Ka Nupepa Kuokoa, Volume IV, Number 34, 26 ʻAukake 1865 — Hoihoiia i Oahu. [ARTICLE]

Hoihoiia i Oahu.

Ua hooholoia e ka Ahahui Euanelio i akoakoa ma Honoiulu i ka malama o lune ihonei,e hoihoi i ke kula kaikamahine o Kau a i Waialua ma Oahu. He hooholo naauao ia iko makou neionoo aha. Aole nae pela ka manao o na mea a pau. He nui no ka poe, a he poe noiau no hoilakou, i kue i ka hoihoi īa ana o ua kula nei i Oahu. Ua koi lakou, e hoopaa i ke kula ma Hawaii.

1 ko makou noonoo ana, he hana naauao loa ka hoihoi ana o ia kula i Oahu nei. A e puka mai ana ka hua maikai oia hana ma keia hope aku. Aole o makou kanalua i keia. E nana iki nae kakou i kekahi mau manao 8 pili ana i na aoao elua o keia kumumaaao, oia hoi ka aoao e makemake ana e hoopaa i ke kula ma Kau, a me ka aoao e koi ana e hoihoi i ke. kula i Waialua, e pono ai. Ai ka noonoo ana i keia 4cumumanao, he pono ke waihoia na manao pili kino a pau. Aole pono iko Hawaii poe ke aua i ke kula mamuli o kona liloana i kumu hoopomaikai iko Hawaii poe wale no. Aole no hoi makou e koi ana no ka hoihoi ia o ke kula i Waialua, Oahu, i mea e pomaikai ai na makua me na keiki o Oahu wale no. Aole loa makou makemake e kukulu i na pono o Oahu wale no, me ka waiho wajg i na apana me na mokupuni e ae. Oke ola like ka pono mai Hawaii a Kauai. Aole e pono ke hoonawaliwaliia o Hawaii i mea e ikaika ai o Oahu. Aole pela ka manao o ka poe e koi ana no ka hoihoiia o ke kula i Oahu.

Ke olelo nei kekahi poe, he pono ke hoomahuahua ae i na kula hanai kaikamahine ; a e kukulu i kula hou ma Oahu, wahi a lakou, aole e uhuki i ka mea i kanu mua ia ma Hawaii ; me he mea la, he kula ia no ko Hawaii wale no. Aole o makou hoowahawaha ika nui ona kula. Oko makou makemake ia. Eia nae ka hewa, oka pokole o kahi e pono ai. Ina ua lawa ke dala e hiki ai ke kukulu i na kula e like me ko Kau ma na moku a pau o keia Pae-aina, he pono ia. Aka, aole hiki. Hookahi wale fto kula oia ano no keia Pae-aina holookoa. Aole anei pono ma waena-konu e ku ai i lawa kona mau pono no kela a no keia T Ke olelo nei hoi kekahi poe, ina e hoihoi ia ke' kula ma Waialua i Oahu, he kumu ka ia e haalele ai na keiki e hele nei, a i hele iho nei, i ke kula iloko o na makahiki i hala ae nei! Ke manao nei makou, aole pela. Ina he makau ole ko na makua i ka imi ana i ke kula no na keiki a lakou, oiai aia ia ma kahi mamao loa'ku e like me Kau, aole e ole ko lakou hoouna i na keiki i ke kyla ma kahi kokoke, a ma kahi waena-konu, e like me Waialua i Oahu. Ina ma Waialua ke kula, ua oi ka hikiwawe o ka holo ana ilaila mai na wahi e ae a pau, mamua o ka holo ana i Kau.

Ua hoomakaia ke kula kaikamahine ma Kau, aole no ko ka mokupuni o Hawaii wale no, aka, no ka lahui holookoa. Ua kukuluia kela kula i mea hoomakaukau i poe kokoolua kupono no na kahunapule me na ku-mu-ao a kakou e hoouna nei i na aina-e a me ka poe e noho ana maanei—i mea 'hoomakaukau i 'poe makuahine kupono no ka lahui Hawaii. Ua ola ua kula la, aole ma ka auhau ana i na makua, aka, ma kekahi haawioa dala i loaa mai ma o ka Papa Hawaii la. Ua weheia na pomaikai o ia kula no na kaiknmahine kupono a pau. . Hiki nō i ka poe ilihune ke hoouna i na keiki a lakou ilaila; no ka mea, aole he uku no ke kula ana. Oia hookahi wale no ke kula o ia ano ma keia Pae-aina. Oia wale no ke kula i noa like i ka poe ilihune me ka poe waiwai. Ina he oiaio keiā, aole anei e oi nui aku ka pono o ke kula a me ka pomaikai o ka lehulehu ma ua kula la, ke kukulu ia oia ma kahi waena-kona ? E ola anei o Lahainaluna ke kukuluia ma Kau i Hawaii, a me Waimea paha i Kauai ? Ke manao nei makou, aole loa. O kekahi kumu nui ī ola ai o Lahainaluna, a lilo ia i pomaikai nui no na kanaka ui o keia aina, oia no kona kukulu ia ana ma Maui Komohana. Pela makou e koi nei no ke kula hanai kaikamahine, e kukulu ia ma kahi akea, ma kahi ike ia. E ninau mai paha auanei kekahi, heaha la ke kumu o ka hoomaka ia ana o ke kula ma Kau ? Ina aole pono ke kula ma Kau, no ke aha la i kukuluia ai ilaila i kinohi? No ke aha la i kukulu ole ia ai i Oahū ? Efia, i ka wa i hoomaka ia ai o kela kula, ua imiia ha mea kupono i mau kumU. A ua manāo ia o Rev. O. H. Kulika me kana wahine na mea makaukau no ia hana, Ua hoonoho mua ia nae o Kulika i Kahu Ekaiesia no Kau. Aole i liuliu kona noho kahu ana, aohe hoi he pono ke hele koke ae oia mai ia kihapai ae i kela wa. Ua hoomaka mua no hoi oia me kana wahine i kekahi kuia kaikamahine malaila. A i k'o laua ninau ia ana, ua ae laua e hoomahuahua ae i ua kula nei a laua, a na ka Papa Hawaii e kokua a e hooponopono. Oia na kumu i hoomakaia ai ke kula ma Kau. Aoie hoi ia he kumu keakea kupono i ka hoihoi anao ke kulai kahi e ae. Ua haiki ka hale, ua nui ae ka ohana. E imi i hale hou. Ua uuku ke ka-

pa komo, ua nui ae ke keiki. E imi i kapa hou.

Aole nae o makou makemake e kamailio ioihi no keia mea. Hookahi mea i holo, ua hoihoi ia ke kula i Waiaiua, Oahu. Ana na kau o keia hope aku e hoike mai i ka naauao ame ka ole pahā oia hoihoi ana. Aole o makou kanalua, e ike ia ana ka hua maikai o keia hana. E ulu -ana ke kula. E mahuahua ae ana na haumana. A e holo ana ka hana hoonaauao i na kaikamahine Hawaii ma keia hoihoi ana ī ke kula ina Waialua. .Ke makemake nei makou e paipai ikaika ak'ū i na makua a pau e nana pono i na keiki a lakou. E like me na keiki a oukou, pela ka lahui ma keii hope. Ina naaupo, e naaupo auanei ka lahui. Ina naauao; e naauao auanei ka lahui. Ena makua Hawaii! e hookomo i na kaikamahine a oukou i na kula Hawaii. E nana ike kula ma Waialua; ua weheia ka puka e komo ai na kaikamahine a oukou iloko o na pono he nui wale. Ina he aloha ko oukou ina keiki e hookomo ia lakou ike kula. Mai aua ia lakou ika ike. I lilo ka oukou poe kaikamahine i poe wahine naauao, kupono ī poe wahine no na kanaka naauao. E ike lakou i na palapala. A e ike hoi ika har,a ame ke ano o kā noho ana nuauao e pono ai. Pela e pono ai oukou, ena makua. Peia hoi e pono ai na keiki; a pela hoi e pono ai ka Lahui.