Ka Nupepa Kuokoa, Volume V, Number 1, 6 January 1866 — HE KAAO NO PIKOIAKAALALA! [ARTICLE]

Help Learn more about this Article Text

HE KAAO NO PIKOIAKAALALA!

Ke Keiki akamai i ka Pana, HKLU 4. Al;»ilrt, oleio mni la o " inon \m olelo akn au ia olua, no!c ka i:1 ka poha«u, aole i ka iaau, aole i ka hale, aia no a he lole manli e like »ne ka Mainele e *vaiho mni nei la ; he.kino lole, he poo lole, he wawae lole ; a ina pela kau e na keiki la, I alaila ok oe, ke eo nae ia oe o Mainele i ke« | ia la." Alaih, kati hou ae la o Pikoiakaa» lala i kana pua iluna o kaupaka o ka hale, no kft mla hoi, ua hoi ae la na kaikuahine lole ona ilaila e kau ai; oia hoi kela aho mnluna iho o ke kaupaku, H® Kuaiole." j A hoomaka o Pikoiakaalala e hookuu i j na pua, ataHa, heluheluae la no ia ma ke mele peitī)H M Aia la aia la o Pikoiakaalala, 0 AUUa no ka m!\kuakan«, i 0 Kuokou no ka makuahlne, | Han&u o Kikoookalani, O Kikoookahomia, 0 Kikoookamauna, ( O Kikoookamoana. ! 0 Kikoookapo. 0 Kikookeao, 0 Kapananu» t 0 Kapuoaiki, O Ke-i, 0 K^hamao, Hainau—Aia ka na Wf, 1 p*lolei no a ku ka pua, ma kalemu, A hulili aom» b vrah». a & lau, Mai ka uiaka o ka pua a hiki 1 ke kusati. H A no keia paae nna o Pikoiakanlnln, alaila, p:me mai ia o Kakuihewa, M Ina oe e pana a i ku io kau lole rna ka {emu a hoea ma ka w&ha» ahiia* ola oe, n e arau no hoi o Mainele i ka hana lepo o ksu (ole, ke nui eae e like me kau i olelo ae nei. he hu, a tou ; aka boi, ina aoie e pololei ka maka o kau I pua a ma kahi i oiebia ae la, e make ina no oe>" A lohe ia ae la ko Kakuihewa manao; o ka pana a« la oo ia o Pikoiakaaiala i kana p«a, oia 1* ! « no a kt» no ka W#; ku

i m nku la no hoi ma ka e'emu, a hoei r.o hoi | i.na ka waha, a pei.i waie no mai maka ) ka pua a ke kiimu. aohe wahi io.e i k»i ae S ma kahi e ; nani iho no hoi na inaka oua o Kakaihewa i ka mokr.ki mai o loie. .'» he- , wa ka maka ikn ua nui pono o!e oka l: ;e, oi helu iho ka helu lole ao!e e pau, oi uwa a | nku no hoi ka aha kanaka a a wale akti no, I no ke kunou '.vi!t> mai no i.oi ka kekahi. 1:» ka aha. !oku aku loku rnai r.i !;h- -: na«%pfiloko oka hale nui o Kakuihewa, o | ka inoa. Akahi no hoi a paia> !a i;** rjuta o Pawaa kona kaikoeke, pau ne !a i ka hoohewahewa ana, a ike lea mai »a o i Pawaa, a i iho !a ia. " 0 knu wahi kaikne- : ke no ka kein. a u.ikeīe ::;ai make." Ano , ka nui o konn^.iuiia I '/kona kaikoeke ia Pi- : koinkaalala. H o f;r.vaa iuaj bo aku *ift{ ma k:i puka me ka r.cwa i kona | 'ima, oiai aole he i henio e niamua | oko Pawaa hem'oana. | Ahe mana no hoi ko Pawaao pvpeh". aku | e iike me kona manao. Aia iaia no hoi ke- | kahi make i haawiia eke alii aikane ana o Kakuihewa, oiai ua maopopo wale no hoi ia Pawaa na llamuku o ke alii Kakuihewa. A , oia poe kanaka no hoi ka me-a nana i hopu a hoom?.inoino ia Pikoiakaalala, i ka wa i pae inni ai mni ka heenalu ana me ke aliiwahine Kahamaluihi. A in P;i\vaa e ku ana, oiii ( ae !a kekahi ilamuku, o ka hahau iho ki no ia o Pawaa, pa no i ka hokua m;ikv !oa, n pela no o Pawaa i pepehi ni a pau i ka ma« . ke he iwakulua kanak.i, alaila, mai!a o '. 1 Kakuihewa ika pau o'na llamuku ika ma- ' ' ke, alaila, ninau aku la o Kakuihewn, " He- ' i aha hoi keia ?" Alaiia, o!ele mai la o Pawaa, " 0 keia poe kannka no ka poe nana i i hoomainoino iho nei i kuu kaikoeke, no ka ; ; n>en, o keia keia keiki, oka muii no ke»a o j ka'u wahine (Kuuiomanoa." " Oia iioi na ?" | wahi a Kakuihewa. •' Ae, wahi a. Pawaa. ! "A ua pono no kau pepehi ana. P l IR a wau i ike e he kaikoeke keia keikiano ka- : ua? M ,k He kaikoeke hoi paha nb(kaua," wahi a Pawaa. »• ! A pau ae !?fti. a me 'na i !;a puka . waix > e ike iio keia mea nuiii haiM ia iho ia e Pn- ; .wna, kau ae la ka weliweli : ka poe i koe j j he nui, nnna i hoomaewaewa i.-i Pikoiakaa- | i lala, oiai ikawa i hopu ia'i o Pikoiakaalai In, he nui loa ka poe o!elo hoino mai ia ia. ! me ka hnikaika ino. a kuhakuha mai hoi, ! ine ka oielo hooho iike m;ii, Iv hi„kt'!r | mnke !! no ka mea, ua laa na keiki ika nai lu oke alii." # A oia poo a pau, no ko lakou ike ana ua lanakila ke keiki, a tia make iiei j kekani poe ia Pawaa, alaila, hoio liilii aku ■ la na kanaka ma-o a maanei, mauka a ma- i kai, me he auhee knun hi, aka nae, aole o : lakou mea nalo iki ia Pikoiakaalala. A i ! ua aha kanaka la e pu»hee liilii la, a ma ia | wa, haka pono aku la na maka o ke keiki ( akamai Pikoiakaalala. A lena ae Ih ia i ka- ; ' na kikoo, a kau aku la ikn mnk.; o kana i : pua oka poe e holo ana, u heluiiōlu a : aku la ia i kana mele mau penei: 'L•. .n ; »• j\ia lu aia la o Pikoiakaalala, c .. • 0 Alala uo ka īuakuaknno, ~ | 0 no kn inakuahine, A .. ; Hanau K.lVt»p.)kalari. m'-na \ | Xiko.joka£Ani ; a, n r> i V KikooO'kap<fS'" , U Kikojokc;:o, i 0 Kupunanisi, 0 Kapunaiki, , , .. • 0 Kei, A ; 0 Kehamau, C>! S.„ llamau—Aia ki\ lu»i ua he karakr. t i m ke kaunka iki, > o m, r. i»oi Kn( ; O ke jtanaka k - * % J • • oke V:\ruika [v)ko, O k„ unu haha lima» 0 ke ke, o ka hua iuo, i t liiaai au e make, E lole ae oe o ka pua a ia Ukou ku no, • ' A hoi ae no i hope ku no, i A piii waleaeno ku no. M 3h; | oka hookuu aku la ia oia nei i kana 'ua $ make, o ka eku hele aku la no ia o ka t Ja. : aw nei mahope aku o na kana **holo aoa •* 1 ku nku ia no ke kiinaka e hoio ana īmua, i , ka pololei aku la no ia oka pua aia nei a 1 ke knnaka no nana i hooho iaia e make, a ma aia i hope ka men i hewa, hoi oe ia no ; ua pua nei ilaiia, oiai no hoi, ua huikau ka i holo nna, oka poe hoino iaia, ame ka poe | maikai. aka nae, ua oi loa ke akamai oka ; i pua ika imi ana ma ka poe wale no i oielo •- ! la e kona mea nana i pana (Pikoiakaaiaia.) | I A i*ia ia poe wale no ka luku ana akuke i I ahu a, a kahe awai ke koko, no ka nui loa o ' ] ka poe i iuku hu ka pua a Pikoiakaaiaia. { | [E ka mea heluheio» e ah« e nana iho ! | kakou no ke nkamai iua o!e, ano ka hke o , l ka maka o kana pua me he mau maka ka- ; [ tmk«i ta, ka wae waie no aka inea i kena \ ! ia iaia,J ; ( u Ahu oo hoi kupanaha, ; Aua mea oke akaraai. H : | A pau ka luku a.na aka pus ika poe i \ l oleloia ae ia, iilaila. hoi mai !a ua pua nei & : • komo ana ik>ko oke kuioa kapa, ia Alala. ■ • no ka paa, Pioloke ae b. ke Aiiii amena i i lii, na puali, na ken o Kakuihewn, pihoihoi | | iik« &« la lakoo, joe ks oieio ae peoei o Ka- ( ī koiKfwa, *♦ Am iko ke keiki manao. ina » }

? v -' ! he-i p luku ma: kakoa a pau. c .\ iao a •, **• ,a»ou i:.va e »•.-.* ak:? k-'a kt-.ki :tkir.iai n::i wale." A rr<aorvfX! U-a ac '. i ke nknm!*io k.? k»- ,k; in Knkaihe»v;i. piu ar ho» kw.,a hwmnloki upi : a ko :f:o ;a kr\ kv k:»ha wnhi!.f l :r.ea i hc o;";ia*i. ii;o ae .:i uu kt n i: i k»- a!«) o Kakoa,' ,va. A o hoj, ua hiiahiia oiu no koM &mJ ai -\ \ ka inna !e--po. a tne ke koko . ; at N' 5 kn jMia a Pikoia» kaalaia. Hoio vra!e aku h o Maiwlu m* ka haa« wina o!e i iona inia : a !:t u waio aku !a no i kauhaie o ka poo h i:t:;aa ion. Ao'o ho: e ; mo koi»a hnaw ;r.a ::u.a mai ke a.n aku, { ka Miiiuki «u o ii i n.ak:i ;. j:; a o.:tie no. A o Pikoiakaa!.i!;t ho.. i*? !'.•> » lohe iki ia koin inoa, r.iai kor.a hoomaka ana i kaua h.ua i o!' ! .ia ae n- s mu: ua, a hiki i keia w.i i hoiko ia t.» i r::ali.na. Aka nae, ua kapaia kona moi. m>unu:i o ka moa o ka pann io!c ir.ua a Kahaiiiaiuih;, i Ku!aokahua ai, oia hoi o Kapauakaliuahi. O ija inoa wa'.e no i \ e kaheaia aua, aol'.e !;oi h*> lohtia 0 Pikoinkaai-i'a. 0 kekahi mra kupauahn no hoi, o ko iohe o!e o m ka wa e h-luhehi ai o P)icoiakaa!a!.» mamua ae 0 kona hookuu ana i kana pua, ina ka hai maoii ana mai no i kon i inoi. Oiai no ho', ua kau'.ana mua nsai no ka inoa o Iv;kr.jakaa!a!a a kona akamai i ka pana ana, n ua kauiaiia at no ia a j>uni m moku. He oi no lioi o ka jxie hoolwwahewa nui walo, pepM- ; an kuii no hoi. Lilo ae la hoi o Pikoiakaalala i j>ana ioie ; nui na Kakuliihewa, a h.oihoi ia ao la ei i me Pawua kona k.ukooki'. a ine Kauionnnoa kona kaikuahine, a me Aiaia hoi ko lakou . makuakane, a hoonoho ia at- ia i:;kou ma : kekahi hale liaiau nui o Kakuhihowa, a he hanohano ka olelo ana. i< Ia lakou nao e nohn ena malaiia. aolo iL-j hoi he hooulu hou o na alii i ka ]K\na iol» 1 . : no ka mea, aohe no he pana iole akamui i v a koe, nana iioi e aa mai i ko koiki kauiana. 7 ! Oiai no hoi, ua eo ae la no 0 Maim'ie. ka mea ikui ae ke kauiaua mai Hawaii a Kau- | ai. 0 na alii nao 0 Maui a īne Hawaii, oo- I i !e no i pau ko lakou hoomanao ana no Mai- ' neie, no ka mea, 0 ko o Onhu wa!e 110 kai : ike i ke eo nna 0 Mame'e, aoie hoi i ike ia e na moku e ae. O k.;j 'npa waie no nae 0 Maineie ka lakou i iohe, a \(> kona kau!ana 1 ko akamai ma ka pana iole \na, nae lakou i ike kino ia ia ; n pe r.o lioi o : Piko:akaalala, ma ka inoa w;|'f g a o kai lohe : ia, aole nae,i ike ia ke kiuo. . ne no hoi i ' ! .1 Uuu .*\ 1 ; loaa c ia malunl - I ! ?, ka ' hn '-|Ta,t a |/";" " '' l!i "..sS n : ; iko, aoie nau A .j loaa 0 ka i' ,r .ia. j ka . . n . 10v r 11,1 1 \ iu- » ka. i i hoi 0 i ikoiahuii .la no lu». *eia, o ~ui o!e , i no hoi kekahi o k.ihi makuakano. ao!o no j hoi i ioho o Kauiomanoa i ka inoa. 0 kahi j • kaikunane v<tjr no kana i lohe. O Pawaa | | hoi, o kun wwi muikooke w*ase iho ia no hoi | L ikana e oleio-* kekahi.w ka leaa 0 ko Pikoi- ! akaq'a]a inoa, uoiaila hookn ole o Kakuhi- i ! ..I ktl»ana av hoohiki ai penei, " Ina 0 j 7 i e » o ai o . ii pana ioie akainai oiw j ! uoi ō Mainele nei, alaiia. oia ke kane hooao | J a kuu ki. knmahine 1 ipu." Ua ioheia nae ho: keia hoohiki ana a ke ali» inamua ae o '•■ ka wa i hiki mai o Pikoiakaalala i Oa- j hu nei. aku ]a nne ka j>*>e a i, j -\i.ol '* akamai i pana, i^ n pu olaio kaena iho, *' 4 «'a paha hiki mai j|/Pikoiakaaia]a i Oahu nei, aole j noepnkele ana o Mainele i ke eo, no ka j meaHe oi loa aku no ko i ala akainai, ao!e i no e'a lua e like ni, hookalii wale no he ilio | ;f»i o Pupnaienalena, aole no nae hoi he j Veo' j»a iiio, aole 110 hoi he eo i ua keiki nei, ; ke wale no.' ! ! ka lohe ana hoi o Kakuhihewa no ke- j | la mau ol*lo i hoikeia ae nei maluna, nola- • ' ila, olelo hoohiki hou iho la no ke olii, "Ina j io e eo ana o Maineie i ua keiki nei a ou« | kon e OWO mai nei, alaila, nana kuu kaika- j mahine kapu. a e noa kona iii ia Pikoiaka- i alala/' O keia mau oleio nae i hoike ia ae nei maluDtt, ua moe ioa iloko o ka oaau 0 kela I : kanaka kera kanaka. Aoie no hoi au i hoi- , ; ke e uku mamua, no ka mea. aoie no hoi i ; hiki ako ia wahi a kakoo i oleio ae la, no * j ka mea, akahi no boi a hiki aku i kahi ku- \ pono ke hai aku i n* nane huna a Kakuhi* i i hoohiki ai, oo ka mea, ua īke ia ae la ke 1 ! kino o ka mea ant i hookohu ai na kana kaj malei alii wahine; a e ike ia ae ai la hoi pa- • [ ha ka inoa e i ana 0 Pikoiakaalala, ina 00 ! la hoi paha ua hoao no la hoi me ua kaika* | ; mahine la, I00& no ia hoi kooa hoa heenalo { : o Kaiehuawehe. Aole no nae he hoike iki | : o rikoiakaalala i keoa inos. Noho pu wale ; ! iho )a no lakou ma ia hope iho. | G ka poe e heiuhelu ana. e waiho iki ae • hot kakoa no Pikoiakaahla a me Knkuhi- ! 1 he«ra, a e olelo ae boi au ia kakou no Ke« f | awenuīaum», ke alii o Hawaii. \ l I ka iohe ans o Keawenuiaami no ka pa* I 1« akamai a Kabihihe«ra k* aln o Oahu, j

i M.\ . A ■ .. i •. - V < ' K- • : •. 5 - a. a .. ~' ; •... rl.e • . 4" \. A :.t-i t: '. >-! J >...". ft k\ "• 1 i mii r.o >j\ akn • h :ho ::-v> w \ • h«\ ka : • :.i o a kau:;:i. ha wa!- r.c- un :-a -a a. ••• :.<>oWi-. :io A!;• 1» roo :.ju a: a::it<■ kA \ \ oieio a»- 1 j;\ 0.-a ;>♦ !>•. iua pi :\ k % *:i.\ 0 Mauu !♦'. a :•! e . Hawa : ::*•; a pana ia aku un m.ia h.i;;t :.mo wai o'i. a.ai.a. »* li.o no h,.. ka'u !»:< .;.a:..: - kapa ; \v«!...to hoao nai:a. a!,i he:. .* t a ekj .1 .a. -:a ku paha 1 krLii,; e •«% i :;a ke ».t--naka e no ho. k-t wai; ra, !•' :. >» Hoc»t;na m:t: a ' . K*"'.v\fi! ..u:-;: ' *.'• na mau h>»c w.ii p- •: . v i k-.':. i ;:.:\u kaulua •' ki» 1:1 rt» k » :: % ca. u.i t;-«: kona ukiuki no kek:t!-. t: >»i v.nn'i O*♦ a mau manu nne. h\ nau :: -it:u hoei!t'>!i> t» «\ No ka mta. i ka w.i a K- .w» '!*:;it»:: i i uemaka ai p:i i k;;. u u.i » i: « ki.: i *u k.v h.inn ka!ti«aa. I » t: . h ■*; a n' h >,'!::;;ka au ;a i.a k -Ihm. ; t u1 ko k >. ak ». ;kawi e ki. e!»* <: „• k :;.t t.o k : , i oka i '.au, ok \ .t\a .ho 1!: - i.t « !•. !«» i!Vi! >! o m mnn n : '::'.i i kn v \\ ! i ma !i::i:: e kekahi laau. Kua i.i :..i k»' kt>a a hma ila!o. ka Iti la no l.« •. a ptu o kua waa no hoi, o kn manaw » »tio !a u \ :a «» pnne mai ni ua ma 1 mnnu ,a pToi. " K K»'.iw'enuiauiui o. h.ia!t■.»;• j ; .ho I. • \\,.a ino. i.e wa t puha, ua lo!i kae • . M\ k-n nna mat aua mau manu i;» i, t;a p i!: i . :.o ka \\"!a. Ma ke l.ala; aua 1 .«> : \ ;<.<ko ;t i:.e ka wah u> » i.\ i:o ka waa. H\a c!e !:; ■» ia :t.t kahuua «a wto. a ounka l.ou kaiai h'.U t»waa. n o ka t;ma ma-i 110 ho: a na mv.tu; ua h'>o:lot't». no!.i:'.». lv r:t ne 'a .• Kenwenuiauie.i i ka p«'- akamai i ka pai; t. e he!o hoi ii.ula v pana ai, aui? nae ho ku ik; ak:i o u.a mau ma nu ,iei. A 110 ke kui m:ii ho: o ka iono i;o k«' nkaj. inai 0 Mainele. n«»..ti!.t. ua k.n t Ui.u «> Keb»veru;au;tii i kai:a n-.au .e e k.; r- :a " Mainvi'.', e like nsv ka m< t : kuma:::o mua .t tie ue'. t;: i!uti:'.. 1 Ho!o mai la ua mau waa nei .1 pa»- i M.tul. a pe!a aku a p.te n»a Wi.k.k. Onhu. m.tiaila 'H' hoi kalu 1 noho ai o M »:t.» .< . Ht!e mn. V; hoi na •■ «•!•' i 0 K wa !t. a n:;,nu :t,»u.»*,! " (;«"t!:\ ka oukou l*i«.v^*; •* A —• \ 1. » 1 • 1 : • ne A u Ki 1 , * H t e»c:e e :•♦.• n.-. Uo a 1 ho<."■■ ' v,k sl u'." *ma: ai. ua m;tik.ii in» h<u :a 1 ko K.ik .ihewa l' i Ih"Uii;t m;t; n:t»0 Kt 1 weuuiaumi hookain kau;;:n, t!.a kanaka maiuna o u.i Ltuiua. a l.<x>ka.h; wai.» 110 ! mnluna o knhi waakauKahi. ! I ka wa nae 0 na ei«. !e o ka \vrtnknul.ia »• ; olelo ana m»" 1 Knkuluhewa, i;c!e nku la kj.h. j kannka o kahi wmkauknhi 1 ka makaikai ma Kwa, ihiu.'oa. i A pnu hoi ka ole!) nn-i on 1 1 t»I»*!o • ia ae !a ik? alii Knkuihewn, niaiia, ketnV { la no 0 Knkuilo wn la Mnni''U»r holo 1 Ha | waii, e like me ka mea 1 ku la mai noni ; a ; maknuknu na wnn n m»* Mninele no ka holo, | o Pikoiokaa!a!a no e ku }»u m:a rr.a ! ke nwa, me kn manao e h<>io pu i Hawai *• ' mnknikni ai, no ka mea, h" makemake o PikoiaknnlaU e ike 1 ka mea i kn :a mai ai ; (t Maineie : nka nae. aoie he pane īki n;a< 0 i Mainele. amo ka poe ele'e hoi. ! A no ke koi oie la mai 0 l'ikoiakaa'a!* e lakou ln, noho iho la no keia i ke it«». e i kali ai i kahi kanaka i hele ai Ika makaik&i. ! 44M » p*j.) i i .