Ka Nupepa Kuokoa, Volume IV, Number 16, 20 April 1865 — KANAWAI HOU. [ARTICLE]

KANAWAI HOU.

HE KANAWAI. E fiOAKAKA AI KA UKU 0 KA LUNA KANAWAl KOKUA ALUA O KA AHA HOOKOLOKOLO KIEKIE A E HOOLOLl ANA KA PAUKU 846 0 KE KANA\VAIK1VILA. E hooholoīa e ka Moi a me ka Ahaoieio o ko Hawaii Pae Aina i akoakoa iloko o ka Ahaoleio kau Kanawai o ke Aupuni: Pauku 1. Ma keia ua hoololi ia ka Pauku 846 o ke Kanawai Kiviia ma ke kapae ana i na huaoleio* "eiua tausani," ma ka lalani ekolu o ka oielo Hawaii o ia Pauku, a me ka hookomo ina ia wahi i na huaolelo "ekoiu tausani." Pauku 2. E lilo keia i Kanawai mai ka la aku i hooholoia'i. Ua apōnoia i keia 1 a 30 o Dekemaba, M. H. 1864. KAMEHAMEHA K. HE KAMAW-AI E PAPA ANA I NA HOOPII NO NA AĪE WAIONA MA NA HALE KUAI LIILIl. E hooholoia e ka Moi a me ka Ahaoieie» o ko Hawaii Pae Aina i akoakon iloko o ka Ahaoleio kau Kanawai o ke Aupui: Paukū 1. Mai ka ia aku e hooholoia'i keia Kanawai, aole no e hiki ke hoopiia iloko o na Aiiahookolokolo o keia Aupuni no kekahi aie no ka waiona e haawiia a e kuaiia paha, e kekahi mea nona ka palapala ae kuai liilii i na waiona mahope o ia hoolaha ana. Ua aponoia i keia la 10 o Ianuari, M. H. 1865. KAMEHAMEHA R. ' HE KANAWAI E HOOPAU AL I KA MOKUNA 10 0 KE KANAWAĪ KIVILA, A E HOOPONOPONO AI I KA OIIIANA AO PALAPALA. E hooholoia e ka Moi a me ka Ahaolelo o ko Hawaii Pae Aina i akoakoa iloko o ka Ahaolelo kau Kanawai o ke Aupuni: Pauku 1. E hoopauia, a ma keiauahoopau ioa ia no ka Mokuna 10 o ke Kanawai Kivila, mai ka Pauku 693 a hiki i ka Pauku 767. Pauku 2. He oihana hooko okoa o ke Aupuni, e kapaia ka Oihana Aopalapala, a e hooponoponoia e kekahi Komite o ka Ahakukamalu, elima hoa ia aha, ae kapaia lakou ka Papa Hoonaauao, na ka Moi e hoonoho ia lakou, a nana no e koho i kekahi o ia Papa i Pere5idena ; e noho lakou ma ia oihana me ka uku ole, aka hoi, aoie kekahi kanaka e 'noho ana iloko o ka Oihana Hemolele a Kahunapule paha, e hoonohoia ma ka oihanā Peresidena. Ma na halawai o ka Papa, ina i noho aku ka Peresidena, alaila, na kekahi o na hoa i kohoia i Hope Peresidena, e hoomalu i keia halawai ana. Pauku 3. Na ua Papa Hoonauao nei e malania a e hooponopono i ka Oihaha Aopalapala a pau, e nana i ka hooko ana i na kanawai a pau no ia oihana ; e hiki no ja iakou ke hana i na ruia e pololei ai ka iakou hana iho, aoie nae e kue i na Kanawai o ke Aupum ; e malama i buke moolelo no ka lakou hana ana; a e hoike hoi ma o ka Peresidena, i ka lakou hana ana imua o ka Ahaolelo, i kona manawa e halawai mau ai. Pauku 4. E hiki no i ka Papa Hoonaauao i kela a me keia manawa, e kau i na ruia no ka hooponopono ana a me ka hoomalu ana i na Kula a ke Aupuni e kokua ai, aole nae e kue na ruia i na Kanawai'o ke Aupuni; aia a hooiaha ponoia ua mau rula nei, e paa like ia maluna o na kumu a me ua haumana ; a ma ka hooponopono ana i na mea a pau e pili ana i ka oihana hoonaauao a ke Aupuni e hapai ai, he mana kupono ko keia Papa. Pauku 5 Ma na mea pili i keia Kanawai, he mana 'ko ka Papa Hoonaauao, e iike me na mana, a me na pono i haawiia ma na Kanawai i na Ahahui. Pauku 6. Na ka Paresidena o ka Papa Hoonaauao e maiama i hale oihana, pia kahi e noho ai na poo o ke Aupuni, a e kakauinoa hoi i nn palapala oihana a pau i mea e. paa'i. E hiki no i ka Peresidena e hoolimalima i Kakauoleio, e kokua ia ia ma kana mau hana, a e uku ia ua Kakauolelo nei e like me ka mea i hooholoia e ka Ahaolelo i kela me keia manawa. Pauku 7. E like no ke sila o ka Oihana Aopalapala me ka mea e hoaponoia e ka Papa Hoonaauao; a o na kope o na palapala a pau o keia oihana i hooiaioia e kn Peresidena, e paiia hoi e ua siia nei, he inea hoike oiaio no ia imua o na Aha Hookolokolo a pau, e like me na palapala kumu. No NA KULA KUMU MUA. < Pauku 8. Eia ke ano o na kula kumu inua o ke Aupuni, e ao aku i na kamalii o ka aina ma ka noho malie, a me na kumu mua o ka ike, oia hoi o ka heluhelu, kakaulima, palapala aina, helu, a me na mea ano like e ae. Pauku 9. I mea e holo ai ka naauao ua mahele ia ke Aupuni, i mau apana, ua like na palena me ko na apana auhau, oia hoi, ua maheleia ka Mokupuni o Hawaii i ewalu apana kuia, penei: 1. Hilo. 2. Puna. 3. Kau. 4. Kona Hema. 5. Kona Akau. 6. Kohala Hema. 7. Kohala Akau. 8. HaAakua. Ē-id£heleia fia Mokupuni o Maui penei: 1. Mai Kakakuloa a Ukumehame, a me Kahoolawe. 2. Mai Waihee a Honuauia. 3. Kahikinui, Kaupo, Kipahulu, Hana, Kooiau. 4. Hamakualoa, Hamakuapoko, Haliimaile; Makawao, me Kula. 5. Molokai. 6. Lanai. E maheleia ka Mokupuni o Oahu, penei: 1. Mai Maunalua a Moanalua. 2. Ewa me Waianae. 3. Waialua. 4. Koolauloa. 5. Koolaupoko. E maheleia ka Mokupuni o tCauai, penei: 1. Mai Nualolo a Hanapepe. 2. Mai Wahfawa. a Mahaulepu. 3. Mai Kipu a Kamalomalo. 4. Mai Anahola a Kilauea. 5. Mai Kalihiwai a Honopu. 6, Niihau. Pauku 10. E hiki no ke maheleia keia mau apana oui i mau apana liilii iho, e ka Papa Hoonauao, ma ka hoomaopopo ana i na palena, a ma ke ano e ae paha, e like me ka mea e pono ai na Kula Aupuni; a na ka Papa Hoonaauao e hooholo ai ncf nui o na haumana i kupono e hoomau na Kula Aupuni, ma ka helu hoohaiike |na i im nui na haumana i hele mai mai ka mua a i ka

hope o ka makahiki, a e hooholo hoi lakou no ka nui o na haumana mau ma ka hoohalike ana pela, e lilo ai i rula paa no *kekahi kula, a mau kula paha. No KE KAHU KULA NU). Pauku 11.. Na ka Papa Hoonaauao e hookohu i kekahi o lakou, a i kekahi mea e ae paha, i Kahu Kula Nui ; e noho oia tna ia oihana oiai i ka makemake o ka Papa, a e uku ia oia e like me ka raea a ka Ahaolelo e hooholo ai i kela me keia manawa, oiai nae hoi, aole kekahi mea e koho ana iloko o kekahi o na oihana hemolele a Kahunapule paha i hiki ke noho ma ka Oihana Kahu Kula Nui. Pauku 12. Na ke Kahu Kula Nui e hele kaapuni pinepine ma na Mokupuni a me na apana, e hoomaopopo ai i ke ano o na kula i hoomau ia a i kokua ia paha e. ke Aupuni; e ao aku ina Luna Kula a me na Kumukula no ko lakou mau hana* malalo o na Kanawai; a e paipai mau ika hoonaauao ana. Pauku 13. £ haawi ia ike Kahu Kula Nui e ka Papa Hoonaauao ka mana e hana ai i na hana e ili ana maluna ona, oia hoi e kauoha no ka hoomaka ana a me ka hoepau ana ina kula; ka hoonohoana ame ka hoopau ana ina Kumuao; ka hooponopono ana a me ka hoololi aha i na ano o ke ao ana iloko o na kula, a me ke kauoha ana no na mea e ao pookela ia ; ua hiki no hoi ia ia ke nana ina buke, na palapala kikoo a me na buke helu o ka Luna Kula a me ka Papa Kula Apana ; nana no e kauoha no ka h'ana hou ana o na hale kula, a me na pa kuia o ke Aupuni; e hoolohe ika hoike makaukau ' o ka poe e manaoio e hoolilo i poe Kumuao, a e haawi aku i palapala ae Kumuao ī ka poe e makauakau no ia hana ; a me keia inau mea, a me na hana eae a ka Papa Hoonaauao e kauoha ai ia ia, e hana no oia oiai ia manawa me ka mana, me he mea la, na ka Papa Hoonaauao ia i hana; a ma kana mau mea a pau e hana ai ma ka inoa o ka Papa Hoonaauao, e hoike kino mai oia, a s . ma ka palapla paha, imua o ua Papa nei, a na lakou no e apono aku a e hoole ae paha i kana mau mea i hana ai ma ia ano, e like 1 me ka mea e hooholoia e lakou. (AoJe i pau.)