Ka Nupepa Kuokoa, Volume IV, Number 40, 7 October 1865 — Ke kula Beritania ma Waioli Kauai. [ARTICLE]
Ke kula Beritania ma Waioli Kauai.
Ua hoike iho nei ia kula. ma ka la 8 o Sepatemaba īho nei. Ma ia hoike, ua akaka ka holomua o na haumana ma ka loaa ana oka ike ma ka olelo Beritania. Oka loihi o keia kula mai ka hookumu ana, ekolu makahiki ia me ka hapa, oia hoi he 14 hapaha kula, ua like me 139 hebedoma. O ka nui o na haumana ma keia kula, ua like me kanakolu paha ka hoohalike ana o na hapaha a pau. Ma ka hapaha i hala ae nei he 30 ka haina, oia hoi he 18 na kane, a he 12 na wahine. O na mea i ao ia i keia hapaha, oia ka heluhelu, ke Sepela, ke kakau lima, ka Helunaau, ka Helukakau, ke kuhikuhi palapalaaina, ka Hoikehonua, ka Pa-ko-li, ka Hai oielo, ke kakau manao. O ka hemahema o ka waha ma ka pane nna i na hua olelo Beritania, aole no i pau ka hemahema, aka, ua holo pono loa ka waha o kekahi poe, a e pau auanei ia hemahema. Ke mahuahua nei ka ike ona haumaxia mua ina ka hoololi olelo, a ma ka hoakaka ana i ke ano ma ka Olelo Hawaii. Ua holo pono na hanmana ma ka pa-ko-li ana ma na Buke haole. Oka pa-ko-li, oia kahi mea kupono loa e ao ai i na haumana kula i mea hoala manao, a hoohauoli iloko o na luhi oka huli palapala ana. Ua ao ia ka pa-ko-Ii ma na kula a pau o na aina naauao oka honua. Ano-e ka manaoo ke Kahukula Nui o ka Papa Hoonaauao, i kona hookapu ana i ka pa-ko-li ma na kula Aupuni. Ma Geremania, ka aina hanau oua ua nui ke ao ana o ka pa-ko-li ma lia kula a pau oke Aupuni. Oka manao o ka poe alakai ike ma ia aina, he mea nui ka pa-ko-li, i mea e hoonaauao ai i na kamalii. a hookuikahi ai lakou iloko o ka imi naauao ana, a he mea ia e lilo ai lakou i poe kanaka ano makaala, a lana ka manao ma na mea e pono ai ka noho ana. Ke lana nei ka manao no ke ku]a Beritania o Waioli, e holomua ana ia, a loaa i ka nui o na haumana i ka ike ma ia olelo paakiki. Ikemaka. Waioli, Kauai, Sept. 11 M. 11.1865.