Ka Nupepa Kuokoa, Volume IV, Number 11, 16 Malaki 1865 — Nu Hou Misionari. [ARTICLE]

Nu Hou Misionari.

Tahuata, lan. 16, 1865. Hev. L. H. Kulika : Aloha nui oe a me kou ohana hale a pau. Eia no au i keia mau la ma Tahuata nei, e hana.ana i na wahi pilikia, o ka moku a maua o A. Kaukau ma Vaitahu hoi kekahi mau moku okohola mai Honolulu mai. Dek. 22 r 1864. ?,, "Hele« Sonw,;' ua holo aku, akahi no a Johe makou i na mea a pau no Hawaii, a no na wahi e ae o ka honua, mai ko Rev. Paleka hoi ana'ku a hiki i keia manawa. lan. 14, 1865. Eia ke ku nei kekahi moku Okohola Farani ma Vaitahu mai Honolulu mai, " Geneial Teste Havre," ke i mai nei ke Kapena o keia moku, e hoi hou no i Honnlulu, nolilila kuu kakau i keia palapala ia oe. Eia no makou a pau na kumu e ola maikai ana. A ke noho nei hoi ma na kihapai a makou i noho ai. I ka makahiki 1864, ma Feb. Ua haalele o A. Kaukau ma ia Hanaiapa, aia i Hanavave laua i Fatuiva, kahi a L. Kuaihelani ma i noho ai mamua. O S. Kauwealoha ma, ke noho nei laua ma Uapou e hana i ka hana a ka Haku. Pakele no laua, aole i make pu me ko Uapou poe i ka mai puupnu Jiihi " Small pox." Hana ino na kamuaina i ka wai o ke kahawai me ko lakou mau welu i paumaele i ko lakou pilau ; i inu ai o Kauwealoha tna, a i hele ai hoi e auau i ka wai, alaila, hookahi ka make pu ana. . Penei ka olelo o na kamaaina ma Uapou, " Ka! ke make nei kakou ria kamaaina o ka aina, a me na'lii mai oao, aole make o Kauwealoha ma, a e lilo ana paha ka aina no lakou ; a e imi kakou ī mea e make ai, i hookahi ka makß pu ana." 0 Laioha ma hoi, ua haaleie ia Hanamenu, a ua hoi hou i Hanapi kahi a Bickneil i noho ai mftmna, o Tohutete hoi ke alii i launa me Bicknell, a he hoahanau eka!esi?i, ua make oia me kona naaupono ; mamua, lana ka manao i ka Haku, a mahope, uhi hou mai ka pouli me ka naaupo, aole maopopo iaia ke kalahala e ola'i. O Hapuku ma i Aiuona» Ma Puimau no hoi maua, o J. W. Kaiwi ma i kupaa mau nei na hoahanau ekalesia ma ka pono o ka Haku o leau Kristo ma Oomoa, a ma Puamau. A ke noho nei kekahi mau hoahanau ma Hooumi i Nuuhiva; he manao lana ko laua ī ka Haku, au ia laua ma N"uuhiva, a o Kauwealoha ka mea launa pinepine ia laua. Eia kekahi mau mea ma Hanamenu e pule ana i ka Haku, a ua launa pinepine au me laua. O Honiae kekahi, oia no ka mea holo pu me Bicknell i Oahu ikawa i holo mai ai oe i o makou nei, 1861—O Taoefitū

iioi kakahi mea, ua launa pu laua o Honiae, ai i Hanameau ; ua launa nui me ia ma*ka pule, ma ke ao-palapala, a o laua hoi ko makou mau hoa hookipa ma Hanamenu. Aole nae makou i wikiwiki i ka hookomo iloko o ka ekaleaia, ua kali me ka* nana no, o piha opala wale no ko ke Akua ekalesia. No KA MAI PWPUU UIUI " SMALLPOX." Elua wale no mokupuni i loaa i ua mai la, o Nuuhiva ame Uapou. O na moku i koe, aole i ka mea, ua hookapu ke Kiaaina Farani, aole e holo ko Nuuhiva me Uapou i na moku e ae ; ao na mokupuni aoie i loaa, aole pono ke holo i Uapou a me Nuuhiva ; a o makou hoi kekahi i ao ikaika aku i ko Hivaoa, Tahuata, a me Fatuiva. ;i Mai holo oukou a me makou hoi i Nuuhiva me Uapou a hiki i ka e pau ai ka make, a ina hoi e hiki mai kekahi moku a o

kekahi waapa paha mai ,Nuqhiva moi me |Japou, e kipaku no, mai ae aku e kau ipai a e launa pu, a ina e hoopaa mai, e ki pp'ku no, a pela wale no e pale aku ai kakou i ua la." A pela io no i pakele ai na moikupuni e ae, aole -mea i loaa i ka mai puupuu liii»..

Na kekahi manuwa Farani i lawe inai i keia make ma Nuuhiva; i ka wa i hoihoi mai ai i kekahi mau kanaka o keia Paeaina i «ihueia e np. moku Paniolo ; ua ike no'ke Kapena, ua loaa kekahi poe ma kona moku ua mai la, mai Peru mai, a kiola no mauka o Nuuhiva, a ua ike no hoi ke Kiaaina Farani ma Nuuhiva i kela mai, aole waiho ma kau wahi kaawale o ka aina a ina kekahi mokupuni kanaka ole ; ina ua hana mua ia pela, ina uK pakele, aole nui ka poe make. Ko Nuuhivfc poe make, he 900 a keu, a 0 ko Uapou poe make hoi, he 400 a keu. Ua loaa no kekahi poe i ka mai,.a ua pakele mahunehune mai; ua ano okoa nae na helehelena, ua puknpuka ka ihu, ka lae a me ha papalina. He mau kaua no iwaena o na kamaaina o ka aina, na lakou iho, paakiki lakou maka hana kaua, pela ma Fatuiva, ko Oomoa poe me ko Hanavavē me Evaeva. E hiki nae i na kumu ke holō i o a ianei a puni ku moku. JVJa Hivaoa no hoi, ko Moea me Puamau, kaua aku'ia Haamaō, ko Atuona, kaua lakou ia lakou iho i keia wa : he kaua no hoi ma Vaitahu mamua iho nei, a ua pau, pela hoi ko Nuuhiva poe, a ua pau ke kaua i keia wa. ' Ke hooikaika nei makoii i na kamaāina Q pau na hana kaua, a me na hana kahiko o ka wa naaupo. Ke p;iio mai, " A hea pau ke kaua o ka aina e, i Farani, Amerika, Beretania, ame na aina Paniolō. Na ka haole iao mai ia makou i ke kaua, na lal<ou mai ka pu, ka poka, pauda, a me ka paea." Aole no nae makou pauaho i ke ao aku, "He kauoha maluna oke kauoha. He kaula maluna o ke kaula." Aole paha oukou i nele i ka lohe no ko makou noho ana maanei, mamua aku nei, ka pono me ka pono ole, ka ikaika me ka nawaliwali; ka'maona me ka pololi, ka lako rne ka ilihune.

Mamua aku nei, ua lohe oukou no ka wi 0 keia mau aina; a ua hala ia wa, 'ua loaa mai ke ola o ka aina. Pela no ma kekahi mau wahi, a he nele no hoi ma kekahi mau wahi. Pela no hoi makou, i kekahi manawa, ua lako ī ka ai, a ua nele hoi i kahi manawa ; nolaila, ua imi i kahi e loaa ai ka ai. me ke kuai no hoi. I kekahi manawa; ua hele au i ka lawai-a me na keiki Hoho pu me a'u, a nui mai ka i-a, e malama no ka ohana, a e kuai aku hoi 1 ulu kekahi i loaa ka ai. A ua kanu uala hoi a wahi kalo, me ke kiai mau no i ka po me ke ao—a pela no e pakele ai. Pela e lako ai makou i ka ai. A i hiki ai hoi ia'u ke hai aku i ka olelo maikai a Krlsto i koonei poe naaupo. : Ua lako iki i ka ai, o ke kapa ko makou mea ano hemahema, o aneane no e nele ; aole no no ka hoomaunauna, no ka uuku maoli no o ke ola maknhiki. Mai kuhihewa oukōu, ua lako au i na mea a pau. He kapili moku hoi ! Aole keia wahi moku, he moku imi loaa i nui ka waiwai, aole loa pela. E kokua mai i pau kekahi heniahema a makod o na kumu. Ke holo nei au ma Nuuhiva e kuai i kekahi mau mea liiiii, a e aie ai i na mea e pono iki ai makou, ma na mea a na kumu i kauoha ai ia'u, Ia oukou no ma Hawaii ko makou ola ni%* ka make, ka lako me ka nele. He mea maopopo loa no keia, e like me ka la i ke awakea. Aole ola ke kane me ka wahine, a me nS keiki ekolu nona makahiki eiua i ekolu haneri dala. Aole nae i pauaho a; haalele i ka hana a ka Haku, ke hooikaika nei ma kana hana ; ua hoolilo maua o Naomi ia maua iho no ka hana a lesu Kristo, " nona no, nona waie no, e nona mau loa." E kokoke ana paha oukou e hoouna mai i ka moku i o makou nei e lawe mai i na mea e ola'i makou. He pono ia, ua ilihune la ? Ea! Pono paha a Hokuao ea ke holo mai, Eia hoi kekahi manao o'u, mai hoouna waie mai i ka waiwai rne na palapala, he pono no kekahi kumil makua e hele mai e launa pu me makou, kamailio pu, kuka pu, haipule pu, a imi pu ma aa mw e pono ai

ko lesu Aupuni. " Hauoli pu me ka poe e hauoli aoa, a e uwe pu me ka poe e uwe aoa." "ina kumumu ke koi, e hooknia ma ka hoana i oi." Pela no paha makou, ua like me na koi e okiia ana ma ka ululaau, a me na oo e mahiia ana ma ka aina mahakea, a ua kumumu na maka. No ia mea, he pono ke hele mai kekahi kumu inakua, oia no ka hoana nana e hooponopono pu me makou ma kekahi mau men pilikia iwaetm o makou, a nana hoi e hai mai ia makou i ko ka Pa« pa Hawaii o ka Ahahui Hoolaha Euaneho mau manao. Ae ao houia mai no hoi makou, nui no ka pouli a me ka naaupo i koe, ame ka hemahema i koe. Pela kuu manaoiana. Ke hana nei na kumu Pope i ka lakou oihana pope. Eha kumukula eaoi na keiki, a eha hoi mau wal?ine Viligini e ao i na knikamahine, ke noho nei ia mau kumu ma Taiohae i Nuuhiva. Elua misionari Farani me ko lakau Bihopa ma Nuuhiva, hookahi ma Uapou, ekolu ma Hivaoa. Ma ka mana o ka waiwai lakoue hoohaumana nei lakou i na kanaka, oia kekahi mea keakea nui mai ika kakou hana. Aole nae makou kanalua i ke ao aku i koonei poe i ka lesu olelo maikai. " O Kristo no ka mana o ke Akua, a me ke akamai o ke Akua," " Aole mea iki e hiki ia oukou ke hana ke ole au." E haawi aku i kuu aloha aui i na misionari a pau, a ina hoahanau ekaleaia., a me na hoalaunu a pau ma ko Hawaii Paeaina. A ina 'Lii hoi oko kakou aina Inmau. E aloha aku hoi i kou mau innu makua ame kou mau kaikaina. E uwe aku hoi īa'u mau keiki ia Maria me Hanuela. E ola mail<ai ana ko laua makuahine Naomi a nie ko laua.mau kaikaina. Ke pule mau nei maua i ka Huku, e lilo laua i mau keiki na ke Akua. E uwe aku hoi ia Kamika ma, Kalaka ma, Oainona ma, Kawina ma hoi, Paleka ma, na hoalauna haipule a pau ma Honolulu. Owau me ke aloha nui ia oe kou hoahanau iloko o Knsto. A pule nui oukou i ka Haku no inakou na kumu, ano keia lahui i lanakila ka lesu olelo ma keia Paeaina. J. Kekela.