Ka Nupepa Kuokoa, Volume IV, Number 20, 18 Mei 1865 — KA MOOLELO O KEPAKAILIULA! [ARTICLE]

KA MOOLELO O KEPAKAILIULA!

MOKUNA XXXI. KA HELE ANA O KEPAKAILIOLA ME KB AIKANE IMIXA 0 KE AWI LA, A 0 KE KAUA IHO LA NO IA MAHOPE IA LA NO. HOI AKULA NA WAHI KANAl<a imua o ko laua Haku, a nioau mai la na kanaka, M Heaha ko olua c> mea i lohi loa'i. nolaila, e make ana olua ano iloko o keia umu ?" Alaila i mai la na wahi kanaka, " Alia e make, aia a lohe ke Alii i ka huaolelo a kann mau kauwa nei, a i na oia iho In no." Alaila ahkai loa ia'ku la laua nei imua o un Alii nei. A nihau mdi lā uā Alii huhu nei, "Ea ! ena wahi kauwa heaha ko olua mea i lohiai?" Wahi hbi a na leauwa, "Ka!a noa hoi e lohe auanei oe e ke Alii i ke kumu oko maua lohi ana, a penei no ia. Aia hoi kekahi koiki maīihini ahōe loa ma ka hale o kau kadwa, kou hōaina, ola hoi o Kawaipokarfe, a i ko mauaike aku, h'e AHi ho ia." Alaila ninau mai la ua'Lii ia, " Nōliea ia Alii e ae o nei, e kau-&* malana o'u ? " Nohfea hoi, wahi a na t(raKi kanaka. Alaila, i mai la ua Alii la, ••Ae .'oiako oluā mea i lohi ai ea ?" "Ae oia, ake hoike aku nei maua rmua ou, aa hanaiia mai nei maua i ka ai maikai, a me ka ia ono." Ia manavfa, hnhu Iba uāPLH la me ka olelo mai, " Ae, o 61ua, a raē ua keiki lii, a me kuu hoa*ina, e pau ana oukou i ka make ia'u i keii la." Mi keia trahi hoi e haalele kakou i ka olelō aiift no ke Alii, i e ōlelo ae kakoū tio ka hele ana hwi o Kepbkailiula a me ke aikane ana aku imua o ke Aiii me ka wiwo ole. Mamua nae o ko laua hele ann, ku aku la o Kepakailiula i ka pule imua o kona Akua, oia hoi o Lonoiki&oualii, a me Kailikulaniaimoku. A penei hoi oia i pule aku ai īmua okona mau Akua me ka mana nui launaole, ,• , Ki Nnl, . " "Kapohakaha o Kanafoa kh keaoalohilohi, Ka paeopua oli kaikoo lea moana, Uhi pohina nalo e na moku, Ku—e K«i KaUlipili laua o Kane— O Lono, o Kailiafilanirfiokn, Wehe kt po,wete ke ao opiopi ka manawa, Ka pili paa o Kahikiku, o Kahikimop,

. I kukulu o Kahiki nei lu oni, Oni aluia i make, , A oiii ka' opiia i ka piko uka¥ia, Kohia, umeia i naha'i hemo, I lewa ku ko ka po me ke ao Ua ao—Amama, lel? wale aku la." . Ka- Bdilb S. U E Ku !ku hoi, e Lono lono wale, E na kupu o ka po nei la—e, E ko ke ao nei-—e, E ala e Kihahui e rr oe hei, E ala ua ao, Ke wehe mai nei ke ao mtttama, E Kenamu e Kenawa, E Kini, e Kalehu 0 <Mano, , Kaneikapuajena, e Kane, Ē Kawaikupua, e ku i ka loa, i ka lauja, Pelua, wiliia i paa, Moe-a imua i Waipunaula, Hooleiia'e ka eu, ka luhi, ka,ia kanako, E lakou nei e, e ala, Kilohia, nahaia ka luhi ke ka lohe nei ln, Kehihi mai nei 'ka pea 0 Kaliiki nei, Ke paio mai nei keia Kupua, Keia eu o ke ao nei la, [nei la—e, Ma na palena knpu o Kukulu 0 Kahiki Eia ! Ein Ja ke hohoia uiai nei ko kalewaKe hoolaau mai.nei ko kalewa, [nuu, Ke uhi maLnei ko ka po—e, Ke 1 mai uei ua make i ko ka po, Amama, lele wnle aku. (Anvne) Ma keia pule maliina'ie, oia ka pule a Kepnkailiula i pule ai mnmua o ko laua manaWa i hoomakaukau ai e hele akn e paio me ka Haku Alii 0 ua mnu wahi kanaka nel ana i hookipa'i, e like me ka mea i hoikeia maluna'e. [O keia pule hoi, aole no i loaa i kekahi ona mana e ne o keia M'oolelo kaulana, no ka mea, he oiaio aole kekahi 0 na Moole* lo kahiko i kaao waha ia eka poe kahiko o keia aina, i na paha ua kakau huke maoliia keia Moolelo iloko o na buke liilii i paiia, i na Ia ūa oiaio loa. A ma ia oiaio la knkou e hahni aku ai, alaila ua pono, a ua oiaio la e like me ka ka Moolelo kaao 0 Hesini i hoopukaia e S. K. Kaai, a me ko Losiuehame i hoopukaia e kekahi mea kaulana i ke kakau Moolelo iiawaii, oia hoi o S. N. Haleole ; a pela'ku no hōi ia S. D. Keolahui i make »ku nei ana i hoopukn'i i ka Moolelo 0 Kukela.] Nolaiia, ma ka pau ana'e 0 ka pule a ke Alii, ninau aku la oia i ke aikane, " Pehea kuu pule?" J mai lakela, 4< (Ja maikai, aohe wahi anuu o ko pufē, oia ka pule mua," pela no hoi ka lua o ka pule ; me ka olelo mai 0 ke aikane, " Hele no kaua ea, toake no ke Alii o makou." la oko la> ua heie akū la no ia a hiki i kahi o ua'Lii la, a ku ana 0 Kepakailiula ma ka puka o ka hale 0 ua'Lii kamaaina nei. Eia ka mea kupanaha o ua aloalii la ia la. Ua kau ae na Kahuni i ka Aha. hoailona 0 ke Alii kamaaina, oia hoi ka Aha kapu 0 ua'Lii nei, (kamaaina) i hoailonaia no ke Alii malihini, (Kepakailiula) 0 Wikaahalanaokekapu ka inoa o ua Aha la, he Aha ha« ule ole i na'Lii a pau i hoailona ia mamua aku, a 0 keia Aha hoi, he Aha haule ole i na'lii e ae, a i ua'Lii wale la ilo e haule ai, ka jnea no nona ka Aha. A i ka wa a Kepakailiula e hele aku ana tna kahi loihi, i alawa aku ko la'ua nei hana e paa pu mai ana na kanalea, a o ua Aha aei e kau ana iluna, ia manawa, i mai la ke aikane, (i Mamua'e oe, a mahope au," i mai ke Alii, Oi na paha hele aku kaua." O ko laua nei hele aku la no ia, a kokoke 1 kahi e kau ana ua Aha nei, alaila, i ae Ia 0 Kepakailiula i ke aikane, " Mahope ae." Alaila heie malie aku la laua nei aneane ewalu anana ka loa o ke kaawale mai kahi a laua nei e hele aku ana, a hiki i kahi o ka Aha ē-kau mai ana. la wa no ike mai la na mea a pau, e pa> nee emi malie iho ana ua Aha nei ilaie, a e ae aku ana laua nei maluna o ua Aha la, a pii hou ae la ka Aha iluna mai ka honua'e e like me kona ano mamua, ia wa, uwa ka pihe a haalele wale, uwa hou ka pihea haa> lele, a ku wale o Kepakailiula i ka puka o ka bale kapu o ua'Lii huhu la. la wa, hiki la keia ma ka puka.o ua Alii nei, hea mai la ua'Lii nei e kqmo iloko ( aohe nae 0 i nei pane aku, aohe luli, aohe kunou, a he oleloa no; o loko najf o ka hale ia wa, ua piha i na'Lii, a me na kanaka a«i mea ino a ua'Lii ino la i hanai ai. la manawa, oi noke mai lakoo nei i ki hēa, a aole 0 ia nei e kemu, no ka tnēa» 0 loko o ua hale la, he lewa wale ua hoonaniia o luna ina moena, a me na moe, aka, o lalo nae, he roake, pela o loko o ua hale la a' puni. ~ No ia e kemu ole oia nei, ku mai la na Alii nei a olelo mai la, " O keaha hoi kou mea e paee ole mai nei, ke manao nei a»ei oe « ola ana oe i nei la, e nei kanaka heokano?" Wahi hoi a Kepakailiola, "Heo-

Kano ra*!m6i't»L hoi ke kii ana*ku & kau !a," i hou mai la ua'Lii la, u Āe, haoaia. & Dui ka ikaika i na la. I ak» " £a irt(ya ho kuu ikaika au 1 hele mai la ♦ lrae m

oe,o»lhiflwt, he Aiii ino oin refs ino lao e ha»wi «i i kou maa kq£ah». Akahi aHi ooe,ol& b iiiimn» aiii a oi* «» e noho ai." '• £uli au n oe, M «mhi a 1«, (Kupikotanikftweo) ka moa m • o Kahiki. la manawa no, e kaa im k« koko ikMi> paka me na kaaala eiua e pili ana wm+ m maaaei o ka puka, • paa aaa i k» ba*k»% i ka wa e kamm ai iioko, ko« ia ka pahalm iioko oke koko apaika 1m mafe». Ia«*» e kuu aka aoa keia ike aka In o b kmm **' oia nei, maalo aoa iioko, «a wa« leehi hww im mea k ia ke kauk e paa m hwknii iii la i ke kauia, waiho ana ua kaho mi AUa, aohe aae he mea i amk». Ia hauie ana, ku aoa ieeia iklnw a. • fce iaua haoa iho la oo ia, a oi oka k« —» 0 Kepakaiiiula mamua'e • «a*Lii k, a Immne. a maw no hoi aa KepakailMa ae ke e«w a o ko iaua kaua iho b no ia a nake msm ia. a me ka poe iloko o ka hale i hMpaMĀ «e o waho ena kaaaka, a pofciia , « fit lakou 1 ke ahi a nmW iho ia hiba. (Mipmi