Ka Nupepa Kuokoa, Volume IV, Number 14, 6 ʻApelila 1865 — "Heaha na Aumakua ma ka manao o ka poe Kahiko!" [ARTICLE]

"Heaha na Aumakua ma ka manao o ka poe Kahiko!"

P6la i ninauia ai e ka mea kakau ina •'hoomana kahikoo Hawaii" nei; aka he mea pohihihi ka imi ana'ku i ka mole a me ka welau oia nuaolelo " Aumakua." No ka m«a, ua hala e aku ia poe nana i kapa'ku ia huaolelo iloko o na haneri hanauna i hala o ka Lahui Hawaii. A nolaila ona olelo kumu o keia Lahui, ua aneane e nalo aku, a e lilo ana ke kamailio a me ka olelo o keia manawa a me ka hanauna e hiki mai ana ma ke ano hou. Aka, oka mea i ninauia 0 ka "aumakua," aole ia he mea pohihihi. No ka mea o ka "aumakua" i ka manao o ka poe kahiko. He Akua, ahe mau Akua : aole nae i pili ka huaoleloaumakua i ka manawa o kekahi kanaka e lawe mai ai i kekahi mea ulu, a mea kolo, a mea lele, a mea waiho wale, a mea ola e ae paha i Akua. Aia a hala aku i ka mea a mau mea nana 1 hooakua kekahi mau mea, a hiki aku i na hananna hope -o ka mea mua nana i hooakua aku. Alaila, na kona hanauna hope i kapa ka huaolelo "aumakua." (oia hoi keia) " He mau Akua Kahiko o na kupuna." Pela wale no i pili ai ka huaoieio "aumakua." A o ka hooakaka maoli ana ike ano o kana kumu a welau paha ; aole oia hanauna i koe e ola nei e hiki ke hoomaopopo mai i ke afto maopopo oia mea, ke kuhihewa ole au. S. N. Haleole.