Ka Nupepa Kuokoa, Volume V, Number 12, 24 March 1866 — Page 4
Ka Nupepa Kuokoa.
Ka Nupepa Kuokoa.
Ka Mahiai.
Pomaikai no ka mahiai,
Ua lako no a mau la,
A me ia no e paio ai
Na hana e ae a pau la.
Nui na pipi, he pipi kaa,
He pipi hali ukana,
He waiu, bata, he waiu paa,
A lawa no ka ohana.
He lio no a lio hou,
A noi no ke ano,
He lio kaa, a alako,
He lio hanohano.
He kula hipa, a maikai
Na hipa holo ae la,
He mea hulu, ai, kuai,
He mea lole paina.
He pa puaa, a nani ae
Na puaa puipui,
He mea aila, mea palai,
He mea waiwai nui.
He moa hoi, he pelehu,
He nene, he koloa,
Loaa ka hua, ka hulu pu,
Ka ahaaina hoa.
Mahaloia na kihapai,
Kulina, hui ta, uwala,
Na laau hua, na hua maikai,
Na mala pua aala.
Ikaika o na kamalii,
He papalina ula,
Holo a lele a himeni,
Aole nae e hula.
He hana luhi nika ka!
Ka pane o oukou la,
E aho no ka molowa,
Ka noho wale no la.
He pane ku i ka naaupo,
He pane haikaika ;
Pehea oukou, ke ole makou,
Ka poe mahiai la ?
Pehea la hoi e pono ai
Na luna kanawai la,
Na'lii, na haku, poe kuai,
Ke ole ka mahiai la ?
He luhi no ka mahiai,
He waiwai nae, a nui ;
Ka poe hana ole nae,
He hilahila a hune.
Nui ka aina, a laula,
E hele mai a mahi,
E mahi ko, hanai puaa,
A noho kuikahi.
HAWAII.
" Ke Alaula."
O ka nupepa hou keia e hoopukaia'na i mea e pono ai ko kakou poe kamalii, i eeu hoi lakou i ka heluhelu, a i na hana pono e ae a pau. O keia mea, o ka nupepa kamalii, he mea nui ia ma na aina naauao, a ua hoonuiia ko kakou mau lako i ka loaa ana i keia waiwai hou. Nolaila, eia kuu wahi manao no ke ano o ka lawe ana i ua pepa nei. Penei:
E hui na luna o ke kula Sa bati, a me na hoahanau ma na wahi a pau i kukuluia'i na kula Sabati, a e hooholo ae like lakou, penei :
" E hui kakou ma ka haawi ana i mau dala kokua, i mea e lako ai na haumana o ko kakou kula i ka Nupepa Ke Alaula."
Alaila e helu i na ohana mea keiki e komo pinepine ana ma ia kula. I hookahi pepa no na keiki o ka ohana hookahi, a pela aku no na ohana a pau o ka poe hele i ke kula. Loaa paha ka iwakalua, a oi aku paha, a emi mai paha. Ina he iwakalua, eha dala ia no ka makahiki, ke hooiliia mai ma ke ope kukaa hookahi. Alaila na ka luna hoomalu o ke kula Sabati e hooili aku i ka puu dala, a iaia hoi ke ope nupepa ke hooiliia mai, a iaia no hoi ka haawi ana i ua mau nupepa nei i na kamalii. He pono no ka haawi aku i ka pau ana o ke kula Sabati ma ka la pule. He mea keia e lana ai ka manao o na keiki hele mai i ke kula, a e pono ai no hoi ko lakou mau uhane. Nolaila mai manaka kakou, ka poe nana ke dala, i ke kokua ana ia lakou ma keia ano. A ina makemake kekahi poe e lawe pakahi, a e uku pakahi i ka hapaha no ka makahiki, e like me ka lawe ana o na nupepa e ae, ua pono no.
E na hoa, ua wehe mai ke alaula ma ka hikina, o ka puka mai koe o ka la ma ka piko kau hau o kuahiwi. C.
Paniia ke ino e ka maikai.
Aia ma ke kulanakauhale o Maseli (Marseilles,) ma Farani kekahi kanaka elemakule i ka wa kahiko. He kanaka manao nui ole i na mea ai, a me na mea aahu, hoomakaulii loa oia i kana dala, no kona ike ana i ka pilikia o na kanaka o ke kulanakauhale i ka wai ole. No ia hoopi o ua kanaka nei i kana dala, ua hoino mai na kanaka iaia, a hailukuia oia i ka pohaku i kekahi wa e na kamalii.
O ka wai aia mauka loa, aole auwai e hiki ai ka wai ke kahe i kai, aia wale no ka hiki a loaa ke dala e uku ai no ka eli ana. A penei kana olelo ana : " Ua ike wau mai ko'u wa uuku mai a hiki i keia wa i ka pilikia o na kanaka o Maseli no ka wai, aia wale no me ka puu dala nui e loaa ai, ua imi wau i na mea e loaa ai i kanaka keia pomaikai nui; a ua hooholo iho wau ia'u iho e haawi aku i ko'u waiwai a pau no ka eli ana i auwai e kahe ai ka wai i kai o ke kulanakauhale."
E hele mai i ka Hale o ke Akua.
He wahi oluolu. Nolaila e hele mai i kahi a ka Mea nana i hana na mea a pau, i hauoli ai e launa pu me na kanaka, a e haawi mai ai i ka pomaikai io.
He wahi e kamailio pu ai me ke Akua. Nolaila, e hele mai, a i hookahi ke noi haahaa ana imua o ka Noho Alii o ke aloha.
He wahi e hoonani ai. Nolaila e hele mai, " a e haawi aku ia Iehova i ka nani ku i kona inoa." I hookahi ka mililani ana i ka Makua o na pono a pau.
He wahi no ke aloha. Nolaila, e hele mai, a e mihi i ko oukou mau hewa imua o Ieho va, me ka naau e manaoio ana e haalele loa ia na hewa, i loaa ai ke kalaia o na hewa.
He wahi e uwe ai no na poino. Ua pau loa na mea a pau i ka popilikia, hoka ana o ka manao, a me na ehaeha o keia ola ana. Nolaila he pono ke hele i ka hale o ke Akua, malaila e hooluolu ia ai na naau kaumaha, a e ike ai no hoi i na hana pono e hana ai i loaa ai ka pomaikai io.
He wahi e ao ia ai i ka hoomana i ke Akua. Ua oluolu ke Akua e hoola i ka poe e manaoio ana iaia, nolaila e hele i ka hale o ke Akua i lohe i ka Euanelio, a lilo ae oukou i poe naauao, a hoomaopopo hoi i ko kakou Hoola.
E hoomalo i ka waimaka.
Ina kakou e hana pono aku i na mea a pau i ka wa a kakou e manao ai, e lako e kakou i na olelo a ke aloha e pono ai.
Ma keia honua kaakukua, ua piha loa i na hoa makona, he mau hoao ana, he mau pilikia, nolaila, e piha e na Kristiano i ke aloha lokomaikai e pono ai. "Ua holo pono na olelo lokomaikai," wahi a kekahi mea. Pela io no; a pela no hoi ka malamalama o ka lani, a me ke kiaha waihuihui; o kekahi mau mea keia o na makana nani loa a ke Akua.
Aia kekahi wahi keiki uuku e hele ana ma ke alanui, a kuia ka wawae hina ilalo, a uwe no kona poino ana. Aka, i ka lohe ana o ua wahi keiki nei i na olelo hoalohaloha a kekahi poe aloha oiaio, ua pau koke kona uwe ana, a malo ae la ka waimaka, a pu-a hou mai la ka nani maluna o kona mau maka.
O ka mea haahaa loa ma ka honua nei, he hiki iaia ke hoike i ka olelo lokomaikai, i ka hoahanau ehaeha a kaikuahine paha. Me keia mea e hoolaulea ia ai na naau kaumaha - e hooikaika hou ia ai na hoahanau nawaliwali - e hoopihaia ai kekahi mau uhane i ka hauoli.
Ko Wa sinetona manao.
I ka makahiki 1755, o ka 22 ia o ko Wasinetona mau makahiki, ua noho iho oia me kona puali koa ma Alekanederia. He wa koho hoi ia no kanaka i mau Luna, a ulu ae la ke kue o ka poe e manao ana e lilo i mau Luna. A o Wasinetona, a me kahi Luna, kue laua kekahi i kekahi, a me he aha la la hoi ko Wasinetona manao o ka puka aku la no ia o ka olelo e hoahewa ana i kona hoa, a o ka iliki mai la no hoi ia o ua hoa nei i ke kui, haule ana o Wasinetona ilalo. A ua aa aku no o Wasinetona e hakaka maoli laua, aka, noonoo o Wasinetona oia iho no kai hewa, a mihi aku no oia i kona hoa ia kakahiaka koke ae no. A i kona halawai ana me ka hoa, haawi aku la oia i kona lima me ke ano aloha i kona hoa ; a i aku la, "e ka hoa o ka hoahewa wale, he manao kanaka ia, o ka hoolaulea ana he mea nani ia. Ua ike wau ua hewa wau i nehinei, a i keia la hoi, ke makemake nei au e pau ia ano, a e ike makamaka kaua." A pela laua i launa oluolu mau ai. E malama i keia, e ka mea heluhelu.
Na mea hou o ka apana o Makawao.
E KA NUPEPA KUOKOA E; ALOHA OE: - E oluolu oe ke Kapena o ke Kuokoa, a me na keiki hoonoho kepau o ka Hale-pai, e hookomo ae i kahi kaawale o ko kakou kolamu, no na hua e kau ae la maluna " Na mea hou o ka apana o Makawao." O ka apana i hai ia maluna, he nui no a laula, a loa no hoi keia apana, o Papaaea ka aina ma ka palena hikina, a o Keokea ka aina ma ka palena komohana hema, o Makawao no nae ke kiko waena o keia apana, a malaila no i mahi nui ia'i ka palaoa i na makahiki i hala ; a me na mea like a pau, oia ke ko, kulina, papapa, ke mau nei no nae ka mahi ana i ka palaoa, aole nae nui loa e like me na kau mamua, ke ulu maikai nei nae na eka palaoa i hoopiha pono ia, pela hoi na mea ulu a pau, no ka mea, ua hoomau mau mai na paka ua o ka lani i na lepo puehu o Makawao, no ka mea, mai Ianuari a Maraki, he nui loa ka ua, nolaila, ua ulu mai na lau uliuli o ke kula.
Ke ola kino nae o ko Makawao poe, no na Koolau mai no, a mai na Waieha mai kekahi. Moemoe na kanaka me na holoholona pai kalo, mai na pali Koolau mai, eia ka mea hilu loa o ka pikimola o ke pai, mea ole nae ia pikimola i ko Makawao poe, heaha la ia ? He puehu liilii paha.
O ka wa paha keia i pikimola iki ai, a i keia makahiki ae paha, e nele loa ana paha, no ka mea, e wi ana na Waieha, eia ke kumu i wi ai, o ka nui o na haole mahi-ko malaila, no ka mea, i ahona no ko Makawao poe i na Waieha. He like loa ko Makawao noho ana, me ko Honolulu, ka ai uahi ole, eia kekahi mea hou, o ka maikai o na alanui, o ka maikai no nae mai a Lipine mai ka Luna alanui mua, ua hala e aku nae ia i ke ala hoi ole mai, pela paha auanei e hala ai kana mau maikai.
Eia ma kekahi aina o keia apana, i hanaia ai kekahi huila olo-laau, ma Kaupakulua, na kekahi poe haole hui, elua ano pahi i hanaia, he pahi loihi, a he pohi poepoe na ka wai e paupauhana nei, iloko no o keia mau malama iho nei ka hoomaka ana, i ka nana'ku i ka hana a na huila, kue kaiue lua i kanahele o Hoikaopuaiawalau, kupai no hoi ua mea he laau o na ano a pau.
Ke hoomakaukau nei na keiki kamaaina o Makawao nei, he ahahui mahi-ko, e hoopiha pono ana i na eka kaawale i na lau uliuli o ke ko.
I ka nana'ku, e holo ana ka hana a keia poe ma ka mahi-ko ana, nolaila, he hana maikai loa keia, ke hoomahui io na kanaka ma ia hana. Ma ka palena hikina o keia apana, ua huliamahi loa na kanaka i ka mahi awa, ua kukulu lakou he mau hui mahi awa. He mau hana maikai wale no ka keia poe e hoomahui nei.
O ka ahahui kalepa kekahi mea e hooikaika loa nei na kanaka ma keia apana, a ke hoomakaukau nei lakou e hana i ka lakou hana, he wiwo ole no i na puka hoohei a Puniole, a me na olelo pahele ana, mai kuhihewa ia o na olelo pahele a Puniole, oia ka mea e pio ai na ahahui kalepa, ke aiwa loa ae ia o ka hulili. Me ka mahalo.
S. K. HAIA.
Makawao, Maui, Ma raki 10, 1866.
He wahi ano pono ole.
Iwaena o na wahine kekahi ano pono ole. O kekahi poe wahine i ao pono ole ia mai ka wa kamalii mai ; o lakou ka poe e kuupau nei i ko lakou mau kino ma na hana ku i ka poino. Aka, o ka poe i ao pono ia ; aole lakou i hana i ka mea hoowahawahaia.
O na wahine i ao pono ole ia, o lakou ka poe i lilo i ka hookamakama. I na kakou e nana'ku i ko lakou mau kino; ua uhi ia me na lole hinuhinu, a nui ke kumu lilo, e like me ka pahoehoe silika ; a ma ko lakou mau poo na lei ilima mae wale o keia ao; aka, maloko o lakou, he mau mea e make ai, ua like pu paha me na nalo meli, ua hanaia na mea awaawa maloko o ko lakou mau kino.
Ma ka lakou olelo ana me na leo nahenahe, e hoene malie ana ma na iwi lahilahi o ka pahu kani o na pepeiao o ka poe e lohe ana, ua puni iaia ; no ka mea, ua oi aku ka pahee o kana olelo mamua o ka aila; wahi a Solomona.
Ke naue mau nei no lakou ma na alanui o ke Kaona, me ke kaiue, kailewa ana ma o maanei, e kilohi ana i ka nani o ke kino, ua ane like me na manu pikaka (peacock) pupua loihi, a i ole me na palahu i loaa i ka wela o ka la; ke koai hele ma ke alanui.
I ka manawa e hui ai me na hoa kuwili o ka po, kamailio aku la ma ka olelo maa ole i ka lehulehu, i ike ole ia ka manao kolohe. Penei kekahi mau olelo; "aia a o mai ka laniuma, alaila kahelo o oli va a hui kawaihoa ma ka wao maukele," ma ka olelo puulena wahi a lakou.
Eia keia ; i ko lakou hele ana i ka pule kupapau, aole lakou i hele me ke kaumaha i ka ike aku i ko kakou hopena, he mea lealea wale no. Aole me na kahiko no ke kaumaha, aka, me na lei olioli, he noonoo ole maoli no.
E akahele kakou, o komo aku iloko o ka lakou mau nau, ui maloo ia mai kakou, ke kino me ka Uhane pu ; no ka mea, he loli mau ko lakou ano i na wa a pau. Aole o na wahine wale ka poe kolohe, aka, o na kane no kekahi. No ka lilo nui ana o na makua ma keia ano, ua hahai pu no na keiki ia hana hookahi.
Ina e hiki mai ana ko ke Akua la hoopai, a hookolokolo ia mai kakou ; aole o kakou mea e hoopono ia ai, no ka mea, ua hana kakou i ka mea kue i kona makemake, a ua paa kona manao e hoolei ia kakou iloko o ka luaahi o Gehena ; a malaila na uhane e paapaina ai me he kakalaioa la ma ka umuahi. E like me ka nui o ka lealea, pela no ka eha e loaa mai ana, a o na nani o keia ao a kakou e huki ku nei ua hemo ia mai o kakou aku, e like me ka ili o ka peelua i akaa aku. Ua nui ka poino e hiki mai ana, nawai la e hoopakele ia kakou mai kona lima kakauha ae ? Aole mea nana e hoopakele, ke ole kakakou e mihi io, a e paulele ia Iesu. E aloha auanei. KAIMINAAUAO.
Halai, Hilo, Mar. 3, 1866.
Haina o na Alopeke Huikau a Samesona i hikii ai ma ko laua mau huelo.
Ua ike au ma ke aniani kilohi o ka Buke 5, Helu 4, o ka la 27 o Ianuari 1866, no ka haina kaamola a ke keiki o Kauai i haha makapo mai nei i ke ahuawa i Waikiki, i Hamohamo, e ake ana paha e loaa ka laau a Kekuokalani, a hopu hewa ana i ke kuala o Puna.
Ma ka ninau akahi. Ma kahi hea o Sisera kahi i pa mua ai o ka hamare a Iaera ? Haina. Ma ka maha. Pela paha ke keiki o Kauai o Manokalanipo. Eia no ka haina o keia ninau la i ka puolo pua a Pikoiakaalala kahi i hiolani ai, e hoolohe ana o kau uleu aku J. N. F.
Ma ka ninau 3. Maluna owai e ana aku ai o Ieho va i kona naau? Haina. Maluna o kona poe enemi. Ma keia haina au e ke keiki o ka Buke Hebera, o ke ahi lele o ka maile, ua kuhihewa paha oe i ke aka wailiula o Mana, he panana ana aina, nolaila, hapala hewa wale ai no oe i na degere me ka maopopo ole o ka ihu e ana ai.
Ma ka ninau 9. Heaha ke kaulahao mawaena o ke Akua a me ke kanaka ? Ma keia ninau, ua loaa ko kaikuaana o Makauwale, i kona ike ana i ka liona ma ke alanui, a pela hoi oe. Aole no paha oe i ao ia i na mea paakiki o ka Baibala ? O ka moopuna kualua ka paha oe a W. - O ka haina hoi o keia ninau, eia aku no la i ke kula o Kapaa kahi i waiho mokaki ai, me he piha-a la ka waiho mokaki i kai o Piihonua, a me ke one o Waiolama. Auhea oe e J. N. Falaile, ke keiki omao palale o ka hauanu o Waialeale; mai unuhi oe i ka Buke Hebela o Kauai me ka oiaio, o like auanei me ka opala lauahea o Haalelea.
Ma ke kahua konane a Kukaliki-kahaoa, e kupono ana ka la i o Welo, ua ike au i ka haina a ka Pueo pepeiao huluhulu, maka nunui a Kakuhihewa, e hoouna nei e kii i ka iole i ka wa la nui, a ke haka pono nei na maka nui, aohe nae he ike pono iho he maka no ka loli, ke hopu hewa wale nei no i ka opala, hoea ae he ole ka mea e lewalewa ana i ko maiuu Bea.
E S. H. P. Kalawaiaokalalau e - kolohala oe, ke kanaka kiai o ka uwapo o Pakaka, e nana ana i ke ahuawa o Hamohamo, i Waikiki. E kapaia no la hoi kou inoa o Sanebalata Hawawa Poloahilani Kalawaiahoineleopuna, ina la hoi ua pono loa. I kuu nana ana, a kiei, a halo, a lolelole, a pelupelu, a lumilumi, a manao e kapae ae, aka, ike iho la au i kau mau haina, ua like me ka ua awa o ka mauna, a nau no ia e kuawiwili, malia he ike hapa kou mau maka, alaila, e kii oe i ke koholua, i mea hou no ko mau maka nui, i kahe mai ai ka wale i mea ai na ko'u akua na Kaneulupo, (keiki hoopapa). E kii aku oe i ka laau makole a Ioane i hoikeia ma Hoikeana, a hamo ae i ko mau maka i ike pono oe i kahi i anuu ai kou alelo.
Ma ka ninau akahi ; ua ike iho au i kau haina, ua like no ia me ka Waawaaikinaaupo haina. He kanaka lolo ka paha oe, i kou wa i hapala ai i ke kanana, me ka noonoo ole i ka wa e kakau ai, i kakau ai oe i keia mau hua Likera, & Kunakanawai, oiai nae paha he mai pupule kou i manao ole ai oe i ke ola o ke kanaka ?
Auhea oe e Deragona nui ulaula o ka pali o Nuuanu, e walea ana i ka nana i ka hulei a ke kawelu o Lanihuli, a me ka hau anu o Konahuanui. O na haina o nei mau rose, eia aku no la i Kulaokahua kahi i panaia ai e Mainele, a me Pikoiakaalala ; e huli aku oe a nana aku i ka lae o Makapuu, aia no ilaila kahi i kau ai ; aole nae e loaa ana i ke poo papau o ka lolo ike, he piha poi ka mea e loaa ia oe, ma ka hale pakaukau io bipi o Ulakoheo. A ina ua makemake olua e moku i na huelo o olua, e kii mai i ka pahi sila o ke one laula o Waiolama. Me ke aloha no i na hoa hoopuka nupepa.
T. W. P. KANEAKUA OPIO.
Puueo-uka, Hilo, Mar. 11, 1866.
Haina o na Ninau Baibala a S. Papiohuli.
Ninau 1. Owai ka lahuikanaka i hakaka me Ieho va ?
Haina. O ka Iseraela. Mika 6:2.
Ninau 2. O ka hanu o ke kanaka heaha ia no Ieho va ?
Haina. Kukui ia no Ieho va. Sol. 20:27.
Ninau 3. Owai ka lahuikanaka i kakauia kona hewa me ka peni hao a me kahi oi o ke daimana ?
Haina. O ka Iuda. Ie remia 17:1.
Ninau 4. Owai kai hoohalikeia ua like me ke kulu wai o ka bakeke ?
Haina. Na lahuikanaka. Isaia 40:15.
Ninau 5. Owai ke kiaha gula ma ka lima o Ieho va ?
Haina. O Babulona. Ieremia 51:7.
Ninau 6. O ke kanaka hea kai hoohalikeia me ka mea e hiamoe ana ma kahi oioi o ke kia-moku ?
Haina. O ke kanaka inu i na mea ona. Solomona 23:29-31.
Ninau 7. Owai ka mea uuku loa iwaena o na tausani o Iuda ?
Haina. Betelehema. Eperata. Mik. 5:1. Ninau 8. Owai ka laau hahau o ko Iehova ukiuki ?
Haina. Ko Asuria. Isaia 10:5. Ninau 9. Owai ke kulanakauhale i piha i ka wahahee ?
Haina. O Nineva. Nahuma 3:1.
Oia iho la na haina o na ninau Bai bala a ke keiki o ka ua ulalena i huli iho nei au e ke hoa i haka pono mai nei na maka malalo o na ale kuehu o ka Ieiea waho.
KALIMA.
Makawao, Maui, Ma raki 9, 1866.
No Kalani "Kauikeaouli Kamehameha III."
"O hanau ka po ia luna,
Hanau ka po i luna nei,
O lani hanee ka po o pinai ke ewe,
O pipili ka po o moe anaanale'a,
O kohi ana le'a ka po o mahianale'a,
O huli e ka po o kaawale ka pili,
O ke keiki po lani keia a "Kea," i hanau,
Keiki akahi a ka po keiki alua a ka po,
Keiki akolu a ka po,
O ke kuakoko o ka po,
E hanau mai auanei ka po,
Oia hoi, o ka Po, hanau ka po,
O ka po la hoi auanei ko luna nei la,
Owai la hoi auanei ko lalo na,
Owai la, O ka moku, Aia, aia hoi ha,
"Palaki,' ka pua i ka ua pala ka hinano,
Kahaha ka nahele o koolau,
Uli e aku la ke poo o Haihala.
He mauna ia iluna o Makaolehua.
He mau lehua na ka wai a koloa,
I kanu i ke kai o Piakalae,
Noeo aku la ke kai i ka akani,
Mehe koko pau mano la i ka moae,
Ka ula o ke kai mai "Nae a Hilia" -e,
E aloha-e.
Kai ka hili hewa o ka lima i ka po nei,
Ua kuhi i kuu kahela he moe hewa -a ha'e,
Moe ka makani o lalo ua ahiahi,
Kau ka malo o ka Ikioe i ka pohu,
Puhala ka ihu nana i ke kaao,
Kuhelahela i ka malie na kaha,
Waiho kaka ke kula o Kaiolohia
Ka lele maopu i ka wai a ka naulu,
Ka hoo wawa i ka pihe a ka manu he lai -e,
E aloha -e.
"He hoolai maka mawaho he oolea loko,
Ua hele i ka moe a iwiuahi ia -hae-
AUA.
O hanau ka Moku a kupu,
A lau, a loa, a ao, a muo a liko,
Ka moku ia luna o Hawaii,
O Hawaii nei no ka moku,
He Pulewa ka aina he Naka Hawaii,
E lewa wale ana no i ka lani lewa,
Hanoa mai e Wakea pa hano ia,
Malia kea a o ka moku me ka honua,
Paa ia Lawaalani i ka lima akau o Wakea,
Paa Hawaii, a laa Hawaii la ikea he moku,
O ka moku la hoi auanei kolalo nei la,
Owai la hoi auanei ko luna, owai la ?
O ke Ao -aia-aia hoi ha."
"Hii Puna i ke keiki puu i ke alo o Moikeha,
I na pae puu hala iluna,
Hele Kalalea iho au ana i kai,
He mau maka ka liu na ka makani,
Ike aku oe ia Aahoaka,
E hemo kahi ana i ke alo o Wailua,
Uu ka pua a ka makani hoolua,
Malua Haupu ke poo o Keolewa -e
E aloha -e.
Aloha wale iho no ia Wailua,
I ka hiolo a ka pua hau i ka wai -a, hae.
Wai Maluaka onio ka laumaia,
Kahuli Kapaa ke alo o Kuahiahi,
Haili ana Puna ia'u me ipo la,
Ka wao aku o ka hau o Palehuna,
O ka waikini aku no ka hoi ia,
Aohe wa ua ike aku no hoi-e,
E aloha -e.
Ua ike o ka maka kai halawai,
A o i pa na lima e meheu ai- a hae."
Na HAUNA.
"O hanau ke Ao, o hiki ae,
O ohi ae ke ao o hiki ae,
O mokupawa ke ao o hiki ae,
O akaula ke ao o hiki ae,
O moakaka ku ke ao mola'e,
O opukupuku ke ao melemele,
O memele ka "opua" he la-i,
O oponiuli ka opua hiwahiwa,
O hiwahiwa ka opua lani ele,
Eleele ka lani hu hulu weo,
Lani ekaeka ha eleele,
Hakona hakuma hakumakuma,
O ke ao nui mai hee ua keia,
E hoowiliwili mai ana e hana-u,
Oia hoi - o ke Ao - hanau ke ao,
O ke ao la hoi auanei ko luna nei la,
Owai la auanei ko lalo la ?
Owai la - o ka Mauna - aia - Aia hoi ha."
" Hoinainau mea ipo ka nahele,
Hookokoe ana ka maka i ka moani,
I ka ike i na pua hoomahie luna,
Ua hihina wale i Moeawakea,
Ka inoa ua poina ia Malio,
Aia ka i pua lei o ha-o,
I Puna no ka waihona a ka makani,
Kaele ka malama ana a ka puulena,
I kahi mea hoalohaloha no-e
E aloha-e,
O ke aloha ia e pa waa nei,
E hou nui ai ka maka ke ike aku-a,
Hae."
Ike i na lani na o mahele ana,
He omaomao ka la kakaia kea,
He la aihaa nui ia no ka ua,
Hele awili ke poo o ka lehua,
Ako Hilo i ka malua a pau ke aho,
Hoi ka i-i akamai a ka malie,
Kohi i kawelewele a ka lai,
O kuu ike wale aku no i ka hala,
Ua hoopapa kai wale i Haena-e,
E aloha-e.
E na ka maka ahiu me he puunoa la,
I ka ike i kana mea i loaa'i-a-hae.
Na PIOPIO.
"O hanau ka mauna a Kea,
Opuu ae ka mauna a Kea,
O Wakea ke kane, o Papa o Welinuu ka wahine,
Hanau Hoohoku he wahine,
Hanau Haloa he alii,
Hanau ka mauna he keiki mauna na Kea,
O ka lili o Wakea o ka hai i ka hala.
O ke ku kuku laau ana me Kane,
I hoouka ai i iloko o Kahikiku,
Hee Wakea ka lewa kona ohua,
Kuamu ia e Kane, kuawa ia e Kane,
Hoi mai Wakea a loko o lani momo-e,
Moe Wakea moe ia Papa,
Hanau ka la na Wakea,
He keiki kapu na Wakea,
O ka uluna o Wakea na Kea no,
Hanau ka mauna he makahiapo kapu na Kea,
Oia hoi - o ka mauna - hana ka mauna,
O ka mauna auanei ko lalo nei la,
Owai la auanei ko luna la ?
Owai la, o ka La, aia - aia hoi ha."
" Hoe Puna i ka waa pola loa a ka ino,
Haukaukai-koo o Kookoolau,
Eha-e-eha-la-eha i ka makili kui a Kaulumano,
Hala'e ka makawalu ihe a Ke-a-e,
Ku iho i ka pahu ku a ka awaawa,
Hanane ke kikala o ko Hilo kini,
Hoi luuluu i ke oe o Hanakahi.
I ka palolo a ua wahine o ka lua-e,
E aloha-e.
No ke aloha no ka'u lalau ana,
Aole au i hewa iho i ke alii-a hae."
"Nalo ole ka puana o ka moe ua pulelo,
Kupinai aku la a uka o ka pili,
Me he mumuhu na ka mumuhu nalopaka la,
Ka ekeekemu i ka pua o ka laau,
Maalo hookahi wale iho no au i Hilo-e,
E aloha-e.
He aloha kahiko no na'u mai lalo mai-a-hae.
Na HEHENA.
LAAU LAPAAU
AIA MA KAHI O KAKELA ME KUKE Ma Honolulu.
J. T. GOWER. - Makawao, Maui.
J. D. HAVEKOST.- Wailuku, Maui
C. H. WETMORE. - Hilo, Hawaii.
J. W. SMITH. - Koloa, Kauai.
HE LAAU KAHIKO, A HE MAOPOPO NO HOI.
Laau hoopau Naio me na Koe, A DR. JAYNE.
HE NUI NA PILIKIA O KAMALII I KA Nalo a me ke Koe, a pela hoi na kanaka makua. O ka hope oia mau mea kolo, oia ka lolo. Oia mau mea kolo hope oia ka lolo, a o ka make hoi i kekahi manawa, a nolaila mai io mai e ae kekahi, e eke me ka lepo paa, ulaula, pehu, ule ulepa me na mai e ae.
O ka Laau no keia e pau ai ua mau mea ino nei.
Eia hoi kekahi. O ka laau ku pono keia i ka oe pilikia i la wela o ka houpo i ka ono ole i ka ai; i ka nawaliwali o ke kino, i ka mai pehu, i ka nalulu hoopailua: i ka pono ole o ka mai wahine,a me na mea like.
Penei no e lau ai i ka Laau hoopau Naio me na Koe:
Ina no kamalii, e hanai aku i hookahi hapakolu o ka punaki, i ka manawa hookahi no ke keiki malalo iho o ka makahiki hookahi. Mai ka makahiki hookahi a hiki i na makahiki ekolu, elua hapakolu o ka puna ka pono. Mailaila'e a i na makahiki eono, hookahi no puna okoa ka pono, a mailaila aku a i ka wa kanaka makua, e hanai i elua, a i ekolu paha puna i ka wa hookahi. I ka wa e inu ai, e hui i ka laau me ka pa ha o ka wai maoli. Oia hoi, ina hookahi ka puna laau, alaila, e huila me na puna wai maoli eha; a pela no e inu ai ma ke kakahiaka, awakea a me ke ahiahi. Aka, i nui ka pilikia, alaila, pono no elima inu ana i ka la, penei; kakahiaka, kiekie ka la, awakea, auwi ka la, ahiahi.
E inu mamua o ka ai ana, aole kokoke mahope iho.
Laau hoopaa Hi a Dr. Jayne,
JAYNE'S CARMINATIVE BALSAM.
He laau maikai a oluolu hoi keia no ka Hi. ka Nahu, Nalulu, Wela o ka Houpo, Haoa, Hoopailua wai e, Luai, Luai moku, ono olo i ka ai. Nahu me ka uwe no hoi o na keiki uuku, a me na mai like he nui.
Emo ole ka oluolu o ua mau mai nei i keia laau.
Penei e inu ai, i ka inu ana hookahi. Ina he keiki akahi paha ona malama, a ehia paha, he umikumamalua paha kulu a hiki i ka iwakalua ka pono.
Ina he keiki mai na malama eono a hiki i na malama ewalu, he hapalua puna ki ka pono. Mai ka makahiki hookahi a hiki i elua, e inu no ia i puna ki okoa. Mai ka hiku a i ka walu o ka makahiki, elua puna ka pono, a no kanaka makua, he puna nui ka e inu ia i ka manawa hookahi.
A inu ea, e hui me ka wai maoli uuku, (a like a like ka wai me ka laau,) a pela e imua ae ai. Ekolu, eha elima paha iau ana i ka la hookahi, e like me ka nui o ka pilikia.
I akaka nae. Ina he nui ka wela, a ma ua komo kekahi ai pono ole iloko o ka opu, e aho e moni e mamua i mau Hu'ale Ola, a i ole, e inu i wahi paakai, a i wahi aila paha, i hemo e ka mea ino oloko, alaila e inu i keia Laau hoopaa hi.
Ina e luai ka mea mai, mahope o ka inu ana i ka Laau a pau a i ka luaiia, e hanai hou aku no e like me mamua a pela no a pinepine, a oluolu hoi ko loko, a waiho malie no hoi ka laau ma ka opu.
Aohe a makou mea e noi aku ai i ka lehulehu, hookahi wale no o ke kauoha aku ia lakou e HOAO PONO i na Laau Kunu a Kauka Jayne, hoike aku ai i ke ola o na mea a pau i hoakakaia no kana mau aau. Ua hooia, a e hiki ana no ke hoola i ka mai KUNU, NAHU, a me ke ANU, a me na mai e ae no hoi he nui wale: a o na mai HOKII no hoi i ola nui, na mai i oia ole i na laau e ae. E aho e hoao oukou e ka poe i mai ia. HE KUHA KOKO ANEI KOU? HE KUNU ANEI KOU? HE EHA ANEI KOU KANIA-I? HE KUNU UMII ANEI KOU me ka NAE? AOLE ANEI OU MAI KUNU? AOLE ANEI OU MAI NAENAE? AOLE ANEI OU EHA MA KA umauma? AOLE ANEI OU KUNU KALEA? AOLE ANEI OU HU MA KA iwiaoao?
A ina ua loaa ia oe ia mau mai, alaila, e ike oe i ke ola i ka LAAU KUNU a Kauka Jayne.
NA MAI HOOPAILUA.
Mai o ke Ake!
Mai Nalulu a me ka mai Dyspepsia.
(O ka nawaliwali o ka puu hoowali ai, iloko o ko kakou mau waihona ai.)
He pono ke ai koke i ka laau a Huaale Ola a Kauka Jayne, he laau oluolu, a he ola no hoi. Aohe no he mai i nele ke makemake i na laau hoonaha; a mai nui no hoi ka poe e ola ana, me ka oluolu no hoi, ina e hoomaopopoia, a e inu ia no hoi ua mau laau la. Aole no e oluolu pono kekahi mea, oiai e inoino ana oloko o kona kino; a ua ulu nui ae no hoi ka mai, a i kekahi manawa aa make no, a ina e malama pono ia a e inu hoi i na Huaale Naha, alaila, oia no. No ka hooiaio ia ana mai o keia mau mea, nolaila, ke hoolaha ia aku nei ka Huaale Ola a Dr. Jayne.
Me ka hiki ke hooia'ku i ka maikai, a na ka hoao ana i hoike maopopo mai i ka oi o ke ola o keia laau mamua o na laau e ae, a me ka maikai no hoi o ka inu ana, a me ke ola maoli no hoi. A ina no e inu ana ia laau, aole no he mau mea i hookapuia, oia ka ai ana a me ka inu ana. Aole e ino ke waiho loihi, no ka mea, ua hanaia no a maikai loa. A ina e inu ia ua hikiwawe loa ka hehee iloko o ka pou waiho ai. Ma ka inu ana ma ka haawina liilii, he maikai loa no ka naha ana, a he oluolu no hoi, a me ka holoi pau i ke ino oloko o ka opu.
DISIPEPESIA.
(Oia ka mai ono ole o ka ai i kekahi manawa, a me ka hoowali pono ole ia hoi o ka ai iloko o ka puu moni ai.)
O keia Huaale Hoola a Kauka Jayne, he maikai loa no ka hooikaika ana ia mau oihana o ko kakou mau kino. Ina ua loihi loa ka mai ana, alaila, e hikiwawe ke oia ke inu puia ka Huaale me ka Laau Hoomaemae Koko a hoopau NAIO me na KOE, A Kauka JAYNE, e like me ka mea i kuhikuhiia mawaho o ka wahi o ka laau. NO NA MAI MA KE AKE MAI LENA, MAI MA KA OPU HANAWAI. NA MAI WELA, KA HAALULU, KA MAI O KA ILI, KOKO INO, MAI NALULU, PAA O KA LEPO, MAI KUNA, MAI WAHINE, ame ka MAI HOOPAILUA.
Ua maopopo loa ke OLA o keia mau HUAALE. A o ka mea wale no i koe i ka lehulehu o ka hoao pono ia mau hua. A he maikai no hoi na laau o Kauka Jayne, no ka hoola ana i na mai PUHA. ALAALA, KAOKAO, PUUPUU, PEHU, KUNAKUNA, Hanene, Lolo, ina mai wahine, a me na mai e ae, no ke KOKO a inoino mai no i kana LAAU HOOMAEMAE KOKO. 214-1y.