekahi mau makahiki i hala'ku nei, ua halawai na Lunamakoainana o ia aina, u ua hoouna'ku i Faraoi e lawe mai i elua mau kumu iioole Pope, u ano ke wehe akea ia nei ua nupuni nei ika poe hoolt? Pope. Uka maianm ana i na kula i kaili ia'ku ai mai na kuinu hoole Pope aku e na kumu Katolika. a i haawiia'i i ka poe lesuita, ua iioi hou mai ia lakou. O ka .Moiwahme Poinare. a ine ka poe o ko« na aialo, ke kupaa nei ma ka oiaio o ka Euanelio. Eia ke ku nei he IH mau kihapai hoole Pope, u he 1.507 inau haumana nii.loko o ua kula, a me 1?.39(> poe i ai i ka nhanina aka Haku, maloko ona haiepule. 0 kn nui o na kanaka o ia aina, he <>,000 waie ilio no. Ala kahi noho oka Moiwahme, ua hanwi aku ke Kiaaina Farani i wahi e kapili ai a kukulu ai i inau hale kula nunui. A o k#»kahi o na misionari hooie Pope ua holo nku i Amenka, a me Farani, e imi ai i eiala e kukulu ai i keia inau ha!«* kula.