Ka Nupepa Kuokoa, Volume IV, Number 44, 4 November 1865 — No ka Mahiai. [ARTICLE]

No ka Mahiai.

No ka waele ana i na aiiia mahal ea, a me ka hoomanawanm i hahi hoomanalo ole, a me ke kanu ana o kekahi poe me_ ka pau o ka luM ia hai. No ka waele ana i na aina mahakea, n aina mahakea paha, me ka hoomanawanui i kahi hoomanahk ole ; he mea luhi ia a me ka inea, a me ke kaumaha, ka luhi, i ke oolea o nei hana o ka waele ana i nei 'aina nahelehele, mahakea, ai ole, he hoomanawanui ka mea e pono ai. - He oolea ka hana, he uaua, he o-i a me ka iniko; he oi ke kakalaioiua me ka puakala. Ma keia pae aina hoi iwaena o keia lahui, he mea no ia i manao nui ia e nalii mea aina, ka poe makemake a me na hakuaina, he haawi i ka aina nahelehele, me ka hoomanalo pu, a he aloha nui ia ka mea mahi i ka aina e na'lii a me na hakuaina. i ka hana ana a maikai ka aina, pau ka nahelehele, kanu na hua o kela ano keia ono, a mahope, hoea mai ka momona o ka aina a nui loa ; momona na hua, uliuli maikai na kihapai, a keokeo maikai mai, a hanohano maoli ka aina i mahi pono ia, a kokoke mai ka wa e ohi ai. O ia pakela maikai no o ka aina la, aole i ikeia ka manao o ka poe nona ka nina. Eia ka makemake o kekahi o na haku, o ka haawi i ka aina ī kekahi kanaka mnhiai, ua pau nae ka luhi ia hai, kanu hoi keia me« kanu me ka like ole ma ka luhi ana. ua pau ka inea ia hai, $ he hoiliili wale no hoi ka ia !a, me ke kaena iho, 41 Ua loaa ia'u ka pomaikai a me ka lanakila." A e oiaio no, pela e mahaloia'i, a e hoonaniia'i e na hua, a kulou aku imua na mea mahi ua pau ka luhi ia hai. Pela keia lahui iwaena o keia paeaina, he naaupo, he pegana, he kaumaha, he powa, a he hao wale, a he ohi wale ia ka ai a na makaainana, he'oki wale ia na puaa a me ka ia a na makaainann, me ka nui o ka luhi, me ke kaua; a nui ka haunaele me na hewa hookolokolo ole ia, e hoopai wale no i ka mea hewa ole, me he hewa io la. Ua hoouna mai ka Uhane Hemolele o ke Akua Mana Loa, e noho pu me ke Alii Kamehameha Nui, e hoohui i keia pae aina malnlo o kona mau lima kakauha, alaila, ua luluia kekahi mau kaumaha waiwai nui, oia o kona kau kuapapanui, a welowele ae kona hae. Eia na hua nui, Maluhia ! Maluhia !! 44 E hele ka elemakule, ka luahine a me ke keiki a moe i ke alanni." A hala ia, koe ka naaupo nui wnle, a i kona hope o ka Leialii Nui, Kamehameha 11., ia ia ka hui pu ana o na kane me na wahme ma ka ai pu ana i ko lauaiuhi ma-lea hanai ana i ka puan, a me ka ai ana i ka maia, kti§hiu, a me na i-a kapu o lee kai. Hemolele no hoi ka hana a ia 'LiiNui. He.nuinonae ka' naaupo i koe iho, aole no e hiki ke helu nku no ka nui loa. O ka nui o ka naaupo, ua liUe no ia me na aina mahakea paakiki, oolea, ooi a me ke kalakala. Hiki mai na elele a ka Haku lesu Kristo, (oia ka inoa o Kristo mamua). He poe mahiai lakou no'ka Haku.lesu Kristo. He nui ka mahakea, ka naaupo, na hewa no a pau, Ua pau mua ko ke 'Lii Nui akua i ke puhiia i ke ahi, pau na leie, na kii a me na heiau, a pau pu na kapu o' lakou ; a koe ko na makaainana mau puu akua hoopunipuni 0 ka naaupo, aole ike i ke Akua oiaio nana 1 hana na mea a pau. Ko na'lii ike. O na'lii no kai ike mua i ke Akua oiaio. Hele nui na'lii e kaapuni, 0 Kaahumanu, o Kaniu, o (Hoapili-wahi-ne ia). Alaila, hai mai o Erisabeta Kaahumanu ia lesu Kristo. O Nahienaena a me na'lii a pau, o lakou no kai kaapuni i ka pae aina o Hawaii nei a puni, meka hai ana aku 1 ka ihoa o ke Akua ola. Hoala. Hoalaia na kula a pau mai Hawaii a Niihau na kula, ao ia i ka A, E, I, 0, U, B, D, H, K, J, M, N,'P, R, G, V, W. Oia na oopainu nana i waele ka naaupo, a mahope mai, ua waihoia kahi o keia mau hua, a hana h<Mi ia oia a hiki i keia' wa penei : A, E, I, O, U, H, K, L, IVI, N, P, W. 0 ke 'Lii Nui hoi, Kauikeaouli Kaleiopapa Kamehameha 111., eia kona manao ma PuuOahu i hai ai penei: " E huli na.kanaka i ka pono, a o ke kanaka e hann ana i ka pono, oia leo'u kanaka, a o ke kanaka hewa, aole no'u ia kanaka. Ke haawi aku nei au 1 ko'u Aupuni no-ko'u Haku lesu Kristo, h« Aupuni palapala ko'u Aupuni." Pela no hoi kona kaikamhine Hariata Nahienaena, i haawi'i i ke Anpnni no ke Akua, a penei hoi kana, 44 He Aupuni palapala ko maua." Kokua na'lii a pau i keia manao, nlaila, hooikaika na elele a ka Haku e ao i mau kumu, e aoaku ai ma na kuaaina. A ua' ao la ma na hua nui maluna, a ikē i ka "heluhelu. Aohe no hoi he poe e ae nana i hooikaika i ke ao ana i ka naauao, o keia poe mahi mahakea wale no. A ulu ka naauaa a me ka pono o ka Haku lesu Kristo. Mafr ]cai na kihapai, momona ohaha na hua, kuoi noono ka pomaikai kuapapanui. 1 ka ma* kahiki 1831, hoomakaia ke kulanui o Laha< inalutTa, a lilo ia i kumu wai no keia pae aina* a kahe aku i na aina panoa o ka moani Pakipika nei. He ipu-kukui o LahainalunJ no na aina poeleele o ua moana nui nei;: ua nui ka malamalama, nui ka pono, momona ka aina, na na elele a' ka Haku lesu Kristo, oia hoi na misionari, na makua o knkou mai Arnerika mai: na īakou i hoohna ā la-

ka, a nani hoi. Na hai no i luhi, aole na lakou nei ae. Pau ka luhi ia hai. Mai o inai no ka poe aole i luhi a kanu ana, ua pau ka mouu ua. ua ia hai, noho ana, kanu ana i na hua, hooke ana, lawe wāle ana. Ma keia hana oka lawe wale, o ka pakaha wale, o ka iawe wale, ua komo e mai ka hilahila ia'u. Aole no hoi a kanalua iho o nei mea he hana ino mai, ine ka olelo inoino o ua kahiana like nei, kai noa ua naauao kakou ia lakou nei'e, pii hou aku ana ua hana hou ; aia anei hoi a pau ka mauu awaawa ia lakou nei, a oia anei ko kakou mea e huli aku ai i ka poe mahi hou, aole lakou i luhi i ke ao ana i ka heluhelu, kakaulima, helunaau, helukakau, palapala aina a me na mea ike no a pau ? Eia ka pono, " E ike ia kakou hookanaka, o kipa hewa ke aloha i ka ilio." Eia hou hoi; aole no na hua hou ko kakou poe kiekie e noho mai nei i na kulana kiekie o ka hanohano, aka, na ka poe no nana i hoomnnawanui i ka luhi, pau ka luhi o ka poe hou mai,hana lakou.un loan ka hoemanalo, aole a iakou hana e, o ke kanu le no, a o ka ohi mai i na hua i o-o mua ia hai, kanu 1 ka hna awaawa, a ohi 1 ka hua manalo a ka poe kanu mua. E aho e hele pu 1 ke kua mahakea i na aina pouli, o noho auanei a uliiuli maikai mai ka aina ia hai, hele aku a lawe wale i ka luhi o kela pee; he mea eno ka hilahila la ole. a kenakena, pakuikui no hoi nei niea kupanaha, o ka hana kue i na mea pono, o ka hana i ka hana pono na hai e hana, oia na misionari mua, na lakou ka hana, nn ka poe hou mai e ohi. E aho no hoi e luhi pu ka pono, i loaa'i he kuleana pu ma ka hana. Nana aku i na hana hou mai, he pekupeku ia mai la, aka nae hoi, he mea no ia e akaka ai ma ka olelo a ka Haku a lesu, e i ana, "Aia no ma koha lima leana peahi, e hoomaemae pono ana ia i kana hua ai } a e hoiliili hof ia i kana palaoa iloko o ka hale papaa, a e hoopau aku i ka opala i ke ahi pio ole." Aka, he kuhihewa nae paha ia. Uu nui paha, e launa lululiena kaua a hoi ae au, ua noenoe poeleele. Owau me ke nloha. S. D. M. Kalawela, Oct. 10, 1865.