Ka Nupepa Kuokoa, Volume IV, Number 40, 7 October 1865 — Ka Moolelo O Heneri Opukahaia. [ARTICLE]

Help Learn more about this Article Text

Ka Moolelo O Heneri Opukahaia.

„ HELU 5. Konahiki anai Amerika a noho oia ma JV*ti Hauena f iVcw Haven) a ma Torinifoda (Torrinford) " Hiki makou i Nu loka i ka mukahiki 1809; noKo makou a hoia knhi mau pnle, a niahope mai o ka paa ana o ka waiwai oka mpku i ke kuaiia e ke Kapena, alaila haaiele iho )a na luina a makou a hoi akula kela mea keia meo i ko lakou wahi iho. Noho «o maūa me Toina kuu wahi mokkmaka, me ke Kapena iluna o ka moku. ī kekahi ahiahi, hele mai ia kekahi mau Keonimana elua iluna o ka moku e ike ai ia maua. I ka pau ana o ke kōmailio ana a makou, koi mai la laua ia meua e hele pu mftua iloko o ka

| hale hunn lealea, e hoikeike mai ai ia | maua i na mea liou. O ko maua hele i aku la no ia me laua a hiki ilokoo ka haI le lealea, i nana aku ka hana, aohe kana- : ka mai he ai, oole au i ike i ka lehulehu I o na kanaka e like me ia mamua. Noho 1 maua a ahiahi hoi maua ilnna o ka moku. : Ia kakahiaka ana'e, hiki hou ana no ua : mau Keonimana nei, a kof hou mai In ia | maua e hele hou me laua ma ko loua \vaI hi; ia awakea ne. O ko maua hele no ' hoi ia a hiki i ka hnle noho a liu wale ; | nalu wale iho la no au iloko o'u i ko'u ! ike ana aku e ai pu ana na wahine me I na kane, a he mea ano e ia ia'u." | " A hala keHii inau la, o ko makou | haalele iho !a no ia i ka moku me ke Ka- | pena, a hoi pu aku la maua me Kapena j Birinitinala (Captain ma kona | wahi ma Nu Havena, oia hoi kona wahi | i noho ai. Noho pu wau me ia no kahi I' mau manawa malaila. Ma keia wahi au i i launa nui ai me na haumana o ke Ku- ; lanui. A na keia poe haumana manaoio i hai mai ia'u no ke ano o ke Akua,a | nui aku mamua o ka'u mea i lohe ai maniua ; aole nae o'u ike i ka ōiaio oia mau mea i hahai ia mai, no ka meā, ua naauj po loa au. He nui wale nn manawa a'u i makemake ni e lohe hou aku i kahi mau | ano hou aku o ke Akua ; aka, aole loaa j ia'u o kekahi mea nana e wehewehe mai. ! Hele no wau i na halaWai he nui ma ka | la Sabati; eia nae kapilikia, aole hoomaopopo o'u i lia ke Kahuna, he wahi mea uuku o ka olelo 6eritania i hiki ia'u ke hoomaopopo, a ke kamailio. O Toma hoi o kuu wahi makamaka, hele no oia i ke kula i kekahi o na haumana o ke Kulanui ; mamua o ko'u manao ana e hele i ke kula. Lohe wau i kekahi moku e makaukau nna e holo mai Nu loka a i Hawaii iloko o .kahi inau la. Makemake iho la ke Kapena e haalele au i keia aina (Amenka,) a e hoiau i kuu aina hanau ke makemake, wau. Aka, aole o'u oluolu ia mea. Makemake no wau i keia aina a ioihi iki aku. A noho iho la au a hala he pule ma ia hope mai„ ike wau ia Mi. E. W. Duaita (Mr. E. W. Dwight 5 ) nana hoi au i no mua i ka heluhelu a me ke kakaulima. I kinohi a'u i ike ai iaia, ninau inai la oia ia J ii i na paha owau kahi i holo pu mai fiii ine T«ma (no ka mea hoi, ua ike ia o Toma e na haumana o ke Kulanui.) I aku la wau iaia, owau no hoi knhi i holo pu mai ai me ia. Alaila, niuau mai la oia ia'u i kuu niakemake i ka heluhelu a me ke kakauiima. I aku la au, Ae." Alaila, i mai la oia ia'u e hele aku wau i kona ke'ena i ka po, a e hoomaka ke no. Alaila, hele aku la ou i ke nhiahi, a hoomaka iho la e heluhelu maloko o kn buke ao—sepela. A kauoha hou mai la.no o ua o Mi.. Duaita ia'u e hele aku ma kona keena i kekahi manawa, ke ae kuu Kapena. A hai aku. la wau i keia mea i kuu Kap.ena. A.olioli iho la oia,.a makemake iho la oia e hele wau i ke kula ia Mi. Duaita. O kuu hele maii uo ia i ke kula no kekahi ma mahina." I ka hiki inua ana-o Opukahaia lina Nu Haveha, aole ona ano hoihoi. O kona nahu, o kapa mauaiiu o ka poe selā, he nno kaumaiia, aole akeukeu. A aneane kona makamaka e haalele iaiu, no ka manao he makehewa wale ke ao aku iaia. A i kn wa nae i ninnu ia aku ai oia, " He makemake anei oe i keao? "» Alaila hoomnka mai la kona heleheliena e hoihoi. A'hooholo ia ka manao e hele oift i ke kula i kahi la'<i, alaila, puliki paa iho 1 la oia ia manao me ka ikaika o kona manao. Aole loihi kona ao nna mai ka lioomaka ana o ka ioaa mai la no ia o kahi ikē mahuahua i ka olelo Beritania ; a pau aku !a kona ano kaumahai i manaoia'i ma ka nannia ma kona heiehelena. A ikeia aku laka haka pono ana o kona mau maka i na mea e maalo ana ma ona la, a loaa iaia ke ano hou o ka ike ana i na kanaka a me na .mea a pau o kēla ano keia ano ana i ike ai. O ka mea mua i ikeia ma kona ano, oia ka emi ana mai o ka manaka o kona manao mamua o ka mea i manao wale ia penei: I kona hoomaka ana e heluhelu i na huaolelo mahele hookahi, .a mahele elua maloko o ka buke ao-sepela, sia hoi, he mau hua i ane hiki ole iaia ke puana pololei, o na mahele olelo nae i komo ia ka hua palapala R., oia ka hua pilikia o na hua e ae a pdu o ka puana ana ia hua, ua like me 'Ll Mā'kela heluhelu ana keia heluhelu ana, ua hooponopono ia oia e puana ponQ i ua hua In, ma ka haawi ana'ku.i kekahi mau hua olelo pe- | nei: " E hoao oe e Opukahaia, he mea | akaka loa." (Trv. Opukahain it is verv j

! easy) Pela kft hnna pinepipe ana ;a o i ka loaa no ia, a kani ae la ka lakou j a-ka iki. A he mau makahiki mohope mai; oiai ua mahuahua ae ko Opukahaia ike ma ka olelo ana ma ka olelo Beritania. HooliJ lo ae la kana kumu i kekahi ahiahi nia j ke kamakamailio ana me ia, a me ka nij nau ana ia ia no ke ano, a rae na hana o kona aina ponoi. Eia kekahi mea ana i hai mai, o kē aio o ka inu ana o na kanaka o kona aina mai na waipuna mai ke hele lakou ma na wahi e. Oke kiaha a | lakou i kiaha ai i ka wai, oia no ko lakoTi lima, he puili ae i na lima elua, a hooohu ae i ua mau lima nei, a he mahuahua no ka wai ke kioe iho. No keia mea, ua hoike mai no oia ma ka hana ana me kona mau lima, a hapai ae i kona mau lima ma ka waha, me ke kapeke ole o ke kulana mua. A hoao iho la ke kumu ika hana antf; a mamua iho o kona hapai ana ae i kona mau lima, ike iho la o ia, ua huli ano e na lima, a nnlo loa kona ano maoli. A no ka pono ole o kana hana mua ana, kuawili hou iho la oia ma ka hoao hou ana, a manaka wale iho no I no ka hemahema. Make loa iho la nae | hoi o Opukahnia i kiu aknaka, a i aku la | o ia i ke kumu," " E hoao hou oe e Mr. Duaita, he mea akaka' loa." 0 keia hana ano e nae, aole i wehēwehe loa ia ae ia i keia wa, a he wahi haawina N ano nui ia i ao ia mai, e kulike ana a kue ann paha i na mea a e hana ai me ke kupono n kupono ole paha ia kakou, i hoomaaia mai ka wa kahiko loa mai. j Ma keia manawa, ua ike iaaku no hoi o Opukahaia e noii ann i kela mea keia j mea o ka olelo, a me ke ano o na mea e hoopuni ana ia ia ; a i waena konu I.oi o kona ano hemnhemn ka olioli o ka lehulehu, ma konn hoakaka ana'ku. 1 kekahi Ia hoi,' noho iho lu oia ma ka papa-hele, a unuunu mai la i Ua pulima o kona palule iluna, a hololioloae la oia ma kela aoao keia aoao o ke keena, a ninau iho la, "Owni keia ?" " Who dis?" A hoomaopopo ae ln ka lehulehn i kona ano. Alaila honnoe hou ae la oia i kona kulana,'a pane hou ae la o ia, Pono owai keia? " Well who dis?" Aua hoomaopopo pono ia keia mea e kekahi haumana o ke Kulauui, aole mea kanalua no ia mau mea. O kona hemnhema nna ma kein wn, e hiki no ke ao ia. A mahope mai oka manawa nna e hoapiki ana, la kona mnkamaka ia ia, "E Opukahaia e, he inakemake anei oe e ike i ke'ano o kou hele nna A oliiolu mni la o ia i ka nana aku, a hoar» iho la oia ia mea. Hooikaika loa oia ma ke kuwili aiia i ka ninnu. '• Pela ka'u hele ?" • A mahope inai o hona ike pono ana i ka oiajo, alaila, hu ae la kona aka, a haule iho la oia | maluna o ka papa-hele. j O kela ano. ua loaa mai no mamuli o ka maa ana i na akua kii o na aiua nanupo. A o ka maka mua i ao ia aku ia ia, oia hoi na aiio oke A-kua. Un hoomaa e oia i na hana hoomanakii, a akaaka no oia ia mau nno, a i mai la hoi oia, "O na akua o Hawaii, e lapnlapaia nna uo lak'ou eke ahi. Hoi au ika hale, puhiia lakou e a'u i ke ahi, no ka mea, aole o lakou ikē, aohe lohe, aole no hoi i ke)i,ahi mea e ae." Alaila, pane hou ae la oia, "Na kakou i hana in lakou. O.ko kakou Akua ( nana ne la oia iluna) nana kakou nei i hana."