Ka Nupepa Kuokoa, Volume IV, Number 10, 9 March 1865 — Page 3

Page PDF (1.63 MB)

Ka Nupepa Kuokoa.

nau ia keia Olelo Hooholo a ke Komite i hoomakaukau ai, a ua hooholoia. Pule o Kauka Kulika.
            Heluhelu ia ka Palapala noi a ko Waimanalo ia Waiwaiole, i luna haiolelo no lakou. Ninau ia ko Waiwaiole makemake e noho ma ia kihapai, a ua ae no ia. Ninaninauia o Waiwaiole no kona makaukau no ka Haiolelo ana. A pau, ua hooholoia e haawi ia ia i Palapala Haiolelo nona no ka makahiki hookahi.
            Heluhelu ia ka Palapala noi o ko Hauula ia Nuuhiwa i Kahunapule no lakou ; a me kona palapala ae. Ninauia oia no kona makaukau, a ua Hooholoia, e hookahuna iaia no ka ekalesia o Hauula i ka la 6 o Aperila o keia makahiki. Kohoia o H. H. Pareka, B. W. Pareka, J. S. Emekona, M. Kuaaea, L. H. Kulika, a me A. Kaoliko na Komite hooko i keia, a na kela ekalesia keia ekalesia e koho i ko lakou luna e hele pu ai.
            Heluheluia ka Palapala noi o ko Ewa ia J. Bikanele i kahu no lakou. Hoike mai o Bikanele, ua ae no ia, aka, wahi ana, aole ona manao e hoohiki paa loa iaia ma ia kihapai. Ua ae nae oia i elua makahiki e noho ai, a ina pau ia, alaila, koho hou aku.
            Hookoloia ;— Ke apono aku nei keia aha i ka L. Kamika hele ana i Amerika, a ke manao nei keia aha he mea maikai, a he mea pono ia ia L. Kamika ke koho ia L. H. Kulika i hope kahu nona, e hooponopono pu me na kahu haiolelo, a me na luna no na mea e pono ai kona ekalesia.
            Ma ke noi a B. W. Pareka, ua koho ia o B. W. Pareka a me Kauka Gulika i mau Komite e hookumu i mau ekalesia hou ma Waimanalo, a me Waikane.
            Kohoia o S. Kumuhonua, Moehonua, Ili, a me Maka, i mau elele e hele i ka Ahahui Euanelio o Hawaii nei i ka malama o Iune e hiki mai ana.
            I ka kakahiaka o ka Poalua, ua launa mai ke ka Kuhina Koho mai Amerika Huipuia ; me kona hoike ana i na makana ia Kekela a me Kaukau ma, no ka laua hana maikai ana ma ka Pae Aina o Nuuhiwa, i ka hoopakele ana i na haole mai ka make mai.
            Hooholoia ;— Ke aloha aku nei keia Aha i ka Misina Amerika no kona launa ana mai a me kona hoike ana mai i na makana mai ka Peresidena o Amerika Huipuia i na makamaka o kakou ma Nuuhiwa, a ke lana nei ko makou manao e lilo ana keia hana maikai a ka Peresidena me ka Misina i mea e holo ai ka hana misionari ma ia Pae Aina a ma keia moana holookoa.
            Hoopaneeia ka halewai a i ka la 5 o Sepakemaba ma Waianae.
            Eia na Haawina no ia halawai.
            1. He Haiao na Rev. B. W. Pareka, ma ka hoomaka ana.
            2. Na rula no ka hoomakaukau ana i na Haiao, H. H. Paleka.
            3. Heaha na hana kupono a kakou no na luina Hawaii ?
                No Kawaiahao.
            4. Heaha ka ke Kahu Ekalesia iloko o ke Kula Sabati ?
                No Kaumakapili.
            5. Ka Oihana misionare ma ka Pae aina o Nuuhiwa. J. Bikanele.
            6. Heaha ka na makua hana iloko o ke kula Sabati.
                No ko Ewa.
            7. Na pilikia o na Kahunapule. A. Kaoliko.
                8. Ka pule malu o ke Kahunapule.
            No Waianae.
            9. Ka waiwai o ka manawa. Na Kuaea.
            10. He pomaikai anei ko keia aina ma ke ke kanu ana i ka awa ? Waialua.
            11. He mau rula no ke ao ana, me ka hoopai ana o na makua i na keiki. J. S. Emesona.
            12. Ke ano o ka olelo " Keiki a ke Akua." D. Nuuhiwa
            13. Heaha na pomaikai o ka malama ana i ka la Sabati ? No Hauula.
            14. Pehea la e koho ai ke Kahunapule i kona kumu manao Haiao ? B. W. Paleka.
            15. Na pono o ke kanaka haipule.
            Kaneohe.
            16. Na manao kupono no ke kanaka e lawe ana i ka Oihana Kahunapule. S. Waiwaiole.
            17. Heaha ka makaukau pono no ke kahu Ekalesia? Z. Poli.
            18. Lawaia kanaka heaha ia ?
            No Wailupe.
            19. Ka pono o ko ke kanaka ike ana i na kanawai o ke ola kino. L. H. Gulika.
            20. Hiki anei ia kakou ke hana i kekahi pomaikai no na auwana Hawaii ma na aina e ? P. Naone.
            21. Heaha ke kanaka ? P. W. Pii.
            22. Heaha ka ka ekalesia e hana'i i na hoahanau haalele i ke anaina hoomana i ka la Sabati. W. N. Pualewa.
            23. O ka ai pono ole, a me ka inu pono ole i na hoailona o ke kino, a me ke koko o ka Haku, ma Korineto 11 : 29. Hokuaulani.
            24. Heaha kana ekalesia i hana'i i na hoahanau hele auwana a hele ma kahi e e noho ai, me ke kii ole mai i ka palapala Hookuuia ? J. Hanaloa.

No ka poe mai ino Pake.

                E KA NUPEPA KUOKOA E ; ALOHA OE
            Ka hoku welowelo e maalo mau ana i ko makou mau maka i kela hepekoma, keia hepekoma. He wahi manao kupono ka'u e hai aku ia oe, a nau hoi ia e hai akea ae i ka loa, a me ka laula o keia mau mokupuni, kahi i kanu ia ai o keia anoano ino loa, e ulu mai nei ma kela wahi keia wahi o ka aina.
            Eia ua anoano ino la o ka mai puupuu pake. Oia ua mai ino'la iloko o na makahiki i kaa hope ae nei, a hiki i keia makahiki hou. Ke noho puulu pu nei kakou me ka poe i loaa i neia mau mai i waena o keia mau la. Eia nae ka mea makau loa, o ka hana ana mai o kela mai pake keia mai pake i ka ai maauauwa, me ko lakou kawili ana i ke ehu ino o ka mai iloko o ka ai, a lawe mai i ke kulanakauhale nei, i kahi o ka lehulehu e kuai ai me ka poe maikai. O ka nui o keia mai ino aa-i loa, aia ma Manoa kahi i noho ai.
            Nolaila, ua noonoo iho au a me lakou nei ae paha e noho mai nei ma keia kulanakauhale, a me na mea a pau iloko o keia Aupuni. O keia mai he pake, he mai ino loa, he mai aa-i loa no hoi. Pela mai kekahi " Pake" waiwai i olelo mai ai i na mea o ko lakou aina ma Kina i loaahia ia e keia mai ino.
            A he mea hiki hoi i ke Aupuni, a me ka Papaola ke noonoo mai i ka mea e pono ai ka poe i loohia ia e keia mai aa-i loa he mai pake. A e haawi ia hoi na ke Aupuni e malama ia lakou, nolaila, e pono e hoomalu loa ia ka poe i loaa i ka mai pake.—" Aohe pono ia lakou ke lawe mai i ka ai ma keia kulanakauhale." Aia wale no o ka poe ola i loaa ole i keia mai ino, na lakou no e malama kupono i ke ola o ka lehulehu. Ua pau me ke aloha no. J. H. KAONOWAI. Feberuali 16, 1865.

Ka Hele Huakai ana o ke Kula Kaikamahine o Kau e makaikai i Kalua Pele.

                Ua ike iho nei makou i kekahi mau Palapala a na Kaikamahine Kula o Kau i kakau ai i kekahi makua o lakou, a ua loaa mailaila ka moolelo o ka lakou hele pu ana me na Kumu a lakou e ike i ka hana kupanaha a ke Akua i hana'i ma Kilauea.
            Penei ka lakou i olelo ai ;—" O keia hele ana a makou, aole hele a pau ma ka lio ; o kekahi poe hele wawae no a luhi, alaila kau maluna o ka lio, a o ka poe i kau mua maluna o ka lio, iho ilalo a hele wawae aku. Moe makou ma Keaiwa, oia ka Poakahi, ka la 30 o Ianuari. Hoomaha makou malaila i ka Poalua, a i ka Poakolu hele makou i Kaluaopele. Hiki makou ilaila, moe hou a ao ae ka Poaha, oia ka la 2 o Feb., hoomaka ko makou iho ana ilalo o ka lua.— Hele mua makou e ike i ka loko ahi hou, he loko liilii. He Pele hou keia i hu i ka makahiki 1863 iho nei, ma ka aoao mauka o ke alanui, oia ka aoao Akau o ka lua. Ua nani ka hana ana a ke Akua malaila. A pau ka nana ana a makou malaila, hele makou mailaila'ku a nana i ka lua nui. Kupanaha maoli ka hana a ke Akua, i ka a wale ana o keia ahi me ka wahie ole. Eia hoi kekahi mea kupanaha,— o ka hoohehee ia ana o ka pohaku i ka mau ana i kela makahiki i keia makahiki."
Penei ka kekahi ;—" Ka huai ana o ka Pele, me he paila ana la o ka wai iloko o ka ipu hao. A no ia ike ana a makou, he nui ka mahalo no ka ke Akua hana mana, hana kupanaha maoli."
            Penei hoi ka kekahi ;—" A hiki makou iloko i ka lua, hookomo makou i na kamaa la-i. O ko makou kamaa ia. Hele ke alakai mamua — a mahope aku makou. O ko makou nui he 22, huiia me na Kumu ekolu 25. Hele makou a loaa he wahi lua uuku, he lua hou, a pau ka nana ana, hele hou makou i kekahi lua nui.
            " Ua like ka aleale ana a ka Pele me ke poi ana a ke kai. Pela iho la ke ano. Nani maoli ka mana a nie ke akamai o ke Akua, i kona hana ana i kela mea kupanaha loa, a me ka a ana mai o ke ahi mailoko mai o ka pohaku me ke kumu ole."

He Mooolelo no ka halawai o ka Ahahui Kumu o Hamakua, me Kohala Hema, ma Waimea, ma ka la 27, 28, 29 o Dekemaba 1864.

 

Ua hoomaka ka halawai makahiki o keia Aha ma ke awakea o ka Poalua, a ua lilo no ia ahiahi no ka uku ana i na kumu a me na lunakula, a me na mea a pau e pono ai ke ukuia e ka Puuku.
            Ma ka Poakolu, halawai hou ka Aha, a o keia na hana ma ia la :
            1. Ia D. Maunuia ka pule.
            2. He mele i hakuia e S. D. Naihe, nana no i haku ke mele a me ka leo, he mele kupono i keia Aha.
            3. He haimanao no ka makahiki i hala ia A. Pali.
            4. Heluhelu kela kumu keia kumu i kana palapala hoike makahiki no kana kula iho, i ka pono a me ka pono ole, i ka nui a me ka uuku, i ka lako a lako ole, a pela wale aku.
            5. He mau haimanao. Eia na kumu :
            1. Na palena o ka naauao, ia J. Kaaukai.
            2. Ke koena o ka naaupo, ia D. Kaanehe.
            3. Na kumu no ke emi ana o ka poe naauao, ia A. P. Papulenui.
            Na kumu e paipai ana e imi i ka naauao, ia Naihe.
            5. Ke ahonui, ia Waiau.
            6. He mau himeni maoli i hakuia. Ke hooiliia'ku nei kekahi no keia Aha, paiia ma ke Kuokoa. Eia ua mele la ma kahi pepa okoa.
            Ma ka Poaha, halawai hou ka Aha, a ia P. Kaaekuahiwi ka pule mua. Eia no hoi na hana ;
            1. He haimanao no ke aupuni o Kamehameha III., ia D. Manuia.
            2. Heluhelu mai na Kahukula, D. Manuia, a me D. Waiau, no ka laua palapala hoike makahiki, no na dala ma Kohala Hema a me Hamakua.
            3. Ka uku kaulele ana i na kumu i oi, a oia hoi ko Pali ma Waimea, a me ko Kaaekuahiwi ma Hamakua.
            4. He mau manao paipai no keia hui hope ana o na Kumu, a me na Kahu, a me ka Puuku — nui ke aloha a me ka uwe no ka lohe ana e ano e ana ka hana ma keia hope aku.
            5. He hai manao ia P.Kaaekuahiwi no ka makahiki e hiki mai ana.
            6. Himeni hookuu. 372.
            7. Ka pule hookuu i ka Puuku, oia hoi o Rev. L. Laiana.
            Maikai na hana o keia Aha, a ua ku hoi i ka mahaloia. Aka, ua haule kekahi hana nui i hanaia ma na aha kumu mamua aku, oia hoi ka imi ana a me ka hooholo ana i na mea e pono ai na kula ma keia makahiki, no ka nana ana, e lilo ana ia hana ia hai. Me ka mahalo. IKEMAKA.
Waimea, Ianuari 9, 1865.

Ka Pualiinuwai ana ma Kona Akau, Hawaii, i ka la 4 o Ian. 1865.

                E KA NUPEPA KUOKOA E ; ALOHA OE :— He mea hou no ka'u e hooili aku ia oe, a nau hoi ia e paki haalele ae i na ale hanupanupa o na kai ewalu, mai Hawaii, a pulelo loa aku i Niihau, ke oluolu hoi ia i kou manao e ka Luna Hooponopono.
            Aia ma ka la 4 o Ianuari i hoike ia maluna'e, ka Pualiinuwai ana o na Kula Hoole Pope ma Kona Akau nei. Aole nae keia he hana hou i hanaia ma keia Apana, ua hookumuia no i ka wa ia G. L. Kapeau ke Kiaaina mua, ma ka M. H. 1848 paha, oiai hoi au e kamaii uuku ana ia wa. Pela no ka homau ana i keia hana hoolanamanao, mai ka wa ia Kapae ke Kahukula, a hiki loa mai ia G. W. Pilipo, ke Kahukula o keia wa e noho nei. Ua hiamoe nae keia hana i ka M. H. 1862 ; a mai laila mai a hiki i keia la 4 i oleloia ae nei maluna, ua ala hou mai a ku iluna ; a ua poha hou mai kona mau kukuna, e like me ka la i napoo aku a hooea hou mai oia ma ka Hikina, me ke kuupau mai i kona mau kukuna wela.
            A no keia mea he " Pualiinuwai" ana, ua ulumahiehie mai ko'u manao e hai aku i kekahi mea hou i hanaia ma ia halawai ana o na keiki ; no ka mea, ua hooholo iho ka Halawai Kumu o Kona Akau, i la Pualiinuwai no na kula hoole Pope, oia hoi ka la 4 o Ianuari 1865 nei.
            Eia nae, iloko o na la hoike o na kula mai ka la 27, 28 o Dek. 1864, he nui ka ua, ua pouli mai ka lewa, ua kaumaha mai hoi na ao polohiwa o ka lani, a hopohopo wale na kumu no ka la Pualiinuwai, o loohia e ka ino e like me na la hoike ; aka, aole nae pela, he mau la malie loa ia.
            A penei hoi ka hoonohonoho ana o ka huakai : O ka mea nana e hookani ka pahu, a me ka mea paa Hae, o laua mamua o ka huakai ; o na Kumu Kula iho o ka aoao hoole Pope ; o na keiki o ke kulawae a Mr. Pilipo mahope iho : o ke kula a D. W. Kahaleluhi iho ; o ka D. H. Keawe iho ; o ka Kapae mai, ka Kuahaua, ka Kanealii iho, a o Kahaluapo mai, a pela aku.
            Ua akoakoa mai no na keiki a pau ma ke one Oneo ; a ma ka hora 9 paha ka hele ana o ka huakai. Ua lai no i ka ike aku. Pela no i hoomauia'i ka huakai a hiki ma Kaiakekua, a huli hoi mai a hiki ma ka Luakini o Mokuaikaua. A pau na haumana iloko, ua piha oluna a me lalo o ka Luakini i na kane a me na wahine a me na keiki, a pela wale aku.
            Ua hoomakaia ka hana me ka Himeni ana, o " Hoonani" ka leo. Pule ia a pau, a, mahope iho o keia, ua hoomakaia na hana hoolealea kupono, e hoohauoli ai i ka manao o ka hanauna opio.
            Eia hoi ua mau hana nei i hanaia ma ia la no kela kula a me keia kula :— No ke kulawae : 1. No Isaaka a me kana mau keiki. 2. Ka paa ana o Satana i ka hao. 3. O keiki naauao, a me ke keiki naaupo, a pela aku. No ke kula ma Kailua : 1. Ke kaua ana a Kepakailiula me na'lii o Kona. 2. Ko Samesona wawahi ana i ka Luakini &c. No ke kula o Kaumalumalu a me Kahaluu i hanaia ma ia la : l. No ke kaili Aupuni ana. 2. Ke ano ino o ka rama. 3. He mau Mu aihue maia. 4. Ke kaua ana ia Kawalaki &c. No ke kula ma Keauhou : 1. No ke kaua ana ma Kuamoo. 2. Ke kaua ana o Pupukea me Makaku &c. He nui wale o na hana i koe aole i pau i ka haiia aku.
            A ma keia ke waiho nei au i kuu hoike ana i na hana i hanaia ma ia la ma Mokuaikaua. Ua paioia kekahi kumu paio i hooholo e ia e na kumu. A penei no ua kumu paio la : " Ua oi aku anei ka pomaikai o keia Aupuni, ke ae ia ke puhi Rama ana, aole paha ?" A ma keia kumumanao, ua hoopaapaaia me ka ikaika e na aoao elua. A pau ka olelo ana a na aoao elua, a hooili i ka lakou mau olelo i ka Luna Hoomalu. A ku mai ka Luna Hoomalu, a wehewehe mai i kona manao me ka noonoo ku hohonu loa, a hooholo ae la mamuli o ka aoao mua e olelo ana, " Aole e oi aku ka pomaikai o keia Aupuni, ke ae ia e puhiia ka rama ma Hawaii nei."
            A hoopauia ka halawai a na keiki, hoi aku la lakou ma na halekula, kahi i hoomakaukauia'i na mea ai, e ai iho i na mea i hoolakoia.
            E ike mai na mea a pau, he mea maikai a he mea hoolana manao keia mea he " Pualiinuwai." Eia nae ka manao nui no ke kukulu ana i keia hana ; i la e hoike ana i ka manao o na hanauna hou, na kumu, na haumana, aole e inu rama hou ; me ke kau ae i ko lakou hae nui, e hoike ana, " he poo kanaka makou e makamae ana i ka pomaikai o ke Aupuni."
            E Kona Akau e ! E hoomau aku oe i keia hana, i mea e ike mai ai na hanauna ma keia hope aku, no na hana i hanaia iloko ou. Ua pau, ke hoi nei ko Hauli keiki, ua uhi ka noe i ka uka o Pualei. IKEPONO.
Holualoa, Hawaii, Ian. 18, 1865.

HE WAHINE.

                He lala no ia no kekahi ekalesia Euanelio ma Honolulu, no na makahiki he nui. Mamua aku nei, ua noho oia ma Koolau a ua manaoia he wahine pono no. Ua hele i ka pule, ua hele i na halawai haipule, i kekahi manawa, ua hele oia i na kauhale e paipai i na kanaka e noho palaka ana. A mamua aku nei, ua laha loa iwaena o na kanaka he wahine hewa keia. He ona ka i ka rama. A ua kue mau ka i ke Kanawai ehiku. A iloko o ia noho haumia ana, ua hanau mai ka kana mau keiki. A no ke kaulana o keia mau hewa, ua hele kekahi hoaaloha e halawai pu me ia, a e ninau ia ia no na mea i loheia, i akaka ka oiaio, me ka ole ina he ole. Ua loihi ka laua kamailio ana, a ua ae mai ua wahine nei, ae ua hewa io au, ua moekolohe, a ua loaa kau mau keiki noloko ae o ia noho hewa ana. I aku la kona hoa ia ia ; " Ea, aia a hoi oe i Honolulu, e hele oe e halawai a e kamailio pu me ke kahu o ka ekalesia kahi au i noho ai. Ae mai la kela, "ae, e hele no au e halawai me kuu kumu." Mamua iho nei, ua loohia kela wahine i ka mai, he mai pilikia. Ua hele hou kona hoaaloha e ike ia ia, a i mai kela. " Ua kaumaha loa au. Mai ka la i kamailio pu ai kaua no kuu hewa a hiki i keia manawa ua kaumaha loa au."
            Mahope mai o ia wa, kauoha oia i kekahi e kii i ke kahuna pope e papakema ia ia. Hoole kona mau makamaka ; aole, "e kii no i ke Kahunapule o ka ekalesia Euanelio, oia ke hele mai a kamailio pu me oe." Aka, no kona paakiki, ua papakema ia oia e ke kumu pope. I kona mai loa ana, ua hoihoi ia oia i Honolulu. Koi hou oia e kii ia ke kumu pope. I aku na makamaka, "e aho e kii i kou kahu ekalesia." I mai kela "aole hiki kekahi mea e ke kala i kuu hewa, o ke kumu pope wale no. I mai na makamaka, "aole hiki i ke kanaka, aka he hiki no ia Iesu Kristo ke kala ia oe." Aka, no kona paakiki, ua kii ia ke kumu pope. Ua hele mai ia a uke one ia ia, a mahope make aku aku la ia.
            Oia ka moolelo o ia wahine. He wahine ona ; he moekolohe, a noho oia iloko o ia hewa nui ; haalele a hoowahawaha i kona hoohiki ekalesia ana ; aole i akaka kona mihi a hiki i ka la i make ai, a mahope o kona make ana, eia ka, ua kapaia " He hoahanau maikai iloko o ka ekalesia o Kristo."
Nau na PUNIOIAIO.

KANAWAI HOU.
HE KANAWAI

                E KOKUA AI I KA NAAUAO ILOKO O KEIA AUPUNI, MA KA HOOPONOPONO ANA I NA KULEANA ILOKO O NA KII I KAKAUIA, NA PALAPALA ANAHONUA, A ME NA BUKE A KA POE NANA IA I KAKAU, A ME NA ONA O IA MAU MEA.
            E HOOHOLOIA e ka Moi a me ka Ahaolelo o ko Hawaii Pae Aina i akoakoa iloko o ka Ahaolelo kau Kanawai o ke Aupuni : Pauku 1. Mai ka la'ku i hooholoia'i keia Kanawai, o ka mea, a mau mea paha nana e kakau i kekahi Palapala Anahonua, kii i kahaia, a Buke paha, i paiia iloko o keia Aupuni, a i waiho paha ma ka olelo Hawaii, a o na Luna Hooko, Luna Hooponopono a hope paha o ka mea nana i kakau, ia lakou wale no ke kuleana o ke pai ana, a pai hou ana paha ka hoopuka ana, a me ke kuai ana aku o ia palapala anahonua, kii i kahaia, a Buke paha, iloko o na makahiki he umikumamaha mai ka la aku i kakauia'i ka inoa o ia mea iloko o ke Keena o ke Kuhina Kalaiaina, e like me ka mea i oleloia mahope ae nei. A o ka mea, a mau mea paha nana e kakau a e hana i kekahi palapala anahonua, kii i kahaia, a Buke paha i pau i ke kakauia, aole nae i hoopukaia, a e kakauia'na paha ma keia hope aku iloko o ka olelo Hawaii, ina paha i hanaia, a i kakauia e kekahi mea e noho ana maloko o keia Aupuni, a ma ka aina e paha, a o ka mea hoi, a mau mea paha nana e hana a e kakau i kekahi palapala anahonua, kii i kahaia, a Buke paha, ma kekahi olelo e, aole o ka olelo Hawaii, ua kakauia e kekahi mea e noho ana maloko o keia Aupuni i ka manawa i kakauia'i, a hoopukaia paha ; alaila na ia kakau wale no ke kuleana o ke pai ana, pai hou ana, hoopuka ana, a me ke kuai ana'ku o ua mea la iloko o na makahiki he umikumamaha, mai ka la aku i kakauia'i ka inoa o ia mea iloko o ke keena o ke Kuhina Kalaiaina. A i ka pau ana o ka manawa i oleloia, ina e ola ana ka mea nana i hana a kakau, alaila, e hoomau aku pela ke kuleana ia ia, a ia lakou paha, me na hope ; aka hoi, e kakau hou ia ka inoa o ua mea la, a e hoolahaia, e like me ka mea i oleloia ma keia hope ae, i eono malama mamua iho o ka pau ana o na makahiki he umikumamaha i haawi mua ia.
            Pauku 2. Ina mahope o ke kakau inoa ana o kekahi palapala anahonua, kii i kahaia, a Buke paha, a me ka hoolahaia'na e like me ka mea i olelo mua ia, a iloko hoi o ka manawa i haiia, a i haawiia ma keia Kanawai, ua paiia, a pai hou ia paha, hoopukaia, a laweia mai paha maloko o keia Aupuni, a ua hoolimalimaia paha e paiia, a pai hou ia, a hoopukaia a laweia mai paha mai kekahi aina e, e kekahi kanaka e, a mau kanaka e paha, aole o ka mea nona ia waiwai, i kekahi kope a mau kope paha o ia palapala anahonua, kii i kahaia, a Buke paha, me ka ae ole mamua o ka mea nana i kakau mua, a o ka ona paha o ia mea, i palapalaia, a i kakauinoaia kela ae ana imua o na hoike kupono, a ina o kekahi kanaka ua ike oia ua paiia a pai houia a laweia mai paha, ma ia ano, a ua hoopukaia, kuaiia aku, a hoike paha e kuaiia aku, i kekahi kope o ia palapala anahonua, kii i kahaia, a Buke paha, me ka loaa ole mamua o ka ae i olelo mua ia, alaila, e hoolilo aku kela me keia kope o ua mea, a mau mea la paha, a me na apana a pau i ka mea nana i hana a kakau mua ia, a ia ia no e hookae loa iho ia mau mea. A o ka mea, a mau mea paha nana e hana ia hewa e uku i hapalua dala no kela me keia palapala i loaa ma kona lima i paiia, e paiia'na, hoopukaia, laweia mai, a hoikeia i mea kuai ma ke ano e kue ana i keia Kanawai ; a e haawiia kekahi hapalua o ia hoopai na ka mea nana e kakau, a i ka ona paha, o ia palapala anahonua, kii i kahaia, a Buke paha, a ua hiki no ia ia ke hoopii no ia dala, a o kekahi hapalua hoi e hoihoiia iloko o ka waihona dala o ke Aupuni, a ua hiki no ke hoopii no ia dala ma ke ano aie maloko o na Ahahookolokolo o keia Aupuni ; aka hoi, e hoomakaia na hoopii no ia dala iloko o ka makahiki hookahi mahope o ka loaa ana o ke kumu hoopii, aole nae mahope o ka hala ana o ia manawa.
            Pauku 3. Aole no e pili na pono o keia manawai i kekahi, ke ole oia e waiho aku ke Kuhina Kalaiaina i mea e malamaia'i ke kope o kana palapala anahonua, kii i kahaia, a buke paha i paiia, a ina aole i paiia, alaila, o ke kope o ka inoa o ua mea la ke waihoia me ua Kuhina la, a na ke Kuhina no e kauoha aku e palapala kela inoa iloko o ka buke i malamaia no ia mea, a e haawi i ka mea e noi mai ana i palapala hoike no ke kakau kope ana, a me ke kuleana kope i loaa, alaila na ka mea nona ia buke a mea e ae paha, e hoolaha iho ia palapala hoike a ke Kuhina, i elua malama iloko o kekahi nupepa a mau nupepa paha i hoopukaia maloko o keia Aupuni, a e uku no ka mea e noi ana i ua palapala hoike i elima dala.
            Pauku 4. O ka mea nana e kakau, a o ka ona paha o kekahi palapala anahonua, kii i kahaia, a Buke paha i olelo mua ia, e haawi aku, iloko o ka malama hookahi mahope iho o ka hoopukaia'na o ia mea, i hookahi kope na ke Kuhina Kalaiaina e malama ia'i ma kona keena.
Ua aponoia i keia la 31 o Dekemaba, M. H. 1864.
KAMEHAMEHA R.

MARE.

Mar. 1, ma Honolulu, mare o Hale k. me Kaapauku w. Na Rev. H. H. Pareka i mare.
Mar. 6, ma Honolulu, mare o E. Rathbun k., me Inia w. Na Rev. H. H. Pareka i mare.
Mar. 6, ma Honolulu, mare o Haula k., no Ewa, Oahu, me Laea w. no Honuaula, Maui. Na Rev. H. H. Pareka i mare.
Ian. 16, ma Wainee, Lahaina, Maui, mare o A. N. Kaui k., me A. B. W. Kanakaole w., na Rev. B. Baluina laua i mare.

HANAU.

Ian. 20, ma Honuapo, Kau, Hawaii, hanau o Moeawa k. na Kalene k. me Kahooke w.
Feb. 9, ma Waikapu, Maui, hanau o Kaola w. na Kalipo me Naaoa.
Feb. 25, ma Waikapu, Maui, hanau o Nahiau w. na Miula me Pipi.
Feb. 26, ma Waikapu, Mani, hanau o Malaea w., na Kahaku, he keiki kamehai.
Feb, 27, ma Waikapu, Maui, hanau o Kulia k., na Ku me Kekahuna.
Mar. 6, ma Kauluwela, hanau o Kaiwi (k.) na Kaolulo me Kea.

MAKE.

Dek. 7, ma Honuapo, Kau, Hawaii, make o Mr. Limaanohoau w. he pehu ka mai i make ai.
Ian. 3, malaila no make o Puhi k. he pehu ka mai i make ai.
Feb. 2, malaila no make o Uluehu k. he kaokao ka mai i make ai.
Feb. 6, malaila no make o Kaaoaohema k. he anu me ka wela na mai i make ai.
Feb. 9, make o Kahueaina k. he pehu ka mai i make ai.
Feb. 7, ma Waikapu, Maui, make o Hilea k. he pehu a me ka nae kona mai i make ai.
Feb. 13, ma Waikapu, Maui, make o Kaili k. he mai i ike me he maii la kona mai i make.

E KUAI IA ANA
— NA —
KAMAA BUKI !
— AME NA —
KAMAA HAAHAA
— MA KE —
KUMUKUAI !
— NO KUU MANAO ANA,

 

                E hoopaa i kuu Hale Humu Kamaa, e kuai aku no wau ma ke dala maoli iloko o na la he 30. O ka poe aole i pau ko lakou aie ma ka Hale Humu Kamaa (Uwinihepa,) ke noi ia aku nei lakou e hele mai e hookaa, mai hoopanee aku na N. H. Wood Esq e haawi ka palapala hookaa. 171-3t   J. H. WOOD.

KUOKOA HUMUHUMUIA.
EKOLU BUKE — BUKE 1, 2, A
ME 3.

                Umi Kala ke kumukuai no na buke ekolu. No ka akahi buke $3.50. E ninau ma ka Hale buke o
171-4m H. M. WINI.

HE MOKU
— NO —
MOLOKAI, ame MALIKO !

E HOLO MAU ANA KA MOKU KUNA 'HELENA' ma keia mau wahi i hoikeia ma ke poo. He moku maikai no hoi keia no na ohua. O na ukana e hooili ia ana maluna, a o ka uku o ke eepakeke ana, e ninau i ke Kapena, a i ole ia ia, ia S. Savige. 171-4t* Ka Hope.

LIO NALOWALE.

                UA NALOWALE KUU LIO WAhine hulupala, i kuniia i ka hao m, ma ka aoao hema o ke kua. O ka mea e loaa'i keia Lio, e uku ia no ma ka uku kupono i ke hoihoi mai nae ma ka HALEKUAI BUKE o H. M. Wini. 171-3t

He Lio Helehewa.

                A EIA MA KO'U LIMA, HE LIO (k) eleele kiko keokeo ma ka lae, a he keokeo uuku ma ka uha hope hema, kona hoailona kuni M. E loaa no au ma Moanalua, e hele mai me na dala elima ($5.00) no ke poho, a i hala na la 15, e lilo keia lilo ia'u me ke kuni i ko'u hao ke hala ka manawa hoolaha.
H. BOLABOLA,
Moanalua, Feb. 28, 1865. 171-3t.*

OLELO HOOLAHA.

                E IKE AUANEI KA MEA A PAU, UA hookohu aku au ia WILLIAM B. RAGSDALE (BILA) i hope no'u, nana no e ohi a e hookaa i ko'u mau aie, a e hoolimalima, a e ohi i na uku hoolimalima o ko'u mau aina a pau iloko o keia Aupuni. OIA wala no ka mea MANA e hana ma ia mea, aohe mea mana e ae e like me ka mana i loaa iaia ma ka PALAPALA HOOKOHU HOPE a'u i haawi ai iaia, ma ka la 4 o Maraki, M. H. 1865. 171-2t* MOSES PUHA.

E KUAI KUDALAIA'NA KEKAHI
mau Lio 9 o ka Pa Aupuni
Ma Pauoa

                I ka Poaono, la 25 o Feb, i ka hora 12 o ke awakea. He mau Lio hou mai kekahi. Na Lio Kudala, 1 Lio k. ulaula hao akau PR hao ano e ma ka hema, 1 Lio k. lokia hao hema A, 1 Lio k. ulaula hao ano e, 1 Lio w. puakea hao HS, 1 Lio w. lokia hao ano e, 1 Lio w. keokeo aohe hao. 1 Lio w. ulaula no ka poloi, 1 Lio w. ulaula hao ano e, 1 Lio ahinahina lokia hao ano e. Na Lio hou, 1 Lio w. ulaula wiwi hao ano e, 1 Lio w. ahinahina hao Akau H uha hema AB, 1 Lio k. eleele hao hema NID, 1 Lio k. eleele hao akau WA.
P. KAAIAHUA Luna Pa Aupuni. Pauoa, Feb. 21, 1865. 169-1t*

PAHU KUPAPAU !!

                AIA I Ka MEA NONA KA INOA MALALO nei, na PAHU KUPAPAU o kela ano keia ano, no ke kumukuai emi loa. He mau Papakaukau, Hale-pa, a me na mea waiho lole.
KAISER.
Hilo, Hawaii, Feb. 1, 1685. 166-3m.

OLELO HOOLAHA.
E HELE WIKIWIKI MAI !

                E KUAIIA ANA HE 124,000 PILI ULAULA ma AINAHOU, ma ke kuai liilii, a kuai nui no hoi $5.50 no ke Tausani pili. GEO. G. HOWE. 168-4t

200 Eka.

KE MAKEMAKE NEI O JUDD A ME WILDER, e hoolimalima me na kanaka, e palau alua ma Kaaawa i Oahu nei. Ma ka Eka, a i ole ia, ma ka uku-pau e palau ai. E ninau ia G. P. JUDD. Honolulu, Oahu, Feb. 22, 1866. 169-1m*

OLELO HOOLAHA.

                UA IKE OUKOU E NA KANAKA A pau, owau o ka mea nona ka inoa malalo nei, ke hookapu nei au i ko'u mau kula mai Niu a hiki i Maunalua, ke hai aku nei au i ka mea hanai holoholona malaila, i na i loaa ia'u a i ko'u Luna paha, e uku no oukou $1.00 kala no ke poo, a i na he hua kikania maluna oia mau holoholona, $5 00 ka uku.
MANUELA PAIKO. Feberuari 18, 1865. 169-3t*

OLELO HOOLAHA.

                E IKE AUANEI NA KANAKA A PAU loa o kela ano keia ano ke nana mai lakou. Owau o ka mea nona ka inoa malalo nei, ke hookapu aku nei au i na mea holoholona a pau loa o kela ano keia ano, mai hookuu wale oukou a hele wale hoi me ka hoopoino wale i na mea kanu maluna o ua Moo-aina la i hoolimalimaia e a'u, e waiho la ma PALAWAI, KAILUA, KOOLAUPOKO, OAHU. A o ka mea kue i keia, e hoopiiia ma ke Kanawai.
KELIIHUHU, Luna aina. Honolulu, Oahu, Feb. 23, 1865. 169-1m*

OLELO HOOLAHA.

                E IKE AUANEI NA KANAKA A PAU ma keia Palapala, owau o ka mea nona ka inoa malalo iho, ke hai aku nei au imua o ke akea, ua haalele mai ka'u kane mare o Pale (haole) ia'u, o ka iwa keia o na makahiki o ko maua kaawale ana. Nolaila, ke kauoha'ku nei au i ua kane mare la a'u ia Pale, he haole Amerika ia, e holo mai i Honolulu nei e hooponopono ai no ko maua mare ana. Ina ia e hiki ole mai iloko o ka   mahina hookahi, ma ka la e puka'ku ai ma ke " KUOKOA," e hoopii no au i ke Kanawai. Na KANUKU. Feberuari 23, 1865. 169-3t*

 

OLELO HOOLAHA.

                UA HOOPII MAI O MALEPO (W.) KUE I kana kane mare ia ALINA (PAKE k.) no Honolulu mamu, e hooki i ko laua mare ana no ka nalowale ana no na makahiki ekolu o ua ALINA (PAKE k.) nei ma ka aina e, aole i lohe ia mai. E hanaia keia hoopii imua o ka Mea Hanohano R. G. Davis kekahi Lunakanawai o ka Aha Kiekie ma ka la 23 o Iune, i ka hora 10 o kakahiaka, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Oahu.
WM. HUMPHREYS. Hope Kakauolelo o ka Aha Kiekie. Honolulu, Feb. 20, 1865. 169-4m

Aina Kuai ! Aina Kuai !!

                E KUAI IA ANA NA ILI AINA MA Keopuka a me Mikiola, ma Kaneohe, Koolaupoko, Oahu, o ka poe makemake, e ninau ia
W. P. KAMAKAU. Honolulu. Maraki 1, 1865. 170-4t*

 

OLELO HOOLAHA.

                E IKE AUANEI NA KANAKA A ME na haole, owau o ka mea nona ka inoa malalo iho, ke hookohu aku nei au ia Kalama w., a me kona hope i Luna no kuu aina no KAMILOLOA, e waiho la ma ka mokupuni o Molokai, ia ia a me kona hope ka mana ma ua aina la. W. PUNIWAI. Kapuukolo, Honolulu, Oahu, Feb. 6, 1865. 170-2t*

OLELO HOOLAHA.
Ma ka Waiwai o }
MAHUELANI (w.) }

                E IKE AUANEI NA KANAKA A PAU, NA mea waiwai maloko o ka waiwai o MAHUELANI (w,) no Wailuku, Maui, i make aku nei, o ka poe i aieia, o ka poe pili kino, a pili paha ma kahi ano e ae, na lakou e hele mai a e hoike mai ia lakou iho, imua o ka Mea Hanohano o R. G. Davis, kekuhi Lunakanawai o ka Aha Kiekie, ma ka Hale Hookolokolo i ke kulanakauhale o Honolulu, i ka Poalima, oia ka la 10 o Maraki e hiki mai ana, i ka hora 10 o kakahiaka. Ia manawa e hooponopono ia ka moo waiwai a Holi, ka luna hooponopono waiwai a ka mea i make, a e hoike mai i kauwahi kumu, ina paha he kumu oiaio kona i ole e hookoia ua moo waiwai la, a e hoopauia ka oihana a ua. mea hooponopono waiwai la.
WM. HUHPHREYS, Hope Kakauolelo o ka Aha Kiekie. Honolulu, Feb. 27, 1865. 170-2t

OLELO HOOLAHA.

                UA NONOI IA MAI KA MEA NONA KA inoa malalo e James Campbell, e hooiaio i ka palapala kauoha a HANA CAMPBELL, o Lahaina, Maui i make iho nei : nolaila, ke hoike ia'ku nei i na kanaka a pau, ke pili, o ka Poakolu, oia ka la 21 o Maraki, 1865 nei, ma ka hora 10 o ke kakahiaka, oia ka la a me ka hora no ka hoolohe ana i ka oiaio o keia noi ana mai a me na mea kue, aia ma ko'u Keena Hookolokolo ma Lahaina kahi e hana ai.
A. M. KAHALEWAI.
Lunakanawai Kaapuui o ka Apana Elua. Lahaina, Mar. 3, 1865. 171-2t

OLELO HOOLAHA.

                UA HOOPII MAI O Materita Keoki (W.) kue i kana Kane mare ia WAIAU, no Honolulu mamua, e hooike i ko laua mare ana no ka haalele wale ana no na makahiki ekolu o Waiau i kana wahine mare : E hanaia keia hoopii imua o ka Mea Hanohano G. R. DAVIS, kekahi Lunakanawai o ka Aha Kiekie ma ka la 10 o Iune, i ka hora 10 o kakahiaka, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu Oahu.
L.McCULLY, Kakauolelo o ka Aha Kiekie. Honolulu, Mar. 3, 1865. 171-4t

OLELO HOOLAHA !
Ma ka Waiwai o }
KALAUAIANUI (k.) }

                NO KA MEA, UA NOIIA MAI KA MEA Hanohano G. M. Robertson, Lunakanawai o ka Aha Kiekie e Kekuahaui no ka hookohu ia ia i Luna HooponoWaiwai o KALAUAIANUI (k,) i make aku nei : Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poaono, oia ka la 18 o Maraki, i ka hora 10 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia no ka hoolohe i ka oiaio o kela noi ana mai, a me na mea hoole i hoikeia, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Oahu.
WM. HUMPHREYS,
Hope Kakauolelo o ka Aha Kiekie.
Honolulu, Mar. 6, 1865. 171-2t

OLELO HOOLAHA.

                NO KA MEA, UA NOIIA MAI KA MEA Hanohano G. M. Robertson, Lunakanawai o ka Aha
Kiekie e Kawahamana no ka hooiaio i na Palapala kauoha o PAPAU, no    Hamakua, Hawaii, i make aku nei : Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poaha, oia ka la 20 o Maraki, i ka hora 10 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia no ka hoolohe i ka oiaio o keia Palapala Kauoha, a me keia noi ana mai, a me na mea hoole i hoikeia, ai ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Oahu. L. McCULLY, Kakauolelo o ka Aha Kiekie. Honolulu, Mar. 8, 1865.   171-2t

He Lio Helehewa.

                MA KA HORA 7 l/2 O KE AHIAhi Poaono, la 25 o Feberuari. Ua loaa ia'u kekahi Lio (e) ulaula laukea, he eleele na kapuai mua, he keokeo na kapuai o hope, aole he ikeia o ka hoailona kuni i he noho ame ke kaulawaha, a me ka pale kukaenalo maikai na ukana o luna. Ua malama pono wau i keia mau waiwai. Ina i ike ka mea nona keia lio, e kii mai me na dala he UMI ($10.00) no kuu malama ana, a me kuu lilo no ka hoolaha ana ma ka " Nupepa Kuokoa." A i kii ole mai oe a hala na la he 30 mahope iho o ka laha ana ma ka " Nupepa Kuokoa," alaila, e lilo ia'u na waiwai a me ka lio, a e kuni no au i ko'u hoailona. E wiki oe o nele i ka lio ole.
J. N. KAWAIMAKA.
Kahehuna, Honolulu, Mar. 6, 1865. 171-3t*