Ka Nupepa Kuokoa, Volume IV, Number 51, 23 Kekemapa 1865 — HUNAHUNA MEA HOU O HAWAII NEI. [ARTICLE]

HUNAHUNA MEA HOU O HAWAII NEI.

I\Af; Jure.—E hoomakn ana ke Jure o ka makahiki 1866, ma ka la mua 0 lanunri. KOKUA M.WHNA īīOU O ICA EKALEāI.I O V\ rAlkake. —Apana o Waikane $6.12,1. Apann o Kuoloa $0.00. Knla Sabnti Huina $12.87,*. Ua hookaiiunaia. —Ua hiki mni i ko makon nei mau pepeiao Im lohe, un hookahunaia oG. P. Kaonohimaka e ka Ahahui Euanelio o Hawaii. A ua hooiiloia oia i kahu no ko ekalesia 0 Kekaha, Kona Akau, Hawaii. He keiki uuku ua wA.—Ma ka Poalima o ka pule i hala iho nei, i ka wa a kekahi keiki a ke Pukiki e paahi ana mawaho o ka hale ma Kahhi, aia hoi, haule iho Ia kona mau wawae iloko 0 ka wai wela, a ua welk loa leona mau wawae. E loaa ana paha iaia ke oJa. a. UA- MAKEMAKEIA MAI KE KI4KAHI HOKU Aiiiahi e kuai.—Ua hniia mai makou e Haina i hoi mai nei ma ka Hoku Ao, ua makemakeia pnai ke kiakahi Hoku Ahiahi e kekahi haole e kuai aku iaia no na dala maikai hoo.iahi fausani." Pepeiii iaia liio.—Ma ka'la 9 o keia malama, ua kaawe iho kekahi kanaka paahao iaia iho maloko o ka Hale Wai. Ua makemake oia e hana ino i ke oln,-ka waiwai inakamae a ke Akua i haawi mai ai. O Kaiaholokai ka inoa o ia kannka ; no Kohala Ha.waii oia. * Pakele ke ola. —-Ma ka la 15 o keia malama, ka wa a kekahi luina haole e hana ana maluna o ke kia 0 ka moku Bhering, aia hoi, haule iho la ia, a ua hai ke kahi lima ona a me kekahi iwi aoao, a ua loaa mai no hoi kekahi mau eha e ae i kona nui kino. Lawe ia'ku i.a e ka make.—Ma ke ahiahi o ka la 15 0 keia malama, i ka wa a kekalfi luina haole e holo nui ana maluna o ka lio, aia hoi, hookui aku la ia me kekahi kanaka e kau-o ana i ke kaa kau-o lima, a haule iho Ia ia, me ka hoeha ino ia ona. I ke ahiahi ana iho, haalele mai la ia i keia 01.1 ana, a make loa iho la. I ke ahiahi 0 ka Poaono, lawe ia ae kona kino kupapau ma ka Halepule Betela, a mailaila aku i ka pa kanu kupapau ma Nuuanu. Ka Auaaina Fair.—Ma ka Poaha o. ka pule i hala ilTo nei. ua weheia'e ka hnle pohaku 0 Kimo ma ke kihi.o na alanui Moi a me Nuuanu. Ua kulvuluia maloko o ua halelo, he m»b pakanka'u me na me# ai i hoolakoia e na lima mikioi 0 na wahine haole. A he mau mea hana kekahi a na wa« hine 1 laweia'e aiahila. A mailoko mai 0 na mea ai a me kekahi mau mea e ae, ua hiki akui ka $1200 00. O keia puu dala no ke kula no ia o na kaikamahinelina Makiki.

Holo no.—Ma ka'huakai hoao a Kilauea i holo mua iho nei, tia holo oia he hookahi haneri me kanahiku na mile iloko o na hora he iwakalua kumamakahi, me ka makani ole. Holp io no kahi Kilauea. ' Pake kaawe. —Aia ma Kalanikahua i Maui he Pake, ua maa loa i ke puhi opiuma ; a no keia hana a ka Pake, ua papa aku ka haku hana ia ia, aole pono e puhi hou i ka opiuma. Nolaila, kaawe ua pake nei iaia iho a make loa. Kokoke e make. —I kekahi po i hala'e nei, ua komo aku kekahi haole ua ona i ka rama, a hoopilikia paha i ko loko o ko ka hale ; alaila lele mai la kekahi knnaka, a hana mai la ma ka mea e haunaele ai lakou, 0 ka hakaka no ia, a ua eha loa ka haole, kokoke e make i keia wa; *" i No |£e Alaula.—Ua makaukau. loa ka Nupepa Alaula e hele aku e lulu lima pu me ka poe e hoomakamaka mai ana ia ia. I ha-*j kalia iki no i ke kali a loaa - mai ka pepa maikai. E puka ana no nae ika malama o lanuari 1866. Ona Kahunn Euanelio no a pau, o iakou no na Luna no ka haawi ana aku i ka poe e lawe nna i kem wahi- malihi-ni-hou, nolaila, e hoomakaukau ka poe e manao ana e lawe 1 mau wahi hapaha, oia ko- ] na ola inakahiki. Hookui kekahi luina oka manuwa La- j ncaster me ke ka 4 \. —Ma ke awakeaokaJ Poalua iho nei, ua holo nui mai kekahi luina ! o ka manuwa maluna o ka lio ma ke alanui Hotele, a hopkui aku la ia me ke kaa e hele mai ana mamua o'na, haule iho la lia luina la, a ua pohole kona papalina, a ua nahaha no hoi ke kaa. () ka ona no ke kumu nui 0 ka loaa ana 0 keia pilikia, e lilo ai la ke ola. Ua hookiekie ia'e. —Ua hookiekie ia'e""o Mr. F. Wundenburg a nia ke kulana, he mea nana e mnlaina ka huke, no na hana pili aken, mamuli o ke koho nna mai a ke Kuhina Waiwai. He Luna Nui oia no ka mahiko ma Hanaiei i Kauai, i kekahi mau maknhiki i kna hope ae nei. Ma keia mau malama koke iho nei, he kakauolelo no ka L.«t« rr.o Hnnnlnln ripi n 1 L'nln wn.'un kau ae oia i ke aki maluna'e. Holo ka iiana.— Da loaa inai he palapnla mai a J. W. Keoni 0 Kawaihae-ukn, Hawaii mai. Ua. hai mai oia ika holo oka hana ann a ka Hope Lunaanhau, no ke kuai kudala ana i na lio i oleloia ma ke Knnawai no ke kuai kudala ann. Penei hoi i ike ia ni ka holo o ka hana : E hele aku ana ka e napoo ka la, honmnkn iho la-ke knni kiulalaia ana o na lio, aole ka i komo iho kekahi kihi oka Lt iloko.o ke kai, oka pau no ia Iko ■ kuai in. Holo ka hana wahi a kanaka. Ka ia 31 o lulai.—l ka holo ana'ku nei o ka Hoku Ao, a hiki i ka la 31 0 lulai, Imomanao iho la na kanaka o luna o ka moku no ka In i hoihoiia mai ai ka Hae Hawaii, mailoko mni o ka mana o Beritania. Un huki ia ae la ka Hae Hawaii mn ke kia hope. A'ia Mnka ka haiolelo no ia In aua nui ka mahalo 0 na kanaka no ka inaikai 0 ka rnea i halia. Ake pai nei makou i keia haiolelo a Maka, ma ke Kuokoa Helu 51 nei. — Moi-lu ma Hilo.— CJa loaa mai ia makou he palapala, e hai mai ana i ke ku nui ana o ka la i kapaia he " Moi-lii," ma ke one lauia o Punahoa. Ik»wa i ikeia'i ua ia la, ua hoopuni koke ia i ka upena e Thomas Spencer (Poonahoahoa.) Aua loaa mai na ia he nui wale*. Ike kuai ana'ku i ka mea nana e malama ka mahiko o Amauulu, ua loaa mai he 533 45. Pokeokeo launa ole no. Haunaele ma Onomea.—Ua lohe mai makou no keia ha»uaele, penei ke kumu i haunaele ni. Haawia ka hana a knnaka, 1" ekolu paila wahie no ka pule a ke kanaka hookahi hoole na kauaka, a ku nui a hele i Hilo one kii aku o S. L. Ausetina a me kahi mau Luna hana, e noke mai ana ka kanaka i ka hailuku i ka pohaku a pa o Ausetina i ka pohaku ma ka papalina, e iliki aku ana 0 Ausetina i ke kipu, u'a piha i ka Ju, a lele na lu a ku i na kanaka a eha kahi poe, a pela iho la i p'iu ai ka haunnele. Lio nalowale. —O ka mea nona keia lio, o Valentine, ka mea pai kii i hoolahaia'i mamua, nona ka hale pai kii ma nae iho o ka liale noho o Kakela ma Waiahao. Ua holo aku nei oia i Kauai,.a waiho iho nei i ua lio nei na kekahi makamaka e malama, hele ia ae hoi paha e kekahi mea kolohe, okiia ke kaula, a lilo ua lio nei. . O ke ano o ua lio nei, he lio eleele laekea, a he lio nui no hoi. Ina e loaa i kekahi mea, a hoihoi mai ma ke Keena o ke Kuokoā, alaila e ukn ia aku no. Kaikoo o Hilo. Ua hai mai o J. H. Maikunu, no Puueo, Hilo, Hawaii, no ke kaikoo ana o Hilo ; he kaikoo aku no ka mamua, me ka ike e ia no o ke ano kaikoo, aka, ma keia kaikoo ana mai nei i ka 9 o keia malama, aole i ike mua ia ke ano kaikoo, nolaila holo nui na waa lawaia ma ka moana e lawaia ai, a o ka puni mai la no ia i ke kaikoo, huliamahi mai la ka haki a ka nalu, aohe hoi he awa e pae aku ai, ua pau ka nui o na waa i ka pae ma Keaukaha, ekolu wale no ka heenehu i pae pono ma ko lakou awa, a o ka nui ua pae aku ma kahi e. Pela no ka hoi o Kohala, kaikoo no hoi, aole ka he wahi mea a pilipiliaina aku o ka Mokuahi, ka ua mea ka o ke kaikoo.

Pohihihi la. —Ua loaa mai kau leta e J. J. Kahalewai, o Kohala, Hawaii, a ua hoom6eia īho e makou kau leta. Elua kumu o ka hoomoeia ana ; o ka maopopo ole 0 ka manao ka mua, a o ke dala ole ka lua.

Hoopaiia ka mea malama OnuMA, —Ma kekahi la o ka pule i hala iho hei, ua lawe ia kekahi Pake -imua 0 ka Lunakanawai Hoomalu o Honolulu nei, a ua hookolokolo ia. Iko ka Lunakanawai hookolokolo ana, ua ku ka hewa i ka mea i hoopiiia, a ua hoopaiia ua Pake la he $250 00 no ke kuai Opiuma me ka palapala ae ole.

Hooneleia 1 ka ai kahi luina :—Aia kekahi moku Okohola o Makule kona inoa, a maluna ona i hana ia ai keia hana lokoino e ke Kapena o ua moku la, o ka inoa o ua Kapena la 0 (George S. Tooker), 0 ka inoa hoi o ke kanaka o Keoni Adamu, oia ka mea i hookii ia Ika ai. Ano keia hana ino, ua hookolokolo ia ua kapena la ma Ba aha hookolokolo o Kapalakiko, a ua hoopni ia ua Kapena la i na dala he $100.00, a me ka hoopaahaoia i na malama ekolu.

Ua malama;a\ —Ma ka Poalua īho nei o keia pule, la 19 o Dekemaba nei. ua malamaia ka ia hanau 0 Mrs. B. Pauahi Bishop, e kona poe oh«a. Ua haawi ae oia he wahi ahaaina ma kona Home Haleakrt"la. Pela no, no ka mea, 0 ke.kolu ia 0 na la hanohano oke kanaka ma keia ola ana. Ka mua ; o ka la i haakohiia mai ai; oka lua, ka la e mare ai; oke kolu ka la e make ai.

No Hauewela.—Eia no ka mea nona keia inoa ma Amerika, -he kanaka oia i hoomakua iho ia ia no. kekahi o na haumana o Lahainaluna, oia hoi o Kev. J. Kekela e noho mai la i Fatuhiva, oia kann keiki hookama mua. Ika wa aku nei mamua, ua manao oia e hoouna mai i kekahi w;xti dala na Kekela, aka lioi, lohe o':n ua makana ka Peresidena i kekahi wati dalama Kekela, nolaila, manao oia e haawi rta Moku o Kaana'pali, pela kana kauoha ia Mr. Damona, Kahunapule 0 ka luakini ma Polelewa, eia iaia l.'a. koouno aliu iil ReV. J. H. I\lolvU.

Hf. toe KUM.ueAHiKi nou.—Ma ke kaknhiaka o ka Poakahi, oia ka la 1S o keia malamn ; un ku mai ke kialua olelo e Paila mai Pinelapa mai, he43la mai laila rnai, aia no keia mokupuni mawaena o Ponepe a me Ualana. Ua lawe mai ke kapena he 23 fcanaka kumaknliiki o ia mau mokupuni. Eia ka mea lea i na poe noi, i ke kipu nloha ana 0 ka manuwa ma ia la i ku nui mai ai, pnu loa lakou i ka makau, no ka akahiakahi a lohe i ke kani nna :t na pukuniahi. la ahiahi iho no, pau ka hapanui o lakou i ka law*f ia maluna o Kilauea i kahi o Kapena Ki, i poe kumakahiki malaila. He 18 Uane, he 3 wahine, 2 keiki.

I He waiii ?.u:a pai r,\LAP.\LA ma Makawao. j —Ua hiki mai ma ko makOu . nei keena hh- ! na, he wahi pepa na paiia ma J\*a mea paio I ke Kula kaikamahme A 110 j ko makou ike ana he mea hou ka hanāia'na o keia mea malaila, nolaila, ke waiho akea ae nei makou i ka mahalo nui i na kaikamahine paha nana i kuk'ulu i na hua kepau, a pai iho ma ka lakou mea.pai. A penei na huaolelo i paiia e lakou ma ka olelo kanaka : E ike na makua mea keiki, na hoa aloha, I a me na hoalauna, O ka Poaha, ka la 23 o J Dek., e hoike ana ke Kulanui o Malmwao, } ma ka haiepule hoole pope ma Makawao. E | hele nui mai ka poe #»akemake." Ua'paiia j* ma ka olelo Hawaii a me ka olelo haole.

Aloha ino.—Ua make ma Kohala, Hawaii kekahi kanaka, he kahuhipa paha oia na Hanare, (Heriry Christiansen). Ua make i ke kula, a ua kuhiia no hoi na ua haole nei i pepehi. Ua loaa aku e waiho nna un nmke, ua pahole ma ka papalina, ma ka a-i, a ma ke,kua. Ua kanuia nae i ka" lepo elua la, a ua hue hou ia $jiana ke Kauka, ka Makai Nui, a me ka lehulehu, a ke hanaia nei me ka imi ia. Ua lohe mai no nae hoi makou i keia mau la i hala ae nei, na Hanare Kristianesena no i pepehi ua kanaka la, o Hulukamu konn inoa. Ma Kukuipahu, Kohala, Hawaii kahi i pepehiia'i, ma ka la 30 o Novemaba i hala aku la. Ua hoounaia mai nei ua Hanale la i Honolulu nei maluna Kilauea i ka la Sabati iho nei.