Ka Nupepa Kuokoa, Volume IV, Number 50, 16 Kekemapa 1865 — Ka Nupepa Kuokoa. HE KAAO NO PIKOIAKAALALA! [ARTICLE]

Ka Nupepa Kuokoa.

HE KAAO NO PIKOIAKAALALA!

K.e Keiki.akamai i ka Pana.

HELU 1 O Alala ka makuakane, o Koukoa ka makuahine. Oko laua aina i noho ai, o Waioli i Kau'ai. CJa ao no laua ika laua hana oka Pana lole iko laua wa. A hanau mai na laua eono kaikamahine Akua, a •hookahi kāikamahine kanaka. A oka muli loa o Pikoiakaalala, ,ke keiki kaulana hoi no ke akamai i ka Pana lole, ka mea hoi nona keia Kaao. Eia hoi na inoa o na kaikamahine a laua, 41 O Kikoookalani ka mua, O Kikoookahonun ka /ua, O Kikoookainauna ke kolu, O Kikoookamoana ka ha, O Kikoookapo ka lima, O Kikoookeao ke ono." Pau na keiki Akua ; o Kauiomanoa ke kaikamahine kamka ; a o ka hiku hoi ia, o Pikoiakaalala ka walu. Ona kino oua poe kaikamahine Akua nei he lole. Ao ke kumu no hoi ia o ke akamainui o Pikoiakaalala ika Pana loie. A nui ae la o Kauiomanoa, a ui, a wahine maikai; makemake oia e holo i Oahu nei, e ieni i kane nana. A i kona hiki ana i Oahu, ioaa iho ia kana kane okeaikonea Kakuhihewa, Ao ko laua wahi i noho ai o Manoa. A mahuahua iki ae la no hoi o Pikoiakaalala ; hoomaka iho la no ke,ao o ka makuakane iaia i ka Pana ; a ike, a akamai, A ma Kauai no hoi kahi i noho ai kekahi lfio kaulana o Pupuaienaleua. Ika hele ana o_ua keiki nei e Pana lole 1 ka nahelehele ; a ike mai la ka liio i keia wahi keiki uuku i ke akamai i ka Pana lole, alaila, hele pu aku Ia laua, pōpoi no hoi ka Ilio he umi lole, Pana 110 hoi o Pikoiakaalala he umi iole ; pai iho la laua ia ln. A i kekahi la'e hoi, hele hou no laua i ka v hooheihei; hopu no ka Iho he kanaha, Pana no hoi ke keiki he kanaha no hoi iole. Pela no laua i haele heihei ai, a, aole o laua mea i eo. Ano keia heihei ana o laua me ka Ilio Pupualenalena, aole hoi i eo i ka Ilio ke keiki kaulana. Nolaila i kukui aku at kona kaulana ma Kaiiai a puni, a na ko KaUai hoi i hai aku ko Oahu, a pela aku ko na Mokupuni a pau o Hawaii nei, no ke akamai o Pikoiakaalala i ka Pana lole. A o

ka inoa wale.no kai kaulana, aole hoi i ikeia ke kino. A mahope iho o ko laua heihei ana me ka Ilio, alaila, olelo aku Ia o Alala kona makuakane, 44 E aho paha e holo kaua i Oahu e ike iko leuahine." Oia hoi kela a'u i hai ae nei m&mua. (Kauiomanoa) Ae aku la no hoi o Pikoiakaalala; a o ka holo mai la no ia o laua nei a ka moana o ka leie-waho, alaila ike mai la o Pikoiakaalala i kekahi hee nui o Kakahee ka inoa o ua "hee ia. Olelo aku la ia 1 ka makuakane, penei: "Ka hee nui," " Aia i hea ? " wahi a ka makuakane, " Aia no hoi ke noho mai ia iloko o ka lua ; aia ika ae-kai." O kau holo mai la no ia o laua a anear.e kokoke mai e ike i ka aina, kahi hoi o ka hee e noho ana, o lee ano o keia hee, he hee akua.

O ka lena ae la noia o ke keiki i kana kakaka, a o ka Pana mai la noia, i ka moana pili aina ole no ka Pana ana, ku ana ka hee 1 ka ae-kai, a niahope mai no hoi.laua nei, a pae ana i Waiakaaiea ; a pae ka waa o laua nei ilaila, alaila, kiLmni la laua e pepehi i ua hee nei; oka pepehi īho la noia o laua a make o Kakahee. [E ka mea heluhelu, aia no kela mau aina maanei mai o ka Lae o Kaena, o Waiakaaiea, o Kakahee.] Moe laua nei ilaila a kakahiaka'e, o ba holo mai la noia ma ka waa a pae i Waimanalo, a kau ba waa o laua i Kapu'a, e pua mai ana i/aila, a o Ua mea ia i pana'i ka inoa o ua wahi la o " Kapu'a " a hiki i keia wa. Aole nae laua nei i hele aku e Pana lole me na kamaaina. Pii no hua nei a kela wahi hoomaha o Kaulanaakaiole, ike ae Ia keia he mau lole e kau ana i ka pali, o ka inoa oia mau fole, o Hahaiole mn.

No ke ahiahi loa o laua, aole oia i Pana i Uana Pana i na lale, haele mai la no laua, a pii inai la ma Koha, a iho ma keia huli o Manoa, ua kau nae ka la maluna'e o Kaala. A hiki laua nei i ka hate. ike iho la b makuakane me kana kaikamahine, a usve iho la a pau ka uwe ana, ho-a ia ka imu o ka puaa. E a ana no ka imu, e unuunu ana ka poe ai-puupuu a ke kaikoeke i ua puaa nei, o ko ke kamalii ano mau no hoi o ka holoholo mawaho o ka hale, o ka. iho mai la noia o Pikoiakaalala, a hiki ana keia i Kulaokahua. E pua lole ana ilaila ke alii wahine a Kakuhihewa. oia hoi o Knhamaluihi,

me lio o Oahu akamai nei hoi o Mainele, oia ka ke alii Paoa lole a Kakuhihewa, a o Kepanakahuahi hoi ka ke alii wahine a Kahamaluihi Pana lole. ,E ku pua lole ana lakou i kahi i haiia'e la maluna. A ua paa ka pua, e ku ana ke alii wahine me kona kahu wahine no ; a ua hoomaiuia ka pua, aole e komo mai kekahi kanaka iloko o ka pua. A ma kahi e ku aua o Kahamaluihi me kona | kahu wahine. A komo ana keia wahi keiki uuku ma ke kowa mawaena o ke alii wahine me ke kahu,"huhu iho la ke alii wahine i ke keiki penei: *• Heaha kau e nei wahi keiki o ka wahi ana mai nei i ka makou pua, ua hoomaluia a ua malu ? " Pane ae la no hoi ua wahi keiki nei, " A komo mai nei la hoi au maanei a ua hemo mai nei kekahi Iole maanei." Pane mai o Kahamaluihi, " A hiki mai nei la oe iā nei ua ike oe e na wahi keiki i ka Pana lole ? " A olelo aku la no hoi kahi keiki Pikoiakaalala penei, " He ike no, he wahi ike uuku." Olelo mai Ia o ke Kahamaluihi, " Pehea.la hoi, ia oe hoi ka kaua Pana, e Pana āe oe ? " Ae akn la no ke keiki, " Ae." Alaila, houluuluia mai la ka pua a ke alii, me ke a waiho ana mi} ke alo o ua keiki nei; alaila, olelo aku la ua keiki nei, u Aole e waiwai o ka pua keia me ke kakaka e Pana ai." Hai hou mai a ke Kahamaluihi i ke keiki penei : " Aole no ka paha oe i ike e na wahi keiki i ka Pana lole o kau hele ana mai ollnei ? "

Pane aku la o Pikoiakaalula penei : " AoI le e waiwai o ka pua keia, a o ka hakihaki iho la noia o ka pu'a pua, me be kakaka e ua wahi keiki nei. Pane hou mai o Kahamaluihi, ,l O keaha iho la ka pua o Uau hakihaki ana e na keiki wahahee ? " [A ma keia wahi, e waiho iki iho kakou i ka olelo ana no ke keiki me Kahamalnihi hoi; a e olelo iki ae kakou no ka makuakane.] A kalua iho la ka imu o ka puaa ; ninau aku la o Alala i ke kaikamahine ana ia Kauiomanoa, " Auhea iho nei ko wahi kaii knnane? " Olelo aku la o Kauiomanoa, | il A ma kai aku nēi ia i hele aku nei la," pane maio Alala, " Aole anei he bana nui aku ma kai nei la ? " Olelo mai la ke kaikamahine, " He hnna, he pu'a iole na Ue alii wahine a Kakuhihewa." Alaila, manao ae la o- Alala aia ilaila ke keiki; o ka imi mai la noia, me kahi kapa ua popoia, aia nae ilaila ka pua me ke kikoo a kana keiki. A ku nna keia mahope o ke kua o ke keiki, a alawa ae la ke keiki mahope, a ike ae la i kona makuakane e ku aua mahope ona me ka puolo kapa. No ka mea, aia iloko o ka puolo | kana pua me ke kikoo. Ua maii nae ka pij li a Kahamaluihi me Mainele, a ua makouj kau ka Pana, aka nae, aole iho la he pua a Kahamaluihi, ua pau i ka uhaiia e Pikoiakaalala. * ?

[A ma Iteia wahi hoi, e olelo hou ae kakou ike keiki me Kahamaluihi.] Pane mai o Kahamaluihi, "X aha iho la auanei ka kakou mea e Pana aku ai la ? " Ano ka ike ana'e o Pikoiakaaiala. i kona makuakane īa Alala eku ana ma ke kua. Alaila, ninau aku la o Pikoiakaalala ia Kahamaluihi penei. " la wai mua," olelo mai o Mainele, " la oe ka mua," hoole aku la hoi ke keiki, 14 Aole, ia oe no mua i ke kamaaina, ina no e eo mai ia oe, oia iho la no, no ka mea, aole maua i Pana'ku " A ninau aku la nae ke keiki, 44 e hia ai eeoai ? " Hai mai la o Mainele, 14 He umikumamalima lole." A olelo aku la o Pikōiakaalala, " Oia, a Pana, na ke keiki nonae i haawi aku ia Mainele, penei oia i pane aku ai, 4t E Mainele—e, aia ka lole la i ke kumu o ka aweoweo, pana ia," o ka Pana aku la noia o Maipele a ku ana ka lole, helu aiahi kela aoao. Pela no kana haawi pakahi ana a pau na lole he umikumamaha, a koe hookahi lole, o ka umikumamalima hoi ia alaila eo. Kena hou aku kC no ke keiki, 44 Pana hou ia'ku." (Anle t pau.)