Ka Nupepa Kuokoa, Volume V, Number 10, 10 Malaki 1866 — O Hawaii no ka Hawaii. [ARTICLE]

O Hawaii no ka Hawaii.

Ke holo nei imua ka hana ana i ka Hale Pupule, a e paa ana paha ia iloko o keia mau inalama e)ua e hiki mai ana. Nolaila, he manawa kupono keia no ka hoopuka ana i na manao ma ke akea, e pili ana ia hale i pili i ka lehulehu. Hookahi mea i maopopo, a paa ae ua hale nei, alaila, e hoonohoia ana kekahi mea i Luna no ka Hale Pupule, i mea nana e malama a e kiai hoi i n»4*pupule, a malaila makou e kamailio ai i keia manawa, me ka manao e wehewehe poifo aku i ke ano o ka poe kupono e puno ai ke hoonohoia i Luna no ua Hale Pupule la, me ka hoao hoi e hoakaka lea aku i ke kupono ke hoonohoia i kanaka Hawaii, nolaila makou i lawe inai ai i na huaolelo u 0 Hawaii no ka Hawaii,"'ma ke poo o keia mau wahi mamala olelo. He mea ia i ike maopopo īa o ko ka Moi makemake a hauoli nui no boi, o ka hoonoho i na kanaka Hawaii ma na oihana o Kona Aupuni, ina na hana hoi e hiki pono ana i ua mau kanaka Hawaii la ke hana ; ua hoike mai oia ia mea, ma Kana mau hana iloko o ke kau pokole ana i Lei iho nei i ka Leialii o kona mau Kupuna, me he mea la o kekahi o na mea ana e makemake nui loa nei i keia manawa, o ka ike i kona mau alii, a me kona poe kanaka e ku mai ana iluna, a hoike mai i ko lakou hiki ke lawelawe i na oihana o ko lakou Aupuni iho. Ina pela io kona manao, alaila, o ka mea mua a kakou e ninau iho ai, e hiki no anei i kekahi o ka poe keiki popa o keia aina, be lawelawe i ka oihana Hale Pupule ? A ina e ae ia mai, alaila, e pono i ke Kuhina Kalait*ina ke hoonoho i kanaka Kawaii ma ia wahi, ina e loaa kekahi kanaka Hawaii i makaukau roe ka hoopono. Ke hilinai nei makou i kona koho raa na mea i makemakeia e Kona Haku Alii Ka Moi. Aka, ua lohe wile nae makou e hoonohoia ana ka kekahi wahi haole ma ia wahi, he lono olelo wale ia iho no nae. Ina peh io, alaila, me he mea ia, o ka hana ana no ia o ke Kuhina Kalaiaina ke Kauwa a Ka Mo» i ka mea kue 1 makemake o kona haku Alii, no kn mea, aa ane maopopo he hiki loa kela oihana ke !a«elaweia e na kanaka Hawaii. hiki no ia makou ke hoopuka i na inoa o kekahi poe a makon i manao ai he knpono ma ia oihana, oia hoi, P. Naone, o J. Komo, W. N. Poalewa, S. K. Kapahukola, W. PC nehaw Wood, E. H. Boyd. E. Kanihina,

A. W. 8.-Xahakualii, J. Maluaikoo, Captain Mahuka, a me Simon K. Kaai. Oka mea nona ka inoa mahope loa nei, ua noho loihi ma ka Oihana Wiliki, a kokua Luna no hoi no ka Hale Paahao o Oahu nei, a o ka hoailona o kona noho makaukau ana ma ia Oihana, oia no ka loihi o kona noho ana ma ia wahi. Ua hiki loa ike Kuhina Kalaiaina ke koho i Luna no ua Hale Pupule nei, mailoko mai o kekahi o na poe nona na iooa i haiia maluna. He nui no na kuleana e pono ai ke kohoia ke kanaka maoli mamua o ka haole, oia hoi, o ka nui o na pupule, noloko mai no o na kanaka Hawaii, a o na kanaka Hawaii no ka poe i kamaaina i na mea liilii a pau e pili ana i na mai o ka poe o ko lakou hana* una ponoi iho, a o na pupule haole, he kakai* kahi wale %o. A eia kekahi, mamua o ka hoonoho ana i kekahi mea i Luna no ka Hale f upule, e hoomaopopo mua ia kona ano naau aloha, a me kona ano oluolu, a pono hoi; aole pono ke hoonoho i ka poe haakei aloha ole ma ia Oihana, o hana ino wale aku auanei i ke ola o na pupule. Eia no hoi kekahi mea hewa o ke koho jna i ka haole, ina he haole ike ole, a i no ole ia paha i na rula o ka poe maikai a me ka naauao, alaila, aole e nele kona lilo i kanaka hookaumaha, no ka mea, he mau olelo mau na ka poe kahiko, " e hookau i ke kanaka makilo iluna o ka Lio a e holo auanei kela, a moe okoa ka lio." Pela ka haole īke ole e hoonoho ae iaia ma kahi ona i kamaaina ole ai, me ka naaupo pu a e like auanei ia me ka haawi ana'ku i ka pahiumiumi iloko o ka lima o ke keiki opiopio. Eia ka makau mau olelo noi nku i ke Kuhina Kal(riaina e hoomanao oia i na kanaka Hawnii, ka poe nona ka aina, ana e noho kauwa nei, e makaala mau ia lakou, no ka mea, no lakou no ka olelo kaulana " Ka Hawaii imi Loa." Ua waiho akea makou i keia mau manao, i hiki ai iaia ke loaa e i ka lono inainua o kona hoonoho ana i kekahi i Luna no ka Hale Pupule. Me ka manao no hoi e hoomanao ana oia, me ka ike iho i ke kupono o 11« olelo ma ke poo o keia mau wahi mamala olelo oia hoi, " 0 Hawaii no ka Hawaii nei."