Ka Nupepa Kuokoa, Volume IV, Number 40, 7 October 1865 — Ka Nupepa Kuokoa. KA MOOLELO. O HAWAII NEI. [ARTICLE]

Ka Nupepa Kuokoa.

KA MOOLELO. –O– HAWAII NEI.

HELU 15. NO KE KAAPUNI MAKAIKAI I NA WAHI KAULANA A ME NA KUPUA, A ME NA'LII KAHIKO MAI HAWAII A NIIHAU. Ua hoolaha ia ka moolelo o keia poe Alii, a o ka nui o lakou aole i pau, ua nui loa aku koe. O keia moolelo mai a Nanaulu mai a hiki ia Olopana, ua olelo ia oia ke kupuna o Kahiki me ko Nuuhiwa, oia ka mookuauhau a ke kanaka Bolapola, o Apo kona inoa, ua hiki mai i ka wa o Kamehameha I. Ua kuauhau me ka poe akamai o Hawaii, aole oi mamua o keia kanaka. Ua kuauhau me Kalaikuahulu, a o Kalaikuahulu ka mea oi mamua o keia kanaka Bolapola ma ka hana akamai ka oi nna. Nolaila, haawi aku o Kamehameha I e ao o Kalaikuahulu ia Kekauluohi me Hopili wahine, a o laua na haumana kuauhau. A ua ike au ia laua, a ua poina kekahi mau mea o ke kuauhau, no ka loihi paha o ko laua ao ana. E nana hou aku kakou i ka mookuauhau o na'lii o Koolau Oahu, a me ka hui hou ana iloko o Kakuihewa. E nana i ka mookuauhau o Nanaulu. Na Kalehenui me Kahinalo o Hinakaimauliawa, na Kahiwakapu me Hinakaimauliawa o Mua, na Kaomealani me Mua o Kuomua a me Kapuaamua, na Kuamua me Kapuamua o Kawalewaleoku, na Kawalewaleoku me Unaula o Kaulaulaokalani, na Kaulaulaokalani me Kaluaiolawalu o Kaimihauoku, na Loe me Kaimihauoku o Mokuoloe, na Mokuoloe me Kapiheolalo o Kaliaokalani, na Kaliaokalani me Kuaaohe o Keopuolani, na Keopuolani me Kaohiakanaka o Kupanihi, na Kupanihi me Kahuaokalani o Luapuloku, o Niupololoula, o Kahaoi, na Luapuloku me Mumukalaniohua o Ahuakai, na Ahuakai me Kahilinaokahiki o Maeuokalani, na Maeuokalani me Kauluhinalo o Kapiliokalani, na Kapiliokalani me Halaulani o Kauaohalaulani, na Kaihupeemakua me Kauahalaulani o Laninuiakaihupee, na Kauhiulaapiilani me Laninuiakaihupee o Hoalani, o Kaakaualani, na Kakuihewa me Kaakaualani o Kauahinui. O ko koolau poe moo Alii keia, a he poe Alii kapu; o ka po ka wa e hiki ai ke hele, no kei poe ka poe hookae i ka la, nolaila, aole e puka iwaho o ka la i ke awakea, aia a aui ka la, alaila ala mai iluna, a puka iwaho. He waiwai nui keia i na'lii o ka wa kahiko. Ua malama na'lii i ka poe i ike i ke kuauhau. 1 No ka hookae ia, 2 No ka hookaikaina ia, 3 No ka hoopokii ia, 4 No ka hookauwaia, 5 No ke kuamuamuinoia, 6 No ka oleloia he makawela. O ka la o ke kaua, a no ka la o ka popilikia. E noho ana ko ke Alii kuauhau, a nana no e wehewehe mai, a pau ae la keia pilikia. Ua lohe kakou i na la kaua o Kamehameha me Keoua, ke keiki a Kalaiopuu. Ua hakukole aku a hakukole mai laua, a e noho ana ka poe i ike i ke kuauhau, a ua pau ae la ia ino, no ka mea, he mea hilahila loa no na'lii o ka wa kahiko. Nolaila, ua malama na'lii. I na makaainana, he mea waiwai ole, no ka mea, ua papa ko lakou mau makua o hoohalikelike, a hoohanau keiki o ke kuaaina. A pii aku i na'lii. Nolaila i ao ole ia ai na keiki a na makaainana, ma kahi makuakane a makuahine, a kupuna aku no. I kuamuamu ia mai i ka makawela, he puni ka hoaa, e ohikui ai i na wahi kupuna, a puka mai keia wahi olelo. "'Aloha ia oe e alahokahoka, E kena ilio lepo iki, E na kauwa makawela, Kupa kahiko o Naalehu, Kiina aku a umi ia, Na manu ala kahiko i koe, Ke kulolia a alo makani, Noho lae o Kuouou, Lukulukua iho lukua iho. Ia kakou i ka poe o keia wa, aole waiwai o keia mea he mooalii, aole o kakou mau kuleana nui iloko. Aka, ma ko kakou noonoo iho he waiwai nui. Ua

komo kakou iloko, ua waiwai na'lii i na' Lii i na kupuna; a ua waiwai pu kako i ko kakou ike ana. No ka mea, ua kapu i ka makaainana aole e ike i keia mea. Aka, no ka pii ana i ka naauao a me ke akamai o na keiki a na makaainana; nolaila, ua noa na wahi kapu, ua pii waleia. O ke koe ana mai o na kupuna oia kekahi waiwai. S. M. KAMAKAU.