Ka Nupepa Kuokoa, Volume V, Number 12, 24 March 1866 — Kahuhu! Anaanapu lua hoi ka Uila! [ARTICLE]

Kahuhu! Anaanapu lua hoi ka Uila!

" Hamau ! Ea. noho malie! Heaim ia ka \ mea hana peia, mamuli piiikia mai." | E na opuu Hawaii, ka po<? e noho ana i ke kakahiaka nui o na makahiki, ka poe no lakou na maka ike maopopo a me na poo hoi i kahiko ia i na oho uiiuli, e haiiu mai; he mau wahi huaoieio, a heie nui aku, me ka lawe pu ana'ku i kahi kauoha. Ua iohe no oukou i ka leo weliweli o ka hekili e nakulukulu mai ana ; a ua ike no hoi oukou i ka anapu inai a ka uila, e holo hikiwaw*e | ana. Aole anei oukou i lohe a hooniaopopo ! hoi he make ke kanaka i ka hekili a me ka uiia ? Ua maopopo no ia kakou, oiai ua ao | ia inai kakou e ka kakou mau hapauea mai j ka wa liiiii a nunui waie. Ua iohe no paha j oukou ia lakou e oleio ana he mea kapu ka i hooho ana i ka hekili a me ka uila i ka wa hekili, mamuli ka pilikia mai. j Ua pinepine loa ko'u iohe ana ia iakou e j oleio ana he make ke kanaka ke olelo ino j aku i ka hekiii a me ka uiia. He huhu ka ka hekiii i na e hooho aku, a hana aku hoi i kahi inea ino. Ua olelo lakou la, o ka hekili, he ieo ka no na akua lapuwaie o Hawaii nei, oia hoi o Pele, Hiiaka, Kapoa pela aku. I ka wa e kui ana ka hekili oielo ae ia ua poe kupuna nei o kakou, "o Hiiaka kela, ewaiu pohaku ; a o Kapo kela e mea pohaku, o kona mau pohaku ia ke nakeke la," Ua maa wale iakou i ke ano o na he« kili. Ina kui mai ka Aekili, o ke koho aku la no ia o mea kela, a o ke oli aku la no ia i kekahi mau mele i haku ia ina no Hiiaka a no Kapō paha. Ina e hawanawana ae i ka wa e kui ana ka hekili, o ka huhu mai la no ia o ua poe hapauea nei; mamuli ka ikaika loa mai ke kui ana o ka hekiii. lna hoi e hooho aku i ka anapu mai o ka uiia, huhu mai la no, inamuii ka wela mai. Mamuli hooku a pohaku ia e Peie. O Peie iho la no ka ka uila wahi a ua poe eieku nei, nolaila kapu ke kolohe aku. He kapu ka muka i ka wa e paina ai ina e kui ana ka hekili; pela hoi ka hokiokio, aole pono ia i ka wa hekili. I na i ka po ke kui ona o ka hekili, aole pono e iiuli ke alo iiuna o pili ka ka hanu. A i na ka he lehulehu na kanaka o loko o ka iiale, alaila moe like me ke kunihi ma ka aoao hookihi, a pau, huii iike ma kekahi aoao. Aole ka pono ke moe kahi iluna ke , alo, a moe ho\ kahi ma kona noao akau, aia | no ka a hookahi aoao e moe iike ai, alaila pono, aohe huhu mai ka hekili. He iehuiehu wnie ka na kanaka i make i ka hekili a me ka uila no ko lakou kolohe. Ina ka e helei aku i ka inaka, o ka weia mai la no ka ia. h E o'u mau hoa, ua maa paha oukou i ka hanaia peia, a ua ao ia paha oukou i keia mau mea ? E hoomaopopo pono mai kakou, e wehe ae hoi i ka kakou mau ipu i hoopiha ia i ka noonoo a e lawe ae i na mea i ao ia mai. No kakou no no na opio. aole no lakou ia aku, no ka poe i aiua oho, oiai ua paa loa ko iakou manao n*>na kuhihewn he nui o keia ola ana. Ke olelo mai nei lakou la, he make ke kanaka i ka hekili a me ka uila, no ka mea o Lele ma no ia, o Hiiaka ma, a : o na akua hoomanamana he nui waie. Pela I iki iho, mai puni wale aku ma ko lakoo ku- ! hihewa ana ; aka e wehe maoiNe no kakou | i ko kakou noonoo a e kupaa hoi ma na mea | i ao ia. Ua hoomaopopo ia no e na kanaka naauao he make io no ke kanaka i ka uiia. A ua ! hai mai no hoi o Dr. Franklin. (ke kanaka nana i huki mai ka uila mai ka lani mai,) he make io no ke kanaka a me ka holoholona i ka uiia. He pau hoi na laau a me na wahi oioi o ka iiihonua i ka uiia. Aole nae make ke kanaka no kona kaiohe aku i ka uiia, aole loa. He wahahee wale no na na kupuna o kakou, o ko kakoa puni wale aku ) { no ka hewa, a hooiaio ioa mai ia iakou ia j | me ka liki mai me he oiaio ala. Aia no i | | ka holopololei ana o ka uila a pa ke kanaka, ! 1 alaiia make io no ke kanaka. | Aia hot ma ka ia 10 o lulai, ITSS, he U } hekiii ia. Ia la i ike aku ai o Beii ma Cold- | stream i Bererickshire i ka make ana o kei kahi wahi hipa keiki. He anapu uila kai I maato ae, a ia wa no i hina ai kahi hipa | iblo. I ka nana pono ana iho o Beli ua | make loa kahi hipa, a ua papaa ke kioo me ! he wela ahi la. i \ Ua maopopo no he make ke kannka a me I ka holohoiona i ka uila ; aka, aole na Pele

< ma i hoomake mai. Na Peie ma anei i hoo- , i make mai kahi hipa keiki ? Ina nt Pele ma; : i kalohe aku ia ka paha ua wahi hipa la ? 1 j oie, i oielo ino paha ea, nolaiia hohu o Pel«» : pan ai i ka amu ia kahi hipa ! Kupaoaha no ' I hoi na eieku Hawaii i ka oielo ae o Pele, o | o Hiiaka, o Kapo. o Xtu. o Kuioio. o hikou no na hekiii ame ka uila. Akamai no hoi | | ika imi kuhihewa ame kn haku kaao. ** I * | ka heie ana mai o Peie ma, kui ka hekiii, * ; anapu ka uila." Kahaha! Pakeu loaaka ia | ka wahahee. ; Ua pau ae ia wau maanei ; o ka'u mau | wahi oieio iho U no ia i aua aku ia ia oukou. i O hele nui i ka huakai a oukou, e iawe pu i aku nae i kahi kauoha, mai puni waie ina j hapauea." Me ke aloha. | I D. M. CO?.legute, i | Kain Tuahine Hut. Mar. 20, 1866. !