Ka Nupepa Kuokoa, Volume V, Number 4, 27 January 1866 — He Moolelo no Europa. [ARTICLE]

He Moolelo no Europa.

Ka M i o Helkne, a MB KONA Wa l UOOKl'Hl* 1.4 Al. O Helene, oia no kekahi o na aina kaulana o ka honua nei, aoie no hoi ia i nui loa, ua loli mau no kona mau palena i kela wa i keia wa, o kona loa he 400 inile, a he 150 ka lauia. Nokiila e aio hou ae kakou i hope, a e nana aku i ka wa i hookumu ia ai keia aina, ua 1000 makahiki mai ka hookumu ia ana a hiki i keia wa. i ka wa i kauliihi ai ka lahui knnaka mai ka hale pakui ae o Babela, ua manaoia ua hele ae ma keia aina ka ohana ti lapeta, ke keiki muii loa a No.i, no ka tnea, ua kokoke keia aina i ka aina o Si* nara, no ia mea i manaoia ai oia ka aina mua oEuropa i noho mua ia e kanaka. Manao no ka poe Heiene, maioko mai o ka honua i puka inai ai ko lakou kupuna. O ka lahui kanaka mua he poe naaupo loa. Noho no lakou maloko o na hale ino pelapela, o ka iakou ai o ka hua o ka laau oka. 0 ko lakou aahu o ka ili o na holoholona hihiu. He nui no na mana o ka moolelo o ka wa kinohi o Helene, i na keneturia mua eha. 0 Kekerojw, he kanaka oia no Aigupita, i ka nanOjg|jku me ho mea la oia no ka mea nana i ao mua i ka naauao ma Heiene. Ua hele pu mai no oia mo kona poe kanaka, a loaa ke kulanakauhale o Atenai. O ka wa 1 loaa ai keia he 1550 makahiki mainua aku 0 ka era Kristiano. A he 40 makahiki mahope mai, hiki o Kaieimi inai Poiniie, a nana i kukuiu i ke kulanakauhale o Tehesa. Oia kekahi kumu nui o ka pomaikai o Heiene, no kona ao ana 1 na knnaka, i ke ano o ke kanu ana i ka waina, i ka hana ana i na mea hao, a me ka waiwai o na huaa, e, i,—a peia aku. No KEKAHI MAU AOAO O HELENE. O kekahi mau aoao o Helene, ua kukulu la e ka poe mai na aina e mai. A mahuahua ae ia na anpuni ina Helene, e kuokoa ana kekahi i kekahi, no la mea ulu nui ke kaua i waena o iakou. O ka nui o keia mau oupuni liilii he 12, he mea emooie loa ko lakou liio ana i aupuni nni hookahi. Elua halawai ana o na luna o ke aupuni iloko o ka makahiki, no ka imi ana i na mea e pono ai ka aina, a no ka haiawai ana o keia aha, i ioaa ai ke kuikahi ana o kela inea keia mea, a hui like lakou i ke kue ana aku i na eneini o na aina e mai. 0 kekahi mea kaulana loa ma ka moolelo o Heiene, oia hoi ka hana a ka poe Aregonauta. Ua ōlelo ia, ua holo aku kekahi keiki Alii o lasona kona inoa, maiuna o kekahi moku ine kona poe kanaka i Kolekisa, aia ia wahi ma ka aoao hikina o ke Kai Eleele. O ke kumu o ko lakou holo ana iiaila, i hele e imi i kekahi hipa kane hulu gula, a ua manao ia e kekahi poe, he mea kaao wale iho no ka nui o ka moolelo o Helene. No ke kaua o Terou. E like me ke kaulana o ka moolelo no ka heie imi ana i ka hulu guia, pela no ke kaulana o ke kaua o Teroia. O Teroia he kulanakauhale nui ia. O Parisa ka inoa o ke keiki a ke Aiii o Teroia, ua kaili oia i ka wahine a Menelau, he keiki Aiii oia no Helene. A hui ae U na 'lii a pau o Helene e hoopai i keia hewa. Holo aku la lakou i Teroia ine na moku he 1200, a lilo ke kulanakau* hale ia lakou ma ke kaua ana i na makahiki he 10. A o ka wa o keia kaua ana, i ka 1193 makahiki mamua aka o ka era Kristiano. 1 ka manao ana hoi o kekahi poe haku moolelo, aole he kauiana loa o ke kaaa o Teroia,e like la me Homera, ke kanaka baku mele. O na mele, aole lakou i hoike mau mai i ka oiaio; a o Hemera hoi, oia no ka makua, a me ka baku mele nui o nei mea he meie. He elemakule makapo e aea wale ana ma keb wahi keia wahi e baku mau ai i na pauku mele. No KA XEA SANA I KIC 1 HA KaN'AWaI o StPAtrrA. O Separeta, oia kekahi mahele aioa nui o Heleoe. ! loaa ia wahi ia Leleka, i ka ma* kahiki 1516 mamua o Kristo. Loaa tnai na Kaoawai mai n Lukuregti mai a i keia ama, a o keia Lukuregu ka mea i ola iloko o na keneturia i aneane eiwa mamua aku o Kris'lo, he kanaka ano paakiki oia, aka he naau* ao nae, a me ka hoopololei. Kauoha ae la o Lukuregu i ko S*pareta e ai pu ma ka papaaina i hoomakaukau ia no ka lehulehu. O ke kumu o keia kanawai i kau la ai. i ole e uoho ka poe wmiwai m« ko

Ukou ir.au h.iie iho. aka, i booVahi ka pu ana me ka poe ilihune. A na Ue?ki luin hoi. ao!e likou ! ae la c ai i kokalu aia u~aie no a loaa u hkou itmi ka mhut\ 0 keia hana ino i hoomaaia i na keiki, m> ka manao i (i!o lakou i poe maaka i kr knua ana. PAPAU KA n.\NA ANA 1 DALA MAOU. I mea e puni wuivnii 010 ai oa kanaka, noiaila ; papam ai ka hana ana i na pohaku gu!a a da!a hoi, 1 moni. Ao ka Ukou <la< ta, hr Uah hao, ho 50 paona ke kaumaha, nolaila aole hiki pono ke bvvr pu i ke (iala niaioko o ke eke no ke knumiha loa. No na ki:ivu I ka wa i ahaaina ai, kauoha ia na koiki e lawe mai na makua ma ka papa aina, a e ku aku a hoolohe i na olelo naauao a na makoa. Hooikaika toa na makua ma na mea e hoowahawaha ni na keiki i ka ona. i ko kau ia nna o na kanawni e Lukurcgu, haaiele iho la oia ia Separeta, a hele nkula oia ma knhi e. Me kona kauoha iho 1 na kanaka, inai noho a kue iki i ita knna« wai a hiki i kona hoi ana mai, me ka h<x>. i\iki nna aoie e kue, akAne, aole oia i hoi hou mai. A hoomake tho ia no oia iaia iho a mnke ioa, ma konn hoopoloii ana iaia iho, a kiola ia kona kino kupapau iioko o ke kai mnmuli o kana kauoha, oia ka mea i hoihoi ole ai ko Sopareta, a o ka poe Separrta, ua paa loa lakou e malama i na kanawai no ko iaii'ou hoohiki ana. Malama no lakou ia mau kanawai ina innkahiki 500, a piiu ia mannwa, iilo ka poe Separeta i poe koa ioa. Na mka kait Kanawai o Atemak Eiua mnu mea kau kanawai kaulana o Atenai, o I)emko, a me Soiona. O na kanawai o Dt*rako, ua manaoia he inau kanawaiooiea, i kaknu iamekekoko. l\iu ioa na hewa, ho niake waie no ka hoopa», mai ka howa iiilii a na hewa nui. O.na knnawni i kauia e Solon«, he mau kanaw'ii oluoiu ioa, aneane no e pau loa na kanawai7 l ivJ?' k *ka naauao a me ka f»ono mnoli, a e ponuikai ai nakanakn. Aka, ua nui ka loli ana o ka manao o ka poe Atouat Ma ia wa, i na maknainana no kn inala* ma o kv nupuni Atenai, aka, mahope koke mai o ke kau ana o Soiona i na kanawai liio ia Pisiterato We aupuni, he knnaka manao hookelakela oia. Noho aupuni oia, am« kana mau keiki ina Atenni i na makahiki he kanalima. >