Ka Nupepa Kuokoa, Volume IV, Number 14, 6 April 1865 — Ka hana ana i ke Aniani. [ARTICLE]

Ka hana ana i ke Aniani.

Ua nui paha ka poe heluhelu o ke Kuokoa i ike i ka poe miio aniani i hiki mai nei. Malia paha he makeinake ko oukou e lohe hou i ka hana ana o ke aniani ? aka, o ka hana ana, he mea paakiki loa ia ke wehewehe aku au ke ole na kii, a i mea e maopopo ioa ai, e aho no ka ike maka i ka hana ana. He mea kupaianahu loa ka hana ia ana o keia mea moakaka a nani no hoi, mai loko mai ona mea kuhuluku a lepe no hoi. Elua mau mea nui o ka loaa ana mai o nei mea he aniani, o ka mua, o ke one, o ka pohaku paea, a o ka lua, o ka lehu, a o ka p&ak&i hu, a he mea okoa no kekahi e huiia'i o ke kepau ulaula, a i ole ia oka puna. Ekolu. ano nui o ke aniani, akahi, o ke aniani pukai aniuni, alua, o ua aniani kilohi a me n& mea like, akolu, o ke aniani e hana ia mai nei i kiaha, i na kiaha waina, na m«& waiho pua, ame na mea nani a pau. He aniani eae no kekahi, he aniani omaomao manoanoa, kupono i na omole, ua hanaia noloko mai o ke one a me ka huahua kopa. O ke ano mua, o ke aniani puka, ua han& pinepineia ma Enelani, ma ka hui ana i ka naheiehele o ke kai i kauiaiia a kuiia aaeae, me ke one. Ua kawili pu ia ke kepau ulaula ma na ano ekolu. Ua uhao ia keia m&u mea a pau iloko o na ipu nui i hanaia noloko mai o ka puna maikai loa, a hookomo ia iloko o ka oma, i kahi hoi e noke mau ia ai eke ahi, a hala na la amena po elua. Alaila, hooheheeia ke aniani, a lilo ae a like ka hehee me ka meli howai. Ika hana an& i na mea he nui wale mai loko mai o ke aniani, he uuku wale no na mea hana, a ma ka uoonoo ana o ke kanaka hana e pono ai kana hana, a mulama no hoi. O kana mea hana e hana mau ai, he hao hakahaka oloko a hamama na aoao a elua. Hookahi aoao e hookomo ia iloko o ke aniuni hēhee, a ma kekahi e puhi aku ai. Me kwia mea, e hiki iii ia ia ke hana i na mea o ke la ano keia ano. * No KA HANA ANA I NA PŪKA ANIANI. Penei ka hana ana o na puka aniani, o ka mua, e hoomahana ke kanaka hana i kekahi aoao o kana hao, alaila, ho-o nku iloko o lia ipu o ke aniani hehee, a owili ae, e like me ka miki ana i ka poi, a mai loko mai o laila e lawe ae ai oia i ka mea hehee ua hele a ula enaena ika wela. £ hoomaalili iki iho noia, a ho-o hou no, a pela e hana mau ai a loaa he umi pauma, alaila pono. £ olokaa no ia i keia mea iluna o kekahi papa kaukau hao i lilo aeai a like me kona makemake, alaila puhi mahe a poepoe me he opu wai la. la wa, hookui hou mai kekahi hao hakahaka hou ma kekahi aoao, a oki ae i ka hao mua, me ka waiho iho i kekekahi wahi puka poepoe, eiua iniha ka laula. E nui hou aku no keia puka, ina e koai ia ka hao a puni kekahi ahi wela ikaika, a e wela no, me ka palupalu iho o ke aniani. E like pu no ke ano me he hoana aia, a mahope, palahalaha ae a lahilahi, a pela e hoomaka ai ka nui ana o ka puka a nui loa ae, a hiki i ka inanawa e hamaina loa ae ai me ka leo kapalili, me he mea ala he hae e ka-palili-ana i ka makani, a lilo ae i huila poepoe palahalaha, eha kapuai ka laula. He mea maikai keia ke nana aku. Pela no e wili mau ai a hiki i ka wa e oolea ae ai, alaila, waiho aku a maalili, ooki ae mai ka hao mai. 0 kekahi ano o ka hana ana, o ke puhi i i kana ano e makemake ai e like me mamua, olokaa maluua o ka papa kaukau, alailn, oniuniu ma. kona poo a puni i loihi aku ai, a hiki i ke 40 iniha ka loihi a 10 imha ka laula o ua mea hakahaka nei. Alaila, hana i puka ma kekahi aoao, hana & wela, a koaia hiki i ka manawa e hamamaai a pololei pu. Ua oi ma ka loihi a hoopaUhalaha ae iluna o ka papa kaukau, & lilo ae i mea palahalaha, he 40 iniha ka loihi & he 30 iniha ka laula. KE ANO O KA HANAIA ANA O NA ANIANI HOOLELE AKA. Ua hanaia na aniani nana ma ke ano alua o ka hana ia ana o ke aniani mailoko mai oka paakai hu, oke one, ame ka puna. I ka wa e hehee ai o keia, ua nininiia ilnna o ka pakaukau hao, a maluna iho kekahi mea keleawe e olokaa ai, i pahee ai, a i like no hoi, mahope o ka maalili ana, hoohinuhinuia ke nniani, a lu iho i ka wai kala ma ke kua. Na Omole. Ua hanaia n& omole, na kiaha iee, iloko o na lua i hanaia e like me ko lakou mau kii (moulds») E ho-o ke kanaka i kona hao ilo* ko o ka ipu i piha i ke aniani hehee.a hana 1 popo ma ka welau, alaila, ho-o keia iloko o kekahi mola (mould) keleawe me ke pani kokeia mai no eke ami. Alaila, puhi & ik&. ika i ka hao, o kai lilo koke ae no ia me he inola la. A hoopa aku ike ami a ae ka mola, a lilo i elua hapa me ke kaawale o kekahi me kekahi, alaila, pau ka h&na ia ana oka omole. Ina ia e makemake e hana i aniani loihi hakahaka, e ho-o no i& i kana hao iloko o ke aniani hehee, & puhi poepoe.. Ma kekahi aoao mai kekahi kanaka e puhi mai ai i kana hao. Alaila, hele aku laua, me ke puhi pololei, me ka huki pololei ika laua mau hao hakahaka. He nui na ano o ka lliana ana i ke aniani, & h« kupaianaha ke aleamai oka hana ana. O ka mea e ulaula eii, e lenalena si, a e uliuli ai o ke aniani, oka huija me ke keleawe, me ke gula t ame ka piula. Malia paha ua paupauuho o'u mau makamaka no ka loihi, ke hooki nei au.