Ka Nupepa Kuokoa, Volume IV, Number 43, 28 ʻOkakopa 1865 — He Kaao no ka Ahahui Hoolewaiona o na Holoholona. [ARTICLE]

He Kaao no ka Ahahui Hoolewaiona o na Holoholona.

Helu 4. Mahope koke ilio o ke noi ana a ka Ilio, ku koke ae la ka Pipi-waliine, a olelo mai !a imua o ke anaina e akoakoa mai ana, ua manao oia, aohe kanaka niaikai i ao ia a naauao e ae mai i ka hoikeike ana o ka wahine i na niho. Aka no ke kupinai mai o ka leo kahea, ua huki ia iho kona leo ilalo, a ma ia manawa koke no, ike ia aku la na papa niho e keke uiai ana a puni ke anaina, aolie mea like ma na hanauna kanaka i hoikeikeia elike me keia. Aka mamua nae o ka pau atia o 11 a minule elua o ka niho ana, he Jeo hnmumumu kai lohe ia aku mamua, a mahope iho, pu-a nui loa ae'la ka akaaka nui ana, aohe mea i nele i ka akaaka ana. O ka akaaka no ia mai ka mea nui a ka mea liilii. Ua hooiaio mai nohoi ua pipi-wahinn la, o ka niho inoiao, popopo u me ka hakahnka, he mea mau no ui inawaena o na kanaka maoli a me na holoholona e like pu ana me lakou. Aka o keia, he wahi mea uuku loa ia i ka hanauna e pii mau ana ke akainai i ka imi e hana i niho e like me ke kanaka. No ka mea, ua hana inua ia no mawaena o na kanaka, he nui wale 110 paha o ka poe i ike i ka hana hou ana i na niho, a hoopili ma kahi o ka niho i h&ule, a i oi ae ka maikai i ka niho mua. Noia mea, olelo ae la ia, aohe kaawale aku o ka manawa, ina e makemake kekahi e kui ae i kona mau niho, a hookomo hou mai i mau niho kui i imiia ma ke akamai o ke kanaka. Mamua iki o ka manawa i haalele aku ai i kona aina, ua loaa iaia he papa niho kui maloko o kona waha, aka, ma kekahi la a la-"' kou e holo ana i ka moai», hilinai aku la oia ma ka palekai o ka moku a pahemo wale aku la no na papaniho mai jkōna waha aku. Iloaa iho la ia a, waiho hakahaka' wale iho la no na pap% 4 niho. Maia wa, kamailio ae !a ka ilio, a hai ae la imua o ka halawai, me ka olelo aku, aohe ona kanalua i na pipi-wahine o Nu loka n me na kulanākauhale e ae o Amerika, ua hana lakou i ka pono o na holoholona hihiu, aohe hoi i hooikaika i ka pono kaulike no kekahi poe e akoakoa ana iloko o ka halawa'u No ka mea 0 ko na (ilio) haku o ke Kauka huki niho, ua olelo inai iaia, aohe kumu nui e ae c luku nui ia nei na kamalii e like me ka inu nna i ka waiu i ka manawa e inu pu ai me kela waiewia ino. % Ke noi a ke Tika. Apo aku la ka manao o Tika i kela mau manao i hahai ia ae la maluna, a noi akū la i ka uha e haawi aku ka aha i ke aloha i na pipi-wahine a pau no ko lakou iuku nui ana i na kanaka, a ua hooholoia me ka hel>ihehi nui. Ua olelo hou ae no hoi ia, o na holoholona a pau i noho me na kanaka, e'hoike mai lakou i ka lakou ike do na mea e pili ana i ka inu waiona, oini ua ike lakou i ko lakou mau kahu. Wehkwehe uuko ka pipi KAUO. (Ja kue loa au i keia halawai, " wahi a ka pipi kauo," a komo iloko o ka mahina i ka hoikeike ana aku i na poino i loaa ia'u a me ko'u poe hoahanau mai ko makou mau haku mai, i ka wa a makou 1 ona ai i keia wai ona. O ka men hookahi wale no kakou e manao ai, o keia niea !ie waiona, o ka hoopokole kana ha-

na i na ola kino, a me ka hoopoino aku i na ohana o ko kahu. Ka hoike a ka lio. " Ua nui ko kakou hoomanawanui ana wahi a ka lio," no ka mea, he kakaikahi wale ka mea ilike me na kanaka e hiki ke hoopau ae i ko lakou pilikia no ka inu ana i ka e!a a me ka waina. Aka, 0 ka hanauna e piha mau nei, ke kupaa mau nei no iakou ma ka inu ana i ka wai maoli. A ano, ua loaa ia kakou ka *va kupono e hoomau aku ai ka noho ana me ko kakou mau haku. Ina kakou fc ike ana ia lakou e hoomau ana i ka inu 1 na waiona, e pono e hana kakou i ruia, ina e Ike aku i ka inu a na haku, alaiia, e hookaawale kakou mai o lakou mai, i mea ai ka lakou hana a me na mea kaumaha a iakou e kauo. ana. No ka mea, aohe mea i manase hoohewa aku i ka lio, ke holo oia me ke kanakaona nma." KA OLELO HOIKE A K£ KAMELO. " Ina ua makemakeia ka waiona ma na walii a pau i mea e hoomama ae ai i ka nawaliwali, alaila e pono no ia kakou ke inu ia mea," wahi a ke Kameio, ka poe e lawe ana me na ukana kaumaha ma na wahi one e kokoke ana e hoopau i na wawae a me na wao akua. Aka o ka liaawi ana mai ia kakou i ka wai inaoli iloko o na la kakaikahi, aoie o kakou manao he wahi maikai iki. Ua hanaiia makou e na mea hua o ka nahelehele a me ka wai, ka mea e nakulu mau nei iloko o ko makou mau opu, a no kekahi mau hora ua hoolealea iho makou ia makou iloko o ka Paredaiso, pela e mama ai ko makou mau kapuai a e opiopi ai ko makou mau puuwai. Aka iloko o kekahi mau hora hou aku, ua kauo ia aku makou, a ma kahi a Jio makou mau kapuai e hehi aku ai, me he mea ia e hukihuki ia ana makou i ka mauna. Aoie no au e hoopahaohao i ke kauoha a ka mea naauao i kauoha ai i ka poe Nazarete, aoie o ka hookaawale waie ana mai mai ka inu ana i ka waina, aka mai ka hua waina punahelu pu mai kekahi. I\E KUMI7LAU PUAA. O 01110. "O ko'u hanauna, he poe akiaki a holoholo olelo lakou, wahi a ke kuinulau puaa nemonemo o Ohio, ma ka hai koke ana aku ano i ka puni inu waiona. A oia paha ke kumu a ke kunakn maikai o Nu loka i hai hope ami nei. Aka o na kumulau puaa o na aina kuaaina, he hoowahawaha ioa lakou i na waiona a pau. He oiaio, o makou ka poo iioohiaiaai i na mea a pau e haawi ia mai ana ia makou; no ia mea, i kekahi manawa, ua hoonuu aku makou i ka ai o kela ano 0 keia ano, a me na ai i huiia me ka waiona. Akn e kala mai ia'u; aole paha i pau loa na kumulaupuaa, e koe ana paha ko Nu loka. Aole au hilahila i ka hai aku imua o oukou i ka pono ole o keia mea make he waiona. Aole paha kakou 1 ike i ka poino nui i hookau ia iho maluna o na kanaka inu waiona. Ua lohe pinepine au i kekahi makuahine maiama keiki, oia hoi ka mea nana e malama kekahi ohana he umikumalua keiki iiilii. A manao oia e koala ia lakou no kekahi mau ia kaulana o ke Aupuni, oia ka ia eha o lulai, a i oleia o ka la paha e hoalohaioha ai i ke Akūa. A o-ka mea mau, na na kanaka pakeia ona ioa, na iakou e hele mai a pepehi ia kakou, a iole ae i ko kakou mau iii. Aole o kakou kue no ka pepehi ana ia kakou, no ka mea ua ae ia no kakou e make, mai ka mea mai nana i hana. Aka e kue kakou i ko kakou pepehi ia e na kanaka inu waiona, me na pahi loloa, a i ka wa e ai ia ai, e kue kakou i ko kakou holoi ia me ka waiona. Aoie anei e loaa mai ia kakou kekahi mea nana e pale aku i keia pilikia mai keiapAhahui mai. He LEO MALIHINI. I ka wa a na holoholona e hoike nei i ko lakou ike, ike ia aku la he popoki pepeiao manamana e kiai ana ma kapa o ke kio wai e lana malie ana, aia no nae ma kahi e pili koke inai ana i ka halawai. Ma ia wa iho olelo ae la oia, ua ike maopopo oib i ka wai e lana malie ana, a ua iohea aku hoi he leo nawaliwali i puka tnai, mailoko mai o ke kiowai, e olelo ana; " E hoike kakou i ka mea i ike ia! E hoike kakou i ka mea i ike ia\!. Aka, ua lilo kana mau oieio i mea ole. Ia wa koho koke iho la ka Aha i mau Komite, e nana aku me ko mau maka ike, i ike ia ai ka oiaio o keia mea. O ka inoa o na Komite o Aeko, o Lalena, a me Hoaka (Hawk). I kekahi la aku, ua hoike moi iakou i ka lakou mea i ike ai. Ua olelo mai lakou, ua lohe lakou he leo liilii loa mai kekahi

mai o na holoholona liilii loa i hiki ole i kekahi poe ke nana aku aike. Ka HAIOLELO A KA PuHi OLALI IMUA O ka Halawai c ' Ua waiho wale ia kakou, a ua ike oie ia no hoi i na manawa loihi i kaa hope ae nei," wahi aka Puhi olali. " E pono ia kakou e noonoo like ma na hana kulike i ke aloha me keia anaina e noho mai nei, a e haalele kakou ia kakou iho ma ka noho ana oka mana o kou Aupuni. Ua lohe mai makou ike aioha kuhohonu o kou hoopopilikia ia ana ame kou hoomanawanui ana ike kupaa ma ka inu ole ana i kela waiona make mawaena ona kanaka. Akā e hiki no paha ia makou ke hai aku i kekahi wahi moolelo inoino e pili ana i keia mea. O ko'u hanauna ponoi, nolaila inai au, ua imi mau lakou i ka viniga maikai, a aohe no hoi makou i ike i ko makou launa ij.ui ia mai ena iioaloha. I kekahi manawa, o ka mea mau o ka hoohui i ka viniga iioko oka barela me ke kiaha aniani i hoopiha ia i na kuiu wai o kela waiona make i kapaia he " Alakohola." Ua heiu ia e kekahi o ko kakou poe kakau mooleio kahiko, i kekahi manawa, oka nui o ka poe hana waiona i poho ma kekahi loko ma Alabani i Nu loka, a i make hoi, aole e emi iho maiaio iho o akahi haneri hiliona. Auwe ! Aole he lahui holoholona naauao e like me kakou nei i ka ike aku i ke ino o keia mea make. A mamua o ka hoolana ana'e o kekahi poe o keia Aha i ka inu ana o na holoholona, ke noi aku nei makou i keia anaina e noho mai nei, e hookaawale ae i kekahi ano o ka malama ana mai ia kakou, i ole ai kakou e haule pu aku iioko o keia mea luku nui. * {Aoleipau.}