Ka Nupepa Kuokoa, Volume IV, Number 42, 21 October 1865 — Page 1

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

           

BUKE IV.      HELU 42.       HONOLULU, OKATOBA 21, 1865.           NA HELU A PAU 203.

 

"KA NUPEPA KUOKOA,"

HOOPUKA MAU IA MA HONOLULU

I keia Poaono keia Poaono.

$2.00 no na mahina he

UMIKUMAMALUA,

$1.00 no na mahina eono,

ME KA HOOKAA MUA MAI.

 

KA OLELO HOOLAHA -aole i oi mamua o 10 laina no ka hoopuka hookahi ana, $1.00; alua komo ana, he $1.60; hookahi malama $2.00.  E uku mua ia mai ke dala o na olelo hoolaha a pau e hoounaia ana mai e pai.

@ -he hapalua dala ka uku no ka aoao hookahi o ka papa leta, oia hoi 4 keneta no ka lalani hookahi -penei: he @ lalani, $1.00: 50 ialani, $2.00; a pela'ku.

@ NO NA OLELO HOOLAHA -ka uku pepa, a me ka uku o ke Kanikau, e haawiia no ma ka lima o na Luna o ke @ a i oleia, e hoouna mai ia Kauka Kulika.

O KA KAU PEPA A PAU E HOOKAA MUA MAI NO -aole e kauia @ mua o kekahi haole a kanaka maoli paha, ma ka inoa o ka @lawe pepa ke ole e hookaa e mai mamua.  E pono hiipoiia keia mau rula, no ka mea, he emi no ka auhau no @ nupepa.

NA KE KEENA O KA NUPEPA KUOKOA -ma ke kihi hema o ka Hale Hookipa Laina (Sailor's Home.)  O na hora kana, @ ka e @ kakahiaka, a i ka ha o ke ahiahi.

L.H. KULIKA. (Luna Hoopuka.)

 

KA "NUPEPA KUOKOA."

@ published in Honolulu

EVERY SATURDAY,

$2.00 per annum, or. $1.00 per six months, in advance.

 

ADVERTISEMENTS not exceeding 10 lines, inserted once for for $1.00; twice for $1.50; and $2.00 for one month; all advertisements must be paid for in advance.

@ will be charged 1.00 per page, or 4 cts. a line.

PAYMENTS FOR ADVERTISEMENTS, Subscriptions or Kanikaus, may be paid to any of the Agents of the Kuokoa , or may be enclosed in a letter to the Publisher.

ALL SUBSCRIPTIONS must be PREPAID.  No names, either of foreigners or natives, will be inserted on the subscription @ until paid for.  This rule must be strictly adhered to on account of the low subscription price.

KE OFFICE OF THE KUOKOA is in the South corner of the Sailors' Home.  Office hours from 9 A.M. to 4 P.M.

L.H. GULICK.  PUBLISHER.

 

@ Volume I, II, and III of the KUOKOA, bound, for sale, 43.00 each.

@ Persons having complete sets of the above, can have @ @ by paying $1.50 each.

 

JOHN H. PATY!

Mea Hooiaio Palapala,

Honolulu, Pae Aina Hawaii.

AIA KONA KEENA HANA MA KA HA@ o Bihopa ma.                        195-6m

 

Ua Makemakeia.

HE KANAONOKUMAMAHA (64) KANAKA @ no na maia ko, a pela aku.  he kauakolu@ ma dala ($35.00) a hiki i ke kanahiku ($70.00) na dala @ @ manao ka mea paahana e ohi pela.  A e kakau@ @ A@like maopopo loa i ku i ke Kanawai, na @ @ ia mea @aahaua..

E @ J. Malunikoo a i kona poe Hui paha ma @ @ kuai ulu, ma uka iho o ka huina o Alanui @ @ Alanui Nuuanu ma kahi i kapaia ka @apo o Pokele.

J. MALUAIKOO,      O ka oukou Kauwa.

Honolulu, Augate 22, 1865.               195-2m

 

KA BUKE UNUHIOLELO A ANERU!

UA KA A UA BUKE NEI.  E HOIKE ANA I @ @ na @ olelo Hawaii, a ku kuai ia nei ma ka @ @ o Wini.  Elua ano o ua Buke ia ma ke kuai @ @ Dala ko kekai@ $6 Dala o kekahi.  Eli@ @ kuinamaiwa aoio iloko o keia BUKE @ ua piha loa i ka momona o ka naauao.

H.M. WINI,   Mea Hoopuka

Honolulu, Mei 22, 1865.

 

S. KUPANEA.

J.W. KEAWEHUNAHALA.

Loio ! Loio !

 

KE HOOLAHAIA'KU NEI I NA KANAKA a pau o keia Aupuni, ua makaukau na mea nona na @ @ e Kokua, a e lilo hoi i LOIO no na mea a @ @ i ka hihia, a e pale ana no kekahi hihia imua o na Aha Hookolokolo o keia Aupuni.  He mau mea lana i aoia @ @HANA HOONAAUAO ma ke Kulanui o LAHAINALUNA, a ua aoia hoi ma ka OIHANA Kanawai, a me ke kakau @ i na Palapala o keia ano keia ano, e ka Mea Hanohano G.M.ROBERTSON (LOPIKANA.)  A o ko laua Hale Oihana, @ @ o ka huina o ke Alanui Hotele a me Maunakea @ Honolulu, Oahu.

Honolulu, Oahu, Feb. 6, 1865.                       167-y

 

HALE PAI KII.

AIA KO'U HALE PAI KII MA KA HALE e pili ana me ka Hale Leta, maluna'e o ke Keena Pai o ka "NUPEPA KUOKOA,"  Ua emi loa ke kumukuai o na kii.

H.L. CHASE (Keiki)  Mea Pai Kii.

174 1y.

 

Na Buke i Pai ia e ka Papa Hawaii.

Eia na buke kuai, a me ke kumukuai.

 

Baibala nui no na Awai o na Halepule,          $4.00

  "        Ohana, ano nui, me na kii,                    2.00

           a me na Moohana,                                 5.00

  "        Ohana uuku iho, me na Moohana,

            ili ulaula,                                                1.00

  "        Ohana, me na Moohana Wale no,          621

  "        Okoa,                                                       50

Kauoha Kahiko, i paiia i ka M.H. 1838,              25

Kauoha Hou, me ka pepa lahilahi o waho,        12@

Kauoha Hou, hapa haole (Haw.Eng.)                  25

Haiao,                                                                   25

Hele Malihini Ana,                                               25

Wehewehehala,                                                    26

Lira Hawaii,                                                         25

No ko ke Akua Ano,                                            25

Lira Kamalii,                                                        25

Kumaumua Hou,                                                12@

Moolelo Ekaleisia                                                 50

Hoike Palapala Hemolele,                                    25

Himeni Hawaii me na Leo Mele, 1834,               25

Ninauhoike,                                                        12@

Ui Kamalii no na Kula Sabati                            12@

            Eia na buke i haawi walei a.

Haawina Baibala.

Ui.

Na Dawida Malo Kumumanao.

Ka Olelo Ao Liilii.

Ka Moolelo o Batimea Puaaiki.

L.H. Kulika.

Kakauolelo o ka Papa Hookolo ka Ahahui Euane @ a Hawaii.

 

Ka Nupepa Kokoa.

 

Ka Hoomana Kahiko.

HELU 24

 

Ke Umikamalii.

            O ka umikamalii ana, oia no kekahi hana aloha ole a na mak@ i na keiki, a he hana ino loa no ia ma Hawaii nei, mai ka wa pouli mai, a he mau anoano no koe e koe mai nei a hiki i keia wa e noho nei.  Ma ka ninaninau ana i ka poe kahiko ka poe i hanau, a i ike i ke ano o ka noho ana o na kanaka o ka wa i hala.  He elua no ano o ke umikamalii ana.  1.  Ke umikamalii i ka wa iloko o ka opu.  2.  Ke umikamalii iwaho i ka wa e hanau mai ai.

            1.  Ke umikamalii i ka wa iloko o ka opu.  Ina ua hapai kekahi wahine i ke keiki, ina he keiki manuahi, a ina he keiki no na ke kane ponoi paha, alaila, ina ua makau ka wahine no ka loaa o ke keiki ma ke ano manuahi, a ina paha ua ukiuki ka wahine no ka haalele o kana kane ponoi iaia, alaila, penei e umi ai -He omilo, a he hoene.  O ke ano oia, he ipu awaawa, a he muo lai a me ka paka, oia ka mea e make ai.  O kekahi hana hou o ka hapai o ka wahine; hapai i ka pohaku ma kona opu e olokaa'i, pela no e hana'i a make ke keiki.  He lomilomi no kahi hana e make ai.  O keia umikamalii ana, oia ke umi i koe mai a hiki i keia wa.

            2.  Ke umikamalii iwaho i ka wa e hanau ai.  -A hanau ke keiki, o ke umi ia iho la no ia a make.  Eia na kumu e maopopo ai ia umi ana.  Ina he kane ka kela wahine i hanau ai i ke keiki, ua ukiuki ka manao no keia lilo ana o kana kane, nolaila, ua pepehi ia ke keiki no keia kumu.  Eia hoi, i kekahi wa e hanau mai ai ke keiki, e noho pu ana no ka makuahine me ka makuakane, ua pepehiia no no ka luhi loa i ka hanai ana, no ka nui loa o na keiki, a o kekahi hoi, no ke ino paha o ke keiki, ina he kukue, a he mea ino e ae.  Pela no ina he wa kaua, ua umi ia no no ka makau i ka uwe ae loheia mai, o ka huliia mai la no ia a loaa make.

            Pela au i lohe mai ai i kekahi kanaka ma Waikapu, ua olelo mai oia i kona umi ana i kona kaikaina; a o ke kumu oia pepehi ana, no ka luhi i ka hanai.  Oia iho la.

S.N. HOLOKAHIKI.

 

Na hana a Poka ma Nuuhiwa.

 

            Ane puka ole ka leo o Keakanui no ka nui o ka olioli.  I ko lakou nei hiki ana i kahi kiekie loa o ke alanui, hoomaha iho la makou me ka halo hou mai ihope, a o ka ike hope ana paha ia, me ka minamina no nae i ke kahawai a lakou nei i kaua ai.  O ke kahawai no hoi keia a lakou i komo mai ai e waiho ana me ka nani a me ka maluhia o na makaainana, aka hoi ke ike ia aku nei ka pohina o ka uwahi o na kulanakauhale he umi i pau i ke ahi, a ua paa na pali o kela aoao mai i na Taipi i pau aku i ke auhee.  Moe lakou nei ia po me na Hapa, a ua nui ka lokomaikai o na Hapa ia lakou nei, a i kahi la ae hiki lakou nei i ke kulanakauhale o lakou, i ka hele ana ekolu po elua la a he kanaono paha mile a lakou i hele ai wahi a Poka, ma na wahi aole i hele ia mamua e ka haole.  Mai loihi kekahi mau mea kino ikaika o na haole no ka nui o ka luhi, a hookahi i make iloko o ka lua o ka la mahope iho o ka lakou hoi ana mai.  Hoouna hou ia ka elele i na Taipi, a i keia manawa kokoke pau ko lakou nei makemake.

            O ko na Taipi makemake nui i pau ke kaua ana, a ae lakou e hopuhopu mai i na puaa he 400 a e loaa aku ia lakou na makana mau.

            Hoi mai la ka maluhia ma na wahi a pau o ka mokupuni, a hookahi no Alii o na Taipi iwaena o lakou iho i ka hele mai e hoolilo ia lakou i poe kauwa haahaa nana.  A hoopaapaa i waena o lakou iho e lilo i mau keiki a i mau moopuna a pela aku no o Poka, a pau ia, i mau hoahanau a i mau pilikoko wahine nana.

            Hookahi paha mahina me ka hapa ka noho ana o Poka a holo i ka la 12 o Dekemaba  me na moku o Essex a me Essex opio koe iho ekolu i koe o na moku i pio mai iaia a me ka papu malalo o Lieut Gamble me na haole he 20 a me na Pikimana elua.

O ka hopena o ka moku Essex ua ike lea ia ia e na mea a pau.

            O ka nalo ana aku nei no ia o Essex, a hoomaka na kanaka i ka aihue a me ka hoohaunaele.

 

            Lawe o Lieut Gamble iuka i kekahi poe haole i makua no na kanaka a nohomalie iho la.  A aneane kipi kahi poe haole, 4 haole i mahuka ma ka waa huelopoki a koe he 18.  I ka la 12 o Aperila, a hoomakaukau o Lieut Gamble e holo no kona lohe ole ana mai ia Poka.  I ka po nei olohani na kela oluna o ka moku Serinpapatam, eha moku Beritania, eha poe Beretania a me na Amerika eono oluna o ka moku.  Ike ia iho mahope o Williams ko Beretainia maheleolelo ka mea i paipai i keia olohani; a nana no hoi i paipai na kanaka maoli e kaua mai i ke kulanahale o na haole i make ai na Amerika 3 a i eha ai hookahi.  Koe iho la ewalu wale no lakou nei a eha wale no o ia mau mea i hiki ke lawelawe.  Ia ahiahi puhia ia i ke ahi ka moku "Greenwich" a ia po okiia na kaulahao o ka Sir Aneru Hammand a hiki i waho o ke kai hohonu me ka nele i ka heleuma a me na waapa a me na palapalaaina.  Hiki no nae ia Hawaii nei iloko o na la he 17 lilo nae i pio i ka manuwa Beritania, Herub ma Oahu, a ilaila ka lohe ia ana o ka hopena o ka Essex.

Aole no i pau ka manao o ka poe Nuuhiwa i keia wa ia Poka a e mau ana no iloko o na hanauna he nui wale.

            Iloko o na makahiki he nui wale ma ia hope iho kapaia e lakou na kanaka Amerika he poe kanaka o Poka.  A ua hooko i ko lakou ukiuki maluna o na mea a pau e hiki ana ia lakou e ku ana malaila.

 

No ka Mahiai.

 

            Ua kamailio aku au ia oukou e na hoa mahiai, i na mea e mau pono ai na mea kanu i ka wai, oiai na la wela ua ole o ke Kau.

Eia no:

            1.  O ke poi i lepo me ka opala.

            2.  O ka hoowali hohonu i ka lepo me ka palau; a i ole ia, e paeli hohonu i na makalua me ka oo.

            3.  O ka waele mau i ka nahelehele, ka mea e omo mau ana i ka wai, a nele na mea kanu me ka maloo.  Ina uhuki oukou i kekahi nahelehele uliuli a palahalaha loa, a paeli iho malaila, e loaa auanei ia oukou ua maloo, puupuu, apaapaa paha ka lepo, no ka mea, ua pau ko laila mau i ke omoia e ke aa o ka nahelehele.

            4.  Eia ka ha o ka mea e mau ai ka lepo, o ke kipulu, e manao ana he mea wale no ia e momona ai ka lepo, a ma ona hoi na mea kanu, e ai ana ia momona; a nolaila ka uliuli o na mea i kipulu ia.  A pela io no hoi, aka, e loaa ia kakou na pomaikai elua no loko ae o ke kipulu.  O ka momona o ka lepo akahi, a o ka mau o ka lepo alua.  Ua mau no ka pulu wai o ka lepo i kipuluia ke ua, a ke ua ole paha malaila; no ka mea, ua hihia pu ka wai me ia, i ole nou ia ilalo, aole hoi mahu ae iluna i ka la.

            Aka, ke ninau mai nei paha oukou ia'u, "Heaha ke kipulu?"  Eia no ia, ka nahelehele, ka opala, ia mea'ku ia mea'ku i ulu mamua, a ua popopo, a ua palahe, a lilo hou i lepo.  Eia ke kumu e mau ai ka pulu wai ma kahi kipulu, ua makalii loa ka lepo kipulu.  O ka lepo maoli, he pohaku, a he puna paha i anaanai ia a makalii iki; helelei koke nae ilalo ka wai i nininiia maluna o ke one.  O ka wai ma kahi lepo maoli, ua mau iho no no kona makalii iho i ko ke one.

            Aka, ma kahi i awili ia ka lepo kipulu me ka lepo maoli, ua loihi loa kona manawa puluwai, ua hihia pu ka wai me ia, aole hiki ke kulu iho ilalo, aole hoi i ka la ke uhuki ae iluna, a ua lealea loa na mea kanu a kakou e omo ae ia wai, a ulu ae, a uliuli ke nana aku, a hua hoi, pahaneri a keu aku.

Na LUHUA.

 

Eia ka ka moolelo o ko makou haalele ana ia Ebon a holo mai i keia kihapai hou i Namrik nei.

 

            E na makamaka iloko o ka Haku ma na ekalesia a pau mai Hawaii a Niihau.

            Aloha oukou.

            Maloko o ko kakou Nupepa, ka elele mama e maalo mau ana i o oukou la, e ike ai oukou i ke ano o ko makou noho ana, a me ka kakou hana misionari ma keia kihapai hou a ko ke Akua lima i alakai mai ai ia makou, oia o Namrik nei.

            Ua haalele makou i keia hikapai ia Ebon, he kihapai uliuli, ua kahe mau ia e ka muliwai o ka ke Akua olelo, a ua kupu maikai na laau ma kapa muliwai, a ua hua mai i ka hua e like me ka makemake, a ua olioli pu ka manao o na paahana a ka Haku.  Ua kaawale mai mokou i ka la 9 o Novemaba, 1864, ua haalele i na hoa paahana, me na hoahanau, a me na haumana a pau, a ua hele mai makou e like me ka leo kahea o ke Akua, e noho, a hana i kana hana ma keia kihapai hou.

            Mamua o ko makou kau ana iluna o ka moku, ua malama mua makou i halawai hui hoomaikai i ke Akua, akoakoa pau loa mai na hoahanau, na haumana pu  a pau, a ia'u, me D. Kapali ka hai manao, kokua o Rev. B.G. Snow, launa mai no ka Uhane o ka Haku, pau i ka walania na naau, a hanini pu na waimaka o na haumana, me na hoahanau, no ke kaawale o kekahi kumu a lakou.  I ka pau ana o ka halawai, iho nui aku makou ma ke awa, a i ko makou kau ana iluna o ka waapa, ku mai la o Rev. B.G. Snow, me Mr.H Aea, a me na hoahanau na haumana pu a pau, a himeni mai i kahi himeni misionari ma koonei olelo; pau hou makou i ka waimaka, me ke eehia maluna o ka ilikai, i ka wa e holo ana ka waapa.

            I ka hora eha o ke ahiahi o ka la i oleloia maluna, haalele makou i ke awa o Ebon, a holo aku ma ka lewa o ka moana; a i ke kakahiaka o ka la 11 o Novemaba, ike aku la makou i ka mokupuni o Namrik, e uliuli mai ana ka lau o na laau ma ka hikina akau mai o makou aku, a no ka maikai o ka makani, aole i emo hiki aku la makou ma kapa o ke kohola palahalaha ma ka aoao komohana o keia mokupuni; no ka mea, he kohola palahalaha ke hoopuni ana i keia mokupuni, aohe awa kahi e komo aku ai ka waapa iloko o ka aina i ka wa kai maloo.  A o ka aoao komohana o keia pae aina, kahi pono i ke ku moku, a me ke kalewa moku, a i keia mokupuni, aohe wahi ku moku, he kalewa wale no; a no kahi ku moku ole, he hikiwawe ka holo o ka moku mai anei aku.

            I ko makou wa i kalewa ai ma ka aoao komohana, nui na waa liilii i holo ae, iluna o ka moku na kanaka, lohe makou i ka lakou olelo, aole o lakou makemake i na misionari o pau lakou i ka make; aka, ua kokua mai no ke Akua e hoike i kana hana iwaena o keia poe, ma kona hookomo ana i ka manao hookipa iloko o kekahi mau  alii, a ae ia makou e noho ia nei, nolaila, ua lele mai makou me komakou mau ukana pu iuka nei.

            Eia ke kumu i manao ai na kanaka, aole na na misionari e noho e keia aina, o ko lakou manao ana, i make na kanaka o Ualana a me Ebon i ka mai, na na misionari i lawe mai, nolaila lakou i manao ai, aole e noho na misionari i keia aina.

Ua hookipaia makou e na kauwa a ka Haku, ma ka hale o na Kapena  o ka Hokuao kahi i noho ai; a i ka la 12, oia ka Poaono, hui makou me na'lii a pau elima ko lakou nui, e kuka no ke kuai i apana aina, a no ka hana hoi i hale no makou; ua oluolu no na'lii a pau, a ua haawi mai lakou i apana aina kuai, a o kekahi alii, ua ae e hana i ka hale.  A ma ia la no maua i ninau aku ai i ko lakou makemake e lohe i ka olelo o ka Haku ma ka la Sababati ae, ua ae mai na'lii, a ua haawi mai hookahi hale nui kahi o makou e akoakoa ai e malama i ka hana a ka Haku ma ka la Sabati.

            A i ka la 13 ae oia no ka la Sabati, malama makou i ka hana a ka Haku, a nui no na kanaka me na'lii i akoakoa mai, ua elua haneri paha a oi aku.  Eia kahi mea kupanaha, noho malu no lakou me ka hoolohe, aole holoholo a pau ka wa pule, aole no hoi walaau.

A ma ke kolu o ko makou Sabati i keia aina, ua hoomaka makou e ao aku ma ka Buke A, nui no ko lakou makemake i ke ao kula, a ua mau no ko lakou makemake i ke ao kula a hiki i keia wa; ma na la Sabati nae ko lakou la akoakoa nui mai, a i na la noa, piha no lakou i ka hana.  Aole nae makou i ao nui ia lakou ma na loa noa, iloko o na malama elima mai ka hapa hope o Novemaba a ka hapa mua iho nei o Aperila, no ko makou hemahema i ka hale ole; a i ka la 10 iho nei o Aperila, hoomaka ko makou kula ma na la noa.             Iloko o na malama i kaahope aku nei, aole makou i hoopilikiaia, aole no hoi i keakeaia ka kakou hana misionari ma keia aina hou a ko ka Haku lima i kuhikuhi mai ai, e noho, e mahi, e elieli, e kipulu, a e lulu, a o ke Akua no ka mea hiki i hooulu.

            Ke manao wiwo ole nei na paahana, e hooikaika a hiki i ke o-o ana, a ke manaolana pu nei no hoi, e kokua mai no ke Akua i kana hana ma keia kihapai, aole nae ia kakou ka ike i na wa, a me na manawa.

            Oluolu no na'lii o keia aina, a oluolu pu na kanaka ia makou, ke launa mai nei, aka, ma ka lakou mau mea ai ke kua mai, pii no ke kumukuai.

            Uuku iho keia mokupuni ia Ebon, a pela no na kanaka, a i ka manao wale i keia wa, o ka nui o na kanaka e noho nei, maluna aku paha o na haneri ekolu; aia no nae kekahi poe me kekahi mau alii holo moana, aia no i na aina e kahi i noho ai.

            Ua puka mai nei o Lomari ke alii nui o keia pae aina i ka la 18 iho nei o keia malama, a ua lohe makou i ka lono ma ia huakai, e pau hou ana na'lii me na kanaka o keia aina i ka holo i Ebon me Lomari, e hui pu me Iemata ke keiki a Lomari ko Ebon alii, e kuka pu no ka holo aku o na'lii me na kanaka maluna o na waa i Alile, e kokua ia Drime ke alii o Alile, e kaua ia Mejro kekahi mokupuni ino, puni kaua, a pepehi kanaka iwaena o keia pae aina; no ka mea ua kauoha mai o Drime ia Iemata e kokua aku.  A ke naueue nei na kanaka no ka holo aku mamuli o ke kauoha a na'lii o keia pae aina.

            Ke nonoi aku nei au ia oukou e na kauwa a ke Akua, e nonoi nui aku oukou i ka Haku nona na kihapai o ke ao nei, e hoopau i ke kaua, a me na haunaele a pau.

            Eia hou ua paa iho nei ko makou hale hou, ua hoomakaia kona hana mai ka la 18 o mai o Novemaba, a ka la 17 iho nei o Maraki paa, kokoke alima malama ka hana ana; a i ka la 22 o Maraki, hoi mai maua iloko nei, aka, o D. Kapali ma, aia no ma kekahi hale kahiko a na kamaaina i hana'i kahi i noho ai.

            Ke lana nei no ko makou manao, e malama i ka hana o ka Haku ma keia kihapai, a ke lana pu nei no hoi ka manao, e lawe hou aku i ka ka Haku hana ma kekahi kihapai hou, ke kahea hou mai ka Haku i kekahi o maua.

            Aohe a oukou mea e kaumaha'i no ko makou nawaliwali, a i ole, no ko makou hoopilikiaia mai paha e na kamaaina ma na kino, no ka mea, "o ke Akua ka puuhonua a me ka ikaika o kakou, a he kokua kokoke loa hoi ia i ka wa popilikia," ua hoopaa mai no ia i ka waha o na Liona, i ole e nahu mai.  Aka, hookahi mea a oukou e nonoi nui i hoolaia na Uhane o ko kakou poe makamaka i ka leo o ka kakou pule, a me na hana a ka Haku ma o makou nei. 

Aloha oukou.              J.A. KAELEMAKULE.

Namrik, Maikonisia, Oct. 17, 1865.

 

Ka Ahahui Euanelio o na Ekalesia o ka Mokupuni o Oahu nei.

 

            Halawai ka Ahahui Euanelio o ka Mokupuni o Oahu nei, maloko iho o ka Luakini Hoolepope hou ma Waianae, i keia la 10 o Oct., A.D. 1865, e like me ka hoopanee ana.

            Hoomaka mua ia ka hana me ka Haiao, na Rev. J. Bikanele.  Aia ma Isaia 1:3 ke poolelo penei:  "Ua ike no ka bipi i kona haku, a o ka hoki hoi i kahi hanai o kona kahu, o ka Iseraela, aole i ike mai ia'u, aole i malama ko'u poe kanaka."  A pau ia, he lulu dala kokua iho mahope, no ka luakini hou malaila.

            Kohoia o Rev. A. Kaoliko i Luna Hoomalu, a o Mr. Z. Poli hoi i Kakauolelo.

            Heluheluia kekahi palapala Aloha i keia Aha, no ka Ahahui mai Hawaii Hikina, i kakauia e Rev. T. Koana.

            Hooholoia.  - E Kakau na Kahunapule i ko lakou mau inoa malalo iho o ke Kumukanawai o keia Ahahui, a ua kakau koke iho lakou.

            Heluheluia kekahi palapala no ka Ahahui o Hawaii Hikina, e hookuu aloha ana ia Rev. O.H. Gulika, no kona hele ana mai i Oahu nei; a ua hooholoia, e liloia i lala no keia Aha.

            Kohoia na Komite.  - He Komite no na hana haipule, Komite imi hana, a he Komite imi kumumanao no hoi, no kela halawai o Feperuari e hiki mai ana.

HOOPANEEIA KA HANA A AHIAHI HORA 2.

            Hora 2 P.M.  - Hooliloia kekahi hapalua hora i manawa haipule i ke Akua.

            Hoike mai o Rev. H.H. Pareka no Kawaiahao, a o W.N. Pualewa, no Kaumakapili.

            Hooholoia.  - No ka likeo le o ka hana ana o ka Ekalesia o Kaumakapili, me ka makemake o ko lakou Kahu, a me keia Aha, nolaila hoi, e hooholoia, e paipai aku keia Aha ia Ekalesia, e hana pu me ko lakou Hope Kahu, ma na mea ano nui a pau loa me ka oluolu.

HOOPANEEIA KA HANA APOPO HORA 9.

            Kakahiaka Poakolu, Oct. 11, A.M.  - Hoomakaia na hana o keia Ahahui, me ka hoolilo ana i kekahi hapalua hora i manawa haipule i ke Akua, e like me kekahi rula o keia Aha i hooholoia.

            Heluheluia ka moolelo o ka halawai o nehinei, a ua aponoia no hoi.

            Hoikeia ka noho ana o na ekalesia o Ewa, Waianae, Waialua, Hauula, Waikane, Kaneohe, Waimanalo, a me Wailupe e na Kahu o lakou.

            Heluhelu mai ke Kakauolelo i ka palapala hoopii no Wailupe, a me Waikane, e noi ana ia Z.Poli i Kahu no lakou, a me ko Hauula hoi, e noi hou mai ana ia Rev. M. Kuaea, e hoi hou aku i Kahu a i Kahunapule hoi no lakou.

            Hooholoia. -  E lilo o S. Waiwaiole i Kahu no ka Ekalesia o Waimanalo, e like me ka lakou noi ana, a e hookahunaia oia ma ka la 16 o Novemaba o keia makahiki.

            Hooholoia.  - E kohoia o Rev.H.H Pareka opio, a me Rev. B.W. Pareka, Rev. L.H. Gulika, Rev. M. Kuaea, a me Rev. A. Kaoliko, i mau Komite nana e hooko keia hana.

            A ma ia hope iho, ua lilo ka noonoo ana o ka Aha i na palapala hoopii elua, mai ka Ekalesia mai o Wailupe, a me Waikane, e kahea mai ana ia Z.Poli i Kahu Ekalesia no lakou.  Mamuli hoi o ke kuka loihi ana, ua hoohololoia, e apoao aku ka Aha ia palapala, a e lilo o Z. Poli i Kahu Ekalesia no lakou.

            Hooholoia.  - E lilo na Komite hooko, no ka hookahuna ana ia S. Waiwaiole, a o lakou no na Komite no ka hookahuna ana ia Z. Poli, ma Waikane, ma ka la 15 iho no o ka malama o Novemaba, o keia makahiki 1865.

            Hooholoia.  - E noho o Z Poli, a me S. Waiwaiole, ma ko laua mau kihapai iho, no na makahiki elua.

            Noi mai hoi o Rev. M. Kuaea, ua kohoia o Rev. H.H. Pareka, Z. Poli, P. Naone, i mau Komite e hele, a e kuka pu me na hoahanau o ka ekalesia o Wailupe.

            Hooholoia.  - E lilo Aha i ka noonoo ana i ka palapala hoopii o ka Ekalesia o Hauula, e noi mai ana ia Rev. M. Kuaea.  Kohoia he mau Komite noonoo i ka palapala hoopii o Hauula.  Eia na Komite i kohoia, Rev. J. Bikanela, Rev. L.H.Gulika, a me Mr. S. Waiwaiole.  HOOPANEEIA KA HANA HE HAPALUA HORA.

            Hora 1 1-2 P.M.  - Hoomakaia ka ha na, me ka hoike a ka Luna Hoomalu o ke Komite noonoo i ka pono o ka palapala hoopii o Hauula, e noi ana ia Rev. Kuaea, e hoihoi hou i Kahu no lakou.  A ma ke noi hoi a W.E. Pii, e apono aku ka Aha i ka hoike a ke       Komite.  Hooholoia, a penei e heluheluia'i ua olelo hooholo la:

            Ua hui ke Komite, a ua kuka hoi no na palapala hoopii o ka Ekalesia o Hauula mai.  O kekahi palapala, ua nana ke Komite a ua ike, ua ano like na hua oia palapala, nolaila, manao ke Komite, na ka lima hookahi i kakau ia palapala, nolaila, ua hoahewa ke Komite ia palapala, a ua kapae iho.  O kekahi palapala, he palapala maopopo, a ua hoapono aku ke Komite i ke kahea ana mai o ka Ekale sia o Hauula, ia Rev. M. Kuaea, e lilo mai i Kahu no lakou, nolaila hoi, ua hooholo lakou penei:  -E ae ia ka palapala noi a ka Ekalesia o Hauula, ia Rev. M. Kuaea, e lilo mai i Kahu no lakou no nana makahiki elua' ke oluolu mai ka Ekalesia o Waialua, e hookuu ia ia mamua'e o ka pau ana o ka manawa i hoonohoia'i…