Ka Nupepa Kuokoa, Volume V, Number 6, 10 Pepeluali 1866 — HUNAHUNA MEA HOU O HAWAII NEI. [ARTICLE]

HUNAHUNA MEA HOU O HAWAII NEI.

He mau wili ko hou:- Ua lono lauahea wale mai makou, ekukuluia ana he mau wili ko hou ma Oahu nei, hookahi ma Waianae, a hookahi ma Waialua. Kaikoo ma Waianae Oahu:- "Ua nui loa ka nalu i keia mau la, a ua hoopau ia na wahi paa mamua, aka, i keia manawa ua ano malie iki hoi." A. Kaoliko. Na mea mahaloia:- ua kipa mai nei ma ko makou keena hana o L. Kaapa, ka Lunamakaainana o ka ua kanilehua, a me H. J. Wana, ka Lunamakaainana o ka ua lilinoe. Weliweli maoli ka hoi ka uwila:- Elua mau bipi i make i ka uwila mauka o Makiki, ma ka Poakahi i hala ae nei. I ka wa no ka i pa ai o ua mau bipi nei i ka uwila, o ka wa no ia i make loa ai. Ka aha euanelio o Maui:- Ua halawai keia Aha ma ka la 27 o Ianuari i hala ae nei. A he wahi hoohalahala ko makou no ia Aha, i ka hoouna ole ana mai i ka moolelo o ia halawai. He poina paha? Pakele maoli:- Ma ke kakahiaka o ka Poakahi i hala ae nei, ua halawai o Hon. C. R. Bihopa me kahi lio e holo ikaika mai ana ma ka puka pa o ka Haleleta mai loko aku o ka pa ka holo ana, a pa lihi mai la kona aoao i ka aoao o ka lio, a hina iho la oia ilalo, aole nae i eha. He pupule:- I ka Poaono o kela pule aku nei, ua holo hele aku kekahi pupule ma ke alanui me ka ulala, a komo aku la iloko o kekahi kauhale me ka hanaino pu aku i ka poe o loko, aka hoi, ua hopu koke ia e ka poe okoa, a laweia aku la i ku Halewai. He Lahainaluna:- I ke Okohola aku nei kekahi haumana o Lahainaluna elua paha makahiki a hoi mai nei, a ua komo hou aku nei no i Lahainaluna i ka imi naauao. O ko na haole ano mai la ia, o ka hele e imi i wahi dala a loaa, hele hou no i ke kula. Ua maoli ka hoi:- Kai noa no Hilo wale laua me Hanalei, ka la ua a po, eia no ka hoi ma Honolulu nei kekahi la ua a po, ke hele la a hakulele na alanui, a pii hoi ka hea i na pali, no ia mea, ua hoopaneeia ka halawai mahinahou o Kawaiahao a me Kaukeano, a hiki i keia Poakahi aku ke malie Aka nae hoi, e ulili ana na kula ai a na holoholona, i ka ma-u iho o ka honua i ka ua, a ulu mai ka mauu, a nani no hoi ke nana aku. "Ka ua i haule mai."

Ka Moi :-»Ma ka po iho nei o ka Poaouo t ua komo ae ka Moi maloko o fca Hale Hookoiokoio, e nana i na mele ana o ka puuka» °i kaolana, 31adaaie Ana Bibopa» a uae ta hookani piano aaa a ka mea kokua i ut \vnhine U. Ca ukati la ka Moi eke CoL Pepikatak«, Ka Mea Hanohauo Lidlia Dominis, K« Kuhina Kalaiaina, a me ke Kiaaioa o Oahu nei. Ike komo ana ae oka Moi, ua ku hke na mea a pau iiiuaa, a i ka pau ana *j» mele ana aua \tahme k o k po t ua mele mat oia imua oke Aln i ka leo meie M E ohi ka Vloi ike Akt»a. M

717" Mamul: o ka olelo a keWahi poe t hei f mai nei maluna oka Emaiauw, ua lohe mai makou, ke mau »a no ka a ana o ka p«ie mal iuna o ka Mauaa Lea. O ka po ka wa maikai no ka oana ana i ka peie, &ka, ma ke ao, aoi»? no e ike pono ia aku no ka pohina i ka uwahi. ■ ■■ nor:—Eia ke pai ia nei ma Hono- » lulu net ka Euanelie o Luka, » unahiia e Kev. Kureke ma ka Oielo 13onepe. Oka ' nui oia mau buke he 1,070. Ma keia mea e ike ai kakou i ka hoio o ka hana a na kuinu a kakou e noho hoomanawanui mai la i 1 ke ao ī keia poe pegana. maiie. —-—•— Ua wili ke ko. —O ka mahi ko ma Kane- ; ohe, i ka malama i kau ae nei ke keha ka ; hoomaka ana. Oka luna naoa e hooponopono ka hana, oia no hoi o Joe, ua ma- ! nao oia e haaleie ia noho ana, aka, ma ke ; kaohi ikaika ana a Haiiaki, ua noho hou oia 1 ma ia mohi ko ma ke ano iuna no. Keiki a i).4.>ioN\ —Ma ka holo ana aku | nei o ka mokuahi manuwa Lancaster % i ka ī Poaono i haia aku nei, ua hoio aku o Samu. | C. Damon, kekahi hoi la o na keiki a na j misionari i hanau i Hawaii nei. a iona waie i ke kino ana i hele aku la maiuna o ka manuwa a hiki ioa aku paha i Kapaiakiko.

Ua hoi mai.—Ma ke ku ana mai o Emalaina i ka auina la o ka Poakolu iho nei, ua hoi mai ka Ilamuku Nui W. C. Parke mai kana huakai mai no ka hooponopono ana no ka waiwai oka mea i make P. Kapena. A ua hoi pu mai no hoi ko makou hoa'loha J. D. Halai, ka mea kokua i ka llimuku ma kana mau hana. Ua hele wale a ea-ea-kai. No ke Kapena o Haleakala. —Ua nui ka mahalo o-kekahi poe ohua i ee mai maluna o ka moku kuna, nona kela inoa e kau ae la inaluna no na hana inaikai a ke Kapena, oia hoi ka hoihoi ana i na ohua ilalo i ka wa i ua ai ka ua, me ka haawi pu aku no ka i kahi kiaha kofe e pumehana ai ke kakahiaka nui. Nolaila, o makou kekahi i mahalo i ka hnna loleomaikai a keia Kapena. E loaa axa ko Heeia wili ko. —Ua hiki mai i o makou nei kekahi mea, a ua hai mai oia, e loaa ana ko Heeia wili ko i keia pule ae e hiki mai ana. oka haole nona keia wili ko, o John McKeque, Ma Niuuanu no ia i noho iho nei me kona wili ko, a no kona kuai ana i na ko a na kanaka o Heeia ma Oahu nei, nolaila, e hoi ana oia inalaila e kukulu ai i kona wili ko. E pomaikai nui ana ko Heeia poe. Ke .\ome nei ka hl'lla. —T T »T , Viaiia'mai ia makou, ke nome nei ka huila wili ko o Kailua i kana hana o ka hoopepe i na ko ke ho oia aku ma kona mau n'iho. Ua hai pu ia mai no hoi, he maikai no ko laila ko e like me kekahi mau mahi ko e ae; oka haole nona keia wili ko, o Mr. Cottoo. E pomaikai ana no hoi ko laila poe ke kanu nui lakeu ike ko. He aha la ia ? Ua holo aku nbi o Foster :—Ma ka holo ana aku nei o ke kuna Onwdrd i Kawaihae, ua kau pu aku me Foster maluna ona. I holo aku nei oia e nana ia Kilauea, i ka hiki ke hana hou, ai ka hiki ole paha. Ina e hiki io % ana ke hoolanakila i.i ko kakou Kilauea, alaila, e ike hou no kakou iaia, aka, 1 ole, o ka pau ae la no ia o kona inana. He mau mauiuni.—Ma ka Poakolu i hala nei, ua ku mai ka moku kuna Emalaina ma Honolulu nei, a maluna mai ona ka mea Mahaloia Toma i Thomas Martin) o Kau, a me ka mea kaulana Kuaimoku, o KorA Hawaii. He 30 eko ko a Thomas Martin i makaukau no ka wili i keia makahiki, aka, i hakalia nae no ka wili ole. oka ua ame ka makani ka mea hsu malaila. • He wahi keiki uuki naauao.—Ma ka Poaono i hala aku nei, ua halawai pu mai me makou he wahi keiki uuku, a hoounouna ia aku la e makou e opiopi i umi Kuokoa, a hana no kela a pau, alaila, ninau mai la ua wahi keiki nei, " i aha iho la ko'u uku no ka hana ana ?" Pane aku la no hoi makon j hapawalu, a o ka hapawalu ole, haawi aku la makou he hapaha, me ka i akti iaia e hele e kuai i kana hapawalu i ka mea ono, alaīla, i mai la kela, "Ka, he mea' Wahinahou ka T u, M o i mea wale aku hoi makou i mea ono—a, aohe no aae iki. No keia naea, ke mahalo nei m.ikou i keia keiki uuku no kana hana maalea. E MELE AXA ! E 3IELE aha !—Ua olioli no makou i ka hai aku imua o ka lehulehu. e Q mele ana na keiki o ka Papa Himene o Kawaiahno imua o ka lehulehu maloko oka luakini ma Kawaiahao, i kekahi la o keia mau pule aku e hiki mai aoa. Ao ka poe e makemake ana e komo e ua weheia ka poka no lakoa, me ka hoomanao iho hoi i wahi makana kupono. liaila kakou e ike ai a e lohe ai hoi i ka poukani o kekahi n*nu keiki oko kakou nei kulanakauhale alii. Aohe no he kanaiua, e lohe ole ana kakou i kekahi mau leo iuele kanaka a haole, no ka mea, he poe oo kekahi i ao ia ma ia ana Ma» poiaa kakoa i keia hana hanobano ana keiki a kakoo. E hele ae kakoo e ike n.aka i ka lakou mau hana. O ke a!«. kai o keia poe mele. okn Lede Hanohano Li<ifa Kamakaeha Domminis.

Ke lohe wa'e mai nei makou, ke i;Io i nui nei ka kekahi poe kamaama o Kona H., Hawaii i k:i inu ana i ka aiani i hoawaawa ia Hoko oka umeke. Ina he oiaio keia ioi he, eia ka makou ninau, Eia la ka hoi i hea | na*kanaka o ke Aupuni ma ia wahi ? ; | Aihue u :—Ua hiki mai io makou nei ka | iohe, ua aihue ia aku mat loko aku o ka pa- ' keke o ka ioiewawae o Kanahaha, ma ka i Pauhi, he umikuinamaiima dala iloko o ke j daia guia hookahi. Ika po iho nei oka Po- ; akahi ka iiio ana, iaia e nanea ona i ka hiamoe, aka, komo mai ia kanaka kalohe a iawe aku ia me ka menemene ole, a mea hoi a makau ae i maka oka mea maluna iho ona. Eia ka ua nei he hoonaikoia maoli no. Ua fcc kani io no :—Ma ka po o ka Poaono iho nei, ua komo aku kekahi o makou e nana, a e hooiohe i ke mele ana a ka Ma<iame Ana Bihopa, ka Puukani. Ika hoolohe ona i kaua mele nna, ua ku io no i ka mahaloia. Aohe mea e knnaiua ai i ka haawi ana i ka mahaio i knna mau meieana, a pau waie no. Aohe oia waie, aka, oka mea kokua kekahi iaia. O kana hookani ana ika piano a me kana meieana ia po, ua akaaka wale ia no a pau. Ua hehiheiu na wawae, ua* paipai na iima, a pau wale no it\ manawa.

He ahaalna hope loa : —Ma ka po o kela Poalima i hala, ua hnawi ia ae he ahaaina ma Haleakala," ka hale noho oka Mea Hanohano oC. R. Bihopa. Ua kono ia aku na hoalauna a me na kamaaina hanohino o Honolulu nei e na mea nana ua ahaaina la, e hele mai. Ua kono pu ia nku no hoi na'lii oka Manuwa Lancaster. Oko lakou launa oluolu ana 110 ia me na kamaaina, a haalele iho nei iko kakou kaona Alii. A ua ku no ika hanohana ko iakou hookipa ia ana.

Aohe no o kana mai :—Ua hiki mai nei ma ko makou nei keena hana, he palapala na G. J. Kaehuaea, o Waiohole, Oahu, e kue ana i ko kakou kanaka kakau inoolelo o S. M. Kamakau, no ka mookuauhau o Kualii. Oka loihi ou* palapala la, he elua iwilei, i hoohalike iho ka hana me na kolamu oko kakou Kilohana. Oka makamua keia o na palapala loihi i hiki mai ma ko makou keena.

Mai iiele loa e kiei iki iHO: —Aia o Makanela ma ke hoekepue mai la iloko o ko laua Halekuai mea ai, ma na huina o na Alanui Alii ame Papu. He hale kuai mea ai kupono loa keia no na kanaka Hawaii. Aia no hoi malaila na anoano me kanu o kela ano o keia ino. Ua kauoha oia i kona poe kanaka noho halekuai, e nana like i ka hnolea ine na kanaka, 1 ka kuai ana o ka haole a me ke kanaka, nolaila, mai kanalua i.ko oukou hookipa oluolu ole ia. He oiaio no e hookipa ia ke knnaka ili ulaula. e like tne ka hookipa ia ana o na haole o na aina e.

Hilahila ole no hoi: —Iloko iho nei o kei;i mau la ua nui o kakou, ua ike ia aku kekahi poe kanaka Hawaii, e holo ana maluna ona lio iioko oka \va ua nui ioa. la makou e ma kekahi o na alanui o ke kaona nei, aia hoi, ike aku la makou i kekahi wahi kanaka Hawaii e kau ana maiuna o ka lio, aohe palule. aohe wawae, aka he malo ma kona puhaka. Iko makou ike ana i keia, ihala makou iloko o makou iho, 44 kai noa hoi ua hala ka wa nolio hune loa o Hawaii ne!, no ka ke mau nei no. M Ina he nel« maoii ko ua wahi kanaka la i ka $ aahu ole, e pono e kala ia oia, aka, ina he wahi aahu no, he hoohihhila maoli ka i kona kino iho. He mau bea hod. —Ma ke ku ana mai nei o ka mokuahi Ekake, ua ike iho makou he mau bee, ua laweia mai e kekahi haole nona ka inoa lsaaka MeGinnis. He elima ka nui o keia mau pra v O kahi i loaa mai ai 0 keia mau mea, aia mnleekahi wahi o Oregona. Ua noho keia haole ame kana mau bea malana o ka mokuahi no kekahi mau li, aka, ua uku ia aku ka uku moka o keia haoie e kekahi kanaka Hawaii nona ka inoa Mose Ulunahele. A, aia ke maiamaia fa ua haole nei eia. Aia no maluna oka mea i hookipa i ka maiihmi ko makou mahalo. Kokua luakini. —Ua haiia mai makou e D. W. Kamahalo, ma ka hookapu dala ana mai nei a ua hoahanau o ka iuakini ma Helani, ma Kona Akau, a ua loaa he $76400, a no ka luakini mai o Kailua, he $118.37 Nui ko makou mahalo no ka ikaikn loa o keia poe i ka imi ana i dala e helo ai ko ke Akua Aupuni, I keia puie ae, e paiia ana kekahi palapala no >a ano mai a Rcf. J. W. Kupakee mai. Ua loaa mai no hoi kekahi palapala mai a S. Ha!u«po mai oia wahi no, e hai mai ana no na Apana i hookupa dala, i lilee ai ka haina me wa dala i hoikeia maluna no ka Luakini HeUni. [Vnei ka hookupo ana wahi ana : No ka Apaoa o Kamauwai, he $85.00; noKepaa, heS7O.OO. t>o Haia, he 553.00 ; no ka mahinahou, he 83.00. O ka huina ooa dala i ioaa ma Keaahoa. he 52U.00. No ka Apana o Makoiea, he $4025; no Hapaialii he S100.00; no Kiiau hessS?.oo; no Waikoi 8185.00; no Hmamoa he $44.00; huiaia $421.25 oia ko Kahaluu. Ko Kaumalumalu, ma ka Apona makaj he 827.50, a no ka apana mauka, he $22.50 ; huiia he $50.00; no na malihini he 864.00; mahiuahou $18.374. Oka haina a pau ie* «764.624.

u3 ?> LTa ili o Anz Līurie ika KoUvi, Kauai. oo ka hookuu aua i ka heieuma aia kahi t kokoke ina pt>haku. He haole ke Kapena. Ca make i ka uwiia elua bipi niauka o Manoa i keia inau la iho n«i, a hookahi lio i pau ka loheiehe. I I!?" Ca halanaiu e ka wui ke alanui ma ! Kaiuahau, Kamoiiiiii i keia inau U iho nei, j aohe no he ike pono ia iho o ke alanui, a i ; ka hoi ana aku o keUhi poe i ka po, ua ho- ( aa no ke aianui ole. ! Hoopaneeia—Ua lohemai makou, uaho- | opanee ia ka halawai ana o ka Ahahui Eo» ; aneli o Kauai, a ka la 21 o Feberuari e hiki mai ana. ■. | u loaxe Wiuama." Oka inoa no keia o \ kekahi moku kiapa Misionari. Ua kapiliia | iho nei, a ua pa ma Abadenee, Sekotia. A j ma ka la elima o Okatoba i hala, ua hoonee , ia aku iloko o ke kai, n e lilo nna ia mok* i ! motu lawe i ka ke Akua olelo. Hk pl*l t uala xri. Ua oi aku mamua o kanaono kumamaiwa miliona daia, i hookupu ia e na poe Amerika no na hana ku i ka lokomaikai ina ka hooikaika like ana, iioko \ o na makahiki eha i kaua kuloko iho noi. I Hk kanaka oi oka nomona. Ua hai mai I kekahi mau nupepa o Parisa, ma Farani, ua ! make o M. Hehima (Helm) ke kanaka oi | nui loa o ka nui a ine ka momona ma keui j honua. He kanaka Geremania oia mai ka hanau animni, ao kana hana he maheie olelo. Oka nui ona makahiki oua kanaka In, he kanaha kumamaiua. Ai ke kaupaona nna, ua hiki aku 'kona koikoi i ka elima hanen paona. A i kona Ihau ia hope iho nei, aohe hiki ke pnka ai;u mawnho o na puka ku]x>no o ka hale i hanaia.