Ka Nupepa Kuokoa, Volume IV, Number 42, 21 ʻOkakopa 1865 — Moolelo o Peresia mamua'ku nei. [ARTICLE]

Moolelo o Peresia mamua'ku nei.

1 ka makahiki 1258 o ka era Kristiano, auhulihia ke aupuui o ka poe Sarekena i ka poe Tata (Tarters.) A lilo ka hooponopono ana o Peresia i ka poe Tata no kahi mau manawa he nui. A mahope, mai lilo i na'lii ka hoomalu ana i ke aupuni; o Sopisa (Sophis) a me Sa (Shahs) na inoalii. O ka mua o keia mau alii, o lsemaela, he kanaka oia no ka ohana o ka poe Sarekena. Lilo ia ia ka Nohō Alii ma ka ikaika, a Noho Alii iho la oia i na makahiki he 23. 0 ka mea nuio keia mau Alii, o Sa Aba (Shah Abbas.) Noho oia ma ka Noho Alii i ka makahiki 1589. Kaua aku oia i ka poe Tureke a loaa ka lanakila maikai iaia. A ua lawe ae no hoi oia i na aina o ka poe Pukiki ma ka hikina. Aka, o ka mea oi loa o keia poe Alii, o Sa Heseni (Shah Husseyn ;) oia no hoi ka mea hope loa, aioi o ka pomaikai. Hoomaka oia e noho ma ka Noho Ahi i ka makahiki 1694. A halawai iho la o Heseni a me kona mau luna me na popilikia he nui, a kipaku ai oia mai kona Noho Alii ae. Mamua iho o kona wehe ana i kona papale Alii mai kona poo ae, hele ae la o Hesini ma na alanui o Isepahana, oia hoi ke kulanakauhale niil. Paiauma mai la na kanaka me na waimaka a me ka uwe kanikau. A hooluolu aku la ke Alir lokomaikai ia lakou. Hai aku la oia ia lakou, o ke Alii hou o Mamouda (Mahmouda,) aole ona aloha 1 na kanaka, e like me ia la (Hesini;) aka, ua ike no nae oia i ka hooponopono ana ia lakou a me ka hoolanakila maluna o na enemi. t A wehe ae la oia i kona papale alii, o kona wahi mea pilikia wale no ia, a aku la oia i kona poe kanaka. 1 ka makahiki 1730, lito ae la ka Noho Alii o Peresia ia Kouli Kana (Kouli Khan.) A kapa iho la oia iaia iho o Nadira Sa (Nadir Shah.) Oia ka mea lanakila kaulana, a make powa ia oia ma kona hale lole mahope mai o kona Noho Alii ana i na makahiki he 17. la wa i make ai o ke Alii, ua nui ke koko i hookahe ia ma Peresia. O na kanaka hanohano, makemake mau lakou e noho i ka Noho Alii, a e hoohui i ke anaina ma ke kaua huliamahi. Oke Alii Jsykja hope mai, ua oleloia he kanaka oia mamua o na'Lii mamua ae ona. Noho mau ke Alii ma ke kulanakauhale o Teherana (Teheran.) Aka, he Halealii maikai no kona ma Isepehana, i kapaia ka Halealii ona Kia he kanaha. Ua kokuaia kela kia keia kia e na liona kii pohaku mapela keokeo eha. Oke kino holookoa oua Halealii la i ka nana'ku, me h« mea la ua kapili pu ia me na moni, ke dala, a me ke, gula a me na pohaku makamae e ae. Ke hoopau nei au i ka moolelo o Peresia maanei. E like me ka lehulehu ona aina e ae ma ka hikina, i hoopuniia me na kaao lokoino, ke kaua, ka hookahekoko nna. 1 ka wa kahiko, ua hoomana na kanaka i ka la, aua kulou imua o na. kii. Aka, iloko o na makahiki he tausani a oi aku ua lilo lakou i poe manaoio ī ke Kaula wahahee ia Mahometa. Aole loa lakou i launa iki me ka manaoio o Kristo, ka mea i ao mai ia kakou e noho akahai, a e kala aku i kekahi i kekahi, a no ia mea, ua noho mai ka lokoino iwaena o lakou. He aina olulu maikai o Peresia, ua hoopuni ia oia e ka nani a me ke ala onaona o na faau ame na pua. Ona kanaka o keia wa, kaua loa e like me ko ka wa mamua. Oka poe waiwai noho no lakou ma na haie Alii nani, a o ka poe ilihune ma na pupupu hale lepo. Ua uuku ke Aupuni o keia wa ke hoohalike ia me ke Aupuni o Kereke (Xerxes). Peresepolisa (Persepolis) ke kapitala kahiko, keia wa ua lilo oia i puu opala o na mea i hoohioloia. A o keia mau mea i hai ia aku nei aole paha e makemake ia ana ke ano o ko Peresia; aka nae aole i pau loa i ka hana hewa. O na kanaka, ua makemake no i ka heluhelu a me ka hahai ana i na moolelo hoonaauao; he nui no o ia mau mea i kakau ia mai ia wa mai aua oi loa no ka nani. He mfekemake no hoi na na mele, a me he mea la, ua makemake i ka nani o ka noho ana, a rae ke aloha i ka pono.