Ka Nupepa Kuokoa, Volume IV, Number 43, 28 ʻOkakopa 1865 — Makee Alii. [ARTICLE]

Makee Alii.

Ua hoopuka aku makou i ko makou manao hoohnlahnia ma ka Hllu 41 o ko kakou Nupepa Kuokoa, o ka la 14 o Ukatoba i kaa hape ae nei, no ka hookomo ana i ko kakou Aui Nei Moi, a me k'ona Ohana Alii mala* 10 o kela huāolelo (Na mea hou o ke Alo Aiii.) Aua nonoi aku no hoi makou ioa manao maikai o na Nupepa, e hoopuka kaa'Wale mai no ka hoolaha ana mai no ka maikai o ke 0!a o ko kakou Ai.n Nui Moi, a ine kona Ohana Alii, e like hoi me ka makou mea i hai mua aku nei. Aka hoi, ina he mea hiki olei ka nianao oiuoiu maikai ana o na Nupepa ke hoololi ae, a hookaawale ae e like hoi me ka «rmkou e makemake nei no kekahi mau kutnu e hiki ole ai ke hana pela ;ua pono no. Aqle e hiki ia makou ke koi wale aku, aia no ia ī ka manao 0 n:i Nupepa. Aka nae hoi ea—Aole e pau ke'Aloha Alii ana, ka Makee Alii aha, ka Minamina Aliiana o makou o naMakaainana, ke kaaweleka nei no ia- mea kahiko iloko o makou. No ka mea, elua waie no Pua Alii Moi a ka Kamehameha I. e Noho Alii Moi nei i keia manawa; ō ko kakou Alii Nui Moi Ilihia Kamehameha V., e No--110 Alu Nui Moi nei maluna iho o kakou ma ka Nouo Alii, a me ke Kama Alii. Wahine Victoria Kaahumanu. Oia iho la no na Hooilina Alii Moi ma ka Noho Alii, e mohala maikai nei ko laua Ola i keia manawa. E ko makou mau hoa Makaainana aloha, oloko o ka hanauna hookahi o keia Lahui Makaainana e—E nana pu mai kakou la— ua emi loa na Hooilina Alii, a ke emi nei no hoi na'lii, ke emi nei no hoi kakou na .Makaainana. Eia ka ninau : Pehea ka pono ia kakou ? Pehea e laha hou mai ai ka mamo Alii ma ka Noho Alii ? A pehea hoi e mau aku ai ka laha ana o na'lii ? A pehea hoi e ulu hou mai ai kakou ka Lahui Makaainana ? A pehea \a ka pono ? £a—Penei paha, penei ae, n [)enei' no. Ke pii nei ko kakou ike ame ko kakou akamai, a me ka noonoo ma na hana naauao a»pau i aoia mai ia kakou, ua like hoi ko kakou ike i ka nana aku iloko o keia mau la e holo nei imua, me na ao kiekie, kiei iwaena konu o keia lewa lani, nolaiia, e noonoo pono mai kakou, e imi pu mai hoi e ka poe naauao o keia Lahui Hawaii, i ke kumu oke emi ona o ko kakōu Lahui Makaainana, a me ka kakou mau pulapula Alii; a e noonoopu mai no hoi kakou i ke kumu e hiki ai ke hooulu hou ia «r.«: !.„ l.„U— L-Mnl/oainnlin holookoa, a me ko kakou mau milimili Alii maluna iho o kakou. No ka mea, i ka nana aku iloko o keia mau la, ke nui nei ka poe holo 1 ka opu o ka make, i kahi hoi a kakou e ike maka nei. Aole e hiki ke hoi hou mai, a ke emi nei no hoi ka hanau ana o na kei--111 a na Makaainana, a he o(e(oa'ku hoi ka hanauna Alii, oole he wahi mea a puka iki hou mai o nu'lii.; a nolaila, ine he mea la i ko ka]<ōu īke aku i ko kukou hanauna iloko 0 ke«i mau la, ke oi nei ka .make mumua o Ua honau ana ; a nolaila, ke aneane nei pal:a ko'kakou Lahui holookaa e komo kino uku ana ina keia hope iloko o ka Ua-lilile-hu.n Puanaiea IVolaila hoi, he mau mea ntn kaumaha keia e waiho mai nei imua o kakou, nolaila, e noonoo pu mai kakou mai Hawaii o Kenwe a Knuni o Mano, no keia mnii lnimu nui n makou e hoopukn nku nei. Ke hoopau nei makou i ko makou kukulu mnnao ann (No ka Makee Alii,) ua nui, ua momona, ua ko'u pono ka puu o na Nupepa, n ua olu pono ka ohao no keia mau kumumanao a tnakou 1 waiho aku ai imua o na Nupepa, nia noia i ko laua manao. Eia hoi keia; e hoi hou ae kakou e nana no kela Pauku 35 o ke Kumukanawai, e like hoi me ka makou mea i hai aku ai, a ma ia Pauku 35 o ke Kumukanawui e noho nei, ua Hooiaio aku, ua Hooko loa'ku ko kakou Alii Nui Moi Kamehameha V., i ke nno ma--011 oua Pauku 35 la, penei noia : Aia ma kana Olelo Kauoha i hoolahaia mai ma ka Nupepa o ke Au Okoa, o ka la 1 o Mei i kaa hope aku nei, Buke 1, Helu 2, Aoao 2 eia Nupepa. Aia malaila e maopopo ai ia kakou ke nno oiaio o ua Pauku 35 la ; a nolaila, e hoi hou ae kakou ilaila e heluhelu ai, a e nana pono ai hoi i ke ano o ua Pauku la. i maopopo lea ia kakou, e like me ka makou mea e kuhikuhi nei. - A nolaila, mamu]i o ka noonoo nui ana, a me ke Akamai o ko kakou Moi llihia iloko o kona Ahn Kuknmnlu, ua hooholo ae oi, a ua kukulu hoi 1 keknhi Papa Hoohanohano i ka la 11 o Apenla i hala aku nei, i hana ia ma ka Hale Alii lolani, a ua kapaia ka inoa o ua Pnpa la, 11 Ka Papa Hanohano o Kamehanieha f." Aua oluolu maikai no hoi ka manao o ko kakou Moi Kamehameha V., i ka haawi ann i ka Hoohnnohano in o ka Papa Hanohano o Kamehameha 1., i ka poe noua na inoa malalo nei: •• Kka Nui.—H. R. H. Kekuanaoa, Lnna Nui o ka Pnpa. His. Excellency B. C. VVylUe. Kea Waena.—His, Ex. C. Hopkins. Hoa. C. M. ifobertsoDa. Hon. E. H. Al}en. Kea Lai.o.—His ? E|*. P. Kanna. Uas- Ex. P. Nahnplelpa, Hon. C. Kannina. Ho:i. L. Andrews. Hon. C. Kapaakeo.

Hon. D. Kalakaua. His. fix. J. O. D#ainis. Hon. C. C. Harris. His. Ex. C. de Varigny. Ka Right Rev. Bihopa o Honolulu, oia hoi Ke Kahuna o ka Papa." E nana mai kakou i ka Papa Hanohano a Kamehameha I. i kukuluia e ko kakou Moi Kamehameha V., e like me ke ano o ua Pauku la. A keia pule aku, e hoopuka aku ana no makou i ko makou manao wehewehe no keia Pnpa Hanohane, a e hoopuka pu aku ana no hoi makou i ka hua olelo maluna ma ke Poo o keia Papa Hanohano»?# like me ka kokakou Moi Kamehameha V. i hoike ai penei: "Ka Papa Hoohanohano o Kamehameha I." (Jlole i pau.)