Ka Nupepa Kuokoa, Volume IV, Number 6, 9 Pepeluali 1865 — Ka Hoomana Kahiko. [ARTICLE]

Ka Hoomana Kahiko.

HELU 6. KA MOOLELO NO PELE ; KANA HANA, KONA MANA, A ME KONA NOHO ANA: " Kaha ka lei o Pawa, Ka lei o mahele ana, Mahele ka la me ka ua, Ka ua—e, Ka la—e, E iho. E iho e ka punohu nui a Iku, Ka ua koko kaalewalewa, Kakai ka aha Mokuhalii, Ko menehune i kana waa, He paa i-a, he paa ai, E Kama i ka pu o ke kauli—e, E Lono—e, O hele ana." O ka haule iho la no ia o ka ua kualau, a piha loa ae la o Kalua i ka wai, a hu mawaho, aneane e pio ke ahi, uuku wale no koe maloko o ka poli o Lonomakua kahi i hoopumehana ai. Ua manao no o Kamapaaa ua pio ke ahi, eia ka aole i pio, nolaila, ua aa hou ke uhi. A ike o Kamapua i ka a hou ana'e o ke ahi, o ka holo aku la no ia a pakele no o Kamapuaa, aka, pau nae ke alo i ke ahi, oia ka ka mea e kupu ole nei ka hulu i ke alo o ka puaa. HE PULE NO PELE. Hulihia Kukailani, Nei aku la i ka pili o Hooilo, Lele ke ao e Mahuilani, Kalele hewa i ka houpo o Kane, Keehi e Ulunui ha ka lala e anopu, E a i ka maka o ka uila, I ka ai inoino a keʻkua wahine o Hoolaau mai ana ia'u e moe, [Pe!e, E moe no—e.

Hulihia Kilauea po i ka uwahi, Wela nopu ka uka o Kuiahanalei, Ke a pohaku ku i lele mai i uka, Ke ka koi a ka lama i ka pali, O ka hinihini kani kua mauna, O ka mapu leo nui kani kohakoha, O kanaka loa o ka mauna, O Kupulupulu i ka nahele, O na'kua mai ka waokele, O Kulipeenuiaiahua, O Kikeelawaopiikea, O ka uwahi kea i uka, O ka uwahi noe lehua e, O ka ua awa nui i ka mauna, O ke poo kea i kai, O koena a Pele i ai a ku ke oka, Pau ae la ka maha laau, Ka maha ohia loloa o Kaliu, A ka uka i Pohakuokapu nei la—e, Ka—pu, Kapu mai o Puna—e, Ua kulepe i ke ahi. Uh haiki Puna iki Kilauea, Ua haa ka la i Mokuaweoweo, Ua haa ka uka i Keahialaka, Ai na'e la Moeawakea, Ke a-a i kai e Kukalaula, A ka luna i Pohakuoholonae, Ku au e nana e maliu mai, O kuu ike wale aku ia Maukele, Ka papa kahulihuli la e Apua, He la liliu wela e nopu ka wawae, Pau na niu o Kula i ka po, Holo ka uwahi ma-o o Kuauli, Pau Nmaolala i ke ahi, I hia no e a i ke one, Pulupulu i ka lau laau, Punia ka lani, haule ka ua, Iho mai ka punohu, ka ua koko, Ke o'ea mai ka lani, Eie mai Pele mai ka mauna, Mai ka luna i Kilauea, [liu, A mahina hiki malama ka uka o KaEnaena Puna powa i ke akua pali Koe a Kekale lele koae, [mania, Ka hulu naewaewa, Liolio i Wawau na'kua o ka po, A-e a-e na'kua no Pele, Kani koii lalo ke ahi, A kahuli Kilauea mehe waa'la A wela Pu—na, A wela i ke ahi—e. Hulihia ke au nee ilalo o Wakea, Hulihia i ka papa, i ka haoa, i ka I ka haleio lani, [ halelo ula, I ka pukoa, i ke ahua, i ke ako i ka I ka ale poi—e, I ka moku, [aaka, Nawele ke ahi e a i Kahiki, Nawele ka maka o Hinauluohia, Kau ka ha ea wahi ka lani, Paa ka lani, kau Kahoalii, Ka pohaku ku mai i ka hooilo, Ke haaloloku nei ka ua, Ke nei nei ke olai, Ke ikua maila i uka o Kaliu, Ke oki la i ka piko o ka hale, A mo ka piko i Eleue i Eleao, I ka wai la e Haakulamanu, [ola, E Pele-e, Ko hale la o HalemauliE Hiiaka—e, Na'u ka e noho ka la Ka la puka i Haehae, [hiki, Ke ai holoholo la i ka uka e Hopoe, Pau ae la Kulilikaua ka nahele mauka o Keaau; A ka mahu a ka wahine i ka lua, Oni Puuonioni, hao ae la ke a lele iluna. Eia kana mau kane manuahi: O Aukelenuiaiku, no Kahiki; a me Lohiauipo, o Haena, Kauai. Ua hanau no hoi kekahi keiki kane na Pele me Kamapuaa, kela hoa paio no ona. A o ka inoa o ka laua keiki, Opeluhaalili, aka, aole no nae i ola, ua make no. Pela i oleloia e ka poe kahiko. P. W. KAAWA. Wailuku, Oct. 6, 1864.