Ka Nupepa Kuokoa, Volume IV, Number 11, 16 March 1865 — Ka Hoomana Kahiko. [ARTICLE]

Ka Hoomana Kahiko.

HELU 10. NA AKUA O KA POE LAWAIA, A ME NA OIHANA HOOMANA I KA HELE ANA I KA LAWAIA.—MA KA NANA ANA I KEIA KUMUMANAO. HE ELUA MAU MEA NUI ILOKO. 1. NA AKUA O KA POE LAWAIA. 2. NA OIHANA HOOMANA O KA HELE ANA I KA LAWAIA. 1. Na akua o ka poe lawaia:—Eia lakou, o Kuula, o Hinapukuia, a me ka laua keiki o Aiai.—O keia mau akua iho la na akua a kona poe Kahu e hoomana ai. Wahi a kekahi poe kahiko, "He mau akua mana no, ua hiki ke hoopae nau u=i ka ia iuka nei." O Kuuia ame Hina, a me ka laua keiki o Aiai, he mau kanaka maoli no lakou, he lawaia nae o Kuuia a me kana wahine o Hina; a ua make laua, a no laua ka ohua ia, a o ka laua keiki o Aiai ua ola no ia, eia no iuka nei: I ka noho ana o keia keiki o Aiai a makapehu i ka ia, ulana iho la i hinai a paa, hele aku la a hiki i ka lae kahakai, ku aku la ia a olelo aku la penei: "Kuula la kuu makuakane, o Hina la kuu makuahine, a puipui la a lawaia, noho holona ana au la i ke ao malama nei la e." Pane mai la ka makuahine, "Kaua-kuli, e ole ka! e noho a mare i ke Kaikamahine a Keawekapilimanu i ka mea iaia o Hawaii. Puka ka auhau lawaia ia e kuu Haku." Pane aku o Hina i kana kane, "Aua paha la, i hookahi no a kaua mamo i ola i ke ao nei la, he pauaho i-a." "Ho-aku paha ka ia," wahi a Kuula. Pane hou o Kuula, "O ka ia la o keaha?" Pane hou o Hina, " O ka ia o ka Hinalea, no ka mea, he Hinai ka ke keiki a kaua." Ho-aku a piha ka Hinai, a kaulele iho na Hinaleapalaloa mawaho."—Lawe aku la o Aiai i ka Hinai a waiho aku la iloko o kaheka, na ka i-a no * komo iloko a piha ka Hinai. Peia i loaa ai ka i-a ia Aiai. 2. Na Oihana hoomana o ka hele ana i ka lawaia:—Mamua o ka hele ana o ka mea e manao ana e hele i ka lawaia. Ka-

uoha akula oia i ko ka hale e noho malie, a o kona hele aku la no ia me ka pule ana o kona naau paha, a kamailio maoli paha penei: "Na aumakua lawaia, ia Kuula i ka po, ia Aiai i ka po, a i kuu wahi makuakane ia Kilua pale ka po, puka i ke ao, owau nei o Hua. Ho-mai he i-a, i i-a nui, i i-a iki." A o ka holo aku la no ia ka lawaia. Ina he lawaia waa, penei e pule ai, i ka wa e hiki ai i ke koa:—"E Kaneakilolohua, ia Kane i ka po, eia ka ipu, eia ke aho, eia ka makau, haawiia i ka lihi o ka kaua makau la-e, a ku ma ka maha, a ku ma ka lehelehe, a ku ma ka waha, a ku ma ka maka, he ole ka nele, he ole ka hoi wale, o ka nui o ka i-a ka pono, i ai ka makauka, i loaa hoi ka piele ana'ku i kekahi no ka ai, no ka maia, no ka awa, i hoomana ia ai oe e ke Akua, i haoaʻi ka ipu aumakua i ka i-a, i hele a pelekunu, a pelapela ka kaua ipu la e Ku, i ku ia oe e Kaneakilolohua, elieli kapu, elieli noa, i ai lonohonua i anoa'i, ua noa." O ka pau keia o ka pule, kuu aku la ke aho me ka makau, ua paa i ka maunu ia. Ina eku ka i-a ma ka maka ama ka mahamaha e like me ko kakou ike maloko o ka pule, alaila, kaena iho la ua kanaka nei me ka olelo iho i ka mana o ua mau Akua nei ona.

Eia keia, ina e lawaia hee ka lawaia, a penei e pule ai, i kona hele ana a hiki i ka papa hee:—" Ka i-a i ka Hikina, he papa ilaila, he hee ilaila, puloa ilaila, muhee ilaila, awela ilaila. puuone ilnila, he kule ilaila, opelu ilaila, makiawa ilaila, he a-ku ilaila, kaina mai i ko kaua aina nei la e Ku, a ahu kukuna, a haumanu," a pela no e pule ai a pau keia mau Mokupuni, o ka pule hookahi no keia.—Ina hoi he lawaia upena, he kapu, aole e ai, aia no a puni ka ia, alaila ai ka poe o ka hale, a me ka poe lawaia, a i loaa ka i-a, paa ae la hookahi i-a na ke akua, lawe ae la a ke kuahu kau aku la. O kekahi wahi e hoomana'i, he hoouhiia i ke Oloa a paa, malaila e hoomana'i ia Kuula ma.—A peia iho la au i aoia mai ai e ka poe kahiko, a ua maopopo iho la paha ia kakou ma keia mau wehewehe ana, ke oiaio, Holokahiki.